Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
68 Kuşağı, Deniz Gezmiş, Mahir Çayan, Kemal Bingöllü, İbrahim Kaypakkaya, Behice Boran, Sevgi Soysal, Şirin Cemgil, , Gülten Savaşçı, Hatice Alankuş, Füsun Özbilgen, Necmiye Alpay,Hasan Yalçın, Cihan Alptekin, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Harun Karadeniz, Sinan Cemgil, Ali Haydar Yıldız, Rasih Ulaş Bardakçı, Kadir Manga, Ahmet Atasoy, Alpaslan Özdoğan, Hüseyin Cevahir, , Taylan Özgür, Doğu Perinçek, Zülfü Livaneli gibi isimlerin liderliğinde oluşturulan Marksist-Leninist sentezli hareketin adıdır.
1960'lı yılların içinde bulunduğu ve tüm dünyada esen özgürlük akımından ve savaş karşıtlığından etkilenmiş ve Türkiye'de oluşturduğu bir akım olarak bilinir.
Aynı dönemde kapitalist birçok ülkede ve özellikle ABD'de sisteme aykırı hareketleriyle ön plana çıkan Hippiler gibi özgürlükçü ve antimilitarist akımlar oluşmuştu.
68 kuşağını başlatan olayların ilki Fransa'daki Sorbonne Üniversitesinde meydana gelen öğrenci isyanıdır. Ayrıca Latin Amerikalı devrimci Ernesto Che Guevara'nın La Higuera'da yakalanıp tarihinde Bolivya Ordusu'nun elinde öldürülmesi de bu olayların başlangıcına neden olarak gösterilebilir.
68 kuşağının Türkiye'deki uzantısını ise Deniz Gezmiş, Mahir Çayan, İbrahim Kaypakkaya, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan gibi sol içinde çeşitli fraksiyonlara ayrılan devrimciler ve eylemci öğrenciler oluşturmuştur.
Silahlı mücadele
Filistin'den dönen Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu'nun çekirdek kadrosu 1969'da silahlı mücadeleyi başlatma kararı aldı. Mahir Çayan bu grubu mücadeleye erken başlandığı yönünde uyardı ve ortak örgütlenme önerisi verdi. Lakin THKO'yu oluşturacak grubun kır gerillasını benimsiyor olması ve Çayan grubunun ise şehir gerillasını benimsiyor olmasından dolayı bu teklif Hüseyin İnan tarafından reddedildi. Lakin silahlı mücadeleyi başlatamadan önder kadrolarının tutuklanması yüzünden silahlı mücadele 1970'te başlatılmıştır. THKO önderlerinin bahar 1971'de yakalanması üzerine ve idamla yargılanmaları yüzünden Mahir Çayan grubu olan THKP-C kuruluş eylemi olarak Efraim Elrom'u kaçırdı. THKP-C hapisteki devrimcilerin salınmasını istedi. İstekleri kabul edilmedi. Bunun üzerine Efraim Elrom 22 Mayıs 1971'de öldürüldü. Bu ve içinde Kızıldere Olayı'nın olduğu bir dizi daha eylem düzenlendi ama THKO önderlerinin idamları engellenemedi. 1972'de THKO önderlerinin idam edilmesinden bir süre sonra Malatya Kürecik'te (Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist) kuruldu. TKP/ML ilk eylemi Sinan Cemgil, Kadir Manga ve Alpaslan Özdoğan'ı jandarmaya ihbar eden Muhtar Mustafa Mordeniz'in İbrahim Kaypakkaya tarafından öldürülmesinden başlayarak arasında Tunceli Kaymakamı'nın evinin yakılıp bombalanması gibi bir dizi eylem düzenlendi. 1973 kışında eylemlerini yavaşça azaltan ama bitirmeyen TKP/ML 24 Ocak 1973'te Vartinik köyünde bir baskın yedi ve bu baskında Ali Haydar Yıldız öldürüldü, Kaypakkaya ise yaralı olarak kurtuldu. Kısa bir süre sonra Kaypakkaya yakalandı ve 3 ay sonra Diyarbakır'da öldü. Böylece bir daha 1974'te afla yeniden yapılana kadar illegal sol söndürüldü. '74 affından sonra ise özellikle THKP-C ve TKP/M-L birçok fraksiyona bölündü. THKP-C bitse de TKP/M-L bugüne kadar devam etti.
Üniversite olayları
"İstanbul Üniversitesi ’nde 4 yıldır asistanlık yapan Oya Baydar (o dönemdeki adıyla Oya Sencer), “” konulu doktora tezi yazdı. Tezini hocaları Prof. ve Prof. Macit Gökberk tarafından onaylandı. Ancak Profesörler Kurulu tezi iki defa reddetti. Oya Sencer/Baydar 26 Aralık 1968’te istifa etti."
Eleştiriler
Cumhuriyet gazetesi yazarı Uğur Mumcu, 12 Eylül Darbesi'nden sonra 17 Eylül 1980 günü yayımladığı yazısında, 12 Mart dönemini değerlendirerek Deniz Gezmiş, Mahir Çayan gibi isimlerin gerçekleştirdikleri banka soyma, adam kaçırma, fidye isteme gibi eylemleri "bireysel terör" olarak tanımladı. İsrail Başkonsolosu Efraim Elrom'un kaçırılıp öldürülmesinin, "Türk soluna, işçi sınıfına, halka hizmet etmediğini; aksine 12 Mart zulmünün başlamasına katkı sağladığını, meşru savunma dışında hiçbir cinayetin haklı olarak görülemeyeceğini" savundu. Silahlı eylemlere karşı çıkılması gerektiğini ifade etti:
"Solun başvuracağı tek yöntem yasal çizgiler, anayasal çerçevelerdir. Barışçı yollarla oluşmalıdır. Adam öldüren, cinayet işleyen solculuk; hainlik, katillik ve halk düşmanlığıdır!"
Mumcu, Mahir Çayan ve arkadaşlarının kurdukları Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesini "terör örgütü" olarak tanımlamıştır.[]
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
68 Kusagi Deniz Gezmis Mahir Cayan Kemal Bingollu Ibrahim Kaypakkaya Behice Boran Sevgi Soysal Sirin Cemgil Gulten Savasci Hatice Alankus Fusun Ozbilgen Necmiye Alpay Hasan Yalcin Cihan Alptekin Huseyin Inan Yusuf Aslan Harun Karadeniz Sinan Cemgil Ali Haydar Yildiz Rasih Ulas Bardakci Kadir Manga Ahmet Atasoy Alpaslan Ozdogan Huseyin Cevahir Taylan Ozgur Dogu Perincek Zulfu Livaneli gibi isimlerin liderliginde olusturulan Marksist Leninist sentezli hareketin adidir 1960 li yillarin icinde bulundugu ve tum dunyada esen ozgurluk akimindan ve savas karsitligindan etkilenmis ve Turkiye de olusturdugu bir akim olarak bilinir Ayni donemde kapitalist bircok ulkede ve ozellikle ABD de sisteme aykiri hareketleriyle on plana cikan Hippiler gibi ozgurlukcu ve antimilitarist akimlar olusmustu 68 kusagini baslatan olaylarin ilki Fransa daki Sorbonne Universitesinde meydana gelen ogrenci isyanidir Ayrica Latin Amerikali devrimci Ernesto Che Guevara nin La Higuera da yakalanip tarihinde Bolivya Ordusu nun elinde oldurulmesi de bu olaylarin baslangicina neden olarak gosterilebilir 68 kusaginin Turkiye deki uzantisini ise Deniz Gezmis Mahir Cayan Ibrahim Kaypakkaya Huseyin Inan Yusuf Aslan gibi sol icinde cesitli fraksiyonlara ayrilan devrimciler ve eylemci ogrenciler olusturmustur Silahli mucadeleFilistin den donen Turkiye Halk Kurtulus Ordusu nun cekirdek kadrosu 1969 da silahli mucadeleyi baslatma karari aldi Mahir Cayan bu grubu mucadeleye erken baslandigi yonunde uyardi ve ortak orgutlenme onerisi verdi Lakin THKO yu olusturacak grubun kir gerillasini benimsiyor olmasi ve Cayan grubunun ise sehir gerillasini benimsiyor olmasindan dolayi bu teklif Huseyin Inan tarafindan reddedildi Lakin silahli mucadeleyi baslatamadan onder kadrolarinin tutuklanmasi yuzunden silahli mucadele 1970 te baslatilmistir THKO onderlerinin bahar 1971 de yakalanmasi uzerine ve idamla yargilanmalari yuzunden Mahir Cayan grubu olan THKP C kurulus eylemi olarak Efraim Elrom u kacirdi THKP C hapisteki devrimcilerin salinmasini istedi Istekleri kabul edilmedi Bunun uzerine Efraim Elrom 22 Mayis 1971 de olduruldu Bu ve icinde Kizildere Olayi nin oldugu bir dizi daha eylem duzenlendi ama THKO onderlerinin idamlari engellenemedi 1972 de THKO onderlerinin idam edilmesinden bir sure sonra Malatya Kurecik te Turkiye Komunist Partisi Marksist Leninist kuruldu TKP ML ilk eylemi Sinan Cemgil Kadir Manga ve Alpaslan Ozdogan i jandarmaya ihbar eden Muhtar Mustafa Mordeniz in Ibrahim Kaypakkaya tarafindan oldurulmesinden baslayarak arasinda Tunceli Kaymakami nin evinin yakilip bombalanmasi gibi bir dizi eylem duzenlendi 1973 kisinda eylemlerini yavasca azaltan ama bitirmeyen TKP ML 24 Ocak 1973 te Vartinik koyunde bir baskin yedi ve bu baskinda Ali Haydar Yildiz olduruldu Kaypakkaya ise yarali olarak kurtuldu Kisa bir sure sonra Kaypakkaya yakalandi ve 3 ay sonra Diyarbakir da oldu Boylece bir daha 1974 te afla yeniden yapilana kadar illegal sol sonduruldu 74 affindan sonra ise ozellikle THKP C ve TKP M L bircok fraksiyona bolundu THKP C bitse de TKP M L bugune kadar devam etti Universite olaylari Istanbul Universitesi nde 4 yildir asistanlik yapan Oya Baydar o donemdeki adiyla Oya Sencer konulu doktora tezi yazdi Tezini hocalari Prof ve Prof Macit Gokberk tarafindan onaylandi Ancak Profesorler Kurulu tezi iki defa reddetti Oya Sencer Baydar 26 Aralik 1968 te istifa etti ElestirilerCumhuriyet gazetesi yazari Ugur Mumcu 12 Eylul Darbesi nden sonra 17 Eylul 1980 gunu yayimladigi yazisinda 12 Mart donemini degerlendirerek Deniz Gezmis Mahir Cayan gibi isimlerin gerceklestirdikleri banka soyma adam kacirma fidye isteme gibi eylemleri bireysel teror olarak tanimladi Israil Baskonsolosu Efraim Elrom un kacirilip oldurulmesinin Turk soluna isci sinifina halka hizmet etmedigini aksine 12 Mart zulmunun baslamasina katki sagladigini mesru savunma disinda hicbir cinayetin hakli olarak gorulemeyecegini savundu Silahli eylemlere karsi cikilmasi gerektigini ifade etti Solun basvuracagi tek yontem yasal cizgiler anayasal cercevelerdir Barisci yollarla olusmalidir Adam olduren cinayet isleyen solculuk hainlik katillik ve halk dusmanligidir Mumcu Mahir Cayan ve arkadaslarinin kurduklari Turkiye Halk Kurtulus Partisi Cephesini teror orgutu olarak tanimlamistir kaynak belirtilmeli Kaynakca Toplumsal Tarih Mayis 2018 1 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi