Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azerbaycan'daki Taş Devri, Paleolitik, Mezolitik ve Neolitik dönemlere ayrılmıştır. Karabağ, Kazah, Lerik, Kobustan ve Nahçıvan'da Taş Devri ile ilgili araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Kazah bölgesindeki Gyrag Kasaman köyü yakınlarında bulunan Şorsu vadisinde Taş Devri'ne ait taş malzemeler Mammadali Hüseynov tarafından bulunmuştur. Hüseynov'un araştırmalarına göre, insanlar ilk olarak 2 milyon yıl önce Azerbaycan topraklarına yerleşmişlerdir. Taş Devri'nde bölgede iki farklı insan türü yaşamaktaydı: Homo neanderthalensis ve Homo sapiens.
Paleolitik
Paleolitik dönem, bu bölgeye ilk insan türünün yerleşimiyle başladı ve MÖ 12. binyıla kadar sürdü. Paleolitik 3 döneme ayrılır: Alt Paleolitik, Orta Paleolitik, Üst Paleolitik dönemler.
Alt Paleolitik
Alt Paleolitik dönem Azerbaycan'da 100 bin yıl öncesine kadar devam etmiştir. Azerbaycan'da Alt Paleolitik dönemde yaşayan insanların yaşam tarzları, Azih mağarasından elde edilen buluntulara dayalı olarak Kuruçay vadisinde incelenmiştir. 1968 yılında Azıh Mağarası'ndaki aşölyen yaş tabakasında azıkantrop'un alt çene kısmı bulunmuştur. Kuruçay vadisinde çeşitli aletlerin hazırlanması için hammaddeler bulunabilmekteydi. Eski insanlar, emek aletleri (araçları) hazırlamak için Kuruçay'dan taşlar topladılar. Maddi-kültürel örneklerin teknik ve tipolojisinin kendine has özellikleri ile öne çıkan eserler, 1974 yılında Azıh Mağarası'nda yapılan inceleme sonucunda “Kuruçay kültürü” adını almıştır. Kuruçay kültürü, kültürüyle bazı ortak özelliklere sahipti.
Azerbaycan'da Aşölyen kültürü, Kuruçay kültürü temelinde gelişmiştir ve Aşölyen'in ikinci aşaması olarak kabul edilir. Aşölyen kültürünün buluntuları Azerbaycan'ın Kazah bölgesi topraklarından elde edilmiştir. Hayvan kalıntılarının keşfi, Aşölyen döneminde avcılığın egemen olduğunu göstermektedir. İş aletleri esas olarak kuvars, çakmak taşı, bazalt, kireç taşı, bazen kalsedon ve diğer taş türlerinden yapılmıştır.
Orta Paleolitik
Orta Paleolitik dönem 100.000 yıl önce başladı ve 35 bin yıl önce sona erdi. Bu döneme Musteryen kültürü de denir. Karabağ (Tağlar, Azıh ve Zar mağaraları), Kazah (Damcılı Mağarası) ve Nahçıvan'da (Kazma mağarası) bu dönemdeki insanların yaşam tarzları ve yerleşimleri incelenmiştir. Burada Musteryen kültürüne ait 2000'den fazla taş alet ve binlerce hayvan kemiği bulunmuştur. Musteryen halk, Küçük Kafkasya'nın güney yamaçlarına, Mil ovalarından Jeyrancol'a kadar geniş bir alana yayılmıştı. Bu dönemin ana aletleri sivri uçlu aletlerdi. Bu dönemde eski insanların ana uğraşı avcılık ve toplayıcılıktı.
Üst Paleolitik
Azerbaycan'da Üst Paleolitik, 40-35 bin yıl öncesinden 12 bin yıl öncesine kadar sürmüştür. Azerbaycan'daki Üst Paleolitik yerleşimler hem mağaralar hem de açık hava yerleşimleri olarak görülmektedir. Damcılı, Zar ve Kobustan yerleşimlerinde Üst Paleolitik döneme ait aletler bulunmuştur. Bu dönemde dev geyik ve mağara ayısının nesli tükendi ve insanlar Kafkas ceylanı, karaca, geyik, dağ keçisi ve diğer hayvanları avlamaya başladı. Avcılığın kapsamlı gelişimi, erkekler ve kadınlar arasında bir işbölümüne neden oldu. Erkekler avcılıkla uğraşırken, kadınlar ateşi kontrol ediyor, kıyafet dikiyor, çocuk yetiştiriyor ve ev işlerini yönetiyorlardı.
Mezolitik
Yaklaşık 12.000 yıl önce, Üst Paleolitik dönemin yerini Mezolitik dönem (MÖ 12.000-8.000) almıştır. Azerbaycan'da Mezolitik dönem esas olarak Bakü yakınlarındaki Kobustan ve Kazah'taki Damcılı mağaraları temelinde incelenmiştir. Mağarada Mezolitik döneme ait taş aletler bulunmuştur. Kobustan'daki Mezolitik yerleşimlerde çok sayıda hayvan kemiği bulundu. Bulgular, eski Kobustan halkının yaşamında avcılığın önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir. Yaban atlarını, yaban eşeklerini, öküzleri, geyikleri ve diğer hayvanları avladılar. Mikrolitik taşların ortaya çıkışı Mezolitik için tipiktir. Bu aletlerin boyutları 1-2 santimetre civarında olurdu. Damcılı Mağarası'ndan elde edilen Mezolitik dönem buluntuları, avcılık için kullanıldığı düşünülen üçgen sivri uçlar, büyük dairesel kesici aletler ve çekirdeklerden oluşmaktadır. Hayvanlar ilk kez bu dönemde evcilleştirilmeye başlanmıştır. Kobustan'da yapılan araştırmalar balıkçılığın önemli bir rol oynadığını gösteriyor.
Neolitik
Arkeolojik araştırmalara göre MÖ VII-VI binyılda Mezolitik dönem yerini Neolitik döneme bırakmıştır. Neolitik dönemdeki tarım devrimi nedeniyle insanlar tarım için uygun koşullara sahip alanlara yayılmaya başladılar. Damcılı mağarası, Kobustan, Nahçıvan'daki Kültepe, Şomutepe, Toyretepe, Hacı Elemhanlıtepe ve diğer yerleşim yerlerinde Azerbaycan'ın Neolitik döneminin maddi ve kültürel örneklerine rastlanmıştır. Göytepe, Azerbaycan'da Şomutepe kültürüne bağlı bir neolitik arkeolojik sit alanıdır ve Güney Kafkasya'da Neolitik dönemin erken döneminin en büyük yerleşim yeridir. Mağaranın Neolitik kültür diziliminde seramik, obsidiyen ve bazalt, çanak çömlek örnekleri, kemiğe dayalı iş aletleri, bitki ve hayvan kalıntıları bulunmuştur. Neolitik yeniliklerin örnekleri, seramikler, Azerbaycan bölgesinde Kobustan ve Kültepe I'de bulundu.
Eneolitik
Eneolitik veya Kalkolitik dönem (y. MÖ 6. - 4. binyıl), Taş Devri'nden Tunç Devri'ne geçiş dönemiydi. Bakır cevherleri bakımından zengin olan Kafkas Dağları'nın etrafında yer alması, Azerbaycan'ın bazı bölgelerinde bakırın işlenmesinin erken oluşması ve gelişmesi için elverişli bir koşuldu. Azerbaycan'da Şomutepe, Toyratepe, Jinnitepe, Kültepe, Alikemektepe ve YıIanlıtepe gibi birçok Eneolitik yerleşim keşfedilmiş ve karbon tarihlendirilmiş eserler, bu dönemde insanların evler inşa ettiklerini, bakır aletler ve ok uçları yaptıklarını ve susuz tarıma aşina olduklarını göstermektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h AZƏRBAYCAN ARXEOLOGİYASI (PDF). Bakı: Elm. 2007. 11 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ Azərbaycan Arxeologiyası-Daş Dövrü (PDF). Bakı: Şərq-Qərb. 2008. 19 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ Quruçay Dərəsində (PDF). Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı. 1990. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ "UNESCO Sites In Azerbaijan". WorldAtlas (İngilizce). 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ "Nakhchivan: Development of paleolithic and neolithic periods". Foreign Policy News (İngilizce). 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ "Visions of Azerbaijan Magazine ::: A History of Azerbaijan: from the Furthest Past to the Present Day". Visions of Azerbaijan Magazine (İngilizce). 7 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ "Azerbaijan — History and Culture". www.iexplore.com. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ "Jawbones and Dragon Legends: Azerbaijan's Prehistoric Azikh Cave by Dr. Arif Mustafayev". azer.com. 5 Mart 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ ДРЕВНИЙ ПАЛЕОЛИТ АЗЕРБАЙДЖАНА(по материалам пещерных стоянок). Баку: ТекНур. 2010. ISBN .
- ^ ETHNIC AND POLITICAL HISTORY OF AZERBAIJAN: from ancient times to the present day. First Edition. 2018. ISBN .
- ^ The History Of Azerbaijan: from ancient times to the present day (PDF). First Edition. 2014. ISBN . 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ Alakbarov (2018). "Technological Development of the Neolithic Pottery at Göytepe (West Azerbaijan)". . 46 (3): 22-31. doi:10.17746/1563-0110.2018.46.3.022-031.
- ^ Nishiaki (2019). "Obsidian provenance analyses at Göytepe, Azerbaijan: Implications for understanding Neolithic socioeconomies in the southern Caucasus: Obsidian provenance analyses at Göytepe, Azerbaijan". Archaeometry.
- ^ Guliyev (2012). "Excavations at the Neolithic settlement of Göytepe, the middle Kura Valley, Azerbaijan, 2008-2009". ResearchGate. 3: 71-84.
- ^ Nishiaki (2015). "Chronological Contexts of the Earliest Pottery Neolithic in the South Caucasus: Radiocarbon Dates for Göytepe and Hacı Elamxanlı Tepe, Azerbaijan" (PDF). American Journal of Archaeology. 119 (3): 279-294. doi:10.3764/aja.119.3.0279. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ Nishiaki (2015). "The origins of food production in the southern Caucasus: excavations at Hacı Elamxanlı Tepe, Azerbaijan". Antiquity. 89 (348).
- ^ Archaeological researches in Azerbaijan 2015-2016. Baku: Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu. 2017. ISBN .
- ^ Sebbane (1989). "COPPER METALLURGY, TRADE AND THE URBANIZATION OF. SOUTHERN CANAAN IN THE CHALCOLITHIC AND EARLY BRONZE AGE 1". Academia.edu. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Azerbaycan daki Tas Devri Paleolitik Mezolitik ve Neolitik donemlere ayrilmistir Karabag Kazah Lerik Kobustan ve Nahcivan da Tas Devri ile ilgili arastirmalar gerceklestirilmistir Kazah bolgesindeki Gyrag Kasaman koyu yakinlarinda bulunan Sorsu vadisinde Tas Devri ne ait tas malzemeler Mammadali Huseynov tarafindan bulunmustur Huseynov un arastirmalarina gore insanlar ilk olarak 2 milyon yil once Azerbaycan topraklarina yerlesmislerdir Tas Devri nde bolgede iki farkli insan turu yasamaktaydi Homo neanderthalensis ve Homo sapiens PaleolitikPaleolitik donem bu bolgeye ilk insan turunun yerlesimiyle basladi ve MO 12 binyila kadar surdu Paleolitik 3 doneme ayrilir Alt Paleolitik Orta Paleolitik Ust Paleolitik donemler Alt Paleolitik Azerbaycan Milli Tarih muzesinde yer alan Azikantrop un alt cenesi Alt Paleolitik donem Azerbaycan da 100 bin yil oncesine kadar devam etmistir Azerbaycan da Alt Paleolitik donemde yasayan insanlarin yasam tarzlari Azih magarasindan elde edilen buluntulara dayali olarak Kurucay vadisinde incelenmistir 1968 yilinda Azih Magarasi ndaki asolyen yas tabakasinda azikantrop un alt cene kismi bulunmustur Kurucay vadisinde cesitli aletlerin hazirlanmasi icin hammaddeler bulunabilmekteydi Eski insanlar emek aletleri araclari hazirlamak icin Kurucay dan taslar topladilar Maddi kulturel orneklerin teknik ve tipolojisinin kendine has ozellikleri ile one cikan eserler 1974 yilinda Azih Magarasi nda yapilan inceleme sonucunda Kurucay kulturu adini almistir Kurucay kulturu kulturuyle bazi ortak ozelliklere sahipti Azerbaycan da Asolyen kulturu Kurucay kulturu temelinde gelismistir ve Asolyen in ikinci asamasi olarak kabul edilir Asolyen kulturunun buluntulari Azerbaycan in Kazah bolgesi topraklarindan elde edilmistir Hayvan kalintilarinin kesfi Asolyen doneminde avciligin egemen oldugunu gostermektedir Is aletleri esas olarak kuvars cakmak tasi bazalt kirec tasi bazen kalsedon ve diger tas turlerinden yapilmistir Orta Paleolitik Orta Paleolitik donem 100 000 yil once basladi ve 35 bin yil once sona erdi Bu doneme Musteryen kulturu de denir Karabag Taglar Azih ve Zar magaralari Kazah Damcili Magarasi ve Nahcivan da Kazma magarasi bu donemdeki insanlarin yasam tarzlari ve yerlesimleri incelenmistir Burada Musteryen kulturune ait 2000 den fazla tas alet ve binlerce hayvan kemigi bulunmustur Musteryen halk Kucuk Kafkasya nin guney yamaclarina Mil ovalarindan Jeyrancol a kadar genis bir alana yayilmisti Bu donemin ana aletleri sivri uclu aletlerdi Bu donemde eski insanlarin ana ugrasi avcilik ve toplayicilikti Ust Paleolitik Azerbaycan da Ust Paleolitik 40 35 bin yil oncesinden 12 bin yil oncesine kadar surmustur Azerbaycan daki Ust Paleolitik yerlesimler hem magaralar hem de acik hava yerlesimleri olarak gorulmektedir Damcili Zar ve Kobustan yerlesimlerinde Ust Paleolitik doneme ait aletler bulunmustur Bu donemde dev geyik ve magara ayisinin nesli tukendi ve insanlar Kafkas ceylani karaca geyik dag kecisi ve diger hayvanlari avlamaya basladi Avciligin kapsamli gelisimi erkekler ve kadinlar arasinda bir isbolumune neden oldu Erkekler avcilikla ugrasirken kadinlar atesi kontrol ediyor kiyafet dikiyor cocuk yetistiriyor ve ev islerini yonetiyorlardi MezolitikKobustan kaya sanatiDamcili Magarasi ndan mikrolitik aletler Yaklasik 12 000 yil once Ust Paleolitik donemin yerini Mezolitik donem MO 12 000 8 000 almistir Azerbaycan da Mezolitik donem esas olarak Baku yakinlarindaki Kobustan ve Kazah taki Damcili magaralari temelinde incelenmistir Magarada Mezolitik doneme ait tas aletler bulunmustur Kobustan daki Mezolitik yerlesimlerde cok sayida hayvan kemigi bulundu Bulgular eski Kobustan halkinin yasaminda avciligin onemli bir yere sahip oldugunu gostermektedir Yaban atlarini yaban eseklerini okuzleri geyikleri ve diger hayvanlari avladilar Mikrolitik taslarin ortaya cikisi Mezolitik icin tipiktir Bu aletlerin boyutlari 1 2 santimetre civarinda olurdu Damcili Magarasi ndan elde edilen Mezolitik donem buluntulari avcilik icin kullanildigi dusunulen ucgen sivri uclar buyuk dairesel kesici aletler ve cekirdeklerden olusmaktadir Hayvanlar ilk kez bu donemde evcillestirilmeye baslanmistir Kobustan da yapilan arastirmalar balikciligin onemli bir rol oynadigini gosteriyor NeolitikGoytepe arkeolojik kompleksi Arkeolojik arastirmalara gore MO VII VI binyilda Mezolitik donem yerini Neolitik doneme birakmistir Neolitik donemdeki tarim devrimi nedeniyle insanlar tarim icin uygun kosullara sahip alanlara yayilmaya basladilar Damcili magarasi Kobustan Nahcivan daki Kultepe Somutepe Toyretepe Haci Elemhanlitepe ve diger yerlesim yerlerinde Azerbaycan in Neolitik doneminin maddi ve kulturel orneklerine rastlanmistir Goytepe Azerbaycan da Somutepe kulturune bagli bir neolitik arkeolojik sit alanidir ve Guney Kafkasya da Neolitik donemin erken doneminin en buyuk yerlesim yeridir Magaranin Neolitik kultur diziliminde seramik obsidiyen ve bazalt canak comlek ornekleri kemige dayali is aletleri bitki ve hayvan kalintilari bulunmustur Neolitik yeniliklerin ornekleri seramikler Azerbaycan bolgesinde Kobustan ve Kultepe I de bulundu EneolitikEneolitik veya Kalkolitik donem y MO 6 4 binyil Tas Devri nden Tunc Devri ne gecis donemiydi Bakir cevherleri bakimindan zengin olan Kafkas Daglari nin etrafinda yer almasi Azerbaycan in bazi bolgelerinde bakirin islenmesinin erken olusmasi ve gelismesi icin elverisli bir kosuldu Azerbaycan da Somutepe Toyratepe Jinnitepe Kultepe Alikemektepe ve YiIanlitepe gibi bircok Eneolitik yerlesim kesfedilmis ve karbon tarihlendirilmis eserler bu donemde insanlarin evler insa ettiklerini bakir aletler ve ok uclari yaptiklarini ve susuz tarima asina olduklarini gostermektedir Ayrica bakinizAzerbaycan Tarihi Azerbaycan da Tunc ve Demir caglari Antik donemde AzerbaycanKaynakca a b c d e f g h AZERBAYCAN ARXEOLOGIYASI PDF Baki Elm 2007 11 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 28 Nisan 2022 Azerbaycan Arxeologiyasi Das Dovru PDF Baki Serq Qerb 2008 19 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 28 Nisan 2022 Qurucay Deresinde PDF Baki Azerbaycan Dovlet Nesriyyati 1990 21 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 28 Nisan 2022 UNESCO Sites In Azerbaijan WorldAtlas Ingilizce 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2019 Nakhchivan Development of paleolithic and neolithic periods Foreign Policy News Ingilizce 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2019 Visions of Azerbaijan Magazine A History of Azerbaijan from the Furthest Past to the Present Day Visions of Azerbaijan Magazine Ingilizce 7 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2019 Azerbaijan History and Culture www iexplore com 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2019 Jawbones and Dragon Legends Azerbaijan s Prehistoric Azikh Cave by Dr Arif Mustafayev azer com 5 Mart 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2019 DREVNIJ PALEOLIT AZERBAJDZhANA po materialam peshernyh stoyanok Baku TekNur 2010 ISBN 978 9952 445 11 4 ETHNIC AND POLITICAL HISTORY OF AZERBAIJAN from ancient times to the present day First Edition 2018 ISBN 978 0244997823 The History Of Azerbaijan from ancient times to the present day PDF First Edition 2014 ISBN 978 1291971316 25 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 28 Nisan 2022 Alakbarov 2018 Technological Development of the Neolithic Pottery at Goytepe West Azerbaijan 46 3 22 31 doi 10 17746 1563 0110 2018 46 3 022 031 Nishiaki 2019 Obsidian provenance analyses at Goytepe Azerbaijan Implications for understanding Neolithic socioeconomies in the southern Caucasus Obsidian provenance analyses at Goytepe Azerbaijan Archaeometry Guliyev 2012 Excavations at the Neolithic settlement of Goytepe the middle Kura Valley Azerbaijan 2008 2009 ResearchGate 3 71 84 Nishiaki 2015 Chronological Contexts of the Earliest Pottery Neolithic in the South Caucasus Radiocarbon Dates for Goytepe and Haci Elamxanli Tepe Azerbaijan PDF American Journal of Archaeology 119 3 279 294 doi 10 3764 aja 119 3 0279 30 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 28 Nisan 2022 Nishiaki 2015 The origins of food production in the southern Caucasus excavations at Haci Elamxanli Tepe Azerbaijan Antiquity 89 348 Archaeological researches in Azerbaijan 2015 2016 Baku Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutu 2017 ISBN 978 9952 473 05 6 Sebbane 1989 COPPER METALLURGY TRADE AND THE URBANIZATION OF SOUTHERN CANAAN IN THE CHALCOLITHIC AND EARLY BRONZE AGE 1 Academia edu 19 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2022