'Thoth ( ; Koinē GreekThṓth, Coptic Thōouttan alınmıştır. (Mısırca: ḏḥwtj "İbis gibidir" anlamına gelir) Eski bir Mısır tanrısıdır. Sanatta, genellikle kutsal olan hayvanlar olan ibis veya babun başlı bir adam olarak tasvir edildi. Dişi muadili Seshat', karısı Ma'at' idi. Ayın, bilgeliğin, bilginin, yazının, hiyerogliflerin, bilimin, sihrin, sanatın ve yargının tanrısıydı. Yunan karşılığı Hermes'tir.
Thoth | |
---|---|
![]() | |
Sembolü | Ibis, Ay diski, papirus tomarı, kargı kalem, yazı paleti, babun |
Thoth'un ana tapınağı Hermopolis (Mısırbilimsel telaffuz : "Khemenu") şehrinde bulunuyordu. Mısır Arapçasında el-Ashmunein olarak bilinen Thoth Tapınağı, Hristiyanlık öncesi büyük ölçüde yıkılır. Geride kalan çok büyük pronaosu 19. yüzyılın ortalarında yıkıldı ve bir şeker fabrikasının temeli için dolgu olarak kullanıldı.
Thoth Hermopolis'te sekiz ana tanrıdan oluşan bir panteon olan " Ogdoad "ı yönetiyordu ve eşi Nehmetawy idi. Diğer şehirlerde de çok sayıda tapınağı vardı.
Thoth, Mısır mitolojisinde evreni sürdürmek ve Ra'nın güneş teknesinin her iki tarafında duran iki tanrıdan biri (diğeri Ma'at) olmak gibi birçok hayati ve önemli rol oynadı. Eski Mısır'ın daha sonraki tarihinde tanrısal anlaşmazlıkların hakemliği, büyü sanatları, yazı sistemi ve ölülerin yargılanması ile yoğun bir şekilde ilişkilendirildi.
'a göre Nisa suresi 51 de geçen جِبْت (jibt); قِبْط (Qıbt, Kıpti, İng; Copt, "Mısırlı") kelimesinin, birçok ayette tekrarlanan طَاغُوت (ṭāḡūt) ise kişileştirme ile birlikte Thoth'un Hicazi telaffuzundan başka bir şey değildi.
İsim
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjMkwxUm9iMjkxZENVeVExOVVhRzkwYUY5RVpYVjRYMlp2YVhOZlIzSmhibVFsTWtOZmJHVmZVMlZqYjI1a1gwaGxjbTBsUXpNbFFUbHpKVEpEWDA0ek56SXVNa0V1YW5Cbkx6SXlNSEI0TFZSb2IyOTFkQ1V5UTE5VWFHOTBhRjlFWlhWNFgyWnZhWE5mUjNKaGJtUWxNa05mYkdWZlUyVmpiMjVrWDBobGNtMGxRek1sUVRsekpUSkRYMDR6TnpJdU1rRXVhbkJuLmpwZw==.jpg)
ḏḥwty'nin Mısır telaffuzu olasılıkla * ḏiḥautī olarak telaffuz edilir. Bu Antik Yunan'ın Thōth veya Theut almasına ve adın çeşitli şekillerde Sahidic Coptic'e çevrildiği gerçeğine dayanmaktadır. Tout, Thōth, Thaut, Taautos (Τααυτος), Thoor (Θωωρ) ve Bohairic Kıpti Thout. Bu yazımlar, ḏ palatalizasyonunun kaybı ve ḥ'nın h ie başlangıç ḏḥ > th > tʰ ile birleşmesi gibi eski Mısır dilindeki bilinen ses değişikliklerini yansıtıyor. Kıpti öncesi son y/j kaybı da yaygındır. Ünlülerin yeniden yapılandırılmasından kaçınan Egyptolojik geleneğin ardından, ünsüz iskelet ḏḥwty "Djehuti" olarak çevrilir ve tanrı bazen bu ad altında bulunur. Bununla birlikte, Yunanca "Thoth" formu daha yaygındır.
Theodor Hopfner'a göre, Thoth'un Mısır'da ḏḥwty olarak yazılan adı ḏḥw'dan gelir ve iddiaya göre bu hbj olarak yazılan ibisin bilinen en eski ismidir. -ty eki, onun ibis niteliklerine sahip olduğunu gösterir. Bu yoruma göre Thoth' "ibis gibi olan" anlamına gelir.
Eski transkripsiyonları kullanan diğer biçimleri arasında Jehuti, Jehuty, Tahuti, Tehuti, Zehuti, Techu veya Tetu bulunur.
A, Sheps, Khemennu Lordu, Asten, Khenti, Mehi, Hab ve A'an dahil olmak üzere Thoth için firavun unvanına benzer birçok unvan da bilinmektedir.
Thoth, diğer yönleriyle de bilinir; örneğin tüm ay boyunca Ay'ı temsil eden Ay tanrısı Iah-Djehuty (j3ḥ-ḏḥw.ty). Yunanlılar, benzer nitelik ve işlevleri nedeniyle Thoth'u kendi tanrıları Hermes ile ilişkilendirdiler. Thoth'un unvanlarından biri olan "Üç kez büyük" Yunanca Grekçe: τρισμέγιστος çevrilmiştir. (trismégistos ), Hermes Trismegistus'u yapıyor.
Tasvirler
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgwTHpSa0wwSnlhWFJwYzJoZlRYVnpaWFZ0WHkxZlVtOXZiVjgyTWw4bE1qZ3lNVE01TURJM01qazNPQ1V5T1M1cWNHY3ZNakl3Y0hndFFuSnBkR2x6YUY5TmRYTmxkVzFmTFY5U2IyOXRYell5WHlVeU9ESXhNemt3TWpjeU9UYzRKVEk1TG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgyTHpZeEwxUjFiV0poWDJSbFgxSmhiWE1sUXpNbFFUbHpYMVpmZVY5a1pWOVNZVzF6SlVNekpVRTVjMTlXU1NVeVExOVdZV3hzWlY5a1pWOXNZWE5mVW1WNVpYTWxNa05mVEhWNGIzSWxNa05mUldkcGNIUnZKVEpEWHpJd01qSXRNRFF0TURNbE1rTmZSRVJmTmpZdWFuQm5MekV6TUhCNExWUjFiV0poWDJSbFgxSmhiWE1sUXpNbFFUbHpYMVpmZVY5a1pWOVNZVzF6SlVNekpVRTVjMTlXU1NVeVExOVdZV3hzWlY5a1pWOXNZWE5mVW1WNVpYTWxNa05mVEhWNGIzSWxNa05mUldkcGNIUnZKVEpEWHpJd01qSXRNRFF0TURNbE1rTmZSRVJmTmpZdWFuQm4uanBn.jpg)
Thoth, tasvir edildiği dönem ve sanatçının iletmek istediği görünüme bağlı olarak birçok şekilde (genellikle yeşil ibis başı ile insan formunda) tasvir edilir. Bu formda, başının üzerinde duran bir hilal üzerinde oturan ay diskinden bir başlık ile zamanların ve mevsimlerin hesaplayıcısı olarak temsil edilebilmektedir. Bir Şu veya Ankher formu olarak tasvir edildiğinde, ilgili tanrının başlığını takmasıyla tasvir edildi. Sanatta bazen Atef tacını veya Yukarı ve Aşağı Mısır'ın çift tacını taktığı da görülmüştür. Bu yaygın formda tasvir edilmediğinde, doğrudan ibis şeklini alabilmektedir.
Ayrıca denge tanrısı A'an olduğunda köpek suratlı bir babun veya babun başlı bir adam olarak görünür. A'ah-Djehuty formunda, daha insan görünümlü bir form aldı. Bu formların hepsi sembolik metaforlardır. Thoth genellikle Mısır'ın yaşam sembolü olan bir ankh tutarken tasvir edilir.
Öznitellikler
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlqTDJNNUwxSnZaVzFsY2kxUVpXeHBlbUZsZFhNdFRYVnpaWFZ0WHpJd01UZ3RNRGt0TWpCNmNDNXFjR2N2TVRjd2NIZ3RVbTlsYldWeUxWQmxiR2w2WVdWMWN5MU5kWE5sZFcxZk1qQXhPQzB3T1MweU1IcHdMbXB3Wnc9PS5qcGc=.jpg)
Thoth'un Mısır mitolojisindeki rolleri çoktu. Yazının ve Mısır hiyerogliflerinin mucidi ve tanrıların yazıcısıydı. Yeraltı dünyasında, Duat, bir maymun olarak göründü, denge tanrısı Aani, ölen kişinin kalbini tüye karşı tartan terazinin Maat ilkesini temsil eden tam olarak eşit olduğunu bildirdi.
Eski Mısırlılar Thoth'u kendi kendine doğmuş ve kendi kendini yetiştirmiş bir olarak görüyorlardı. O, Ma'at'ı uygun şekilde kullanan fiziksel ve ahlaki (yani ilahi ) kanunun efendisiydi. Göklerin, yıldızların, yerin ve bunlarda bulunan her şeyin oluşumunun hesabını yapan O'ydu.
Mısırlılar onu tüm bilim, din, felsefe ve büyü eserlerinin yazarı kabul ettiler. Yunanlılar onu ayrıca astronomi, astroloji, sayılar bilimi, matematik, geometri, ölçme, tıp, botanik, teoloji, medeni hükûmet, alfabe, okuma, yazma ve hitabet biliminin mucidi ilan ettiler. Ayrıca, insani ve ilahi her bilgi dalındaki her eserin gerçek yazarıydı.
Mitoloji
Mısır mitolojisi, 365 günlük takvimi Thoth'a borçludur. Efsaneye göre başlangıçta yıl sadece 360 gündü ve bu günlerde Nut kısırdı. Thoth, Ay'ın ışığının 1/72'si (360/72 = 5) veya 5 gün kumar oynadı ve kazandı. Bu 5 gün boyunca Nut ve Geb, Osiris, Set, Isis ve Neftis'i doğurdu.
Osiris mitinde Thoth, İsis'e kocasını geri getirmeyi vadeder ve çiftin Horus'a hamile kalmasına izin verir. Horus ve Set arasındaki bir savaşın ardından Thoth öğüt verir ve bilgelik sağlar.
Tarih
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgyTHpZekwwVnNYM0JsYzJGa2IxOWtaV3hmWTI5eVlYb2xRek1sUWpOdVgyVnVYMlZzWDFCaGNHbHliMTlrWlY5SWRXNWxabVZ5TG1wd1p5OHlNakJ3ZUMxRmJGOXdaWE5oWkc5ZlpHVnNYMk52Y21GNkpVTXpKVUl6Ymw5bGJsOWxiRjlRWVhCcGNtOWZaR1ZmU0hWdVpXWmxjaTVxY0djPS5qcGc=.jpg)
Thoth bir Ay tanrısıydı. Ay geceleri ışık sağlamakla kalmaz, güneş olmadan da zamanın ölçülmesine izin verir. Evreleri ve belirginliği ona erken astrolojide/astronomide belirgin bir önem kazandırdı. Ay'ın döngüleri Mısır toplumunun medeni ve dini ritüel ve kutlamalarını organize etmelerine olanak verdi. Sonuçta Thoth yavaş yavaş bir bilgelik, sihir ve olaylar ve zamanın ölçülmesi ve düzenlenmesi tanrısı olarak görülmeye başlandı.Güneş tanrısı Ra'nın sekreteri ve danışmanı olduğu söylendi ve Ma'at (hakikat/düzen) ile birlikte gökyüzünde gece yolculuğunda Ra'nın yanında duruyordu.
Thoth, hiyerogliflerin mucidi ve ayrıca yeraltı dünyasının katibi olarak kabul edildi. Bu nedenle, Thoth'a eski Mısır yazıcıları evrensel olarak tapıyordu. Birçok yazıcının "ofislerinde" Thoth'un bir tablosu veya resmi vardı. Aynı şekilde, yazıcılar için sembollerden biri de ibis idi.
Sanatta Thoth, muhtemelen Mısırlıların ibis gagasının kıvrımını hilalin bir sembolü olarak görmesinden dolayı, genellikle bir ibis başıyla, bazen de hilal tutan bir babun olarak tasvir edildi.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh5THpKakwxTjBaV3hoWDNOb2IzZHBibWRmWVY5dFlXeGxYMkZrYjNKbGNsOXpkR0Z1WkdsdVoxOWlaV1p2Y21WZk1sOUpZbWx6WlhOZmIyWmZWR2h2ZEdndVgweHBiV1Z6ZEc5dVpTVXlRMTl6ZFc1clpXNWZjbVZzYVdWbUxsOUZZWEpzZVY4eE9YUm9YMFI1Ym1GemRIa3VYMFp5YjIxZlJXZDVjSFF1WDFSb1pWOVFaWFJ5YVdWZlRYVnpaWFZ0WDI5bVgwVm5lWEIwYVdGdVgwRnlZMmhoWlc5c2IyZDVKVEpEWDB4dmJtUnZiaTVxY0djdk1qSXdjSGd0ZEdoMWJXSnVZV2xzTG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
Eski Mısır'ın Geç Dönemi'nde, Khmun'un (Hermopolis Magna) başkent olması nedeniyle Thoth kültü önem kazandı. Milyonlarca ölü ibis mumyalandı ve onuruna gömüldü.
Thoth, pek çok masalda bilge, danışman ve ikna edici olarak yer aldı. Öğrenme ve ölçme ile olan ilişkisi, onu, kızı (veya değişken olarak karısı) olduğu söylenen, bilgeliğin daha önceki tanrılaştırılması olan Seshat ile bağlantılı hale getirdi. Thoth'un nitelikleri ayrıca Yunanlılar tarafından Hermes ile özdeşleştirilmesine yol açtı; Hermes Trismegistus olarak birleştirildi. Yunanlıların Thoth'un kült merkezini Hermes şehri anlamına gelen Hermopolis olarak adlandırmasına yol açtı.
Mısır Ölüler Kitabı'nın Ani Papirüs nüshasında yazar şöyle der: "Ben senin yazı paletinim ey Thoth ve sana mürekkep kavanozunu getirdim. Ben gizli yerlerinde fesat işleyenlerden değilim; başıma bir kötülük gelmesin." Ölüler Kitabı'nın Plate XXIX Chapter CLXXV (Budge), bizzat Thoth'un işi olduğu söylenen en eski gelenektir.
Ondan sonra Djehuty (Thoth) adında Onaltıncı hanedandan bir Mısır firavunu da vardı ve üç yıl hüküm sürdü.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg0THpoaEwwTjViR2x1WkdWeVgzTmxZV3hmWVc1a1gyMXZaR1Z5Ymw5cGJYQnlaWE56YVc5dVgydHBibWRmYUc5c1pHbHVaMTkwZDI5ZmJHbHZibDluY21sbVptbHVjMTloZEY5aVlYbGZZVzVrWDBWbmVYQjBhV0Z1WDJocFpYSnZaMng1Y0doelgyTmhMbDgyZEdnbFJUSWxPREFsT1RNMWRHaGZZMlZ1ZEhWeWVWOUNReTVxY0djdk1qSXdjSGd0UTNsc2FXNWtaWEpmYzJWaGJGOWhibVJmYlc5a1pYSnVYMmx0Y0hKbGMzTnBiMjVmYTJsdVoxOW9iMnhrYVc1blgzUjNiMTlzYVc5dVgyZHlhV1ptYVc1elgyRjBYMkpoZVY5aGJtUmZSV2Q1Y0hScFlXNWZhR2xsY205bmJIbHdhSE5mWTJFdVh6WjBhQ1ZGTWlVNE1DVTVNelYwYUY5alpXNTBkWEo1WDBKRExtcHdadz09LmpwZw==.jpg)
Platon, Phaedrus adlı diyalogunda Thoth'tan bahseder. Yazmanın tembelliğe ve unutkanlığa yol açtığını göstermek için Thoth mitini kullanır. Hikâyede Thoth, Mısır Kralı Thamus'a yazmanın hafızanın harika bir ikamesi olduğunu söyler. Thamus, hikmetin hakikati değil de görünüşü ile hatırlamaya değil, hatırlatmaya çare olduğunu belirtir. Gelecek nesiller, düzgün bir şekilde öğretilmeden çok şey duyacak ve bilge görünse de öyle olmayacak.
MÖ 3. veya 2. yüzyılda yaşamış Mısırlı bir Yahudi olan İskenderiyeli Artapanus, Thoth-Hermes'i tarihi bir insan olarak euhemerize etti ve esasen metin yazarları ve kanun yaratıcıları olarak ortak rollerine dayanarak Musa ile aynı kişi olduğunu iddia etti. Artapanus'un Musa biyografisi, Musa ve Thoth hakkındaki gelenekleri birleştirir ve birçok ayrıntı icat eder.Geç antik çağlardan Rönesans'a kadar sonraki birçok yazar, Hermes Trismegistus'u Musa ile özdeşleştirdi veya onları benzer inançları açıklayan çağdaşları olarak gördü.
Arkeoloji
Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanı, Ocak 2020'de Minye'deki Tuna el-Gebel'de Thoth'un üst düzey yetkilileri ve yüksek din adamlarının toplu mezarlarının bulunduğunu duyurdu. Mostafa Waziri başkanlığındaki bir arkeoloji heyeti tarafından ortaya çıkarılan kireçtaşından yapılmış ve hiyeroglif metinlerle oyulmuş beş antropoid lahit de dahil olmak üzere çeşitli şekil ve boyutlarda 20 lahit ve tabutun yanı sıra 16 mezar ve beş iyi korunmuş ahşap tabut ortaya çıkarıldığı bildirildi.
Modern kültürel referanslar
Thoth, bir bilgelik tanrısı olarak görülüyor ve özellikle eski Mısır fikirlerinin oldukça popüler olduğu 20. yüzyılın başlarından beri modern edebiyatta kullanılıyor.
Ayrıca bakınız
- Khons
- Horus'un gözü
- Thoth'un Kitabı
- Thoth tarot destesi
- Thout, Kıpti takviminin ilk ayı
- Ay tanrılarının listesi
- Phaedrus (diyalog)
notlar
Kaynakça
- ^ Thutmose III: A New Biography By Eric H Cline, David O'Connor University of Michigan Press (January 5, 2006)p. 127
- ^ Temple of the World: Sanctuaries, Cults, and Mysteries of Ancient Egypt (İngilizce). American University in Cairo Press. 2013. s. 149. ISBN .
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians Thoth was said to be born from the skull of Set also said to be born from the heart of Ra.p. 401)
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 400)
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 405)
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians p. 403)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Haziran 2023.
- ^ The Ancient Egyptian Language: An Historical Study (İngilizce). Cambridge University Press. 11 Temmuz 2013. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Ancient Egyptian Language: An Historical Study (İngilizce). Cambridge University Press. 11 Temmuz 2013. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Hopfner, Theodor, b. 1886. Der tierkult der alten Agypter nach den griechisch-romischen berichten und den wichtigeren denkmalern. Wien, In kommission bei A. Holder, 1913. Call#= 060 VPD v.57
- ^ a b (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 402)
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 pp. 402–403)
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 pp. 412–413)
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians p. 402)
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 415)
- ^ a b A survey of the literary and archaeological evidence for the background of Hermes Trismegistus in the Greek Hermes and the Egyptian Thoth may be found in Bull, Christian H. 2018. The Tradition of Hermes Trismegistus: The Egyptian Priestly Figure as a Teacher of Hellenized Wisdom. Leiden: Brill, pp. 33–96.
- ^ a b c d (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 401)
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 403)
- ^ (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 plate between pp. 408–409)
- ^ (Budge Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 408)
- ^ a b (Budge Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 414)
- ^ (Budge Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 403)
- ^ a b (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 407)
- ^ (Budge Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 401)
- ^ (Hall The Hermetic Marriage p. 224)
- ^ "Egyptian Myths". ss. 40−41. ISBN .
- ^ A Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses. ss. 144−145.
- ^ Isis and Osiris. Loeb Classics. ss. LCL 306: 30−31. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ Assmann, Jan, The Search for God in Ancient Egypt, 2001, pp. 80–81
- ^ Mythology. The illustrated anthology of world myth & storytelling. Londra: Duncan Baird Publishers. 2002. ss. 24. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Wilkinson, Richard H., The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt, 2003, p. 217
- ^ Wasef (2019). "Mitogenomic diversity in Sacred Ibis Mummies sheds light on early Egyptian practices". PLOS ONE. 14 (11): e0223964. doi:10.1371/journal.pone.0223964. (PMC) 6853290 $2. (PMID) 31721774.
- ^ . www.metmuseum.org. Metropolitan Museum of Art. 18 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Mussies, Gerald (1982), "The Interpretatio Judaica of Thot-Hermes", in van Voss, Heerma, et al. (eds.) Studies in Egyptian Religion Dedicated to Professor Jan Zandee, pp. 91, 97, 99–100
- ^ Mussies (1982), pp. 118–120
- ^ . Ahram Online (İngilizce). 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2020.
- ^ . www.archaeology.org. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Thoth 8 oʊ 8 t oʊ t Koine GreekThṓth CopticThōouttan alinmistir Misirca ḏḥwtj Ibis gibidir anlamina gelir Eski bir Misir tanrisidir Sanatta genellikle kutsal olan hayvanlar olan ibis veya babun basli bir adam olarak tasvir edildi Disi muadili Seshat karisi Ma at idi Ayin bilgeligin bilginin yazinin hiyerogliflerin bilimin sihrin sanatin ve yarginin tanrisiydi Yunan karsiligi Hermes tir ThothSemboluIbis Ay diski papirus tomari kargi kalem yazi paleti babun Thoth un ana tapinagi Hermopolis Misirbilimsel telaffuz Khemenu sehrinde bulunuyordu Misir Arapcasinda el Ashmunein olarak bilinen Thoth Tapinagi Hristiyanlik oncesi buyuk olcude yikilir Geride kalan cok buyuk pronaosu 19 yuzyilin ortalarinda yikildi ve bir seker fabrikasinin temeli icin dolgu olarak kullanildi Thoth Hermopolis te sekiz ana tanridan olusan bir panteon olan Ogdoad i yonetiyordu ve esi Nehmetawy idi Diger sehirlerde de cok sayida tapinagi vardi Thoth Misir mitolojisinde evreni surdurmek ve Ra nin gunes teknesinin her iki tarafinda duran iki tanridan biri digeri Ma at olmak gibi bircok hayati ve onemli rol oynadi Eski Misir in daha sonraki tarihinde tanrisal anlasmazliklarin hakemligi buyu sanatlari yazi sistemi ve olulerin yargilanmasi ile yogun bir sekilde iliskilendirildi a gore Nisa suresi 51 de gecen ج ب ت jibt ق ب ط Qibt Kipti Ing Copt Misirli kelimesinin bircok ayette tekrarlanan ط اغ وت ṭaḡut ise kisilestirme ile birlikte Thoth un Hicazi telaffuzundan baska bir sey degildi IsimThoth Brooklyn Muzesi ḏḥwty nin Misir telaffuzu olasilikla ḏiḥauti olarak telaffuz edilir Bu Antik Yunan in Thōth veya Theut almasina ve adin cesitli sekillerde Sahidic Coptic e cevrildigi gercegine dayanmaktadir Tout Thōth Thaut Taautos Taaytos Thoor 8wwr ve Bohairic Kipti Thout Bu yazimlar ḏ palatalizasyonunun kaybi ve ḥ nin h ie baslangic ḏḥ gt th gt tʰ ile birlesmesi gibi eski Misir dilindeki bilinen ses degisikliklerini yansitiyor Kipti oncesi son y j kaybi da yaygindir Unlulerin yeniden yapilandirilmasindan kacinan Egyptolojik gelenegin ardindan unsuz iskelet ḏḥwty Djehuti olarak cevrilir ve tanri bazen bu ad altinda bulunur Bununla birlikte Yunanca Thoth formu daha yaygindir Theodor Hopfner a gore Thoth un Misir da ḏḥwty olarak yazilan adi ḏḥw dan gelir ve iddiaya gore bu hbj olarak yazilan ibisin bilinen en eski ismidir ty eki onun ibis niteliklerine sahip oldugunu gosterir Bu yoruma gore Thoth ibis gibi olan anlamina gelir Eski transkripsiyonlari kullanan diger bicimleri arasinda Jehuti Jehuty Tahuti Tehuti Zehuti Techu veya Tetu bulunur A Sheps Khemennu Lordu Asten Khenti Mehi Hab ve A an dahil olmak uzere Thoth icin firavun unvanina benzer bircok unvan da bilinmektedir Thoth diger yonleriyle de bilinir ornegin tum ay boyunca Ay i temsil eden Ay tanrisi Iah Djehuty j3ḥ ḏḥw ty Yunanlilar benzer nitelik ve islevleri nedeniyle Thoth u kendi tanrilari Hermes ile iliskilendirdiler Thoth un unvanlarindan biri olan Uc kez buyuk Yunanca Grekce trismegistos cevrilmistir trismegistos Hermes Trismegistus u yapiyor TasvirlerDuat ta Thoth Hunefer in kalbinin tartilmasinin sonuclarini kaydeder Ramesses V in mezarinda Thoth kafasinda ay diski ile tasvir edilmistir Thoth tasvir edildigi donem ve sanatcinin iletmek istedigi gorunume bagli olarak bircok sekilde genellikle yesil ibis basi ile insan formunda tasvir edilir Bu formda basinin uzerinde duran bir hilal uzerinde oturan ay diskinden bir baslik ile zamanlarin ve mevsimlerin hesaplayicisi olarak temsil edilebilmektedir Bir Su veya Ankher formu olarak tasvir edildiginde ilgili tanrinin basligini takmasiyla tasvir edildi Sanatta bazen Atef tacini veya Yukari ve Asagi Misir in cift tacini taktigi da gorulmustur Bu yaygin formda tasvir edilmediginde dogrudan ibis seklini alabilmektedir Ayrica denge tanrisi A an oldugunda kopek suratli bir babun veya babun basli bir adam olarak gorunur A ah Djehuty formunda daha insan gorunumlu bir form aldi Bu formlarin hepsi sembolik metaforlardir Thoth genellikle Misir in yasam sembolu olan bir ankh tutarken tasvir edilir OznitelliklerBir hilal ayinin tepesinde oturan ay diski baslikli Thoth y 295 MO Thoth un Misir mitolojisindeki rolleri coktu Yazinin ve Misir hiyerogliflerinin mucidi ve tanrilarin yazicisiydi Yeralti dunyasinda Duat bir maymun olarak gorundu denge tanrisi Aani olen kisinin kalbini tuye karsi tartan terazinin Maat ilkesini temsil eden tam olarak esit oldugunu bildirdi Eski Misirlilar Thoth u kendi kendine dogmus ve kendi kendini yetistirmis bir olarak goruyorlardi O Ma at i uygun sekilde kullanan fiziksel ve ahlaki yani ilahi kanunun efendisiydi Goklerin yildizlarin yerin ve bunlarda bulunan her seyin olusumunun hesabini yapan O ydu Misirlilar onu tum bilim din felsefe ve buyu eserlerinin yazari kabul ettiler Yunanlilar onu ayrica astronomi astroloji sayilar bilimi matematik geometri olcme tip botanik teoloji medeni hukumet alfabe okuma yazma ve hitabet biliminin mucidi ilan ettiler Ayrica insani ve ilahi her bilgi dalindaki her eserin gercek yazariydi MitolojiMisir mitolojisi 365 gunluk takvimi Thoth a borcludur Efsaneye gore baslangicta yil sadece 360 gundu ve bu gunlerde Nut kisirdi Thoth Ay in isiginin 1 72 si 360 72 5 veya 5 gun kumar oynadi ve kazandi Bu 5 gun boyunca Nut ve Geb Osiris Set Isis ve Neftis i dogurdu Osiris mitinde Thoth Isis e kocasini geri getirmeyi vadeder ve ciftin Horus a hamile kalmasina izin verir Horus ve Set arasindaki bir savasin ardindan Thoth ogut verir ve bilgelik saglar TarihHunefer Papirusunden detay y B C 1275 cakal basli Anubis i Maat olceginde gercegin tuyune karsi bir kalbi tartmakta ibis basli Thoth sonucu kaydetmektedir Tuy agirliginda bir kalbe sahip olmak obur dunyaya gecis saglarken dengesizlik Ammit e yemek olmak anlamina gelir Thoth bir Ay tanrisiydi Ay geceleri isik saglamakla kalmaz gunes olmadan da zamanin olculmesine izin verir Evreleri ve belirginligi ona erken astrolojide astronomide belirgin bir onem kazandirdi Ay in donguleri Misir toplumunun medeni ve dini rituel ve kutlamalarini organize etmelerine olanak verdi Sonucta Thoth yavas yavas bir bilgelik sihir ve olaylar ve zamanin olculmesi ve duzenlenmesi tanrisi olarak gorulmeye baslandi Gunes tanrisi Ra nin sekreteri ve danismani oldugu soylendi ve Ma at hakikat duzen ile birlikte gokyuzunde gece yolculugunda Ra nin yaninda duruyordu Thoth hiyerogliflerin mucidi ve ayrica yeralti dunyasinin katibi olarak kabul edildi Bu nedenle Thoth a eski Misir yazicilari evrensel olarak tapiyordu Bircok yazicinin ofislerinde Thoth un bir tablosu veya resmi vardi Ayni sekilde yazicilar icin sembollerden biri de ibis idi Sanatta Thoth muhtemelen Misirlilarin ibis gagasinin kivrimini hilalin bir sembolu olarak gormesinden dolayi genellikle bir ibis basiyla bazen de hilal tutan bir babun olarak tasvir edildi Thoth un iki ibisinin onunde hayran erken 19 Hanedan Eski Misir in Gec Donemi nde Khmun un Hermopolis Magna baskent olmasi nedeniyle Thoth kultu onem kazandi Milyonlarca olu ibis mumyalandi ve onuruna gomuldu Thoth pek cok masalda bilge danisman ve ikna edici olarak yer aldi Ogrenme ve olcme ile olan iliskisi onu kizi veya degisken olarak karisi oldugu soylenen bilgeligin daha onceki tanrilastirilmasi olan Seshat ile baglantili hale getirdi Thoth un nitelikleri ayrica Yunanlilar tarafindan Hermes ile ozdeslestirilmesine yol acti Hermes Trismegistus olarak birlestirildi Yunanlilarin Thoth un kult merkezini Hermes sehri anlamina gelen Hermopolis olarak adlandirmasina yol acti Misir Oluler Kitabi nin Ani Papirus nushasinda yazar soyle der Ben senin yazi paletinim ey Thoth ve sana murekkep kavanozunu getirdim Ben gizli yerlerinde fesat isleyenlerden degilim basima bir kotuluk gelmesin Oluler Kitabi nin Plate XXIX Chapter CLXXV Budge bizzat Thoth un isi oldugu soylenen en eski gelenektir Ondan sonra Djehuty Thoth adinda Onaltinci hanedandan bir Misir firavunu da vardi ve uc yil hukum surdu Iran dan bir Ahamenis silindir muhrunun modern izlenimi kralin iki aslan grifonunu korfezde tutmasi ve Misir hiyerogliflerinde Thoth benim uzerimde bir korumadir yaziyor yaklasik MO 6 5 yuzyil Platon Phaedrus adli diyalogunda Thoth tan bahseder Yazmanin tembellige ve unutkanliga yol actigini gostermek icin Thoth mitini kullanir Hikayede Thoth Misir Krali Thamus a yazmanin hafizanin harika bir ikamesi oldugunu soyler Thamus hikmetin hakikati degil de gorunusu ile hatirlamaya degil hatirlatmaya care oldugunu belirtir Gelecek nesiller duzgun bir sekilde ogretilmeden cok sey duyacak ve bilge gorunse de oyle olmayacak MO 3 veya 2 yuzyilda yasamis Misirli bir Yahudi olan Iskenderiyeli Artapanus Thoth Hermes i tarihi bir insan olarak euhemerize etti ve esasen metin yazarlari ve kanun yaraticilari olarak ortak rollerine dayanarak Musa ile ayni kisi oldugunu iddia etti Artapanus un Musa biyografisi Musa ve Thoth hakkindaki gelenekleri birlestirir ve bircok ayrinti icat eder Gec antik caglardan Ronesans a kadar sonraki bircok yazar Hermes Trismegistus u Musa ile ozdeslestirdi veya onlari benzer inanclari aciklayan cagdaslari olarak gordu Arkeoloji Misir Turizm ve Eski Eserler Bakani Ocak 2020 de Minye deki Tuna el Gebel de Thoth un ust duzey yetkilileri ve yuksek din adamlarinin toplu mezarlarinin bulundugunu duyurdu Mostafa Waziri baskanligindaki bir arkeoloji heyeti tarafindan ortaya cikarilan kirectasindan yapilmis ve hiyeroglif metinlerle oyulmus bes antropoid lahit de dahil olmak uzere cesitli sekil ve boyutlarda 20 lahit ve tabutun yani sira 16 mezar ve bes iyi korunmus ahsap tabut ortaya cikarildigi bildirildi Modern kulturel referanslarThoth bir bilgelik tanrisi olarak goruluyor ve ozellikle eski Misir fikirlerinin oldukca populer oldugu 20 yuzyilin baslarindan beri modern edebiyatta kullaniliyor Ayrica bakinizKhons Horus un gozu Thoth un Kitabi Thoth tarot destesi Thout Kipti takviminin ilk ayi Ay tanrilarinin listesi Phaedrus diyalog notlarKaynakca Thutmose III A New Biography By Eric H Cline David O Connor University of Michigan Press January 5 2006 p 127 Temple of the World Sanctuaries Cults and Mysteries of Ancient Egypt Ingilizce American University in Cairo Press 2013 s 149 ISBN 978 977 416 563 4 Budge The Gods of the Egyptians Thoth was said to be born from the skull of Set also said to be born from the heart of Ra p 401 Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 p 400 Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 p 405 Budge The Gods of the Egyptians p 403 Arsivlenmis kopya 24 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2023 Arsivlenmis kopya PDF 24 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Haziran 2023 The Ancient Egyptian Language An Historical Study Ingilizce Cambridge University Press 11 Temmuz 2013 ISBN 9781107032460 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Ancient Egyptian Language An Historical Study Ingilizce Cambridge University Press 11 Temmuz 2013 ISBN 9781107032460 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Hopfner Theodor b 1886 Der tierkult der alten Agypter nach den griechisch romischen berichten und den wichtigeren denkmalern Wien In kommission bei A Holder 1913 Call 060 VPD v 57 a b Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 p 402 Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 pp 402 403 Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 pp 412 413 Budge The Gods of the Egyptians p 402 Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 p 415 a b A survey of the literary and archaeological evidence for the background of Hermes Trismegistus in the Greek Hermes and the Egyptian Thoth may be found in Bull Christian H 2018 The Tradition of Hermes Trismegistus The Egyptian Priestly Figure as a Teacher of Hellenized Wisdom Leiden Brill pp 33 96 a b c d Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 p 401 Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 p 403 Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 plate between pp 408 409 Budge Gods of the Egyptians Vol 1 p 408 a b Budge Gods of the Egyptians Vol 1 p 414 Budge Gods of the Egyptians Vol 1 p 403 a b Budge The Gods of the Egyptians Vol 1 p 407 Budge Gods of the Egyptians Vol 1 p 401 Hall The Hermetic Marriage p 224 Egyptian Myths ss 40 41 ISBN 0 292 72076 9 A Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses ss 144 145 Isis and Osiris Loeb Classics ss LCL 306 30 31 26 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Assmann Jan The Search for God in Ancient Egypt 2001 pp 80 81 Mythology The illustrated anthology of world myth amp storytelling Londra Duncan Baird Publishers 2002 ss 24 ISBN 9781903296370 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Wilkinson Richard H The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt 2003 p 217 Wasef 2019 Mitogenomic diversity in Sacred Ibis Mummies sheds light on early Egyptian practices PLOS ONE 14 11 e0223964 doi 10 1371 journal pone 0223964 PMC 6853290 2 PMID 31721774 www metmuseum org Metropolitan Museum of Art 18 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Mussies Gerald 1982 The Interpretatio Judaica of Thot Hermes in van Voss Heerma et al eds Studies in Egyptian Religion Dedicated to Professor Jan Zandee pp 91 97 99 100 Mussies 1982 pp 118 120 Ahram Online Ingilizce 30 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2020 www archaeology org 1 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Haziran 2020