Sultaniye, Osmanlı İmparatorluğu'nun saltanat yatıydı. Aslen 1850'lerin başında Mısır filosu için inşa edilen gemi 1862'de Osmanlı padişahı Abdülaziz'e hediye edilmeden önce Feyz-i Cihat adını taşıyordu. 1905'te eskidiği için hizmet dışı bırakılmadan önce elli yıl boyunca Sultan'ın yatı olarak görev yaptı. Ekim 1911'de, Trablusgarp Savaşı sırasında İtalyan savaş gemilerinin İzmir Körfezi'ne girmelerini engellemek için içerisine taş doldurulan ve mürettebat tarafından altı delinerek karaya oturtulan yat, 20 Nisan 1912'de Yenikapı geçidinde Sancakburnu Kalesi açıklarında bütünüyle batırıldı.
Sultaniye 1880-1893 yılları arasında İstanbul'da | |
Tarihçe | |
---|---|
Osmanlı İmparatorluğu | |
Adı |
|
Sipariş | 1851 |
İnşa eden | C.J. Mare and Company, Blackwall, Middlesex |
Kızağa konuluşu | 1852 |
Denize indirilişi | 23 Aralık 1852 |
Bitirilişi | 1853 |
Hizmet dışı | 1905 |
Akıbet | 20 Nisan 1912'de batırıldı |
Genel karakteristik | |
Deplasman | 2,909 |
Uzunluk | 119,2 metre (391 ft 1 in) (loa) |
Genişlik | 12,2 metre (40 ft) (BMAX) |
Su çekimi | 4,8 metre (15 ft 9 in) |
Kurulu güç |
|
İtme gücü | |
Hız | 15 knot (28 km/sa; 17 mph) |
Kişi kapasitesi | 140 |
Silah donanımı | 1861
1890
1896
|
Tasarım ve silahlar
Feyz-i Cihat, ahşap gövdeli yandan çarklı bir gemi olarak tasarlandı. Dikmeler arası uzunluğu 119,2 m (391 ft 1 inç), genişliği 12,2 m (40 ft) olan yat, 4,8 m (15 ft 9 inç) su çekimindeydi. 2.909 ton deplasmana sahip olan yat, kömürle çalışan kazan tarafından sağlanan buharla çalışan iki silindirli bir bileşik buhar motoruna bağlı bir çift kanatlı çark ile hareket ettiriliyordu. En çok 15 knot (28 km/sa; 17 mph) hıza ulaşabilen yatın motorları inşa edildikleri haliyle 750 indike beygir gücü (560 kW) üretebiliyordu. 300 metrik ton kömür depolama kapasitesine sahip olan gemi, maksimum 140 yolcu taşıyabiliyordu. Geminin altın yaldız çerçeveli ve kalın camlarla örtülmüş manzara resimleri yer alan padişah salonuna billur parmaklıklı bir merdiven ile iniliyordu.
Gemi başlangıçta dört adet 14 libre topla silahlandırılmıştı ancak 1890'da bunlar bir çift 120 mm (4,7 inç) Krupp top ve iki adet 37 mm (1,5 inç) 1 librelik topla değiştirildi. 1896'da geminin donanımı bir çift Hotchkiss revolver topuna indirildi.
Hizmet geçmişi
İnşası ve Mısır dönemi
Yat, 1851 yılında Mısır Eyaleti donanması tarafından sipariş edildi. Feyz-i Cihat'ın omurgası, Londra'daki Blackwall bölgesinde faaliyet gösteren C.J. Mare and Company'de 1852'de inşa edilmeye başlandı. Gemi 23 Aralık 1852'de denize indirildi, ertesi yıl Ocak ayı başlarında deniz testleri tamamlandı. Yat, aynı ayın sonlarına doğru hızlıca Mısır'a teslim edildi. Altmış sekiz saat içinde Malta adasından Mısır'ın İskenderiye limanına ulaşan Feyz-i Cihat, dönemin seksen saatlik yolculuk süresi rekorunu kırdı. Mısır 1861'de gemiyi modernize edilmek üzere İngiltere'ye geri gönderdi ve ertesi yıl Liverpool'daki Forrester & Co. tersanesinde yenileme çalışmaları yapıldı. 31 Ekim 1862'de, Mersey Nehri'nde İngiliz guleti Grace Evans ile çarpıştı ve gemiye ciddi hasar verdi. Çalışmaların tamamlanmasının ardından Mısır Askeri İşleri Bakanı İsmail Selim Paşa, gemiyi Osmanlı Padişahı Abdülaziz'e hediye etti.
Osmanlı hizmeti
Osmanlı Donanması'na alınan yatın adı 1862'de Sultaniye olarak değiştirildi. Gemi 1866-1869 Girit İsyanı esnasında Girit'e asker ve malzeme taşımada kullanıldı. 21 Haziran 1867'de Cuma namazını Ortaköy Camii'nde kılan Sultan Abdülaziz Dolmabahçe Sarayı önlerinde bekleyen Sultaniye'ye binerek 47 günlük Avrupa seyahatine başladı. Kafileye, Pertev Piyale vapuru ile Fransız sefire tahsis edilen bir gemi ve bazı zırhlılardan oluşan küçük bir filo eşlik etti. Ertesi gün Çanakkale Boğazı'nın her iki taraftan atılan top atışlarıyla karşılanan Sultaniye, boğaz çıkışında Fransız donanması tarafından karşılandı ve yine top atışları ile selamlandı.Mora Yarımadası açıklarından yoluna devam eden Sultaniye ve maiyeti, 25 Haziran 1867'de İtalya'nın Sicilya adasının Messina Limanına ulaştı. 28 Haziran'da Napoli şehrine varan yat, bir gün sonra son güzergahı olan Fransa'nın Toulon şehrine ulaştı ve burada Fransız donanması tarafından büyük bir askerî tören ile karşılandı. Sultan Abdülaziz bundan sonraki yolculuğuna kara yoluyla devam ederken, Sultaniye başkent İstanbul'a geri döndü. Fransız İmparatorluğu, Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı, Belçika ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nda bir mola vererek sona eren Avrupa turunu tamamlayan Abdülaziz, 6 Ağustos 1867'te Rusçuk'tan trenle Varna'ya vardı. Varna'da birkaç saat istihrahat eden padişah, kendisini Fransa'ya götüren Sultaniye'ye geçerek geri kalan yolculuğuna yeniden denizden devam etti ve 7 Ağustos 1867'de İstanbul'a vardı. Sadrazam Keçecizade Fuat Paşa 1867'de Rus Çarı II. Aleksandr ile Kırım'da görüşmek için Sultaniye yatı ile yolculuğa çıktı. Sultaniye, Fuad Paşa'yı 20 Ağustos'ta iki gün süren bir toplantı için Livadya Sarayı'na taşıdı.
93 Harbi
Abdülaziz'in tahttan indirilmesinden sonra 1876'da tahta çıkan Sultan V. Murad, donanmaya güvenmedi ve donanmanın geri kalanı gibi Sultaniye'ye de yeterli bütçe verilmedi. Filonun diğer gemileri de saltanat yatı gibi çok az faaliyet gördü ve mürettebatı profesyonelce eğitilemedi. Sultan V. Murad, tahta çıkışının ardından hastalanınca doktorların tavsiyesi ile sivil gemilerde çeşitli deniz gezilerine çıkmıştı. Bu gezilerde Sultaniye ve diğer sivil vapurlar ile Kadıköy, Adalar ve Çekmece önlerine dek gitmişti.Sultaniye, 93 Harbi sırasında Doğu Karadeniz'deki sahil kenti Batum'da operasyonları destekleyen bir nakliye gemisi olarak görev yaptı. 12 Mayıs 1877 gecesi, destek gemisi Velikani Knjaz Konstantin'den Rus torpido botları suya indirildi. Liman dışındaki deniz mayın bariyerini geçen torpido botu Cesma'nın fırlattığı torpido Sultaniye'ye isabet etti ancak patlamadığı için yat hasar görmedi. Osmanlı mürettebatının alarm vermesinin ardından Rus gemileri limanı terk etti.Sultaniye, 31 Ocak 1878'de ateşkes sona erene kadar Batum'daki Osmanlı kuvvetlerine destek vermeye devam etti. Ocak ayının başlarında, Rus kuvvetleri Balkanlar üzerinden Osmanlı başkentine yaklaşırken, birkaç gemi ihtiyat ordusunu Dedeağaç'tan Gelibolu'ya taşımaya başladı. Operasyona katılan saltanat yatı Sultaniye ve savaş gemisi Osmaniye, 31 Ocak'ta ordunun son unsurlarını taşıdı.
Hizmetten çıkışı
Sultaniye 1905'te İzmir'de kullanımdan çekildi ve başka aktif bir hizmet görmedi. Ekim 1911'de, Trablusgarp Savaşı'nın başlamasından sonra donanma, İzmir'deki garnizon komutanlığı liman girişini İtalyan gemilerine kapatmak üzere batırılacak gemilerden birinin Sultaniye olmasına karar verdi. Gemiye taşlar yükledikten sonra 20 Nisan 1912'de İzmir nakliye gemisi ile İzmir dışındaki liman girişinde, Sancakburnu Kalesi açıklarında bütünüyle batırıldılar. Savunma hattı daha sonra bir deniz mayını barajı ile güçlendirildi. İronik bir şekilde, İtalyanların Alman ve Avusturya-Macaristan İmparatorluklarıyla Üçlü İttifak'a katılımı, onların Anadolu'daki Osmanlı vilayetlerine doğrudan saldırmalarını engelledi; Avusturya-Macaristan'ın baskısı İtalyanları İyonya ablukasını terk etmeye zorlamıştı.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c Langensiepen & Güleryüz, s. 167.
- ^ a b Güleryüz, s. 26.
- ^ a b Langensiepen & Güleryüz, s. 201.
- ^ Joseph Clinton Robertson (1853). The Egyptian Steam Frigate Faid Gihad Mechanics' Magazine, 58. cilt (15 Kasım 2006 bas.). Oxford Üniversitesi: Knight & Lacey. s. 70. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ Büyüktuğrul, ss. 40-44.
- ^ a b c d Osman Köksal (1 Haziran 2003). "Sultan Aziz'in Avrupa Seyahati Dönüşü Münasebetiyle Yapılan Kutlamalar ve Bir Manzum Tarihçe". 4 (1). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü. ss. 120-122. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2021.
- ^ Büyüktuğrul, ss. 43-44.
- ^ "Avrupa'ya Seyahat Eden İlk Padişah: Sultan Abdülaziz". Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ Kurat, Akdes Nimet (15 Ocak 2016). Türkiye ve Rusya. Ohio Eyalet Üniversitesi: Kültür Bakanlığı yayınları. s. 78. ISBN . Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ Chesneau, Roger (1979). Conway's All the World's Fighting Ships, 1860-1905. Conway Maritime Press. s. 389. ISBN . Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ Güleryüz, ss. 13-14.
- ^ "Sultan Abdülaziz Sultaniye Yatıyla Avrupa Yolunda". 1 Kasım 2016. 18 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2022.
- ^ Işın, s. 241.
- ^ Işın, s. 245.
- ^ "Efsane gemilerin öyküleri kitaplaştı". Deniz Haber Ajansı. 31 Ağustos 2006. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ Langensiepen & Güleryüz, ss. 15, 167.
- Genel
- Büyüktuğrul, Afif (1973). Osmanlı Deniz Harp Tarihi (PDF). 3. Genelkurmay Başkanlığı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
- Işın, İ. Bülent (8 Temmuz 2008). Osmanlı Bahriyesi Kronolojisi: XIV-XX yüzyıl, 1299-1922. Dz.K.K. Mrk.D.B.Ş.K. Basımevi. s. 241, 245. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- Güleryüz, Ahmet (2007). Ertuğrul, Savarona & Türk Devlet Yatları. Michigan Üniversitesi: Denizler Kitabevi. s. 26. ISBN . Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Londra: Conway Maritime Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sultaniye Osmanli Imparatorlugu nun saltanat yatiydi Aslen 1850 lerin basinda Misir filosu icin insa edilen gemi 1862 de Osmanli padisahi Abdulaziz e hediye edilmeden once Feyz i Cihat adini tasiyordu 1905 te eskidigi icin hizmet disi birakilmadan once elli yil boyunca Sultan in yati olarak gorev yapti Ekim 1911 de Trablusgarp Savasi sirasinda Italyan savas gemilerinin Izmir Korfezi ne girmelerini engellemek icin icerisine tas doldurulan ve murettebat tarafindan alti delinerek karaya oturtulan yat 20 Nisan 1912 de Yenikapi gecidinde Sancakburnu Kalesi aciklarinda butunuyle batirildi Sultaniye 1880 1893 yillari arasinda Istanbul daTarihceOsmanli ImparatorluguAdiFeyz i Cihat 1852 1862 Sultaniye 1862 1912 Siparis1851Insa edenC J Mare and Company Blackwall MiddlesexKizaga konulusu1852Denize indirilisi23 Aralik 1852Bitirilisi1853Hizmet disi1905Akibet20 Nisan 1912 de batirildiGenel karakteristikDeplasman2 909Uzunluk119 2 metre 391 ft 1 in loa Genislik12 2 metre 40 ft BMAX Su cekimi4 8 metre 15 ft 9 in Kurulu guc2 kazan 750 nominal beygirgucu 560 kW Itme gucu1 deniz buhar motoru 2 Kanatli carkHiz15 knot 28 km sa 17 mph Kisi kapasitesi140Silah donanimi1861 4 14 librelik top 1890 2 120 mm Krupp top 2 37 mm top 1896 2 Hotchkiss revolver topTasarim ve silahlarFeyz i Cihat ahsap govdeli yandan carkli bir gemi olarak tasarlandi Dikmeler arasi uzunlugu 119 2 m 391 ft 1 inc genisligi 12 2 m 40 ft olan yat 4 8 m 15 ft 9 inc su cekimindeydi 2 909 ton deplasmana sahip olan yat komurle calisan kazan tarafindan saglanan buharla calisan iki silindirli bir bilesik buhar motoruna bagli bir cift kanatli cark ile hareket ettiriliyordu En cok 15 knot 28 km sa 17 mph hiza ulasabilen yatin motorlari insa edildikleri haliyle 750 indike beygir gucu 560 kW uretebiliyordu 300 metrik ton komur depolama kapasitesine sahip olan gemi maksimum 140 yolcu tasiyabiliyordu Geminin altin yaldiz cerceveli ve kalin camlarla ortulmus manzara resimleri yer alan padisah salonuna billur parmaklikli bir merdiven ile iniliyordu Gemi baslangicta dort adet 14 libre topla silahlandirilmisti ancak 1890 da bunlar bir cift 120 mm 4 7 inc Krupp top ve iki adet 37 mm 1 5 inc 1 librelik topla degistirildi 1896 da geminin donanimi bir cift Hotchkiss revolver topuna indirildi Hizmet gecmisiInsasi ve Misir donemi Yat 1851 yilinda Misir Eyaleti donanmasi tarafindan siparis edildi Feyz i Cihat in omurgasi Londra daki Blackwall bolgesinde faaliyet gosteren C J Mare and Company de 1852 de insa edilmeye baslandi Gemi 23 Aralik 1852 de denize indirildi ertesi yil Ocak ayi baslarinda deniz testleri tamamlandi Yat ayni ayin sonlarina dogru hizlica Misir a teslim edildi Altmis sekiz saat icinde Malta adasindan Misir in Iskenderiye limanina ulasan Feyz i Cihat donemin seksen saatlik yolculuk suresi rekorunu kirdi Misir 1861 de gemiyi modernize edilmek uzere Ingiltere ye geri gonderdi ve ertesi yil Liverpool daki Forrester amp Co tersanesinde yenileme calismalari yapildi 31 Ekim 1862 de Mersey Nehri nde Ingiliz guleti Grace Evans ile carpisti ve gemiye ciddi hasar verdi Calismalarin tamamlanmasinin ardindan Misir Askeri Isleri Bakani Ismail Selim Pasa gemiyi Osmanli Padisahi Abdulaziz e hediye etti Osmanli hizmeti Osmanli Donanmasi na alinan yatin adi 1862 de Sultaniye olarak degistirildi Gemi 1866 1869 Girit Isyani esnasinda Girit e asker ve malzeme tasimada kullanildi 21 Haziran 1867 de Cuma namazini Ortakoy Camii nde kilan Sultan Abdulaziz Dolmabahce Sarayi onlerinde bekleyen Sultaniye ye binerek 47 gunluk Avrupa seyahatine basladi Kafileye Pertev Piyale vapuru ile Fransiz sefire tahsis edilen bir gemi ve bazi zirhlilardan olusan kucuk bir filo eslik etti Ertesi gun Canakkale Bogazi nin her iki taraftan atilan top atislariyla karsilanan Sultaniye bogaz cikisinda Fransiz donanmasi tarafindan karsilandi ve yine top atislari ile selamlandi Mora Yarimadasi aciklarindan yoluna devam eden Sultaniye ve maiyeti 25 Haziran 1867 de Italya nin Sicilya adasinin Messina Limanina ulasti 28 Haziran da Napoli sehrine varan yat bir gun sonra son guzergahi olan Fransa nin Toulon sehrine ulasti ve burada Fransiz donanmasi tarafindan buyuk bir askeri toren ile karsilandi Sultan Abdulaziz bundan sonraki yolculuguna kara yoluyla devam ederken Sultaniye baskent Istanbul a geri dondu Fransiz Imparatorlugu Buyuk Britanya ve Irlanda Birlesik Kralligi Belcika ve Avusturya Macaristan Imparatorlugu nda bir mola vererek sona eren Avrupa turunu tamamlayan Abdulaziz 6 Agustos 1867 te Ruscuk tan trenle Varna ya vardi Varna da birkac saat istihrahat eden padisah kendisini Fransa ya goturen Sultaniye ye gecerek geri kalan yolculuguna yeniden denizden devam etti ve 7 Agustos 1867 de Istanbul a vardi Sadrazam Kececizade Fuat Pasa 1867 de Rus Cari II Aleksandr ile Kirim da gorusmek icin Sultaniye yati ile yolculuga cikti Sultaniye Fuad Pasa yi 20 Agustos ta iki gun suren bir toplanti icin Livadya Sarayi na tasidi 93 Harbi Malumat Gazetesinde Sultaniye yati ile ilgili cikan makalenin kapagi ve Abdullah Biraderler tarafindan cekilmis yata ait salon 5 Agustos 1895 Abdulaziz in tahttan indirilmesinden sonra 1876 da tahta cikan Sultan V Murad donanmaya guvenmedi ve donanmanin geri kalani gibi Sultaniye ye de yeterli butce verilmedi Filonun diger gemileri de saltanat yati gibi cok az faaliyet gordu ve murettebati profesyonelce egitilemedi Sultan V Murad tahta cikisinin ardindan hastalaninca doktorlarin tavsiyesi ile sivil gemilerde cesitli deniz gezilerine cikmisti Bu gezilerde Sultaniye ve diger sivil vapurlar ile Kadikoy Adalar ve Cekmece onlerine dek gitmisti Sultaniye 93 Harbi sirasinda Dogu Karadeniz deki sahil kenti Batum da operasyonlari destekleyen bir nakliye gemisi olarak gorev yapti 12 Mayis 1877 gecesi destek gemisi Velikani Knjaz Konstantin den Rus torpido botlari suya indirildi Liman disindaki deniz mayin bariyerini gecen torpido botu Cesma nin firlattigi torpido Sultaniye ye isabet etti ancak patlamadigi icin yat hasar gormedi Osmanli murettebatinin alarm vermesinin ardindan Rus gemileri limani terk etti Sultaniye 31 Ocak 1878 de ateskes sona erene kadar Batum daki Osmanli kuvvetlerine destek vermeye devam etti Ocak ayinin baslarinda Rus kuvvetleri Balkanlar uzerinden Osmanli baskentine yaklasirken birkac gemi ihtiyat ordusunu Dedeagac tan Gelibolu ya tasimaya basladi Operasyona katilan saltanat yati Sultaniye ve savas gemisi Osmaniye 31 Ocak ta ordunun son unsurlarini tasidi Hizmetten cikisi Sultaniye 1905 te Izmir de kullanimdan cekildi ve baska aktif bir hizmet gormedi Ekim 1911 de Trablusgarp Savasi nin baslamasindan sonra donanma Izmir deki garnizon komutanligi liman girisini Italyan gemilerine kapatmak uzere batirilacak gemilerden birinin Sultaniye olmasina karar verdi Gemiye taslar yukledikten sonra 20 Nisan 1912 de Izmir nakliye gemisi ile Izmir disindaki liman girisinde Sancakburnu Kalesi aciklarinda butunuyle batirildilar Savunma hatti daha sonra bir deniz mayini baraji ile guclendirildi Ironik bir sekilde Italyanlarin Alman ve Avusturya Macaristan Imparatorluklariyla Uclu Ittifak a katilimi onlarin Anadolu daki Osmanli vilayetlerine dogrudan saldirmalarini engelledi Avusturya Macaristan in baskisi Italyanlari Iyonya ablukasini terk etmeye zorlamisti KaynakcaOzel a b c Langensiepen amp Guleryuz s 167 a b Guleryuz s 26 a b Langensiepen amp Guleryuz s 201 Joseph Clinton Robertson 1853 The Egyptian Steam Frigate Faid Gihad Mechanics Magazine 58 cilt 15 Kasim 2006 bas Oxford Universitesi Knight amp Lacey s 70 Erisim tarihi 22 Eylul 2020 Buyuktugrul ss 40 44 a b c d Osman Koksal 1 Haziran 2003 Sultan Aziz in Avrupa Seyahati Donusu Munasebetiyle Yapilan Kutlamalar ve Bir Manzum Tarihce 4 1 Eskisehir Eskisehir Osmangazi Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi Tarih Bolumu ss 120 122 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2021 Buyuktugrul ss 43 44 Avrupa ya Seyahat Eden Ilk Padisah Sultan Abdulaziz Milli Saraylar Idaresi Baskanligi 13 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2020 Kurat Akdes Nimet 15 Ocak 2016 Turkiye ve Rusya Ohio Eyalet Universitesi Kultur Bakanligi yayinlari s 78 ISBN 9789751707031 Erisim tarihi 22 Eylul 2020 Chesneau Roger 1979 Conway s All the World s Fighting Ships 1860 1905 Conway Maritime Press s 389 ISBN 9780851771335 Erisim tarihi 22 Eylul 2020 Guleryuz ss 13 14 Sultan Abdulaziz Sultaniye Yatiyla Avrupa Yolunda 1 Kasim 2016 18 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2022 Isin s 241 Isin s 245 Efsane gemilerin oykuleri kitaplasti Deniz Haber Ajansi 31 Agustos 2006 22 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2020 Langensiepen amp Guleryuz ss 15 167 GenelBuyuktugrul Afif 1973 Osmanli Deniz Harp Tarihi PDF 3 Genelkurmay Baskanligi Deniz Kuvvetleri Komutanligi 11 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Aralik 2020 Isin I Bulent 8 Temmuz 2008 Osmanli Bahriyesi Kronolojisi XIV XX yuzyil 1299 1922 Dz K K Mrk D B S K Basimevi s 241 245 2 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2020 Guleryuz Ahmet 2007 Ertugrul Savarona amp Turk Devlet Yatlari Michigan Universitesi Denizler Kitabevi s 26 ISBN 9789750005183 Erisim tarihi 22 Eylul 2020 Langensiepen Bernd Guleryuz Ahmet 1995 The Ottoman Steam Navy 1828 1923 Londra Conway Maritime Press ISBN 0 85177 610 8