Stefan Banach (Lehçe telaffuz: ( dinle) (30 Mart 1892 - 31 Ağustos 1945), genellikle dünyanın en önemli ve etkili 20. yüzyıl matematikçilerinden biri olarak kabul edilen Polonyalı bir matematikçiydi. Modern fonksiyonel analizin kurucusu ve Lwów Matematik Okulu'nun orijinal bir üyesiydi. En önemli eseri, genel fonksiyonel analiz teorisi üzerine ilk monografi olan 1932 tarihli Théorie des opérations linéaires (Theory of Linear Operations; Doğrusal İşlemler Teorisi) kitabıdır.
Stefan Banach | |
---|---|
Doğum | 30 Mart 1892 Kraków, Kraków Büyük Dükalığı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (bugünkü Polonya) |
Ölüm | 31 Ağustos 1945 (53 yaşında) Lviv, Ukrainian SSR, Sovyetler Birliği (bugünkü Ukrayna) |
Ölüm sebebi | Akciğer kanseri |
Defin yeri | Lychakiv Mezarlığı 49°50′4.4″K 24°3′11.9″D / 49.834556°K 24.053306°D |
Milliyet | Polonyalı |
Vatandaşlık | Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İkinci Polonya Cumhuriyeti |
Eğitim | (1910-1914), Jagiellonian Üniversitesi (1916-1920), University of Lwów |
Mezun olduğu okul(lar) | University of Lwów |
Tanınma nedeni | |
Kariyeri | |
Dalı | Matematik, Fonksiyonel analiz |
Çalıştığı kurum | University of Lwów (1922-1941), (1920-1922) |
Tez | Sur les opérations dans les ensembles abstraits et leur application aux équations intégrales (1920) |
Doktora danışmanı | Hugo Steinhaus (1. danışman), (2. danışman) |
Doktora öğrencileri | (1932) |
Etkilendikleri | Antoni Łomnicki, Jules Mien |
Kraków'da doğan Banach, bir ortaokul olan IV Gymnasium'a gitti ve arkadaşı ile matematik problemleri üzerinde çalıştı. 1910'da mezun olduktan sonra Banach, Lwów'a (bugün Lviv) taşındı. Ancak, I. Dünya Savaşı sırasında Banach, Hugo Steinhaus ile arkadaş olduğu Kraków'a döndü. Banach, Steinhaus'un zor bulduğu bazı matematik problemlerini çözdükten sonra, ilk ortak çalışmalarını yayınladılar. 1919'da Banach, diğer birkaç matematikçiyle birlikte bir matematik topluluğu oluşturdu. 1920'de Lwów Polytechnic'te asistanlık görevi aldı. Kısa süre sonra Polytechnic'te profesör ve 'nin bir üyesi oldu. "Lwów Matematik Okulu"nu organize etti. 1929 civarında Théorie des opérations linéaires adlı eserini yazmaya başladı.
II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra, Eylül 1939'da Lwów, Sovyetler Birliği tarafından ele geçirildi. Banach, 'nin bir üyesi oldu ve Lwów Üniversitesi Matematik ve Fizik Bölümünün dekanı oldu. 1941'de Almanlar Lwów'u devraldığında, tüm yüksek öğretim kurumları Polonyalılara kapatıldı. Sonuç olarak Banach, 'in 'sinde olarak geçimini sağlamak zorunda kaldı. İşi, tifüs bulaşma riskini taşırken, onu Almanya'da köle işçiliğine gönderilmekten ve diğer baskı biçimlerinden korudu. Sovyetler 1944'te Lwów'u yeniden ele geçirdiğinde, Banach üniversiteyi yeniden kurdu. Bununla birlikte, Sovyetler Polonyalıları Sovyet ilhak etmiş eski Polonya topraklarından uzaklaştırdığı için, Banach Kraków'a geri dönmeye hazırlandı. Bunu yapamadan, yedi ay önce akciğer kanseri teşhisi konarak Ağustos 1945'te öldü.
Banach'ın adını taşıyan önemli matematiksel kavramlardan bazıları arasında , , , , , , , ve Banach sabit nokta teoremidir.
Yaşamı
Erken dönem
Stefan Banach, 30 Mart 1892'de Kraków'daki St. Lazarus Genel Hastanesinde, o zamanlar Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun bir parçası olarak, Roma Katolik bir ailede doğdu ve daha sonra babası tarafından vaftiz edildi, bu sırada olay ve kimliği belirsiz olan annesi onu terk etti. Banach'ın ebeveynleri, her ikisi de bölgesinin yerlileri olan Stefan Greczek ve Katarzyna Banach idi. Greczek, Kraków'da konuşlanmış 'nda bir askerdi. Banach'ın annesi hakkında çok az şey biliniyor.Vaftiz belgesine göre, 'da doğdu ve evde yardım olarak çalıştı.
Alışılmadık bir şekilde, Stefan'ın soyadı babasının değil annesinin soyadı idi, ancak babasının verdiği Stefan adını aldı. Stefan Greczek bir er olduğu ve evlenmesinin askeri düzenlemeler tarafından engellendiği, annenin de çocuğa bakamayacak kadar fakir olduğu için çift, onun ailesi ve arkadaşları tarafından yetiştirilmesi gerektiğine karar verdi. Stefan hayatının ilk birkaç yılını büyükannesiyle geçirdi, ancak hasta olduğu zaman Greczek, oğlunun Franciszka Płowa ve yeğeni Maria Puchalska tarafından Kraków'da yetiştirilmesini sağladı. Genç Stefan, Franciszka'yı üvey annesi ve Maria'yı ablası olarak kabul edecekti. Banach, ilk yıllarında, Polonya'ya göç etmiş ve Polonya edebiyatının Fransızcaya çevirileri ve fotoğrafçılığı ile kendisini destekleyen Fransız entelektüel ve Płowa ailesinin arkadaşı Juliusz Mien'den ders aldı. Mien, Banach'a Fransızcayı öğretti ve büyük olasılıkla onu erken matematiksel arayışlarında cesaretlendirdi.
1902'de 10 yaşındaki Banach, Krakov'un IV Gymnasium'una ( olarak da bilinir) kaydoldu. Okul beşeri bilimlerde uzmanlaşırken, Banach ve en yakın arkadaşı Witold Wiłkosz (aynı zamanda gelecekteki bir matematikçi) zamanlarının çoğunu molalarda ve okuldan sonra matematik problemleri üzerinde çalışarak geçirdiler. Hayatın ilerleyen dönemlerinde Banach, okuldaki matematik ve fizik öğretmeni Dr. Kamil Kraft'ın matematikle ilgilenmesini sağladı. Banach, genel olarak gayretli bir öğrenciyken, ara sıra yaptığı gibi düşük notlar alıyordu (gymnasiumdaki ilk sömestrinde Yunancada başarısız oldu) ve daha sonra okulun matematik öğretmenleri hakkında eleştirel bir şekilde konuşacaktı.
1910'da 18 yaşında matura (lise derecesi) aldıktan sonra Banach, 'te okumak amacıyla Lwów'a (bugün Lviv olarak anılır) taşındı. Başlangıçta, matematikte keşfedilecek yeni bir şey olmadığına ikna olduğu için çalışma alanı olarak mühendisliği seçti. Bir noktada, yarı zamanlı olarak Krakov'daki Jagiellonian Üniversitesi'ne de katıldı. Banach'ın çalışmalarını desteklemek için para kazanması gerektiğinden, 1914'e kadar olmasa da, sonunda 22 yaşında lise mezuniyet sınavlarını geçti.
I. Dünya Savaşı patlak verdiğinde Banach, solaklığı ve zayıf görüşü nedeniyle askerlik hizmetinden muaf tutuldu. Rus Ordusu Lwów'a saldırdığında Banach, savaşın geri kalanını geçirdiği Kraków'a gitti. Geçimini yerel gymnasiumlarında öğretmen olarak kazandı, bir kitapçıda çalıştı ve yol yapım ekibinde ustabaşı olarak çalıştı. O zamanlar Jagiellonian Üniversitesi'nde ünlü Polonyalı matematikçiler Stanisław Zaremba ve 'nin de dahil olduğu bazı derslere katıldı, ancak hayatının o dönemine dair çok az şey biliniyor.
Steinhaus tarafından keşfi
1916'da Krakov'un nde Banach, zamanın ünlü matematikçilerinden Profesör Hugo Steinhaus ile karşılaştı. Steinhaus'a göre, bahçelerde dolaşırken "Lebesgue integrali" (Lebesgue entegrasyonu o zamanlar matematikte hala oldukça yeni bir fikirdi) terimine kulak misafiri olunca şaşırdı ve araştırmak için yürüdü. Sonuç olarak, Banach ve ile tanıştı. Steinhaus, kendi kendini yetiştirmiş genç matematikçiye hayran kaldı. Karşılaşma, uzun süreli bir işbirliği ve dostluk ile sonuçlandı. Aslında, karşılaşmadan kısa bir süre sonra Steinhaus, Banach'ı üzerinde çalıştığı ancak zor olduğu kanıtlanmış bazı problemleri çözmeye davet etti. Banach bunları bir hafta içinde çözdü ve ikisi kısa süre sonra ilk ortak çalışmalarını yayınladılar (On the Mean Convergence of Fourier Series). Steinhaus, Banach ve Nikodym, diğer birkaç Krakov matematikçisi (, , Alfred Rosenblatt 25 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve ) ile birlikte, sonunda haline gelen bir matematik topluluğu kurdu. Dernek resmi olarak 2 Nisan 1919'da kuruldu. Banach'ın müstakbel eşi Łucja Braus ile tanışması da Steinhaus aracılığıyla oldu.
Interbellum
Steinhaus, Banach'ı akademik çevrelerle tanıştırdı ve kariyerini önemli ölçüde hızlandırdı. Polonya 1918'de bağımsızlığını kazandıktan sonra Banach'a Lwów Polytechnic'te asistanlık verildi. Steinhaus'un desteği, aslında bir üniversiteden mezun olmadan da doktora almasına izin verdi. Lwów'daki Kral II. John Casimir Üniversitesi tarafından 1920'de kabul edilen ve 1922'de yayınlanan doktora tezi, kısa süre sonra tamamen yeni bir matematik dalı haline gelecek olan fonksiyonel analizin temel fikirlerini içeriyordu. Tez akademik çevrelerde geniş çapta tartışıldı ve 1922'de Lwów Polytechnic'te profesör olmasına izin verdi. Başlangıçta Profesör 'nin bir asistanı olan Banach, 1927'de kendi kürsüsünü aldı. 1924'te 'nin bir üyesi olarak kabul edildi. Aynı zamanda, 1922'den itibaren Banach, Lwów Üniversitesi'nde ikinci Matematik Kürsüsü'ne başkanlık etti.
Genç ve yetenekli Banach, çevresinde büyük bir matematikçi grubu topladı. 'de buluşan grup kısa süre sonra "Lwów Matematik Okulu"na hayat verdi. 1929'da grup, esas olarak Banach'ın çalışma alanı olan fonksiyonel analizlere ayrılmış olan Studia Mathematica adlı kendi dergisini yayınlamaya başladı. O sıralarda Banach, lineer - metrik uzay genel teorisi üzerine ilk monografi olan en iyi bilinen çalışması üzerinde çalışmaya başladı. İlk olarak 1931'de Lehçe olarak yayınlandı, ertesi yıl da Fransızcaya çevrildi ve Avrupa akademik çevrelerinde daha geniş bir kabul gördü. Kitap aynı zamanda Banach ve çevresinin editörlüğünü yaptığı uzun bir matematik monografisi serisinin ilkiydi. 17 Haziran 1924'te Banach, Kraków'daki 'nin oldu.
II. Dünya Savaşı
Nazi Almanyası ve Sovyetler Birliği tarafından Polonya'nın işgal edilmesinin ardından Lwów, neredeyse iki yıl boyunca Sovyetler Birliği'nin kontrolü altına girdi. 1939'dan itibaren 'nin olan ve Sovyet matematikçileriyle iyi ilişkiler içinde olan Banach, kürsüsünü koruması ve akademik faaliyetlerine devam etmesi için Ukraynaca öğrenmeye söz vermek zorunda kaldı. 1941'de Barbarossa Operasyonu sırasında Almanya'nın Lwów'u ele geçirmesinin ardından, tüm üniversiteler kapatıldı ve Banach, birçok meslektaşı ve oğluyla birlikte, Profesör 'in Typhus Araştırma Enstitüsü'nde olarak işe alındı. Weigl Enstitüsü'ndeki istihdam, birçok işsiz üniversite profesörüne ve yardımcılarına rastgele tutuklama ve Nazi toplama kamplarına sürülmeye karşı koruma sağladı.
Sonra Kızıl Ordu 1944'te Lvov-Sandomierz Taarruzu sırasında Lviv'i yeniden ele geçirdi, Banach Üniversiteye döndü ve savaştan yıllar sonra yeniden kurulmasına yardımcı oldu. Bununla birlikte, Sovyetler eskiden Polonya topraklarından uzaklaştırdığı için Banach, şehri terk etmeye ve Jagiellonian Üniversitesi'nde bir kürsü vadedilen Polonya, Kraków'a yerleşmeye hazırlandı. Ayrıca Polonya Eğitim Bakanı adayı olarak kabul edildi. Ancak Ocak 1945'te akciğer kanseri teşhisi kondu ve Lwów'da kalmasına izin verildi. 31 Ağustos 1945'te 53 yaşında öldü. 'ndaki cenazesine yüzlerce kişi katıldı.
Katkıları
Banach'ın 1920'de tamamlanan ve 1922'de yayınlanan tezi, tam bir kavramını resmen aksiyomatize etti ve fonksiyonel analiz alanının temellerini attı. Bu çalışmasında Banach, bu tür uzayları "sınıf E-uzaylar" olarak adlandırdı, ancak 1932 tarihli kitabı Théorie des opérations linéaires’de terminolojiyi değiştirdi ve bunlardan "B tipi uzaylar" olarak bahsetti, bu da büyük olasılıkla bu uzayların sonradan kendi ismi ile adlandırılmasına katkıda bulundu. olarak bilinen şeyin teorisinin, Macar matematikçi (1916'da yayınlandı) çalışmalarında öncülleri ve ve Norbert Wiener'in çağdaş katkıları vardı. Aslında kısa bir süre için, tam normlu doğrusal uzaylar, Wiener'in kendisi tarafından ortaya konulan terminolojiye dayalı olarak matematik literatüründe "Banach-Wiener" uzayları olarak adlandırıldı. Ancak, Wiener'ın konuyla ilgili çalışmaları sınırlı olduğu için, yerleşik isim sadece Banach uzayları haline geldi.
Aynı şekilde, Charles Émile Picard tarafından geliştirilen daha önceki yöntemlere dayanan Banach sabit nokta teoremi, tezine dahil edildi ve daha sonra öğrencileri (örneğin ) ve diğer matematikçiler (özellikle ve ). Teorem uzayın doğrusallığını gerektirmedi ve herhangi bir tam (özellikle herhangi bir tam metrik uzaya) uygulandı.
, fonksiyonel analizin temel teoremlerinden biridir.
Alıntılar
Lwów Matematik Okulu'nun bir başka matematikçisi olan Stanislaw Ulam, otobiyografisinde Banach'tan şu sözlerle alıntı yapıyor:
“ | "İyi matematikçiler analojiler görür. Büyük matematikçiler analojiler arasında benzerlikler görürler." | „ |
Hugo Steinhaus, Banach hakkında şunları söyledi:
“ | "Banach benim en büyük bilimsel keşfimdi." | „ |
Ayrıca bakınız
- (Polonyalılar Listesi)
- Polonyalı matematikçiler listesi
Notlar
- ^ "Stefan Banach". 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
Polish mathematician
- ^ "Stefan Banach". 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
“Polish mathematician who founded modern functional analysis and helped develop the theory of topological vector spaces.”
- ^ "Home Page of Stefan Banach". kielich.amu.edu.pl. 12 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
- ^ "Banach biography". www-history.mcs.st-andrews.ac.uk. 13 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017.
- ^ , Poland in the Twentieth Century, Springer (1999), s. 51
- ^ Waksmundzka-Hajnos 2006, s. 16
- ^ a b Duda, Roman (2009). "Facts and Myths about Stefan Banach" (PDF). Newsletter of the European Mathematical Society. EMS (71): 29. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- ^ a b c O'Connor & Robertson 2000
- ^ Kałuża 1996, ss. 2–4
- ^ Kałuża 1996, ss. 1–3
- ^ Kałuża 1996, s. 3
- ^ Kałuża 1996, s. 137
- ^ Jakimowicz & Miranowicz 2007, p. 4
- ^ Kałuża 1996, ss. 3–4
- ^ Jakimowicz & Miranowicz 2007, p.5
- ^ Kałuża 1996, s. 13
- ^ Kałuża 1996, s. 16
- ^ Jakimowicz & Miranowicz 2007, p. 6
- ^ Kałuża 1996, s. 23
- ^ a b c d Jahnke 2003, s. 402
- ^ Stefan Banach (1922). "Sur les opérations dans les ensembles abstraits et leur application aux équations integrals (On operations in the abstract sets and their application to integral equations)". Fundamenta Mathematicae (Fransızca ve Lehçe). 3.
- ^ Stefan Banach: Teoria operacji liniowych.
- ^ Stefan Banach: Théorie des opérations linéaires (Theory of Linear Operations).
- ^ Urbanek 2002
- ^ a b James 2003, s. 384
- ^ a b MacCluer 2008, s. 6
- ^ National Research Council of the National Academies (25 March 2014). Developing a 21st Century Global Library for Mathematics Research. National Academies Press. s. 35. ISBN . Erişim tarihi: 28 March 2018.
- ^ Strick, Heinz Klaus (2011). "Stefan Banach (March 30, 1892 – August 8, 1945)". Mathematics in Europe (İngilizce). Kramer, David tarafından çevrildi. European Mathematical Society. 29 March 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 March 2018.
Konuyla ilgili yayınlar
- Banach, Stefan (1932). [Theory of Linear Operations] (PDF). Monografie Matematyczne (Fransızca). 1. Warszawa: Subwencji Funduszu Kultury Narodowej. Zbl 0005.20901 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Orijinal 11 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (PDF) kaynaktan 11 Ocak 2014'te arşivlenmiştir. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020.
Kaynakça
- Jahnke, Hans Niels (2003). A History of Analysis. American Mathematical Society. ISBN .
- Jakimowicz, E.; Miranowicz, A., (Ed.) (2007). Stefan Banach - Remarkable life, Brilliant mathematics. Gdańsk University Press and Adam Mickiewicz University Press. ISBN . 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- (2003). Remarkable Mathematicians: From Euler to von Neumann. Cambridge University Press. ISBN .
- Kałuża, Roman (1996). Through a Reporter's Eyes: The Life of Stefan Banach. Translated by Wojbor Andrzej Woyczyński and Ann Kostant. Birkhäuser. ISBN .
- Kosiedowski, Stanisław. "Stefan Banach". Mój Lwów. 5 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2008.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Stefan Banach", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Siegmund-Schultze, Reinhard (2003). Jahnke, Hans Niels (Ed.). A History of Analysis. American Mathematical Society. ISBN .
- MacCluer, Barbara (2008). Elementary Functional Analysis. Springer. ISBN .
- Urbanek, Mariusz (Nisan 2002). "Geniusz: gen i już". Polityka. 8 (2348). 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- Waksmundzka-Hajnos, Monika (2006). "Wspomnienie o Stefanie Greczku". Focus. Gdańsk University (11). 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
Dış bağlantılar
Stefan Banach hakkında daha fazla bilgi edinin | |
Vikisözlük'te tanımlar | |
Commons'ta dosyalar | |
Vikihaber'de haberler | |
Vikisöz'de alıntılar | |
Vikikaynak'ta belgeler | |
Vikikitap'ta kitaplar | |
Vikigezgin'de seyahat bilgileri | |
Vikiversite'de eğitim kaynakları | |
Vikiveri'de veri |
- . 19 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Mathematics Genealogy Project'te Stefan Banach
- Kütüphanelerdeki Stefan Banach tarafından oluşturulan veya hakkındaki eserler (WorldCat katalogu)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Stefan Banach Lehce telaffuz ˈstɛfan ˈbanax dinle 30 Mart 1892 31 Agustos 1945 genellikle dunyanin en onemli ve etkili 20 yuzyil matematikcilerinden biri olarak kabul edilen Polonyali bir matematikciydi Modern fonksiyonel analizin kurucusu ve Lwow Matematik Okulu nun orijinal bir uyesiydi En onemli eseri genel fonksiyonel analiz teorisi uzerine ilk monografi olan 1932 tarihli Theorie des operations lineaires Theory of Linear Operations Dogrusal Islemler Teorisi kitabidir Stefan BanachDogum30 Mart 1892 1892 03 30 Krakow Krakow Buyuk Dukaligi Avusturya Macaristan Imparatorlugu bugunku Polonya Olum31 Agustos 1945 53 yasinda Lviv Ukrainian SSR Sovyetler Birligi bugunku Ukrayna Olum sebebiAkciger kanseriDefin yeriLychakiv Mezarligi 49 50 4 4 K 24 3 11 9 D 49 834556 K 24 053306 D 49 834556 24 053306MilliyetPolonyaliVatandaslikAvusturya Macaristan Imparatorlugu Ikinci Polonya CumhuriyetiEgitim 1910 1914 Jagiellonian Universitesi 1916 1920 University of LwowMezun oldugu okul lar University of LwowTaninma nedeniBanach sabit nokta teoremiKariyeriDaliMatematik Fonksiyonel analizCalistigi kurumUniversity of Lwow 1922 1941 1920 1922 TezSur les operations dans les ensembles abstraits et leur application aux equations integrales 1920 Doktora danismaniHugo Steinhaus 1 danisman 2 danisman Doktora ogrencileri 1932 EtkilendikleriAntoni Lomnicki Jules Mien Krakow da dogan Banach bir ortaokul olan IV Gymnasium a gitti ve arkadasi ile matematik problemleri uzerinde calisti 1910 da mezun olduktan sonra Banach Lwow a bugun Lviv tasindi Ancak I Dunya Savasi sirasinda Banach Hugo Steinhaus ile arkadas oldugu Krakow a dondu Banach Steinhaus un zor buldugu bazi matematik problemlerini cozdukten sonra ilk ortak calismalarini yayinladilar 1919 da Banach diger birkac matematikciyle birlikte bir matematik toplulugu olusturdu 1920 de Lwow Polytechnic te asistanlik gorevi aldi Kisa sure sonra Polytechnic te profesor ve nin bir uyesi oldu Lwow Matematik Okulu nu organize etti 1929 civarinda Theorie des operations lineaires adli eserini yazmaya basladi II Dunya Savasi nin patlak vermesinden sonra Eylul 1939 da Lwow Sovyetler Birligi tarafindan ele gecirildi Banach nin bir uyesi oldu ve Lwow Universitesi Matematik ve Fizik Bolumunun dekani oldu 1941 de Almanlar Lwow u devraldiginda tum yuksek ogretim kurumlari Polonyalilara kapatildi Sonuc olarak Banach in sinde olarak gecimini saglamak zorunda kaldi Isi tifus bulasma riskini tasirken onu Almanya da kole isciligine gonderilmekten ve diger baski bicimlerinden korudu Sovyetler 1944 te Lwow u yeniden ele gecirdiginde Banach universiteyi yeniden kurdu Bununla birlikte Sovyetler Polonyalilari Sovyet ilhak etmis eski Polonya topraklarindan uzaklastirdigi icin Banach Krakow a geri donmeye hazirlandi Bunu yapamadan yedi ay once akciger kanseri teshisi konarak Agustos 1945 te oldu Banach in adini tasiyan onemli matematiksel kavramlardan bazilari arasinda ve Banach sabit nokta teoremidir YasamiErken donem Stefan Banach 30 Mart 1892 de Krakow daki St Lazarus Genel Hastanesinde o zamanlar Avusturya Macaristan Imparatorlugunun bir parcasi olarak Roma Katolik bir ailede dogdu ve daha sonra babasi tarafindan vaftiz edildi bu sirada olay ve kimligi belirsiz olan annesi onu terk etti Banach in ebeveynleri her ikisi de bolgesinin yerlileri olan Stefan Greczek ve Katarzyna Banach idi Greczek Krakow da konuslanmis nda bir askerdi Banach in annesi hakkinda cok az sey biliniyor Vaftiz belgesine gore da dogdu ve evde yardim olarak calisti Alisilmadik bir sekilde Stefan in soyadi babasinin degil annesinin soyadi idi ancak babasinin verdigi Stefan adini aldi Stefan Greczek bir er oldugu ve evlenmesinin askeri duzenlemeler tarafindan engellendigi annenin de cocuga bakamayacak kadar fakir oldugu icin cift onun ailesi ve arkadaslari tarafindan yetistirilmesi gerektigine karar verdi Stefan hayatinin ilk birkac yilini buyukannesiyle gecirdi ancak hasta oldugu zaman Greczek oglunun Franciszka Plowa ve yegeni Maria Puchalska tarafindan Krakow da yetistirilmesini sagladi Genc Stefan Franciszka yi uvey annesi ve Maria yi ablasi olarak kabul edecekti Banach ilk yillarinda Polonya ya goc etmis ve Polonya edebiyatinin Fransizcaya cevirileri ve fotografciligi ile kendisini destekleyen Fransiz entelektuel ve Plowa ailesinin arkadasi Juliusz Mien den ders aldi Mien Banach a Fransizcayi ogretti ve buyuk olasilikla onu erken matematiksel arayislarinda cesaretlendirdi 1902 de 10 yasindaki Banach Krakov un IV Gymnasium una olarak da bilinir kaydoldu Okul beseri bilimlerde uzmanlasirken Banach ve en yakin arkadasi Witold Wilkosz ayni zamanda gelecekteki bir matematikci zamanlarinin cogunu molalarda ve okuldan sonra matematik problemleri uzerinde calisarak gecirdiler Hayatin ilerleyen donemlerinde Banach okuldaki matematik ve fizik ogretmeni Dr Kamil Kraft in matematikle ilgilenmesini sagladi Banach genel olarak gayretli bir ogrenciyken ara sira yaptigi gibi dusuk notlar aliyordu gymnasiumdaki ilk somestrinde Yunancada basarisiz oldu ve daha sonra okulun matematik ogretmenleri hakkinda elestirel bir sekilde konusacakti 1910 da 18 yasinda matura lise derecesi aldiktan sonra Banach te okumak amaciyla Lwow a bugun Lviv olarak anilir tasindi Baslangicta matematikte kesfedilecek yeni bir sey olmadigina ikna oldugu icin calisma alani olarak muhendisligi secti Bir noktada yari zamanli olarak Krakov daki Jagiellonian Universitesi ne de katildi Banach in calismalarini desteklemek icin para kazanmasi gerektiginden 1914 e kadar olmasa da sonunda 22 yasinda lise mezuniyet sinavlarini gecti I Dunya Savasi patlak verdiginde Banach solakligi ve zayif gorusu nedeniyle askerlik hizmetinden muaf tutuldu Rus Ordusu Lwow a saldirdiginda Banach savasin geri kalanini gecirdigi Krakow a gitti Gecimini yerel gymnasiumlarinda ogretmen olarak kazandi bir kitapcida calisti ve yol yapim ekibinde ustabasi olarak calisti O zamanlar Jagiellonian Universitesi nde unlu Polonyali matematikciler Stanislaw Zaremba ve nin de dahil oldugu bazi derslere katildi ancak hayatinin o donemine dair cok az sey biliniyor Steinhaus tarafindan kesfi ve Stefan Banach Memorial Bench Polonya Krakow Stefan Dousa tarafindan yapilmistir 1916 da Krakov un nde Banach zamanin unlu matematikcilerinden Profesor Hugo Steinhaus ile karsilasti Steinhaus a gore bahcelerde dolasirken Lebesgue integrali Lebesgue entegrasyonu o zamanlar matematikte hala oldukca yeni bir fikirdi terimine kulak misafiri olunca sasirdi ve arastirmak icin yurudu Sonuc olarak Banach ve ile tanisti Steinhaus kendi kendini yetistirmis genc matematikciye hayran kaldi Karsilasma uzun sureli bir isbirligi ve dostluk ile sonuclandi Aslinda karsilasmadan kisa bir sure sonra Steinhaus Banach i uzerinde calistigi ancak zor oldugu kanitlanmis bazi problemleri cozmeye davet etti Banach bunlari bir hafta icinde cozdu ve ikisi kisa sure sonra ilk ortak calismalarini yayinladilar On the Mean Convergence of Fourier Series Steinhaus Banach ve Nikodym diger birkac Krakov matematikcisi Alfred Rosenblatt 25 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve ile birlikte sonunda haline gelen bir matematik toplulugu kurdu Dernek resmi olarak 2 Nisan 1919 da kuruldu Banach in mustakbel esi Lucja Braus ile tanismasi da Steinhaus araciligiyla oldu Interbellum bircok unlu Lwow matematikcisinin bulusma yeri Steinhaus Banach i akademik cevrelerle tanistirdi ve kariyerini onemli olcude hizlandirdi Polonya 1918 de bagimsizligini kazandiktan sonra Banach a Lwow Polytechnic te asistanlik verildi Steinhaus un destegi aslinda bir universiteden mezun olmadan da doktora almasina izin verdi Lwow daki Kral II John Casimir Universitesi tarafindan 1920 de kabul edilen ve 1922 de yayinlanan doktora tezi kisa sure sonra tamamen yeni bir matematik dali haline gelecek olan fonksiyonel analizin temel fikirlerini iceriyordu Tez akademik cevrelerde genis capta tartisildi ve 1922 de Lwow Polytechnic te profesor olmasina izin verdi Baslangicta Profesor nin bir asistani olan Banach 1927 de kendi kursusunu aldi 1924 te nin bir uyesi olarak kabul edildi Ayni zamanda 1922 den itibaren Banach Lwow Universitesi nde ikinci Matematik Kursusu ne baskanlik etti Genc ve yetenekli Banach cevresinde buyuk bir matematikci grubu topladi de bulusan grup kisa sure sonra Lwow Matematik Okulu na hayat verdi 1929 da grup esas olarak Banach in calisma alani olan fonksiyonel analizlere ayrilmis olan Studia Mathematica adli kendi dergisini yayinlamaya basladi O siralarda Banach lineer metrik uzay genel teorisi uzerine ilk monografi olan en iyi bilinen calismasi uzerinde calismaya basladi Ilk olarak 1931 de Lehce olarak yayinlandi ertesi yil da Fransizcaya cevrildi ve Avrupa akademik cevrelerinde daha genis bir kabul gordu Kitap ayni zamanda Banach ve cevresinin editorlugunu yaptigi uzun bir matematik monografisi serisinin ilkiydi 17 Haziran 1924 te Banach Krakow daki nin oldu II Dunya Savasi Banach in mezari Lviv Lehce Lwow Nazi Almanyasi ve Sovyetler Birligi tarafindan Polonya nin isgal edilmesinin ardindan Lwow neredeyse iki yil boyunca Sovyetler Birligi nin kontrolu altina girdi 1939 dan itibaren nin olan ve Sovyet matematikcileriyle iyi iliskiler icinde olan Banach kursusunu korumasi ve akademik faaliyetlerine devam etmesi icin Ukraynaca ogrenmeye soz vermek zorunda kaldi 1941 de Barbarossa Operasyonu sirasinda Almanya nin Lwow u ele gecirmesinin ardindan tum universiteler kapatildi ve Banach bircok meslektasi ve ogluyla birlikte Profesor in Typhus Arastirma Enstitusu nde olarak ise alindi Weigl Enstitusu ndeki istihdam bircok issiz universite profesorune ve yardimcilarina rastgele tutuklama ve Nazi toplama kamplarina surulmeye karsi koruma sagladi Sonra Kizil Ordu 1944 te Lvov Sandomierz Taarruzu sirasinda Lviv i yeniden ele gecirdi Banach Universiteye dondu ve savastan yillar sonra yeniden kurulmasina yardimci oldu Bununla birlikte Sovyetler eskiden Polonya topraklarindan uzaklastirdigi icin Banach sehri terk etmeye ve Jagiellonian Universitesi nde bir kursu vadedilen Polonya Krakow a yerlesmeye hazirlandi Ayrica Polonya Egitim Bakani adayi olarak kabul edildi Ancak Ocak 1945 te akciger kanseri teshisi kondu ve Lwow da kalmasina izin verildi 31 Agustos 1945 te 53 yasinda oldu ndaki cenazesine yuzlerce kisi katildi Katkilari Bir topun iki ozdes topa ayristirilmasi Banach in 1920 de tamamlanan ve 1922 de yayinlanan tezi tam bir kavramini resmen aksiyomatize etti ve fonksiyonel analiz alaninin temellerini atti Bu calismasinda Banach bu tur uzaylari sinif E uzaylar olarak adlandirdi ancak 1932 tarihli kitabi Theorie des operations lineaires de terminolojiyi degistirdi ve bunlardan B tipi uzaylar olarak bahsetti bu da buyuk olasilikla bu uzaylarin sonradan kendi ismi ile adlandirilmasina katkida bulundu olarak bilinen seyin teorisinin Macar matematikci 1916 da yayinlandi calismalarinda onculleri ve ve Norbert Wiener in cagdas katkilari vardi Aslinda kisa bir sure icin tam normlu dogrusal uzaylar Wiener in kendisi tarafindan ortaya konulan terminolojiye dayali olarak matematik literaturunde Banach Wiener uzaylari olarak adlandirildi Ancak Wiener in konuyla ilgili calismalari sinirli oldugu icin yerlesik isim sadece Banach uzaylari haline geldi Ayni sekilde Charles Emile Picard tarafindan gelistirilen daha onceki yontemlere dayanan Banach sabit nokta teoremi tezine dahil edildi ve daha sonra ogrencileri ornegin ve diger matematikciler ozellikle ve Teorem uzayin dogrusalligini gerektirmedi ve herhangi bir tam ozellikle herhangi bir tam metrik uzaya uygulandi fonksiyonel analizin temel teoremlerinden biridir AlintilarBanach aniti Krakov Lwow Matematik Okulu nun bir baska matematikcisi olan Stanislaw Ulam otobiyografisinde Banach tan su sozlerle alinti yapiyor Iyi matematikciler analojiler gorur Buyuk matematikciler analojiler arasinda benzerlikler gorurler Hugo Steinhaus Banach hakkinda sunlari soyledi Banach benim en buyuk bilimsel kesfimdi Ayrica bakinizPolonyalilar Listesi Polonyali matematikciler listesiNotlar Stefan Banach 17 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2021 Polish mathematician Stefan Banach 17 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2021 Polish mathematician who founded modern functional analysis and helped develop the theory of topological vector spaces Home Page of Stefan Banach kielich amu edu pl 12 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2017 Banach biography www history mcs st andrews ac uk 13 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2017 Poland in the Twentieth Century Springer 1999 s 51 Waksmundzka Hajnos 2006 s 16 a b Duda Roman 2009 Facts and Myths about Stefan Banach PDF Newsletter of the European Mathematical Society EMS 71 29 25 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 5 Subat 2021 a b c O Connor amp Robertson 2000 Kaluza 1996 ss 2 4 Kaluza 1996 ss 1 3 Kaluza 1996 s 3 Kaluza 1996 s 137 Jakimowicz amp Miranowicz 2007 p 4 Kaluza 1996 ss 3 4 Jakimowicz amp Miranowicz 2007 p 5 Kaluza 1996 s 13 Kaluza 1996 s 16 Jakimowicz amp Miranowicz 2007 p 6 Kaluza 1996 s 23 a b c d Jahnke 2003 s 402 Stefan Banach 1922 Sur les operations dans les ensembles abstraits et leur application aux equations integrals On operations in the abstract sets and their application to integral equations Fundamenta Mathematicae Fransizca ve Lehce 3 Stefan Banach Teoria operacji liniowych Stefan Banach Theorie des operations lineaires Theory of Linear Operations Urbanek 2002 a b James 2003 s 384 a b MacCluer 2008 s 6 National Research Council of the National Academies 25 March 2014 Developing a 21st Century Global Library for Mathematics Research National Academies Press s 35 ISBN 9780309298513 Erisim tarihi 28 March 2018 Strick Heinz Klaus 2011 Stefan Banach March 30 1892 August 8 1945 Mathematics in Europe Ingilizce Kramer David tarafindan cevrildi European Mathematical Society 29 March 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 March 2018 Konuyla ilgili yayinlarBanach Stefan 1932 Theory of Linear Operations PDF Monografie Matematyczne Fransizca 1 Warszawa Subwencji Funduszu Kultury Narodowej Zbl 0005 20901 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Orijinal 11 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF kaynaktan 11 Ocak 2014 te arsivlenmistir Erisim tarihi 11 Temmuz 2020 KaynakcaJahnke Hans Niels 2003 A History of Analysis American Mathematical Society ISBN 0821826239 Jakimowicz E Miranowicz A Ed 2007 Stefan Banach Remarkable life Brilliant mathematics Gdansk University Press and Adam Mickiewicz University Press ISBN 978 83 7326 451 9 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2021 2003 Remarkable Mathematicians From Euler to von Neumann Cambridge University Press ISBN 0521520940 Kaluza Roman 1996 Through a Reporter s Eyes The Life of Stefan Banach Translated by Wojbor Andrzej Woyczynski and Ann Kostant Birkhauser ISBN 0 8176 3772 9 Kosiedowski Stanislaw Stefan Banach Moj Lwow 5 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2008 O Connor John J Robertson Edmund F Stefan Banach MacTutor Matematik Tarihi arsivi Siegmund Schultze Reinhard 2003 Jahnke Hans Niels Ed A History of Analysis American Mathematical Society ISBN 0 8218 2623 9 MacCluer Barbara 2008 Elementary Functional Analysis Springer ISBN 978 0387855288 Urbanek Mariusz Nisan 2002 Geniusz gen i juz Polityka 8 2348 29 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2021 Waksmundzka Hajnos Monika 2006 Wspomnienie o Stefanie Greczku Focus Gdansk University 11 30 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2021 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Stefan Banach hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalarVikihaber de haberlerVikisoz de alintilarVikikaynak ta belgelerVikikitap ta kitaplarVikigezgin de seyahat bilgileriVikiversite de egitim kaynaklariVikiveri de veri 19 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Mathematics Genealogy Project te Stefan Banach Kutuphanelerdeki Stefan Banach tarafindan olusturulan veya hakkindaki eserler WorldCat katalogu