Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Svastika (Sanskritçe: स्वस्तिक) veya gamalı haç, tarih öncesi dönemlerden kalma bir semboldür. 1920'li yıllar itibarıyla Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisinin svastika sembolünü yoğun olarak kullanması nedeniyle Batı dünyasında bu sembol nasyonal sosyalizm ve aşırı sağ ideolojilerle sıklıkla ilişkilendirilebilmektedir.
Svastika, 卐 ("sağa bakan" veya "saat yönünde") ya da 卍 ("sola bakan", "saat yönünün tersinde" veya "sauvastika") sembollerine denebilir. Svastika sembolü Avrasya kültürlerinde antik bir dinî ikonadır. Hinduizm, Budizm ve Jainizm de dahil olmak üzere, Hint dinlerinde kutsallık ve ruhsallık sembolü olarak kullanılır. Batı dünyasında da sağa bakan versiyonu, 1930’larda Nazi sembolü ve Arî ırkın bir simgesi hâline gelene kadar uğur ve şans sembolü olarak görülüyordu.
Nepal, Hindistan, Moğolistan, Çin ve Japonya gibi, Hindu, Budist veya Jain inançların yaygın olduğu ülkelerde svastika hâlâ şans ve hayır sembolü olarak kabul edilmekte, Hindu nikah törenlerinde sıkça kullanılmaktadır.
Köken bilimi
Gamalı haç ismi Yunanca gama (Γ) harfine ve haç şekline (+) atfen verilmiştir. Svastika kelimesi Sanskritçe'deki su (iyi) ve asti (olmak) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. "İyi olmak, mutlu ve sağlıklı olmak" anlamlarına gelir.
Geometri
 |  | |
Sağ tarafa bakan gamalı haç bazen saat yönünde bazen de saat yönünün tersine dönüyor olarak tarif edilir. | ||
Svastika, şekli ile hayali bir kare şeklinin içine oturmaktadır. Fakat türüne göre daire gibi her türlü geometrik şekle dönüşebilmektedir. Sağa dönük svastikalar genellikle “saat yönünde” ya da “saat yönünün tersi” diye tanımlanabilir.
Svastikalar düzensiz bir 20 kenarlı çokgen olarak kabul edilebilir. Genel olarak 5x5'lik 17 karelik bir kompozisyondan oluşturmaktadır. Gamalı haç motifinden yola çıktığımızda her kenar 10,6 2 ve 2 oranları ile bölünür.
Svastika sembolü, biçimindeki dinamik ve esnek yapısı ile, temel yapısından yararlanarak, ayrıca temel yapısını çok fazla deforme etmeden, çok çeşitli yeni ve özgün şekiller elde etmeye uygun bir yapıya sahiptir. Görülen farklı stilizasyonları ile, svastikanın kollarının adedinin artırılması, eksiltilmesi, biçiminin, yerinin ve yönünün değiştirilmesi gibi, birçok müdahale ile yeni ve özgün biçimler elde edildiği görülmektedir.
Tarihçe
Evrensel olduğu düşünülen bu sembol doğal olarak birçok medeniyet ve kültürde kullanılmıştır. Örneğin, Hong Kong Sanat Müzesi'nde bulunan ve Majiyao kültürüne, yani M.Ö. 2200-2000 yıllarına tarihlenen neolitik döneme ait geometrik desenli toprak kap üzerinde gamalı haç desenleri bulunmaktadır. Hindistan’da çok farklı din ve kültürler gamalı haç işaretini yaygın biçimde kullanmışlardır. Svastika, Hinduizm, Budizm ve Jainizm'e göre kutsaldır. Pek çok antik uygarlıkta görülür. Örneğin, Orta ve Güney Amerika medeniyetlerinde, özellikle Mayalar ve Navarrolarda görülür. Mezopotamya'da bulunan pek çok sikkede svastika görülür. Erken dönem Hristiyanlıkta ve Bizans İmparatorluğu'nda da svastika kullanıldığı görülür. Gamalı haç ismi Bizans döneminde kullanılmaya başlanmıştır.
Svastikanın dört kolu, dört kozmik gücü (ateş, su, hava, toprak) simgeler. Ayrıca, bazı kaynaklarda, eski dönemlerde bu sembol sayesinde dört kozmik gücün etki altına alınarak büyü yapıldığı belirtilir.
Hinduizm
Svastika ile ilgili olarak yapılan bu araştırmada özellikle Hindistan'daki oluşum karşımıza çıkmaktadır. Hindistan'da kutsal bir sembol olarak kullanılmasının, sembolün korunması ve yaygınlaşmasında belki de önemli bir rol oynamıştır denilebir. Buna göre, Hinduizmde, iki sembol (sağa bakan-sola bakan), yaratıcı tanrı Brahma'nın iki formunu temsil ediyor; sağa dönük şekilde, evrenin evrimini temsil ediyor. Sola dönük şekilde ise evrenin içe dönüşünü temsil ediyor. Ayrıca tüm dört yöne işaret ettiğinden (kuzey, güney, doğu, batı) kararlılığı ve sabitliği de temsil ediyor. Onun güneş sembolü olarak kullanılması ilk kez tanrı Surya'nın temsilinde görülür. Svastika tüm Hindular tarafından aşırı derecede kutsal ve uğurlu olarak düşünülür ve düzenli olarak Hint kültürüne ait eşyaları dekore etmek amacıyla kullanılır.
Tüm Hindu yantralarında ve dizaynlarda kullanılır. Hindistan'ın alt kıtası boyunca, mabedlerin kenarlarında, dini motiflerde, hediye eşyaları ve mektup başlarında görülür. Hindu tanrısı Ganeş genellikle svastikalar yatağının içinde çıkan bir nilüfer çiçeğinin içinde gösterilir. Ayrıca Svastika, Hindu düğünlerinde, festivallerinde, ev koridorlarında, elbise ve mücevheratta, motorlu taşıtlarda ve hatta kek, pasta, makarna gibi yiyeceklerin süslemesinde kullanılır.
Svastika, Hindu dininin en uğurlu simgesidir, eski güneş işaretinin dört dik açı kolunu simgeler. Hindu gamalı haçının dört kolu, şunları temsil eder: 1. Boşluğun dört talimatı, 2. Dört Vedas, Hindu dininin esasını oluşturan eski Kutsal Kitaplar, 3. Doğumdan ölüme yaşamdan dört aşama; ev sahibi yaşamı, öğrenci yaşamı, ölüm ve yaşamdan vazgeçim, 4. Yılın 4 mevsimi. Hindularda iyi şansın bir simgesi olarak kullanılan svastika Hindistan'ın Baroda dağının kuzeyindeki üst tapınağında yolda satış için hazırlanan Hindu dua kumaşları üzerinde de kullanılmaktadır.
Bengal Hinduları arasında svastika biraz daha farklı olarak kullanılır.Bu sembol Bengal Hindularında biraz daha düz olarak görülür. Calcutta'da bulunan önemli bir derginin adı da svastika dır. Aum sembolu de aynı zamanda kutsaldır. Aum yaratılış şeklinin temel temsilcisi olarak görülürken svastika sadece geometik bir şekil olarak görülür. Svastika Lord Vişnu'nun 108 sembolünden bir tanesidir ve onsuz hayat olamayacağı güneşin ışınlarını temsil eder.
Kolları saat yönünde dönük olan şekliyle, başarı ve uğurun yanı sıra hayatın kaynağı olan güneş ışığını simgeler. Kolları ters yöne dönük şekli ise geceyi ve uğursuzluğu ifade eder.
Budizm
Doğu'daki kültürlerde, svastika Buda'nın bir sembolüdür. Çin'de ise sonsuzluğu ve evren düşüncelerini ifade etmektedir. Svastika, Çince wan ve Sanskritçe de ise srivatsa olarak bilinir. Svastika Buda'nın Sembolüdür. Svastikalar genellikle Asya'daki küçük ya da büyük tüm Buda heykellerinin üzerinde bulunur. Hong Kong'un Lantau adasında bronzdan büyük Buda heykeli 1993 yılında tamamlandı ve yüksekliği 35 metrenin üzerindedir. Gamalı haç sembolü aynı zamanda Buda Okulunun Falun Gong uygulamasında 1992'de ortaya çıkmıştır.
Hristiyanlık
Hristiyanlıkta svastika haçın çengelli versiyonu olarak düşünülür. İnsanın ölüme karşı zaferini sembolize eder. Bazı Romanesk ve Gotik çağlarda inşa edilen Hristiyan kiliselerinde önceki Roma süsleri etkisiyle bu forma rastlanır. Svastikalar çoğunlukla 12. yüzyıldan kalma Ukrayna Kiev'de bulunan St. Sophia kilisesinin mozaiğinde sergilenir. Ayrıca bunlar St. Ambrosse Bazilikasında bir mezarda süsleme motifi olarak kullanılmıştır.
İslam
Svastika sembolü, İslam sanatlarında da görülmektedir. Özellikle Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde halı ile kilim motiflerinde, süsleme resimlerinde ve hat sanatında kullanılmıştır. İslam sanatında süsleme resimlerinde desen ve motif olarak kullanılmıştır. İran'daki Cuma Camii ile ve Lübnan'daki Tiripoli de Taynal camilerinin her ikisinde de svastika motifleri vardır.
Kazakistan'ın Türkistan kentinde bulunan Ahmet Yesevi (1093-1156) Türbesi, ana kapının sağ tarafında değişik tasvir edilmiş bir svastika, ana kapının sol tarafında ise yaygın olarak bilinen haliyle bir svastika bulunmaktadır.
Ön Türkler ve Türkiye
Svastika, pek çok dünya medeniyetinde olduğu gibi Ön Türkler tarafından da kullanılmıştır. Türk kültüründeki ismi oz damgasıdır. Bu damga Ön Türklerde ozlaşarak Tanrı'ya erişmeyi temsil etmektedir. Oz damgası, öbür dünyaya geçerek orada şekil değiştirerek (metamorfoz) yeniden oluşum şeklindeki düşünceyi kapsar.
Mevlevi ve Bektaşilerde, insanların grup halinde eksenleri etrafında dönerek “göğe” yükselme inancı yaygındır.
Saz şairleri de sazları ile canları ozlaştırır. Tanrı'ya eriştirirler. Bu nedenle saz şairlerine ozan denilmektedir. Ozlaşma kavramının, ateş kültünden geldiği düşünülmektedir. Bu kavram, güneş kültüne ait kutsama töreninde de görülmektedir.
Bir güneş sembolü olan Oz Damgası/Svastika’nın sözcük anlamı kendi kendine var olandır. Ön Türklerde kullanılan “OZ” diye okunan damganın nerede, ne zaman ortaya çıktığı kesin bilinmese de çoğunlukla “svastika” olarak isimlendirilmiştir. Svastika, kelimesi Hintçe olup, “Si” (iyi) ve “As” (olmak) kelimelerinden oluşmaktadır. Bu şekliyle kelime “mutluluk” ve “hayal” anlamlarına gelir.
Dört yöne salınmış kollarıyla Dış Oğuz tarafından dünyanın dört bir yanına yayıldığını belirtir ve tüm evreni simgeler.
Bu sembole ait bulgular İndus Vadisi Medeniyeti’ne kadar uzanmaktadır. Özellikle Harappa’da yapılan kazılarda ve medeniyete ait mühürlerdeki kabartmalarda oldukça sık rastlanmıştır. Uğur şans getirmesi için kullanılan bir semboldür. Panini’nin ünlü gramer çalışması Ashtadhyayi’nin 8. bölümünde de Svastika’nın adı geçmektedir. Son yıllara kadar kökeninin Arilere dayandığı düşünülmekteydi, fakat son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar, kökeninin Ön Türk kültürüne dayandığını ve onlar vasıtası ile dünyanın değişik yörelerine yayıldığı yönünde önemli bilgi ve belgeler ortaya koyulmuştur.
Türkiye'de, başta Milas ve Efes olmak üzere Ege Bölgesinde, svastika kullanımıyla ilgili birçok tarihsel iz bulunur.
Milas'ta Kurşunlu Camii olarak bilinen 'nin giriş kapısı üzerinde bir svastika işareti bulunur. Ayrıca, Milas Müzesi'nin bahçesinde bulunan bir taşın üzerinde 4 adet svastikadan oluşan bir dikdörtgen rölyef vardır.
Diyarbakır'ın dış dünyaya açılan 4 tane kapısı mevcuttur. Bunlar; kuzeyde Dağ Kapı (Harput Kapı), batıda Urfa Kapı (Halep Kapı), güneyde Mardin Kapı ve doğuda Yeni Kapı'dır (Dicle Kapı veya Sur Kapı). Surlarda birçok medeniyetin imzası niteliğindeki ve içlerinde Süryanice de yazılı olan kitabeler ve motiflerin yanında görülen gamalı haç şekilleri bulunmaktadır.
Kars'taki Ani antik kentinde surların çeşitli yerlerinde ve ana girişlerinin üstünde gamalı haç da bulunmaktadır.
Amasya Hatuniye Camii çeşmesi başında 5 adet (belirgin olarak 3 adet) svastika sembolü bulunmaktadır.
Çağdaş hat sanatçısı Emin Barın'ın hem Arap hem de Latin harfli yazılardan oluşturduğu bazı hat çalışmalarında svastika formunu çağrıştıran hat sanatı çalışmaları yaptığı görülmektedir.
Anadolu'da tarih öncesi çağlara ait bulunan ve dünyanın da bu dönemlere ait bilgilere ulaşması açısından göz bebeği olmuş, Konya'da bulunan Çatalhöyük'te yapılan kazılardan elde edilen, M.Ö. 7500 yıllarında Cilalı Taş ve Bakır Devrine ait taş tabletlerde ve ev gereçlerinin bir kısmında svastika sembolü kullanılmıştır.
Çatalhöyük'le ilgili kapsamlı araştırmalara imza atmış olan James Mellaart'a göre, “Bütün gamalı haçlar, dışarıya doğru yayılan merkezi bir hareketle gösterilir. Kendi statik merkezi, evren ve tanrısal gücün merkezini temsil eder. Svastika, bilinen bir simge olarak Avrasya'nın bütün parçalarında kullanılmıştır.”
Nasyonal sosyalizmde kullanımı
Svastika, I. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi ve hükûmeti tarafından amblem olarak kullanılmıştır. Nasyonal sosyalistlerin (Naziler) kullanmış olduğu svastikanın adı Almancada Hakenkreuz'dur. Daha sonra Nazi Almanyası'nın bayrağında da kullanılmıştır. Svastikanın bu anlamda kullanımı 1945'te Nazi Almanyası'nın yenilmesi ile birlikte sona ermiştir ve bazı ülkelerde svastika işaretinin kullanımı suçtur. Günümüzde bazı neo-Nazi gruplar svastika kullanmaya devam etmektedirler.
Kaynakça
- ^ "Swastika." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ . 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2011.
- ^ a b c d "Svastika." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
- ^ . 14 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2011.
- ^ . 3 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2011.
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/File:Sunny_Beach_Nesebar_centre_2.jpg 7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hristos Pantokrator, Nessebar, Bulgaristan
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2011.
- ^ C. Alyılmaz, “Gamalı Haç (Svastika)”, Töre Dergisi, S.V., İstanbul 2003, s. 17; C. A.Halilov, Azerbaycan’dan Tapılmış Tunç Kemerler/Amm, C. IV, Bakü 1962, s. 83.
- ^ T. PARLAK, Turan Yolunda Aral’ın Sırları, Ankara, 2007, s. 33.
- ^ http://www.hindoloji.com/index.php/hindistan/semboller/112-svastika []
- ^ T. PARLAK, a.g. e. s.33
- ^ . 12 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2011.
- ^ . 28 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2024.
- ^ . 25 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2011.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Svastika ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Svastika Sanskritce स वस त क veya gamali hac tarih oncesi donemlerden kalma bir semboldur 1920 li yillar itibariyla Nasyonal Sosyalist Alman Isci Partisinin svastika sembolunu yogun olarak kullanmasi nedeniyle Bati dunyasinda bu sembol nasyonal sosyalizm ve asiri sag ideolojilerle siklikla iliskilendirilebilmektedir Cesitli kulturlerdeki svastikalar Svastika 卐 saga bakan veya saat yonunde ya da 卍 sola bakan saat yonunun tersinde veya sauvastika sembollerine denebilir Svastika sembolu Avrasya kulturlerinde antik bir dini ikonadir Hinduizm Budizm ve Jainizm de dahil olmak uzere Hint dinlerinde kutsallik ve ruhsallik sembolu olarak kullanilir Bati dunyasinda da saga bakan versiyonu 1930 larda Nazi sembolu ve Ari irkin bir simgesi haline gelene kadar ugur ve sans sembolu olarak goruluyordu Nepal Hindistan Mogolistan Cin ve Japonya gibi Hindu Budist veya Jain inanclarin yaygin oldugu ulkelerde svastika hala sans ve hayir sembolu olarak kabul edilmekte Hindu nikah torenlerinde sikca kullanilmaktadir Koken bilimiGamali hac ismi Yunanca gama G harfine ve hac sekline atfen verilmistir Svastika kelimesi Sanskritce deki su iyi ve asti olmak kelimelerinin birlesiminden olusmustur Iyi olmak mutlu ve saglikli olmak anlamlarina gelir GeometriSag tarafa bakan gamali hac bazen saat yonunde bazen de saat yonunun tersine donuyor olarak tarif edilir Svastika sekli ile hayali bir kare seklinin icine oturmaktadir Fakat turune gore daire gibi her turlu geometrik sekle donusebilmektedir Saga donuk svastikalar genellikle saat yonunde ya da saat yonunun tersi diye tanimlanabilir Svastikalar duzensiz bir 20 kenarli cokgen olarak kabul edilebilir Genel olarak 5x5 lik 17 karelik bir kompozisyondan olusturmaktadir Gamali hac motifinden yola ciktigimizda her kenar 10 6 2 ve 2 oranlari ile bolunur Svastika sembolu bicimindeki dinamik ve esnek yapisi ile temel yapisindan yararlanarak ayrica temel yapisini cok fazla deforme etmeden cok cesitli yeni ve ozgun sekiller elde etmeye uygun bir yapiya sahiptir Gorulen farkli stilizasyonlari ile svastikanin kollarinin adedinin artirilmasi eksiltilmesi biciminin yerinin ve yonunun degistirilmesi gibi bircok mudahale ile yeni ve ozgun bicimler elde edildigi gorulmektedir TarihceEvrensel oldugu dusunulen bu sembol dogal olarak bircok medeniyet ve kulturde kullanilmistir Ornegin Hong Kong Sanat Muzesi nde bulunan ve Majiyao kulturune yani M O 2200 2000 yillarina tarihlenen neolitik doneme ait geometrik desenli toprak kap uzerinde gamali hac desenleri bulunmaktadir Hindistan da cok farkli din ve kulturler gamali hac isaretini yaygin bicimde kullanmislardir Svastika Hinduizm Budizm ve Jainizm e gore kutsaldir Pek cok antik uygarlikta gorulur Ornegin Orta ve Guney Amerika medeniyetlerinde ozellikle Mayalar ve Navarrolarda gorulur Mezopotamya da bulunan pek cok sikkede svastika gorulur Erken donem Hristiyanlikta ve Bizans Imparatorlugu nda da svastika kullanildigi gorulur Gamali hac ismi Bizans doneminde kullanilmaya baslanmistir Svastikanin dort kolu dort kozmik gucu ates su hava toprak simgeler Ayrica bazi kaynaklarda eski donemlerde bu sembol sayesinde dort kozmik gucun etki altina alinarak buyu yapildigi belirtilir Hinduizm Bir Hindu svastikasi Svastika ile ilgili olarak yapilan bu arastirmada ozellikle Hindistan daki olusum karsimiza cikmaktadir Hindistan da kutsal bir sembol olarak kullanilmasinin sembolun korunmasi ve yayginlasmasinda belki de onemli bir rol oynamistir denilebir Buna gore Hinduizmde iki sembol saga bakan sola bakan yaratici tanri Brahma nin iki formunu temsil ediyor saga donuk sekilde evrenin evrimini temsil ediyor Sola donuk sekilde ise evrenin ice donusunu temsil ediyor Ayrica tum dort yone isaret ettiginden kuzey guney dogu bati kararliligi ve sabitligi de temsil ediyor Onun gunes sembolu olarak kullanilmasi ilk kez tanri Surya nin temsilinde gorulur Svastika tum Hindular tarafindan asiri derecede kutsal ve ugurlu olarak dusunulur ve duzenli olarak Hint kulturune ait esyalari dekore etmek amaciyla kullanilir Tum Hindu yantralarinda ve dizaynlarda kullanilir Hindistan in alt kitasi boyunca mabedlerin kenarlarinda dini motiflerde hediye esyalari ve mektup baslarinda gorulur Hindu tanrisi Ganes genellikle svastikalar yataginin icinde cikan bir nilufer ciceginin icinde gosterilir Ayrica Svastika Hindu dugunlerinde festivallerinde ev koridorlarinda elbise ve mucevheratta motorlu tasitlarda ve hatta kek pasta makarna gibi yiyeceklerin suslemesinde kullanilir Svastika Hindu dininin en ugurlu simgesidir eski gunes isaretinin dort dik aci kolunu simgeler Hindu gamali hacinin dort kolu sunlari temsil eder 1 Boslugun dort talimati 2 Dort Vedas Hindu dininin esasini olusturan eski Kutsal Kitaplar 3 Dogumdan olume yasamdan dort asama ev sahibi yasami ogrenci yasami olum ve yasamdan vazgecim 4 Yilin 4 mevsimi Hindularda iyi sansin bir simgesi olarak kullanilan svastika Hindistan in Baroda daginin kuzeyindeki ust tapinaginda yolda satis icin hazirlanan Hindu dua kumaslari uzerinde de kullanilmaktadir Bengal Hindulari arasinda svastika biraz daha farkli olarak kullanilir Bu sembol Bengal Hindularinda biraz daha duz olarak gorulur Calcutta da bulunan onemli bir derginin adi da svastika dir Aum sembolu de ayni zamanda kutsaldir Aum yaratilis seklinin temel temsilcisi olarak gorulurken svastika sadece geometik bir sekil olarak gorulur Svastika Lord Visnu nun 108 sembolunden bir tanesidir ve onsuz hayat olamayacagi gunesin isinlarini temsil eder Kollari saat yonunde donuk olan sekliyle basari ve ugurun yani sira hayatin kaynagi olan gunes isigini simgeler Kollari ters yone donuk sekli ise geceyi ve ugursuzlugu ifade eder Budizm Bir Budist tapinagiFalun Gong amblemi Li Hongzhi ye gore evrenin bir minyaturudur Dogu daki kulturlerde svastika Buda nin bir semboludur Cin de ise sonsuzlugu ve evren dusuncelerini ifade etmektedir Svastika Cince wan ve Sanskritce de ise srivatsa olarak bilinir Svastika Buda nin Semboludur Svastikalar genellikle Asya daki kucuk ya da buyuk tum Buda heykellerinin uzerinde bulunur Hong Kong un Lantau adasinda bronzdan buyuk Buda heykeli 1993 yilinda tamamlandi ve yuksekligi 35 metrenin uzerindedir Gamali hac sembolu ayni zamanda Buda Okulunun Falun Gong uygulamasinda 1992 de ortaya cikmistir Hristiyanlik Hristiyanlikta svastika hacin cengelli versiyonu olarak dusunulur Insanin olume karsi zaferini sembolize eder Bazi Romanesk ve Gotik caglarda insa edilen Hristiyan kiliselerinde onceki Roma susleri etkisiyle bu forma rastlanir Svastikalar cogunlukla 12 yuzyildan kalma Ukrayna Kiev de bulunan St Sophia kilisesinin mozaiginde sergilenir Ayrica bunlar St Ambrosse Bazilikasinda bir mezarda susleme motifi olarak kullanilmistir Islam Svastika sembolu Islam sanatlarinda da gorulmektedir Ozellikle Selcuklu ve Osmanli donemlerinde hali ile kilim motiflerinde susleme resimlerinde ve hat sanatinda kullanilmistir Islam sanatinda susleme resimlerinde desen ve motif olarak kullanilmistir Iran daki Cuma Camii ile ve Lubnan daki Tiripoli de Taynal camilerinin her ikisinde de svastika motifleri vardir Kazakistan in Turkistan kentinde bulunan Ahmet Yesevi 1093 1156 Turbesi ana kapinin sag tarafinda degisik tasvir edilmis bir svastika ana kapinin sol tarafinda ise yaygin olarak bilinen haliyle bir svastika bulunmaktadir On Turkler ve Turkiye Svastika pek cok dunya medeniyetinde oldugu gibi On Turkler tarafindan da kullanilmistir Turk kulturundeki ismi oz damgasidir Bu damga On Turklerde ozlasarak Tanri ya erismeyi temsil etmektedir Oz damgasi obur dunyaya gecerek orada sekil degistirerek metamorfoz yeniden olusum seklindeki dusunceyi kapsar Mevlevi ve Bektasilerde insanlarin grup halinde eksenleri etrafinda donerek goge yukselme inanci yaygindir Saz sairleri de sazlari ile canlari ozlastirir Tanri ya eristirirler Bu nedenle saz sairlerine ozan denilmektedir Ozlasma kavraminin ates kultunden geldigi dusunulmektedir Bu kavram gunes kultune ait kutsama toreninde de gorulmektedir Bir gunes sembolu olan Oz Damgasi Svastika nin sozcuk anlami kendi kendine var olandir On Turklerde kullanilan OZ diye okunan damganin nerede ne zaman ortaya ciktigi kesin bilinmese de cogunlukla svastika olarak isimlendirilmistir Svastika kelimesi Hintce olup Si iyi ve As olmak kelimelerinden olusmaktadir Bu sekliyle kelime mutluluk ve hayal anlamlarina gelir Dort yone salinmis kollariyla Dis Oguz tarafindan dunyanin dort bir yanina yayildigini belirtir ve tum evreni simgeler Bu sembole ait bulgular Indus Vadisi Medeniyeti ne kadar uzanmaktadir Ozellikle Harappa da yapilan kazilarda ve medeniyete ait muhurlerdeki kabartmalarda oldukca sik rastlanmistir Ugur sans getirmesi icin kullanilan bir semboldur Panini nin unlu gramer calismasi Ashtadhyayi nin 8 bolumunde de Svastika nin adi gecmektedir Son yillara kadar kokeninin Arilere dayandigi dusunulmekteydi fakat son yillarda yapilan bilimsel calismalar kokeninin On Turk kulturune dayandigini ve onlar vasitasi ile dunyanin degisik yorelerine yayildigi yonunde onemli bilgi ve belgeler ortaya koyulmustur Milas ta bulunan svastika sembolleriCorum Alacahoyuk teki Hitit Gunes Kursu Turkiye de basta Milas ve Efes olmak uzere Ege Bolgesinde svastika kullanimiyla ilgili bircok tarihsel iz bulunur Milas ta Kursunlu Camii olarak bilinen nin giris kapisi uzerinde bir svastika isareti bulunur Ayrica Milas Muzesi nin bahcesinde bulunan bir tasin uzerinde 4 adet svastikadan olusan bir dikdortgen rolyef vardir Diyarbakir in dis dunyaya acilan 4 tane kapisi mevcuttur Bunlar kuzeyde Dag Kapi Harput Kapi batida Urfa Kapi Halep Kapi guneyde Mardin Kapi ve doguda Yeni Kapi dir Dicle Kapi veya Sur Kapi Surlarda bircok medeniyetin imzasi niteligindeki ve iclerinde Suryanice de yazili olan kitabeler ve motiflerin yaninda gorulen gamali hac sekilleri bulunmaktadir Kars taki Ani antik kentinde surlarin cesitli yerlerinde ve ana girislerinin ustunde gamali hac da bulunmaktadir Amasya Hatuniye Camii cesmesi basinda 5 adet belirgin olarak 3 adet svastika sembolu bulunmaktadir Cagdas hat sanatcisi Emin Barin in hem Arap hem de Latin harfli yazilardan olusturdugu bazi hat calismalarinda svastika formunu cagristiran hat sanati calismalari yaptigi gorulmektedir Anadolu da tarih oncesi caglara ait bulunan ve dunyanin da bu donemlere ait bilgilere ulasmasi acisindan goz bebegi olmus Konya da bulunan Catalhoyuk te yapilan kazilardan elde edilen M O 7500 yillarinda Cilali Tas ve Bakir Devrine ait tas tabletlerde ve ev gereclerinin bir kisminda svastika sembolu kullanilmistir Catalhoyuk le ilgili kapsamli arastirmalara imza atmis olan James Mellaart a gore Butun gamali haclar disariya dogru yayilan merkezi bir hareketle gosterilir Kendi statik merkezi evren ve tanrisal gucun merkezini temsil eder Svastika bilinen bir simge olarak Avrasya nin butun parcalarinda kullanilmistir Nasyonal sosyalizmde kullanimi Nasyonal sosyalist svastikasi Svastika I Dunya Savasi ndan sonra kurulan Nasyonal Sosyalist Alman Isci Partisi ve hukumeti tarafindan amblem olarak kullanilmistir Nasyonal sosyalistlerin Naziler kullanmis oldugu svastikanin adi Almancada Hakenkreuz dur Daha sonra Nazi Almanyasi nin bayraginda da kullanilmistir Svastikanin bu anlamda kullanimi 1945 te Nazi Almanyasi nin yenilmesi ile birlikte sona ermistir ve bazi ulkelerde svastika isaretinin kullanimi suctur Gunumuzde bazi neo Nazi gruplar svastika kullanmaya devam etmektedirler Kaynakca Swastika Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 10 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Aralik 2011 a b c d Svastika Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Online Encyclopaedia Britannica Inc 14 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Aralik 2011 Arsivlenmis kopya 10 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2011 3 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Aralik 2011 http en wikipedia org wiki File Sunny Beach Nesebar centre 2 jpg 7 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Hristos Pantokrator Nessebar Bulgaristan Arsivlenmis kopya 18 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Aralik 2011 C Alyilmaz Gamali Hac Svastika Tore Dergisi S V Istanbul 2003 s 17 C A Halilov Azerbaycan dan Tapilmis Tunc Kemerler Amm C IV Baku 1962 s 83 T PARLAK Turan Yolunda Aral in Sirlari Ankara 2007 s 33 http www hindoloji com index php hindistan semboller 112 svastika olu kirik baglanti T PARLAK a g e s 33 12 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2011 28 Subat 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2024 25 Subat 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2011 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Svastika ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur