Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oval Portre (İng. The Oval Portrait), Edgar Allan Poe tarafından yazılmış kısa öykü. Bir şatoda geçen öyküde bir portre etrafında gelişen rahatsız edici olaylar anlatılır. Yazarın en kısa öykülerinden biri olan Oval Portre'nin 1842'de yapılan ilk basımı sadece iki sayfa uzunluğundadır.
| "Oval Portre" | |
|---|---|
 1800'lerde yapılmış bir öykü derlemesindeki illüstrasyon | |
| Yazar | Edgar Allan Poe |
| Özgün adı | "The Oval Portrait" |
| Ülke | ABD |
| Dil | İngilizce |
| Tür | Korku öyküsü |
| Yayımlanma | |
Özet
Öykü, Apeninler'de seyahat eden yaralı bir anlatıcının terk edilmiş bir şatoya sığınmasıyla başlar. Anlatıcının yarasının sebebi belirsizdir. Anlatıcı, yerleştiği garip şekilli bir odada asılı duran tabloları inceleyerek ve masanın üzerinde bulduğu, tabloları anlatıp eleştiren kitabı okuyarak zamanını geçirir. Bir süre sonra odanın daha önce fark etmediği bir köşesinde aşırı gerçekçi biçimde çizilmiş bir portre görür ve portrenin hayattaymışçasına gerçek görünmesi karşısında şoke olur. Tabloyu, artık ona bakamayacak hâle gelene kadar inceledikten sonra kitaptaki açıklamayı okumaya başlar.
Hikâyenin kalan kısmı, söz konusu kitapta portrenin yapılışına ilişkin yazılanları aktararak dönüşür. Kitaba göre tablo, garip bir ressamın genç eşinin portresini çizmeye karar vermesiyle ortaya çıkmıştır. Ressam bir süre sonra tabloya saplantılı biçimde bağlanır ve gerçek karısıyla ilgilenmemeye başlar. Tabloyu bitirdiğinde eseri karşısında büyülenmiş biçimde "Bu canlı!" diye haykırır. Ardından dönüp karısına bakar ve genç kadının ölmüş olduğunu görür.
Analiz
Öykünün ardındaki temel düşünce, hayat ile sanat arasındaki kafa karıştırıcı ilişkidir. Öyküde sanat ve ona karşı duyulan saplantılı bağlılık, genç kadının ölümüne sebep olan katiller olarak gösterilir. Bu bakış açısına göre sanat ölümle özdeşleştirilebilir ve sanat ile hayat arasındaki ilişki de bu durumda bir rekabete dönüşür. Bu yorum, Poe'nun sanatı güzelliğin ritmik yaratımı olarak tanımlaması ve dünyadaki en şiirsel temanın güzel bir kadının ölümü olduğunu söylemesiyle örtüşür.
Oval Portre'de genç kadının ölümüne güzelliğinin sebep olduğu ima edilir. Poe bu öyküyle, sanatın sanatçı içindeki suçluluğu ve kötülüğü ortaya çıkarttığını, sanatçının yaratım sırasında bir benzerini inşa ettiği hayattan beslendiğini, hatta onu yok ettiğini öne sürer.
Ana temalar
| Tema | Yazarın aynı temaya sahip diğer öyküleri |
|---|---|
| Güzel bir kadının ölümü | Ligeia Morella |
| Monomani | Berenice Kalabalıkların Adamı |
Yayımlanma geçmişi
Oval Portre ilk defa, son hâlinden daha uzun bir versiyonuyla ve Life in Death (Ölüm İçinde Yaşam) başlığıyla 1842'de yayımlandı. Bu uzun versiyonda yer alan birkaç giriş paragrafında anlatıcının nasıl yaralandığı anlatılıyor ve acısını dindirmek için afyon aldığından bahsediliyordu. Poe bu bölüme, muhtemelen öyküyle doğrudan ilişkili olmadığı, ayrıca tüm olanların afyon sebebiyle görülen halüsinasyonlar olduğu izlenimini verdiği için, öykünün sonraki basımlarında yer vermedi. Öykünün Oval Portre başlığını alan daha kısa versiyonu ilk defa 26 Nisan 1845'te Broadway Journal'da yayımlandı.
Etkileri
Öykü, Oscar Wilde'ın 1891 tarihli Dorian Gray'in Portresi romanındaki bazı unsurlara ilham kaynağı oldu. Romanın yayımlanmasından beş yıl önce Wilde, Poe'nun öyküdeki ritmik anlatımını övmüştü. Romanda öyküden farklı olarak portre, çizen kişinin değil, konu edilen kişinin içindeki kötülüğü kademe kademe ortaya çıkarır.
Nathaniel Hawthorne 1843'te yazdığı isimli öyküsünde benzer bir tema kullandı. Fransız yönetmen Jean-Luc Godard, 1962 tarihli Vivre sa vie'de öyküden pasajlar kullandı.
Kaynakça
- ^ a b Öykünün Türkçe isminin ve alıntıların alındığı çeviri: Poe, Edgar Allan. Bütün Hikâyeleri, çeviren: Dost Körpe, İthaki Yayınları, 2002. s. 400 - 402
- ^ Poe, Edgar A. (1846).
- ^ Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972: 311
- ^ a b Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York: Cooper Square Press, 1992: 290.
- ^ a b Poe, Edgar Allan. Bütün Hikâyeleri, çeviren: Dost Körpe, İthaki Yayınları, 2002. Notlar bölümü, 211 numaralı dipnot, s. 955
- ^ Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. New York: Cooper Square Press, 2001: 178.
- ^ Quinn, Arthur Hobson. Edgar Allan Poe: A Critical Biography. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1998: 331.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oval Portre Ing The Oval Portrait Edgar Allan Poe tarafindan yazilmis kisa oyku Bir satoda gecen oykude bir portre etrafinda gelisen rahatsiz edici olaylar anlatilir Yazarin en kisa oykulerinden biri olan Oval Portre nin 1842 de yapilan ilk basimi sadece iki sayfa uzunlugundadir Oval Portre 1800 lerde yapilmis bir oyku derlemesindeki illustrasyonYazarEdgar Allan PoeOzgun adi The Oval Portrait UlkeABDDilIngilizceTurKorku oykusuYayimlanmaOzetOyku Apeninler de seyahat eden yarali bir anlaticinin terk edilmis bir satoya siginmasiyla baslar Anlaticinin yarasinin sebebi belirsizdir Anlatici yerlestigi garip sekilli bir odada asili duran tablolari inceleyerek ve masanin uzerinde buldugu tablolari anlatip elestiren kitabi okuyarak zamanini gecirir Bir sure sonra odanin daha once fark etmedigi bir kosesinde asiri gercekci bicimde cizilmis bir portre gorur ve portrenin hayattaymiscasina gercek gorunmesi karsisinda soke olur Tabloyu artik ona bakamayacak hale gelene kadar inceledikten sonra kitaptaki aciklamayi okumaya baslar Hikayenin kalan kismi soz konusu kitapta portrenin yapilisina iliskin yazilanlari aktararak donusur Kitaba gore tablo garip bir ressamin genc esinin portresini cizmeye karar vermesiyle ortaya cikmistir Ressam bir sure sonra tabloya saplantili bicimde baglanir ve gercek karisiyla ilgilenmemeye baslar Tabloyu bitirdiginde eseri karsisinda buyulenmis bicimde Bu canli diye haykirir Ardindan donup karisina bakar ve genc kadinin olmus oldugunu gorur AnalizOykunun ardindaki temel dusunce hayat ile sanat arasindaki kafa karistirici iliskidir Oykude sanat ve ona karsi duyulan saplantili baglilik genc kadinin olumune sebep olan katiller olarak gosterilir Bu bakis acisina gore sanat olumle ozdeslestirilebilir ve sanat ile hayat arasindaki iliski de bu durumda bir rekabete donusur Bu yorum Poe nun sanati guzelligin ritmik yaratimi olarak tanimlamasi ve dunyadaki en siirsel temanin guzel bir kadinin olumu oldugunu soylemesiyle ortusur Oval Portre de genc kadinin olumune guzelliginin sebep oldugu ima edilir Poe bu oykuyle sanatin sanatci icindeki suclulugu ve kotulugu ortaya cikarttigini sanatcinin yaratim sirasinda bir benzerini insa ettigi hayattan beslendigini hatta onu yok ettigini one surer Ana temalar Tema Yazarin ayni temaya sahip diger oykuleriGuzel bir kadinin olumu Ligeia MorellaMonomani Berenice Kalabaliklarin AdamiYayimlanma gecmisiOval Portre ilk defa son halinden daha uzun bir versiyonuyla ve Life in Death Olum Icinde Yasam basligiyla 1842 de yayimlandi Bu uzun versiyonda yer alan birkac giris paragrafinda anlaticinin nasil yaralandigi anlatiliyor ve acisini dindirmek icin afyon aldigindan bahsediliyordu Poe bu bolume muhtemelen oykuyle dogrudan iliskili olmadigi ayrica tum olanlarin afyon sebebiyle gorulen halusinasyonlar oldugu izlenimini verdigi icin oykunun sonraki basimlarinda yer vermedi Oykunun Oval Portre basligini alan daha kisa versiyonu ilk defa 26 Nisan 1845 te Broadway Journal da yayimlandi EtkileriOyku Oscar Wilde in 1891 tarihli Dorian Gray in Portresi romanindaki bazi unsurlara ilham kaynagi oldu Romanin yayimlanmasindan bes yil once Wilde Poe nun oykudeki ritmik anlatimini ovmustu Romanda oykuden farkli olarak portre cizen kisinin degil konu edilen kisinin icindeki kotulugu kademe kademe ortaya cikarir Nathaniel Hawthorne 1843 te yazdigi isimli oykusunde benzer bir tema kullandi Fransiz yonetmen Jean Luc Godard 1962 tarihli Vivre sa vie de oykuden pasajlar kullandi Kaynakca a b Oykunun Turkce isminin ve alintilarin alindigi ceviri Poe Edgar Allan Butun Hikayeleri ceviren Dost Korpe Ithaki Yayinlari 2002 s 400 402 Poe Edgar A 1846 Hoffman Daniel Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe Baton Rouge Louisiana State University Press 1972 311 ISBN 0 8071 2321 8 a b Meyers Jeffrey Edgar Allan Poe His Life and Legacy New York Cooper Square Press 1992 290 ISBN 0 8154 1038 7 a b Poe Edgar Allan Butun Hikayeleri ceviren Dost Korpe Ithaki Yayinlari 2002 Notlar bolumu 211 numarali dipnot s 955 Sova Dawn B Edgar Allan Poe A to Z New York Cooper Square Press 2001 178 ISBN 0 8160 4161 X Quinn Arthur Hobson Edgar Allan Poe A Critical Biography Baltimore The Johns Hopkins University Press 1998 331 ISBN 0 8018 5730 9