Matematikte, trigonometrik fonksiyonların değerleri gibi yaklaşık olarak veya gibi tam olarak ifade edilebilir. Trigonometrik tablolar birçok yaklaşık değer içerirken, belirli açılar için kesin değerler aritmetik işlemler ve karekök kombinasyonu ile ifade edilebilir. Bu şekilde ifade edilebilen trigonometrik değerlere sahip açılar tam olarak pergel ve düzeç ile inşa edilebilen açılardır ve bu değerlere inşa edilebilir sayılar denir.
Yaygın açılar
15°, 18° veya 22,5°'nin katları olan açıların trigonometrik fonksiyonları basit cebirsel değerlere sahiptir. Bu değerler 0° ile 45° arasındaki açılar için aşağıdaki tabloda listelenmiştir. Aşağıdaki tabloda “Tanımsız” etiketi oranını temsil etmektedir. Trigonometrik fonksiyonların kod alanı reel sayılar olarak alınırsa, bu girdiler olurken, kod alanı olarak alınırsa, bu girdiler
değerini alır (bkz. ).
Radyan | Derece | sin | cos | tan | cot | sec | csc |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Tanımsız | Tanımsız | ||||||
Bu aralığın dışındaki açılar için trigonometrik değerler (yansıma ve kaydırma özdeşlikleri) uygulanarak bulunabilir, örneğin
Trigonometrik sayılar
Bir trigonometrik sayı, π'nin bir rasyonel radyan katının olarak ifade edilebilen bir sayıdır. olduğundan, sinüs durumu bu tanımdan çıkarılabilir. Bu nedenle herhangi bir trigonometrik sayı
şeklinde yazılabilir, burada k ve n tam sayılardır. Bu sayı, karmaşık sayının gerçek kısmı olarak düşünülebilir.
. De Moivre formülü, bu formdaki sayıların olduğunu gösterir:
Birimin kökü xn - 1 polinomunun bir (kökü) olduğundan, cebirseldir. Trigonometrik sayı, birimin kökünün ve karmaşık eşleniğinin ortalaması olduğundan ve cebirsel sayılar aritmetik işlemler altında kapalı olduğundan, her trigonometrik sayı cebirseldir. Trigonometrik sayıların minimal polinomları . Buna karşılık, göre, sıfır olmayan herhangi bir cebirsel sayının sinüs veya kosinüsü her zaman aşkındır.
Birliğin herhangi bir kökünün reel kısmı bir trigonometrik sayıdır. Niven teoremine göre, tek rasyonel trigonometrik sayılar 0, 1, -1, 1/2 ve -1/2'dir.
İnşa edilebilirlik
Bir açı, ancak ve ancak sinüsü (veya eşdeğer olarak kosinüsü) tam sayılara uygulanan aritmetik işlemler ve kareköklerin bir kombinasyonu ile ifade edilebiliyorsa pergel ve çizgeç ile oluşturulabilir. İlave olarak, radyanın rasyonel katı olan bir açı, ancak ve ancak
radyan olarak ifade edildiğinde inşa edilebilir, burada a ve b aralarında asal tam sayılardır, paydanın asal çarpanlara ayrılması, b, bazı ikinin kuvveti ile herhangi bir sayıda farklı (Fermat asalının) çarpımıdır (bir Fermat asalı, ikinin kuvvetinden bir büyük asal sayıdır).
Böylece, örneğin, inşa edilebilir bir açıdır çünkü 15, 3 ve 5 Fermat asallarının çarpımıdır. Benzer şekilde
inşa edilebilir bir açıdır çünkü 12, bir Fermat asalının (3) iki (4) katıdır. Ancak
oluşturulabilir bir açı değildir, çünkü
iki kez çarpan olarak 3 içerdiğinden “farklı” Fermat asallarının çarpımı değildir ve
de değildir, çünkü 7 bir Fermat asalı değildir.
Yukarıdaki tanımlamadan, tam sayı derecelik bir açının ancak ve ancak bu derece 3'ün bir katı ise inşa edilebilir olduğu sonucu çıkar.
İnşa edilebilir değerler
45°
Bir (yansıma özdeşliğinden), . Pisagor trigonometrik özdeşliğinde]] yerine konulması
, elde edilir.
. Pozitif kök alındığında,
bulunur.
30° ve 60°
Sinüs ve kosinüsün 30 ve 60 derecelik değerleri eşkenar üçgen analizi ile elde edilir. Eşkenar üçgende 3 açı eşittir ve toplamı 180°'dir, dolayısıyla her bir köşe açısı 60°'dir. Bir köşe ikiye bölündüğünde, 30-60-90 açılarına sahip elde edilir. Simetri gereği, ikiye bölünen kenar eşkenar üçgenin kenarının yarısıdır, bu nedenle sonucuna varılır. Pisagor ve yansıma özdeşlikleri
sonucunu verir.
18°, 36°, 54° ve 72°
değeri, sinüs ve kosinüs için (çoklu açı formülleri) kullanılarak türetilebilir. Sinüs için çift açı formülü ile:
Kosinüs için üç kat açı formülü ile:
sin(36°) = cos(54°) olduğundan, bu iki ifadeyi eşitler ve cos(18°)'nin bir katsayısını sadeleştiririz:
Bu ikinci dereceden denklemin yalnızca bir pozitif kökü vardır:
Pisagor özdeşliği değerini verir ve ikili ve üçlü açı formülleri 36°, 54° ve 72° sinüs ve kosinüs değerlerini verir.
3°'nin kalan katları
0-90° arasındaki 3°'nin katları olan diğer tüm açıların sinüs ve kosinüsleri yukarıda açıklanan açılardan ve (toplam ve fark formüllerinden) türetilebilir. Özellikle,
Örneğin, olduğundan, kosinüsü, kosinüs farkı formülü ile türetilebilir:
Yarım açılar
Eğer payda, “b”, 2'nin ek faktörleriyle çarpılırsa, sinüs ve kosinüs (yarım açı formülleri) ile türetilebilir. Örneğin, 22,5° (π/8 rad) 45°'nin yarısıdır, dolayısıyla sinüs ve kosinüsü şöyledir:
Yarım açı formüllerinin tekrar tekrar uygulanması iç içe radikallere, özellikle de biçimindeki iç içe 2'nin kareköklerine yol açar. Genel olarak,
biçimindeki çoğu açının sinüs ve kosinüsü,
cinsinden 2'nin iç içe geçmiş karekökleri kullanılarak ifade edilebilir. Özellikle, eğer bir açı aşağıdaki gibi yazılabiliyorsa;
burada ve
için -1, 0 veya 1 ise, o halde
ve eğer ise o zaman
Örneğin, , yani
ise aşağıdaki sonuç elde edilir:
17'nin paydası
17 bir Fermat asalı olduğundan, düzenli bir 17-gen inşa edilebilir, bu da radyan gibi açıların sinüs ve kosinüslerinin karekökler cinsinden ifade edilebileceği anlamına gelir. Özellikle, 1796'da Carl Friedrich Gauss şunu göstermiştir:
(
tam sayıları için) biçimindeki diğer inşa edilebilir açıların sinüs ve kosinüsleri bundan türetilebilir.
1°'nin inşa edilemezliği
İnşa edilebilirlikte tartışıldığı gibi, yalnızca radyanın rasyonel katları olan belirli açılar kareköklerle ifade edilebilen trigonometrik değerlere sahiptir.
radyan olan 1° açısı, paydada tekrarlanan 3 faktörüne sahiptir ve bu nedenle
sadece karekökler kullanılarak ifade edilemez. İlgili bir soru da küp kökler kullanılarak ifade edilip edilemeyeceğidir. Aşağıdaki iki yaklaşım kullanılabilir, ancak her ikisi de (karmaşık bir sayının küp kökü) içeren bir ifade ile sonuçlanır.
Üçlü açı özdeşliğini kullanarak, 'i bir kübik polinomun kökü olarak tanımlayabiliriz:
. Bu polinomun üç kökü
,
ve
'dir.
inşa edilebilir olduğundan, bunun için bir ifade (Cardano formülü) içine yerleştirilerek
için bir ifade elde edilebilir. Ancak, kübiğin üç kökü de reel olduğundan, bu bir örneğidir ve ifade karmaşık bir sayının küp kökünü almayı gerektirecektir.
Alternatif olarak, De Moivre formülü ile:
Küp kökleri alarak ve denklemleri toplayarak veya çıkararak aşağıdakileri elde ederiz:
Ayrıca bakınız
- , 15°'nin katları için kesin değerleri bulmak için kullanılır
- Trigonometrik özdeşlikler listesi
Kaynakça
- ^ Abramowitz & Stegun 1972, p. 74, 4.3.46
- ^ a b Niven, Ivan. Numbers: Rational and Irrational, 1961. Random House. , Vol. 1. ISSN 0548-5932. Ch. 5
- ^ Lehmer, D. H. (1933). "A Note on Trigonometric Algebraic Numbers". The American Mathematical Monthly. 40 (3). ss. 165-166. doi:10.2307/2301023. JSTOR 2301023.
- ^ Burger, Edward B.; Tubbs, Robert (17 Nisan 2013). Making Transcendence Transparent: An intuitive approach to classical transcendental number theory (İngilizce). Springer Science & Business Media. s. 44. ISBN .
- ^ Schaumberger, Norman (1974). "A Classroom Theorem on Trigonometric Irrationalities". . 5 (1). ss. 73-76. doi:10.2307/3026991. JSTOR 3026991.
- ^ Martin, George E. (1998), Geometric Constructions, Undergraduate Texts in Mathematics, Springer-Verlag, New York, doi:10.1007/978-1-4612-0629-3, ISBN , MR 1483895
- ^ Martin, George E. (1998), Geometric Constructions, Undergraduate Texts in Mathematics, Springer-Verlag, New York, s. 46, doi:10.1007/978-1-4612-0629-3, ISBN , MR 1483895
- ^ Fraleigh, John B. (1994), A First Course in Abstract Algebra, 5th, Addison Wesley, ISBN , MR 0225619
- ^ "Exact Value of sin 18°". math-only-math. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2024.
- ^ Weiß, Adam (1851). Handbuch Der Trigonometrie (Almanca). J. L. Schmid. ss. 72-74.
- ^ Durbha, Subramanyam (2012). "A Geometric Method of Finding the Trigonometric Ratios of 22 ½° and 75°". Mathematics in School. 41 (3). ss. 22-23. JSTOR 23269221.
- ^ a b Servi, L. D. (April 2003). "Nested Square Roots of 2". The American Mathematical Monthly. 110 (4). ss. 326-330. doi:10.1080/00029890.2003.11919968.
- ^ Arthur Jones, Sidney A. Morris, Kenneth R. Pearson, Abstract Algebra and Famous Impossibilities, Springer, 1991, , p. 178.
- ^ Callagy, James J. "The central angle of the regular 17-gon", Mathematical Gazette 67, December 1983, 290–292.
- ^ Parent, James T. (June 2011). "Exact values for the sin of all integers" (PDF). Interactive Mathematics. 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Şubat 2024.
- ^ a b Kowalski, Travis (November 2016). "The Sine of a Single Degree" (PDF). The College Mathematics Journal. 47 (5). ss. 322-332. doi:10.4169/college.math.j.47.5.322. 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Eylül 2024.
Bibliyografya
- Lehmer, D. H. (1933). "A note on trigonometric algebraic numbers". American Mathematical Monthly. 40 (3). ss. 165-166. doi:10.2307/2301023. JSTOR 2301023.
- ; , (Ed.) (1972). Handbook of Mathematical Functions with Formulas, Graphs, and Mathematical Tables. New York: Dover Publications. ISBN .
- Watkins, William; Zeitlin, Joel (1993). "The minimal polynomial of cos(2*π/n)". American Mathematical Monthly. 100 (5). ss. 471-474. doi:10.2307/2324301. JSTOR 2324301.
- Girstmair, Kurt (1997). "Some linear relations between values of trigonometric functions at k*π/n" (PDF). Acta Arithmetica. 81 (4). ss. 387-498. doi:10.4064/aa-81-4-387-398. MR 1472818.
- Conway, John H.; Radin, Charles; Sadun, Lorenzo (1999). "On angles whose squared trigonometric functions are rational". Discrete & Computational Geometry. 22 (3). ss. 321-332. arXiv:math-ph/9812019 $2. doi:10.1007/PL00009463. MR 1706614.
- Bracken, Paul; Cizek, Jiri (2002). "evaluation of quanum mechanical perturbative sums in terms of quadratic surds and their use in the approximation of ζ(3)/π3". International Journal of Quantum Chemistry. Cilt 90. ss. 42-53. doi:10.1002/qua.1803.
- Servi, L. D. (2003). "Nested square roots of 2". American Mathematical Monthly. 110 (4). ss. 326-330. doi:10.2307/3647881. JSTOR 3647881.
- Beslin, Scott; de Angelis, Valerio (2004). "The minimal polynomials of sin(2*π/p) and cos(2*π/p)". Mathematics Magazine. 77 (2). ss. 146-149. doi:10.1080/0025570X.2004.11953242. JSTOR 3219105.
- Tangsupphathawat, Pinthira; Laohakosol, Vichian (2016). "Minimal polynomials of algebraic cosine values at rational multiples of π". Journal of Integer Sequences. Cilt 19. s. 16.2.8.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Matematikte trigonometrik fonksiyonlarin degerleri cos p 4 0 707 displaystyle cos pi 4 approx 0 707 gibi yaklasik olarak veya cos p 4 2 2 displaystyle cos pi 4 sqrt 2 2 gibi tam olarak ifade edilebilir Trigonometrik tablolar bircok yaklasik deger icerirken belirli acilar icin kesin degerler aritmetik islemler ve karekok kombinasyonu ile ifade edilebilir Bu sekilde ifade edilebilen trigonometrik degerlere sahip acilar tam olarak pergel ve duzec ile insa edilebilen acilardir ve bu degerlere insa edilebilir sayilar denir Yaygin acilar15 18 veya 22 5 nin katlari olan acilarin trigonometrik fonksiyonlari basit cebirsel degerlere sahiptir Bu degerler 0 ile 45 arasindaki acilar icin asagidaki tabloda listelenmistir Asagidaki tabloda Tanimsiz etiketi 1 0 displaystyle 1 0 oranini temsil etmektedir Trigonometrik fonksiyonlarin kod alani reel sayilar olarak alinirsa bu girdiler olurken kod alani olarak alinirsa bu girdiler displaystyle infty degerini alir bkz Radyan Derece sin cos tan cot sec csc0 displaystyle 0 0 displaystyle 0 circ 0 displaystyle 0 1 displaystyle 1 0 displaystyle 0 Tanimsiz 1 displaystyle 1 Tanimsizp12 displaystyle frac pi 12 15 displaystyle 15 circ 6 24 displaystyle frac sqrt 6 sqrt 2 4 6 24 displaystyle frac sqrt 6 sqrt 2 4 2 3 displaystyle 2 sqrt 3 2 3 displaystyle 2 sqrt 3 2 3 1 displaystyle sqrt 2 sqrt 3 1 2 3 1 displaystyle sqrt 2 sqrt 3 1 p10 displaystyle frac pi 10 18 displaystyle 18 circ 5 14 displaystyle frac sqrt 5 1 4 25 54 displaystyle frac sqrt 2 sqrt 5 sqrt 5 4 55 255 displaystyle frac sqrt 5 sqrt 5 2 sqrt 5 5 5 25 displaystyle sqrt 5 2 sqrt 5 105 55 displaystyle frac sqrt 10 sqrt 5 sqrt 5 5 5 1 displaystyle sqrt 5 1 p8 displaystyle frac pi 8 22 5 displaystyle 22 5 circ 2 22 displaystyle frac sqrt 2 sqrt 2 2 2 22 displaystyle frac sqrt 2 sqrt 2 2 2 1 displaystyle sqrt 2 1 2 1 displaystyle sqrt 2 1 22 2 displaystyle sqrt 2 sqrt 2 sqrt 2 22 2 displaystyle sqrt 2 sqrt 2 sqrt 2 p6 displaystyle frac pi 6 30 displaystyle 30 circ 12 displaystyle frac 1 2 32 displaystyle frac sqrt 3 2 33 displaystyle frac sqrt 3 3 3 displaystyle sqrt 3 233 displaystyle frac 2 sqrt 3 3 2 displaystyle 2 p5 displaystyle frac pi 5 36 displaystyle 36 circ 25 54 displaystyle frac sqrt 2 sqrt 5 sqrt 5 4 5 14 displaystyle frac sqrt 5 1 4 5 25 displaystyle sqrt 5 2 sqrt 5 55 255 displaystyle frac sqrt 5 sqrt 5 2 sqrt 5 5 5 1 displaystyle sqrt 5 1 105 55 displaystyle frac sqrt 10 sqrt 5 sqrt 5 5 p4 displaystyle frac pi 4 45 displaystyle 45 circ 22 displaystyle frac sqrt 2 2 1 displaystyle 1 2 displaystyle sqrt 2 Bu araligin disindaki acilar icin trigonometrik degerler yansima ve kaydirma ozdeslikleri uygulanarak bulunabilir ornegin sin p2 8 cos 8 sin 2p 8 sin p 8 sin 8 sin p 8 sin 8 sin 8 cos 2p 8 cos 8 cos 8 cos p 8 cos p 8 cos 8 displaystyle begin alignedat 3 amp amp sin tfrac pi 2 theta amp cos theta 5mu amp amp sin 2 pi theta amp sin pi theta amp amp sin theta quad amp amp sin pi theta amp amp sin theta amp amp sin theta 5mu amp amp cos 2 pi theta amp cos theta amp amp cos theta quad amp amp cos pi theta amp amp cos pi theta amp amp cos theta end alignedat Trigonometrik sayilarBir trigonometrik sayi p nin bir rasyonel radyan katinin olarak ifade edilebilen bir sayidir sin x cos x p 2 displaystyle sin x cos x pi 2 oldugundan sinus durumu bu tanimdan cikarilabilir Bu nedenle herhangi bir trigonometrik sayi cos 2pk n displaystyle cos 2 pi k n seklinde yazilabilir burada k ve n tam sayilardir Bu sayi karmasik sayinin gercek kismi olarak dusunulebilir cos 2pk n isin 2pk n displaystyle cos 2 pi k n i sin 2 pi k n De Moivre formulu bu formdaki sayilarin oldugunu gosterir cos 2pkn isin 2pkn n cos 2pk isin 2pk 1 displaystyle left cos left frac 2 pi k n right i sin left frac 2 pi k n right right n cos 2 pi k i sin 2 pi k 1 Birimin koku xn 1 polinomunun bir koku oldugundan cebirseldir Trigonometrik sayi birimin kokunun ve karmasik esleniginin ortalamasi oldugundan ve cebirsel sayilar aritmetik islemler altinda kapali oldugundan her trigonometrik sayi cebirseldir Trigonometrik sayilarin minimal polinomlari Buna karsilik gore sifir olmayan herhangi bir cebirsel sayinin sinus veya kosinusu her zaman askindir Birligin herhangi bir kokunun reel kismi bir trigonometrik sayidir Niven teoremine gore tek rasyonel trigonometrik sayilar 0 1 1 1 2 ve 1 2 dir Insa edilebilirlikBir aci ancak ve ancak sinusu veya esdeger olarak kosinusu tam sayilara uygulanan aritmetik islemler ve karekoklerin bir kombinasyonu ile ifade edilebiliyorsa pergel ve cizgec ile olusturulabilir Ilave olarak p displaystyle pi radyanin rasyonel kati olan bir aci ancak ve ancak ap b displaystyle a pi b radyan olarak ifade edildiginde insa edilebilir burada a ve b aralarinda asal tam sayilardir paydanin asal carpanlara ayrilmasi b bazi ikinin kuvveti ile herhangi bir sayida farkli Fermat asalinin carpimidir bir Fermat asali ikinin kuvvetinden bir buyuk asal sayidir Boylece ornegin 2p 15 24 displaystyle 2 pi 15 24 circ insa edilebilir bir acidir cunku 15 3 ve 5 Fermat asallarinin carpimidir Benzer sekilde p 12 15 displaystyle pi 12 15 circ insa edilebilir bir acidir cunku 12 bir Fermat asalinin 3 iki 4 katidir Ancak p 9 20 displaystyle pi 9 20 circ olusturulabilir bir aci degildir cunku 9 3 3 displaystyle 9 3 cdot 3 iki kez carpan olarak 3 icerdiginden farkli Fermat asallarinin carpimi degildir ve p 7 25 714 displaystyle pi 7 approx 25 714 circ de degildir cunku 7 bir Fermat asali degildir Yukaridaki tanimlamadan tam sayi derecelik bir acinin ancak ve ancak bu derece 3 un bir kati ise insa edilebilir oldugu sonucu cikar Insa edilebilir degerler45 Bir yansima ozdesliginden cos 45 sin 90 45 sin 45 displaystyle cos 45 circ sin 90 circ 45 circ sin 45 circ Pisagor trigonometrik ozdesliginde yerine konulmasi sin 45 2 cos 45 2 1 displaystyle sin 45 circ 2 cos 45 circ 2 1 elde edilir 2sin 45 2 1 0 displaystyle 2 sin 45 circ 2 1 0 Pozitif kok alindiginda sin 45 cos 45 1 2 2 2 displaystyle sin 45 circ cos 45 circ 1 sqrt 2 sqrt 2 2 bulunur 30 ve 60 Sinus ve kosinusun 30 ve 60 derecelik degerleri eskenar ucgen analizi ile elde edilir Eskenar ucgende 3 aci esittir ve toplami 180 dir dolayisiyla her bir kose acisi 60 dir Bir kose ikiye bolundugunde 30 60 90 acilarina sahip elde edilir Simetri geregi ikiye bolunen kenar eskenar ucgenin kenarinin yarisidir bu nedenle sin 30 1 2 displaystyle sin 30 circ 1 2 sonucuna varilir Pisagor ve yansima ozdeslikleri sin 60 cos 30 1 1 2 2 3 2 displaystyle sin 60 circ cos 30 circ sqrt 1 1 2 2 sqrt 3 2 sonucunu verir 18 36 54 ve 72 sin 18 displaystyle sin 18 circ degeri sinus ve kosinus icin coklu aci formulleri kullanilarak turetilebilir Sinus icin cift aci formulu ile sin 36 2sin 18 cos 18 displaystyle sin 36 circ 2 sin 18 circ cos 18 circ Kosinus icin uc kat aci formulu ile cos 54 cos3 18 3sin2 18 cos 18 cos 18 1 4sin2 18 displaystyle cos 54 circ cos 3 18 circ 3 sin 2 18 circ cos 18 circ cos 18 circ 1 4 sin 2 18 circ sin 36 cos 54 oldugundan bu iki ifadeyi esitler ve cos 18 nin bir katsayisini sadelestiririz 2sin 18 1 4sin2 18 displaystyle 2 sin 18 circ 1 4 sin 2 18 circ Bu ikinci dereceden denklemin yalnizca bir pozitif koku vardir sin 18 5 14 displaystyle sin 18 circ frac sqrt 5 1 4 Pisagor ozdesligi cos 18 displaystyle cos 18 circ degerini verir ve ikili ve uclu aci formulleri 36 54 ve 72 sinus ve kosinus degerlerini verir 3 nin kalan katlari 0 90 arasindaki 3 nin katlari olan diger tum acilarin sinus ve kosinusleri yukarida aciklanan acilardan ve toplam ve fark formullerinden turetilebilir Ozellikle 3 18 15 24 54 30 51 60 9 78 60 18 6 36 30 27 45 18 57 30 27 81 45 36 9 45 36 33 60 27 63 45 18 84 54 30 12 30 18 39 30 9 66 36 30 87 60 27 15 45 30 42 60 18 69 60 9 21 30 9 48 30 18 75 45 30 displaystyle begin aligned 3 circ amp 18 circ 15 circ amp 24 circ amp 54 circ 30 circ amp 51 circ amp 60 circ 9 circ amp 78 circ amp 60 circ 18 circ amp 6 circ amp 36 circ 30 circ amp 27 circ amp 45 circ 18 circ amp 57 circ amp 30 circ 27 circ amp 81 circ amp 45 circ 36 circ amp 9 circ amp 45 circ 36 circ amp 33 circ amp 60 circ 27 circ amp 63 circ amp 45 circ 18 circ amp 84 circ amp 54 circ 30 circ amp 12 circ amp 30 circ 18 circ amp 39 circ amp 30 circ 9 circ amp 66 circ amp 36 circ 30 circ amp 87 circ amp 60 circ 27 circ amp 15 circ amp 45 circ 30 circ amp 42 circ amp 60 circ 18 circ amp 69 circ amp 60 circ 9 circ amp 21 circ amp 30 circ 9 circ amp 48 circ amp 30 circ 18 circ amp 75 circ amp 45 circ 30 circ amp end aligned Ornegin 24 60 36 displaystyle 24 circ 60 circ 36 circ oldugundan kosinusu kosinus farki formulu ile turetilebilir cos 24 cos 60 cos 36 sin 60 sin 36 125 14 3210 254 1 5 30 658 displaystyle begin aligned cos 24 circ amp cos 60 circ cos 36 circ sin 60 circ sin 36 circ amp frac 1 2 frac sqrt 5 1 4 frac sqrt 3 2 frac sqrt 10 2 sqrt 5 4 amp frac 1 sqrt 5 sqrt 30 6 sqrt 5 8 end aligned Yarim acilar Eger payda b 2 nin ek faktorleriyle carpilirsa sinus ve kosinus yarim aci formulleri ile turetilebilir Ornegin 22 5 p 8 rad 45 nin yarisidir dolayisiyla sinus ve kosinusu soyledir sin 22 5 1 cos 45 2 1 222 122 2 displaystyle sin 22 5 circ sqrt frac 1 cos 45 circ 2 sqrt frac 1 frac sqrt 2 2 2 frac 1 2 sqrt 2 sqrt 2 cos 22 5 1 cos 45 2 1 222 122 2 displaystyle cos 22 5 circ sqrt frac 1 cos 45 circ 2 sqrt frac 1 frac sqrt 2 2 2 frac 1 2 sqrt 2 sqrt 2 Yarim aci formullerinin tekrar tekrar uygulanmasi ic ice radikallere ozellikle de 2 displaystyle sqrt 2 pm cdots bicimindeki ic ice 2 nin karekoklerine yol acar Genel olarak b 2n displaystyle beta 2 n bicimindeki cogu acinin sinus ve kosinusu b displaystyle beta cinsinden 2 nin ic ice gecmis karekokleri kullanilarak ifade edilebilir Ozellikle eger bir aci asagidaki gibi yazilabiliyorsa a p 12 i 1k j 1ibj2i 1 p 12 b14 b1b28 b1b2b316 b1b2 bk2k 1 displaystyle alpha pi left frac 1 2 sum i 1 k frac prod j 1 i b j 2 i 1 right pi left frac 1 2 frac b 1 4 frac b 1 b 2 8 frac b 1 b 2 b 3 16 ldots frac b 1 b 2 ldots b k 2 k 1 right burada bk 2 2 displaystyle b k in 2 2 ve bi displaystyle b i i lt k displaystyle i lt k icin 1 0 veya 1 ise o halde cos a b122 b22 b32 bk 12 2sin pbk4 displaystyle cos alpha frac b 1 2 sqrt 2 b 2 sqrt 2 b 3 sqrt 2 ldots b k 1 sqrt 2 2 sin left frac pi b k 4 right ve eger b1 0 displaystyle b 1 neq 0 ise o zamansin a 122 b22 b32 b42 bk 12 2sin pbk4 displaystyle sin alpha frac 1 2 sqrt 2 b 2 sqrt 2 b 3 sqrt 2 b 4 sqrt 2 ldots b k 1 sqrt 2 2 sin left frac pi b k 4 right Ornegin 13p32 p 12 14 18 116 132 displaystyle frac 13 pi 32 pi left frac 1 2 frac 1 4 frac 1 8 frac 1 16 frac 1 32 right yani b1 b2 b3 b4 1 1 1 1 displaystyle b 1 b 2 b 3 b 4 1 1 1 1 ise asagidaki sonuc elde edilir cos 13p32 122 2 2 2sin p4 122 2 2 2 displaystyle cos left frac 13 pi 32 right frac 1 2 sqrt 2 sqrt 2 sqrt 2 2 sin left frac pi 4 right frac 1 2 sqrt 2 sqrt 2 sqrt 2 sqrt 2 sin 13p32 122 2 2 2 displaystyle sin left frac 13 pi 32 right frac 1 2 sqrt 2 sqrt 2 sqrt 2 sqrt 2 17 nin paydasi 17 bir Fermat asali oldugundan duzenli bir 17 gen insa edilebilir bu da 2p 17 displaystyle 2 pi 17 radyan gibi acilarin sinus ve kosinuslerinin karekokler cinsinden ifade edilebilecegi anlamina gelir Ozellikle 1796 da Carl Friedrich Gauss sunu gostermistir cos 2p17 1 17 34 217 217 317 170 381716 displaystyle cos left frac 2 pi 17 right frac 1 sqrt 17 sqrt 34 2 sqrt 17 2 sqrt 17 3 sqrt 17 sqrt 170 38 sqrt 17 16 k2np17 displaystyle frac k2 n pi 17 k n displaystyle k n tam sayilari icin bicimindeki diger insa edilebilir acilarin sinus ve kosinusleri bundan turetilebilir 1 nin insa edilemezligiInsa edilebilirlikte tartisildigi gibi yalnizca p displaystyle pi radyanin rasyonel katlari olan belirli acilar karekoklerle ifade edilebilen trigonometrik degerlere sahiptir p 180 p 22 32 5 displaystyle pi 180 pi 2 2 cdot 3 2 cdot 5 radyan olan 1 acisi paydada tekrarlanan 3 faktorune sahiptir ve bu nedenle sin 1 displaystyle sin 1 circ sadece karekokler kullanilarak ifade edilemez Ilgili bir soru da kup kokler kullanilarak ifade edilip edilemeyecegidir Asagidaki iki yaklasim kullanilabilir ancak her ikisi de karmasik bir sayinin kup koku iceren bir ifade ile sonuclanir Uclu aci ozdesligini kullanarak sin 1 displaystyle sin 1 circ i bir kubik polinomun koku olarak tanimlayabiliriz sin 3 4x3 3x displaystyle sin 3 circ 4x 3 3x Bu polinomun uc koku sin 1 displaystyle sin 1 circ sin 59 displaystyle sin 59 circ ve sin 61 displaystyle sin 61 circ dir sin 3 displaystyle sin 3 circ insa edilebilir oldugundan bunun icin bir ifade Cardano formulu icine yerlestirilerek sin 1 displaystyle sin 1 circ icin bir ifade elde edilebilir Ancak kubigin uc koku de reel oldugundan bu bir ornegidir ve ifade karmasik bir sayinin kup kokunu almayi gerektirecektir Alternatif olarak De Moivre formulu ile cos 1 isin 1 3 cos 3 isin 3 cos 1 isin 1 3 cos 3 isin 3 displaystyle begin aligned cos 1 circ i sin 1 circ 3 amp cos 3 circ i sin 3 circ 4mu cos 1 circ i sin 1 circ 3 amp cos 3 circ i sin 3 circ end aligned Kup kokleri alarak ve denklemleri toplayarak veya cikararak asagidakileri elde ederiz cos 1 12 cos 3 isin 3 3 cos 3 isin 3 3 sin 1 12i cos 3 isin 3 3 cos 3 isin 3 3 displaystyle begin aligned cos 1 circ amp frac 1 2 left sqrt 3 cos 3 circ i sin 3 circ sqrt 3 cos 3 circ i sin 3 circ right 5mu sin 1 circ amp frac 1 2i left sqrt 3 cos 3 circ i sin 3 circ sqrt 3 cos 3 circ i sin 3 circ right end aligned Ayrica bakiniz 15 nin katlari icin kesin degerleri bulmak icin kullanilir Trigonometrik ozdeslikler listesiKaynakca Abramowitz amp Stegun 1972 p 74 4 3 46 a b Niven Ivan Numbers Rational and Irrational 1961 Random House Vol 1 ISSN 0548 5932 Ch 5 Lehmer D H 1933 A Note on Trigonometric Algebraic Numbers The American Mathematical Monthly 40 3 ss 165 166 doi 10 2307 2301023 JSTOR 2301023 Burger Edward B Tubbs Robert 17 Nisan 2013 Making Transcendence Transparent An intuitive approach to classical transcendental number theory Ingilizce Springer Science amp Business Media s 44 ISBN 978 1 4757 4114 8 Schaumberger Norman 1974 A Classroom Theorem on Trigonometric Irrationalities 5 1 ss 73 76 doi 10 2307 3026991 JSTOR 3026991 Martin George E 1998 Geometric Constructions Undergraduate Texts in Mathematics Springer Verlag New York doi 10 1007 978 1 4612 0629 3 ISBN 0 387 98276 0 MR 1483895 Martin George E 1998 Geometric Constructions Undergraduate Texts in Mathematics Springer Verlag New York s 46 doi 10 1007 978 1 4612 0629 3 ISBN 0 387 98276 0 MR 1483895 Fraleigh John B 1994 A First Course in Abstract Algebra 5th Addison Wesley ISBN 978 0 201 53467 2 MR 0225619 Exact Value of sin 18 math only math 19 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Eylul 2024 Weiss Adam 1851 Handbuch Der Trigonometrie Almanca J L Schmid ss 72 74 Durbha Subramanyam 2012 A Geometric Method of Finding the Trigonometric Ratios of 22 and 75 Mathematics in School 41 3 ss 22 23 JSTOR 23269221 a b Servi L D April 2003 Nested Square Roots of 2 The American Mathematical Monthly 110 4 ss 326 330 doi 10 1080 00029890 2003 11919968 Arthur Jones Sidney A Morris Kenneth R Pearson Abstract Algebra and Famous Impossibilities Springer 1991 0387976612 p 178 Callagy James J The central angle of the regular 17 gon Mathematical Gazette 67 December 1983 290 292 Parent James T June 2011 Exact values for the sin of all integers PDF Interactive Mathematics 16 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 5 Subat 2024 a b Kowalski Travis November 2016 The Sine of a Single Degree PDF The College Mathematics Journal 47 5 ss 322 332 doi 10 4169 college math j 47 5 322 12 Subat 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 26 Eylul 2024 BibliyografyaLehmer D H 1933 A note on trigonometric algebraic numbers American Mathematical Monthly 40 3 ss 165 166 doi 10 2307 2301023 JSTOR 2301023 Ed 1972 Handbook of Mathematical Functions with Formulas Graphs and Mathematical Tables New York Dover Publications ISBN 978 0 486 61272 0 Watkins William Zeitlin Joel 1993 The minimal polynomial of cos 2 p n American Mathematical Monthly 100 5 ss 471 474 doi 10 2307 2324301 JSTOR 2324301 Girstmair Kurt 1997 Some linear relations between values of trigonometric functions at k p n PDF Acta Arithmetica 81 4 ss 387 498 doi 10 4064 aa 81 4 387 398 MR 1472818 Conway John H Radin Charles Sadun Lorenzo 1999 On angles whose squared trigonometric functions are rational Discrete amp Computational Geometry 22 3 ss 321 332 arXiv math ph 9812019 2 doi 10 1007 PL00009463 MR 1706614 Bracken Paul Cizek Jiri 2002 evaluation of quanum mechanical perturbative sums in terms of quadratic surds and their use in the approximation of z 3 p3 International Journal of Quantum Chemistry Cilt 90 ss 42 53 doi 10 1002 qua 1803 Servi L D 2003 Nested square roots of 2 American Mathematical Monthly 110 4 ss 326 330 doi 10 2307 3647881 JSTOR 3647881 Beslin Scott de Angelis Valerio 2004 The minimal polynomials of sin 2 p p and cos 2 p p Mathematics Magazine 77 2 ss 146 149 doi 10 1080 0025570X 2004 11953242 JSTOR 3219105 Tangsupphathawat Pinthira Laohakosol Vichian 2016 Minimal polynomials of algebraic cosine values at rational multiples of p Journal of Integer Sequences Cilt 19 s 16 2 8