Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tek İsimli Tek Turlu Çoğunluk Sistemi veya Oy çokluğu sistemi (İngilizce: First-past-the-post voting, FPTP), seçim sisteminde kullanılan bir oylama biçimidir. Seçmenler oylarını bir aday için kullanırlar ve en çok oyu alan aday kazanır (en iyi aday %50'den az alsa bile kazanır, bu ikiden fazla popüler aday olduğunda gerçekleşebilir). FPTP, çoğul oylama yöntemidir ve esas olarak tek üyeli seçim bölgelerini kullanan sistemlerde kullanılır. FPTP, dünya ülkelerinin yaklaşık üçte birinde, çoğunlukla İngilizce konuşulan ülkelerde, meclis seçimleri için koltuk belirlemenin birincil biçimi olarak kullanılmaktadır. Bu ifade, bitiş çizgisinde bir direğin olduğu İngiliz at yarışından bir metafordur (ancak bu oylama sisteminde kazanmak için gereken belirli bir "bitiş çizgisi" yüzdesi yoktur, yalnızca yarışta en önde olmak gerekir).
Örnek
Bu oylama yöntemine göre, en yüksek oyu alan aday seçilir. 2011 Singapur cumhurbaşkanlığı seçimlerinden bu gerçek hayattan örnekte, başkan adayı Tony Tan, diğer adayların herhangi birinden daha fazla oy aldı. Bu nedenle, ikinci sıradaki adayın sadece %0.35'lik bir düşük marjı olmasına ve seçmenlerin çoğunluğu (%64.8) Tony Tan'a oy vermemesine rağmen, kazanan ilan edildi:
| Adaylık | Oy | % | |
|---|---|---|---|
| Tony Tan | 745.693 | 35.20 | |
| 738.311 | 34.85 | ||
| 530.441 | 25.04 | ||
| 104.095 | 4.91 | ||
| Toplam | 2.118.540 | 100.00 | |
| Geçerli oy | 2.118.540 | 98.24 | |
| Geçersiz/boş oy | 37.849 | 1.76 | |
| Toplam oy | 2.156.389 | 100.00 | |
| Kayıtlı seçmen/katılım | 2.274.773 | 94.80 | |
| Kaynak: Singapore Elections | |||
Etkileri
Bir dizi ayrı bölgeye yayılan oy çokluğuna dayalı bir sistemin etkisi, daha büyük partilerin ve coğrafi olarak daha yoğun desteğe sahip partilerin orantısız olarak büyük bir sandalye payı elde etmesi, oysa daha eşit olarak dağıtılmış desteğe sahip küçük partilerin orantısız olarak küçük bir sandalye elde etmesidir. Birleşik Krallık'ta 1922'den bu yana yapılan 24 genel seçimden 19'u tek partili çoğunluk hükûmeti üretti; örneğin 2005 genel seçim sonuçları şöyleydi:
| Parti | Koltuklar | Koltuklar % | Oylar % | Oylar |
|---|---|---|---|---|
| İşçi partisi | 355 | 56.5 | 36.1 | 9,552,436 |
| Muhafazakar Parti | 198 | 31.5 | 33.2 | 8.782.192 |
| Liberal Demokratlar | 62 | 9.9 | 22.6 | 5.985.454 |
| İskoç Ulusal Partisi | 6 | 1.0 | 1.6 | 412.267 |
| Ekose Cymru | 3 | 0,5 | 0.7 | 174.838 |
| Diğerleri | 4 | 0,6 | 5.7 | 1.523.716 |
| Toplam | 628 | 26.430.908 |
Bu örnekte İşçi Partisi oyların yalnızca %36'sını alarak sandalyelerin çoğunluğunu aldı. En büyük iki parti oyların %69'unu ve sandalyelerin %88'ini aldı. Buna karşılık, Liberal Demokratlar oyların %20'sinden fazlasını almasına rağmen, ancak koltukların sadece %10'unu aldı.
Avantajları
Sistemin başlıca avantajları aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:
- Sistem geniş tabanlı siyasi partilere avantaj sağlamaktadır. Etnik veya bölgesel olarak ciddi şekilde bölünmüş toplumlarda Tek İsimli Tek Turlu Sistemin, özellikle iki büyük parti ve çok sayıda toplumsal grubun bulunması durumunda, siyasi partileri tabanlarını genişletmek ve çok sayıda eğilimi tek çatı altında toplamak yönünde teşvik ettiği düşünülmektedir. Bu sayede partiler çok çeşitli isimleri seçimlerde aday olarak gösterme eğilimindedir. Örneğin Malezya’da 1974’te kurulan Ulusal Cephe Partisi, özellikle 2008’e kadar hükümet içerisinde Malay, Çinli ve Hintli adaylara yer vererek geniş çaplı bir etnik tabana hitap etmiştir.
- Tek İsimli Tek Turlu Sistemde genellikle tek partili hükümetler kurulmaktadır. En büyük partinin elde ettiği “ekstra sandalyeler” (örneğin oyların %45’ini alan partinin sandalyelerin %55’ini alması gibi) koalisyon hükûmetlerinin nadiren görülmesi anlamına gelmektedir. Bu durum en büyük partinin küçük partilerle koalisyon kurma ihtiyacını büyük ölçüde ortadan kaldırdığından avantaj olarak görülebilmektedir.
- Seçmene genellikle iki ana parti arasında net bir tercih imkânı sunulmaktadır. Üçüncü ve parçalanmış küçük partilere karşı işleyen Tek İsimli Tek Turlu Sistem genellikle sağda ve solda birer büyük partinin iktidarı birbiri ardına elde etmesi şeklinde ikili bir parti sistemini ortaya çıkarmaktadır. Uygulamada üçüncü ve daha küçük partiler neredeyse hiçbir zaman parlamentoda anlamlı bir sandalye sayısına ulaşamamaktadır.
- Sistem aynı zamanda parlamentoda kendi içinde daha uyumlu bir muhalefet oluşturmaktadır. Teorik olarak, güçlü bir tek parti iktidarının karşısında onu dengeleyen güçlü bir muhalefet oluşmakta, muhalefetin denetim rolü kuvvetlenmekte ve gerçekçi bir iktidar alternatifi oluşmaktadır.
- Sistem, radikal partilerin parlamentoda temsilini güçleştirmektedir. Radikal partilerin, seçmenleri coğrafi olarak belirli bölgelerde yoğunlaşmadıkça bu sistemde sandalye kazanması pek mümkün olmamaktadır. Buna karşın tüm ülkenin tek bir seçim çevresi olduğu listeli nispi seçim sisteminde %1’den bile az oy alan bir siyasi parti dahi temsil imkânı bulabilmektedir.
- Sistem, temsilcilerin birer yerel bölgeden gelmesi sebebiyle seçmenlerle temsilciler arasındaki bağı güçlendirmektedir. Milletvekili seçilen adaylar yalnızca partilerini temsil etmenin ötesinde sınırları net şekilde belirli bir şehir, mahalle ya da bölgeyi temsil ederler. Bazı uzmanlara göre söz konusu “yerel hesap verebilirlik” gelişmekte olan ülkelerde ve tarım toplumlarında özellikle önemlidir.
- Sistem yalnızca partiler arasında değil aynı zamanda adaylar arasında da seçim yapma imkânı tanımaktadır. Seçmenler bazı listeli temsil sistemlerinde olduğu gibi partilerin belirlediği aday listelerini kabul etmektense kendi temsilcilerinin bireysel performanslarını da değerlendirme şansına kavuşmaktadır.
- Sistem, bölgesinde popüler olan bağımsız adayların seçilmesine imkân tanımaktadır. Bu durum özellikle siyasetin güçlü parti örgütlerince değil aile ve akrabalık ilişkileri çevresinde yapıldığı, parti sisteminin henüz şekillenme aşamasında olduğu yerlerde önemli olabilmektedir.
- Tek İsimli Tek Turlu Sistem, sadedir ve kolay bir şekilde anlaşılıp uygulanabilmektedir. Geçerli bir oy için yalnızca bir isim ya da adayın sembolünün yanına tek bir işaret yeterli olmaktadır. Seçim çevresindeki toplam aday sayısı yüksek olsa dahi bu durum oylar sayılırken seçim görevlilerine büyük kolaylık sağlamaktadır.
Dezavantajları
Tek İsimli Tek Turlu Sistem, bir dizi nedenle sıklıkla eleştirilmektedir. Sisteme yönelik eleştiriler aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Sistem, özellikle küçük partilerin aldıkları oy oranının çok altında bir oranda sandalye kazanmaları sonucunu doğurarak -örneğin oyların yaklaşık %10’unu alan bir partinin sandalyelerin yaklaşık %10’unu alması gerekliliği anlamında- “adil” şekilde temsiline imkân tanımamaktadır. Kanada’da oyların %16’sını almasına karşın sandalyelerin yalnızca %0,7’sini, Lesotho’da 1998 genel seçimlerinde ise oyların %24’ünü almasına karşın sandalyelerin yalnızca %1’ini alabilmiştir. Böylesi örneklere Tek İsimli Tek Turlu Sistemde sıkça rastlanmaktadır.
- Sistem, azınlıkların adil şekilde temsiline imkân tanımamaktadır. Kural olarak Tek İsimli Tek Turlu Sistemde partiler, belirli bir seçim çevresindeki seçmenlerin çoğunu uzaklaştırmaktan kaçınmak amacıyla seçmenlerce en geniş şekilde kabul edilebilir isimleri aday göstermektedir. Örneğin ABD veya İngiltere’de çoğunluğu beyazlardan oluşan bir seçim çevresinde büyük bir parti nadiren siyahi bir aday göstermektedir. Dünya üzerinde bu sistemin uygulandığı yerlerde etnik ve ırksal azınlık mensubu kişiler çok daha az oranlarda temsil edilmektedir. Bunun bir sonucu olarak seçmen davranışlarının etnik bölünmelerle şekillendiği yerlerde etnik azınlıklara mensup grupların siyasi temsilden dışlanmaları, siyasi sistemin bir bütün olarak istikrarsızlaşmasına sebep olabilmektedir.
- Sistem yasama organından kadınları dışlamaktadır. “Toplumun geniş kesimlerince kabul edilebilir isimler” sendromu aynı zamanda kadınların özellikle erkek egemen parti yapılarınca aday olarak belirlenmelerini zorlaştırmaktadır. Tüm dünyadan bulgular çoğunluk sistemlerinde kadınların nispi temsil sistemlerine göre daha az temsil edildiğini ortaya koymaktadır.
- Sistem; aşiret, kabile, etnik kimlik ya da bölgeciliğe dayanan, kendi seçim çevrelerindeki çoğunluğun hoşuna gidecek ancak ötekileştirilen kesimlere ise düşmanca siyaset ve seçim kampanyaları yürüten siyasi partilerin gelişmesinin önünü açabilmektedir. Sistem, Malavi ve Kenya gibi bazı Afrika ülkeleri örneklerinde olduğu gibi, partilerin coğrafi olarak ülkenin yalnızca belirli bölgelerinde güçlü olmasına sebebiyet verebilmektedir. Bu durum, partilerin tabanları dışında kalanların siyasi talepleriyle ilgilenmelerini güçleştirmektedir.
- Sistem, “parti kalelerinin” siyasi etkisini olduğundan çok daha büyük hale getirmektedir. Ülkenin belirli bir kısmında güçlü bir desteğe sahip olan bir parti, o bölgedeki sandalyelerin neredeyse tümünü kazanmaktadır. Bu durum bir taraftan bölgedeki azınlıkların temsil imkânından yoksun kalmasına sebep olmakta, diğer yandan da siyasetin insanların neye inandıklarından çok nerede yaşadıkları ve kimlikleri ile belirlenen bir mücadele sahası olarak görülmesi algısını da pekiştirmektedir.
- Sistem, çok sayıda oyun herhangi bir adayda karşılık bulamamasına ve dolayısıyla “boşa gitmesine” sebep olmaktadır. Bu durum özellikle parti kaleleri ile beraber düşünüldüğünde tehlikeli olabilmektedir. Zira bölgede azınlıkta kalan partilerin destekçileri tercihleri doğrultusunda bir temsilciyi seçebilme umutlarını tümden yitirebilir. Bu durum, siyasi sisteme karşı yabancılaşma sonucunu doğurabilir. Böyle bir sonuç aşırılık yanlısı grupların sistem karşıtı hareketlerini güçlendirebileceğinden tehlike arz edebilir.
- Sistem oy bölünmesine sebep olabilmektedir. İki benzer parti ya da adayın yarışması durumunda potansiyel destekçiler ikiye bölünmekte ve daha az popüler olan üçüncü bir parti ya da aday aradan sıyrılarak seçimi kazanabilmektedir.
- Sistem kamuoyundaki değişimlere karşı tepkisiz kalabilmektedir. Bir ülkede coğrafi olarak şekillenen seçmen desteği bulunması durumunda bir parti, toplam halk desteği önemli ölçüde azalsa dahi iktidarda kalmaya devam edebilmektedir. Örneğin Tek İsimli Tek Turlu Sistemin uygulandığı bazı demokrasilerde oy oranı %60’tan %40’a düşen bir parti, sandalye oranı %80’den %60’a düşse bile iktidarda kalmaya devam edebilmektedir. Seçim sonuçları çekişmeli olagelen seçim çevrelerinin yeterli sayıda olmaması durumunda sistem, kamuoyundaki değişimlere tepkisiz kalabilmektedir.
- Tek İsimli Tek Turlu Sistemin doğurduğu siyasi sonuçlar seçim çevrelerinin sınırlarının nasıl belirlendiği ile çok yakından ilişkilidir. Seçim çevrelerinin sınırlarının çiziminin tek bir “doğru cevap”ın bulunduğu teknik bir süreç olması olanaksızdır; süreç siyasi ve diğer bazı saiklerin etkisi altındadır. Sınır belirleme işleminin meşru olarak görülebilmesi için görece uzun zaman ve büyük kaynak harcanması gerekmektedir. Ayrıca partilerin kendi çıkarları doğrultusunda sınırları değiştirmeye (stratejik taksimat) yönelik baskısı da olabilir. Bu durum Kenya’da 1993 genel seçimlerinde ön plana çıkmıştır. Şöyle ki, seçim çevresi başına düşen seçmen sayısı açısından seçim çevreleri arasında çok büyük farklılıklar oluşmuştur (23 kata kadar). Bunun neticesinde Ulusal Birlik Partisi oyların yalnızca %30’unu almasına karşın Parlamentoda büyük bir çoğunluk elde ederek tek başına iktidar olmuştur.
Kaynaklar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tek Isimli Tek Turlu Cogunluk Sistemi veya Oy coklugu sistemi Ingilizce First past the post voting FPTP secim sisteminde kullanilan bir oylama bicimidir Secmenler oylarini bir aday icin kullanirlar ve en cok oyu alan aday kazanir en iyi aday 50 den az alsa bile kazanir bu ikiden fazla populer aday oldugunda gerceklesebilir FPTP cogul oylama yontemidir ve esas olarak tek uyeli secim bolgelerini kullanan sistemlerde kullanilir FPTP dunya ulkelerinin yaklasik ucte birinde cogunlukla Ingilizce konusulan ulkelerde meclis secimleri icin koltuk belirlemenin birincil bicimi olarak kullanilmaktadir Bu ifade bitis cizgisinde bir diregin oldugu Ingiliz at yarisindan bir metafordur ancak bu oylama sisteminde kazanmak icin gereken belirli bir bitis cizgisi yuzdesi yoktur yalnizca yarista en onde olmak gerekir Tek uyeli bir bolge icin ornek oy pusulasi Secmen bir kisiyi ve sadece bir isaretlemelidir Sistemin genel secimlerde belirli bir olcude kullanildigi ulkelerOrnekBu oylama yontemine gore en yuksek oyu alan aday secilir 2011 Singapur cumhurbaskanligi secimlerinden bu gercek hayattan ornekte baskan adayi Tony Tan diger adaylarin herhangi birinden daha fazla oy aldi Bu nedenle ikinci siradaki adayin sadece 0 35 lik bir dusuk marji olmasina ve secmenlerin cogunlugu 64 8 Tony Tan a oy vermemesine ragmen kazanan ilan edildi AdaylikOy Tony Tan745 69335 20738 31134 85530 44125 04104 0954 91Toplam2 118 540100 00Gecerli oy2 118 54098 24Gecersiz bos oy37 8491 76Toplam oy2 156 389100 00Kayitli secmen katilim2 274 77394 80Kaynak Singapore ElectionsEtkileriBir dizi ayri bolgeye yayilan oy cokluguna dayali bir sistemin etkisi daha buyuk partilerin ve cografi olarak daha yogun destege sahip partilerin orantisiz olarak buyuk bir sandalye payi elde etmesi oysa daha esit olarak dagitilmis destege sahip kucuk partilerin orantisiz olarak kucuk bir sandalye elde etmesidir Birlesik Krallik ta 1922 den bu yana yapilan 24 genel secimden 19 u tek partili cogunluk hukumeti uretti ornegin 2005 genel secim sonuclari soyleydi 5 in ozeti Mayis 2005 Birlesik Krallik Avam Kamarasi secim sonuclari birden fazla sandalyeye sahip partiler K Irlanda haric Parti Koltuklar Koltuklar Oylar OylarIsci partisi 355 56 5 36 1 9 552 436Muhafazakar Parti 198 31 5 33 2 8 782 192Liberal Demokratlar 62 9 9 22 6 5 985 454Iskoc Ulusal Partisi 6 1 0 1 6 412 267Ekose Cymru 3 0 5 0 7 174 838Digerleri 4 0 6 5 7 1 523 716Toplam 628 26 430 908 Bu ornekte Isci Partisi oylarin yalnizca 36 sini alarak sandalyelerin cogunlugunu aldi En buyuk iki parti oylarin 69 unu ve sandalyelerin 88 ini aldi Buna karsilik Liberal Demokratlar oylarin 20 sinden fazlasini almasina ragmen ancak koltuklarin sadece 10 unu aldi AvantajlariSistemin baslica avantajlari asagidaki sekilde siralanmaktadir Sistem genis tabanli siyasi partilere avantaj saglamaktadir Etnik veya bolgesel olarak ciddi sekilde bolunmus toplumlarda Tek Isimli Tek Turlu Sistemin ozellikle iki buyuk parti ve cok sayida toplumsal grubun bulunmasi durumunda siyasi partileri tabanlarini genisletmek ve cok sayida egilimi tek cati altinda toplamak yonunde tesvik ettigi dusunulmektedir Bu sayede partiler cok cesitli isimleri secimlerde aday olarak gosterme egilimindedir Ornegin Malezya da 1974 te kurulan Ulusal Cephe Partisi ozellikle 2008 e kadar hukumet icerisinde Malay Cinli ve Hintli adaylara yer vererek genis capli bir etnik tabana hitap etmistir Tek Isimli Tek Turlu Sistemde genellikle tek partili hukumetler kurulmaktadir En buyuk partinin elde ettigi ekstra sandalyeler ornegin oylarin 45 ini alan partinin sandalyelerin 55 ini almasi gibi koalisyon hukumetlerinin nadiren gorulmesi anlamina gelmektedir Bu durum en buyuk partinin kucuk partilerle koalisyon kurma ihtiyacini buyuk olcude ortadan kaldirdigindan avantaj olarak gorulebilmektedir Secmene genellikle iki ana parti arasinda net bir tercih imkani sunulmaktadir Ucuncu ve parcalanmis kucuk partilere karsi isleyen Tek Isimli Tek Turlu Sistem genellikle sagda ve solda birer buyuk partinin iktidari birbiri ardina elde etmesi seklinde ikili bir parti sistemini ortaya cikarmaktadir Uygulamada ucuncu ve daha kucuk partiler neredeyse hicbir zaman parlamentoda anlamli bir sandalye sayisina ulasamamaktadir Sistem ayni zamanda parlamentoda kendi icinde daha uyumlu bir muhalefet olusturmaktadir Teorik olarak guclu bir tek parti iktidarinin karsisinda onu dengeleyen guclu bir muhalefet olusmakta muhalefetin denetim rolu kuvvetlenmekte ve gercekci bir iktidar alternatifi olusmaktadir Sistem radikal partilerin parlamentoda temsilini guclestirmektedir Radikal partilerin secmenleri cografi olarak belirli bolgelerde yogunlasmadikca bu sistemde sandalye kazanmasi pek mumkun olmamaktadir Buna karsin tum ulkenin tek bir secim cevresi oldugu listeli nispi secim sisteminde 1 den bile az oy alan bir siyasi parti dahi temsil imkani bulabilmektedir Sistem temsilcilerin birer yerel bolgeden gelmesi sebebiyle secmenlerle temsilciler arasindaki bagi guclendirmektedir Milletvekili secilen adaylar yalnizca partilerini temsil etmenin otesinde sinirlari net sekilde belirli bir sehir mahalle ya da bolgeyi temsil ederler Bazi uzmanlara gore soz konusu yerel hesap verebilirlik gelismekte olan ulkelerde ve tarim toplumlarinda ozellikle onemlidir Sistem yalnizca partiler arasinda degil ayni zamanda adaylar arasinda da secim yapma imkani tanimaktadir Secmenler bazi listeli temsil sistemlerinde oldugu gibi partilerin belirledigi aday listelerini kabul etmektense kendi temsilcilerinin bireysel performanslarini da degerlendirme sansina kavusmaktadir Sistem bolgesinde populer olan bagimsiz adaylarin secilmesine imkan tanimaktadir Bu durum ozellikle siyasetin guclu parti orgutlerince degil aile ve akrabalik iliskileri cevresinde yapildigi parti sisteminin henuz sekillenme asamasinda oldugu yerlerde onemli olabilmektedir Tek Isimli Tek Turlu Sistem sadedir ve kolay bir sekilde anlasilip uygulanabilmektedir Gecerli bir oy icin yalnizca bir isim ya da adayin sembolunun yanina tek bir isaret yeterli olmaktadir Secim cevresindeki toplam aday sayisi yuksek olsa dahi bu durum oylar sayilirken secim gorevlilerine buyuk kolaylik saglamaktadir DezavantajlariTek Isimli Tek Turlu Sistem bir dizi nedenle siklikla elestirilmektedir Sisteme yonelik elestiriler asagidaki gibi ozetlenebilir Sistem ozellikle kucuk partilerin aldiklari oy oraninin cok altinda bir oranda sandalye kazanmalari sonucunu dogurarak ornegin oylarin yaklasik 10 unu alan bir partinin sandalyelerin yaklasik 10 unu almasi gerekliligi anlaminda adil sekilde temsiline imkan tanimamaktadir Kanada da oylarin 16 sini almasina karsin sandalyelerin yalnizca 0 7 sini Lesotho da 1998 genel secimlerinde ise oylarin 24 unu almasina karsin sandalyelerin yalnizca 1 ini alabilmistir Boylesi orneklere Tek Isimli Tek Turlu Sistemde sikca rastlanmaktadir Sistem azinliklarin adil sekilde temsiline imkan tanimamaktadir Kural olarak Tek Isimli Tek Turlu Sistemde partiler belirli bir secim cevresindeki secmenlerin cogunu uzaklastirmaktan kacinmak amaciyla secmenlerce en genis sekilde kabul edilebilir isimleri aday gostermektedir Ornegin ABD veya Ingiltere de cogunlugu beyazlardan olusan bir secim cevresinde buyuk bir parti nadiren siyahi bir aday gostermektedir Dunya uzerinde bu sistemin uygulandigi yerlerde etnik ve irksal azinlik mensubu kisiler cok daha az oranlarda temsil edilmektedir Bunun bir sonucu olarak secmen davranislarinin etnik bolunmelerle sekillendigi yerlerde etnik azinliklara mensup gruplarin siyasi temsilden dislanmalari siyasi sistemin bir butun olarak istikrarsizlasmasina sebep olabilmektedir Sistem yasama organindan kadinlari dislamaktadir Toplumun genis kesimlerince kabul edilebilir isimler sendromu ayni zamanda kadinlarin ozellikle erkek egemen parti yapilarinca aday olarak belirlenmelerini zorlastirmaktadir Tum dunyadan bulgular cogunluk sistemlerinde kadinlarin nispi temsil sistemlerine gore daha az temsil edildigini ortaya koymaktadir Sistem asiret kabile etnik kimlik ya da bolgecilige dayanan kendi secim cevrelerindeki cogunlugun hosuna gidecek ancak otekilestirilen kesimlere ise dusmanca siyaset ve secim kampanyalari yuruten siyasi partilerin gelismesinin onunu acabilmektedir Sistem Malavi ve Kenya gibi bazi Afrika ulkeleri orneklerinde oldugu gibi partilerin cografi olarak ulkenin yalnizca belirli bolgelerinde guclu olmasina sebebiyet verebilmektedir Bu durum partilerin tabanlari disinda kalanlarin siyasi talepleriyle ilgilenmelerini guclestirmektedir Sistem parti kalelerinin siyasi etkisini oldugundan cok daha buyuk hale getirmektedir Ulkenin belirli bir kisminda guclu bir destege sahip olan bir parti o bolgedeki sandalyelerin neredeyse tumunu kazanmaktadir Bu durum bir taraftan bolgedeki azinliklarin temsil imkanindan yoksun kalmasina sebep olmakta diger yandan da siyasetin insanlarin neye inandiklarindan cok nerede yasadiklari ve kimlikleri ile belirlenen bir mucadele sahasi olarak gorulmesi algisini da pekistirmektedir Sistem cok sayida oyun herhangi bir adayda karsilik bulamamasina ve dolayisiyla bosa gitmesine sebep olmaktadir Bu durum ozellikle parti kaleleri ile beraber dusunuldugunde tehlikeli olabilmektedir Zira bolgede azinlikta kalan partilerin destekcileri tercihleri dogrultusunda bir temsilciyi secebilme umutlarini tumden yitirebilir Bu durum siyasi sisteme karsi yabancilasma sonucunu dogurabilir Boyle bir sonuc asirilik yanlisi gruplarin sistem karsiti hareketlerini guclendirebileceginden tehlike arz edebilir Sistem oy bolunmesine sebep olabilmektedir Iki benzer parti ya da adayin yarismasi durumunda potansiyel destekciler ikiye bolunmekte ve daha az populer olan ucuncu bir parti ya da aday aradan siyrilarak secimi kazanabilmektedir Sistem kamuoyundaki degisimlere karsi tepkisiz kalabilmektedir Bir ulkede cografi olarak sekillenen secmen destegi bulunmasi durumunda bir parti toplam halk destegi onemli olcude azalsa dahi iktidarda kalmaya devam edebilmektedir Ornegin Tek Isimli Tek Turlu Sistemin uygulandigi bazi demokrasilerde oy orani 60 tan 40 a dusen bir parti sandalye orani 80 den 60 a dusse bile iktidarda kalmaya devam edebilmektedir Secim sonuclari cekismeli olagelen secim cevrelerinin yeterli sayida olmamasi durumunda sistem kamuoyundaki degisimlere tepkisiz kalabilmektedir Tek Isimli Tek Turlu Sistemin dogurdugu siyasi sonuclar secim cevrelerinin sinirlarinin nasil belirlendigi ile cok yakindan iliskilidir Secim cevrelerinin sinirlarinin ciziminin tek bir dogru cevap in bulundugu teknik bir surec olmasi olanaksizdir surec siyasi ve diger bazi saiklerin etkisi altindadir Sinir belirleme isleminin mesru olarak gorulebilmesi icin gorece uzun zaman ve buyuk kaynak harcanmasi gerekmektedir Ayrica partilerin kendi cikarlari dogrultusunda sinirlari degistirmeye stratejik taksimat yonelik baskisi da olabilir Bu durum Kenya da 1993 genel secimlerinde on plana cikmistir Soyle ki secim cevresi basina dusen secmen sayisi acisindan secim cevreleri arasinda cok buyuk farkliliklar olusmustur 23 kata kadar Bunun neticesinde Ulusal Birlik Partisi oylarin yalnizca 30 unu almasina karsin Parlamentoda buyuk bir cogunluk elde ederek tek basina iktidar olmustur Kaynaklar origin of first past the post as applied to a voting system 27 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ocak 2022 a b Emrah Hurma 1 Eylul 2020 PDF TBMM 18 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2023