Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
  • Vikipedi

Bilgelik bilgi edinme idrak görgü sağduyu ve sezgisel anlayış ile birlikte bu hususiyetleri özümseyebilme ve uygu

Bilgelik

Bilgelik
www.wikipedia.tr-tr.nina.azhttps://www.wikipedia.tr-tr.nina.az

Bilgelik; bilgi edinme, idrak, görgü, sağduyu ve sezgisel anlayış ile birlikte bu hususiyetleri özümseyebilme ve uygulayabilme kapasitesidir. Aynı zamanda akıl ya da sağgörü; bilgi, deneyim, , sağduyu ve kullanarak düşünme ve hareket etme yeteneği olarak da tanımlanır. Bilgelik, tarafsız yargılama, merhamet, deneyimsel öz-bilgi, ve gibi öz niteliklerle ve etik ve iyilik gibi erdemlerle ilişkilidir. Bu vasıfları taşıyan kişiye bilge denir.

image
Hikmet'in kişileştirmesi, "Sofya (hikmet, Grekçe: Σοφία) Efes'teki Celsus Kütüphanesi kapısında

Bilgelik, bilgeliğe atfedilen özellikleri değerlendirmek için birkaç farklı yaklaşım da dahil olmak üzere birçok farklı şekilde tanımlanmıştır.

Akıl ve Bilgelik anlamları bazı durumlarda birbiriyle örtüşür. Bilgelik veya derin görüş, bir meziyet olarak kültürel, felsefi ve dinî kaynaklarda geçmektedir.

image
Aşka Karşı Gençliği Koruyan Bilgelik, Meynier, y. 1810

Tanımlar

image
Eski bir el yazmasında bu bir bilgelik sözüdür

Oxford English Dictionary bilgeliğini “Yaşam ve davranışla ilgili konularda doğru bir şekilde değerlendirme kapasitesi; araçların ve amaçların seçiminde yargının sağlamlığı; bazen, daha az kesin olarak, özellikle pratik ilişkilerde, sağlıklı duyu, : karşıtı. aptallık; " ayrıca "Bilgi (özellikle de yüksek veya derin); aydınlanma, öğrenme, dürüstlük" şeklinde tanımlamaktadır.Charles Haddon Spurgeon, bilgeliği “bilginin doğru kullanımı” olarak tanımlamıştır. ve “bilgeliğin tutumunu" “bir kişinin kendi bildiğinden şüphe ederken bilgiyle hareket etmesi” olarak tanımladı. Sosyal ve psikolojik bilimlerde, bilgeliğin psikolojik bir yapı olarak operasyonelleştirilmesi ve ölçümü konusunda son yirmi yılda yapılan büyük ilerlemelerle birlikte, bilgeliğe birkaç farklı yaklaşım vardır.

Mitolojik ve felsefi bakış açıları

Eski Yunanlar, bilgeliği, tanrıçalar Metis ve Athena olarak temsil edilen önemli bir erdem olarak görüyorlardı. Metis, Hesiod'un anlatımına göre, onu hamile bırakan Zeus'un ilk karısıydı; Zeus bu olaydan sonra, Metis bilgeliğin bir cisimleşmesi olduğu için Mêtieta ("Bilge Danışman") unvanını kazandı ve sonra Zeus, başından fırladığı söylenen Athena'yı doğurdu. Athena güçlü, adil, merhametli ve iffetli olarak tasvir edilmiştir.Apollo da, bilimlerin ve ilham veren ve şiirsel sanatların kişileşmeleri olan Müzlerin şefi olarak atanmış bir bilgelik tanrısı olarak kabul edildi; Plato'nun Cratylus'una göre, Apollon'un adı "Ballon" ve "Omopoulon" anlamına da gelebilir, çünkü bu tanrı ilahi ve hakiki ilhamlardan sorumluydu, böylece her zaman şifa ve kehanetleri doğru olan bir okçu olarak kabul edilirdi. Apollo, “kendini bil” özdeyişinin (Delfi özdeyişleri bilgeliğinin bir parçası) yazılı olduğu Apollon Tapınağı'ndaki rahibeler () aracılığıyla peygamberlik eden tanrı olarak kabul edildi. Bilimle ve teknik bilgiyle ilgili olan Hermes'le karşılaştırıldı ve, İsa'nın ardından ilk yüzyıllarda, bir Mısır senkretizminde Hermes Trismegistus adı altında Thoth ile ilişkilendirildi. Yunan geleneğinde, Yunanistan'ın Yedi Bilgesi ile bilgeliğin ilk tanıtımları tarihe geçti.

Sokrates ve Platon için felsefe kelimenin tam anlamıyla bilgelik aşkıydı (philo-sophia (bilgelik). Bu Platon'un diyaloglarına nüfuz eder; Devlet adlı eserinde, , önerilen ütopyanın liderleridir ve neyin iyi olduğunu anlayan ve buna göre hareket edebilecek cesaret sahibi olan kişilerdir. Aristoteles, Metafizik'te, bilgeliği, şeylerin neden olduğu gibi olduğunu anlamak olarak tanımladı (nedensellik) ve bu şeylerin sadece oldukları gibi olduklarını bilmekten daha derindir. “Phronesis” ve “sophia” arasındaki ayrımları yapan ilk kişiydi.

Platon ve Xenophon'a göre, Delfi Kehaneti'nin Pythia’sı “Yunanistan’daki en bilge adam kim?” sorusunu Sokrates'in en bilge olduğunu belirterek cevapladı. Platon'un Sokrates'in Savunması eserine göre Sokrates, ondan daha akıllı sayılabilecek insanları aramaya karar verdi ve doğru bilgiye sahip olmadıkları sonucuna vardı:

“ Ben bu adamdan daha bilgeyim; çünkü ikimiz de doğru ve iyi bir şey bilmiyoruz, ama bu adam bilmediği zaman bir şey bildiğini sanıyor, oysa ben hiçbir şey bilmediğim gibi, bildiğimi de düşünmüyorum. „

—Sokrates

Böylece, insanın kendi cehaletinin farkında olmasının ve epistemik alçakgönüllülüğe değer vermesinin bilgece olduğu, “” ifadesiyle ölümsüzleştirildi.

Eski Romalılar da, Minerva veya Pallas olarak kişileştirilmiş olan bilgeliğe değer verdi. Ayrıca yetenekli bilgiyi ve erdemleri, özellikle de iffeti temsil eder. Onun sembolü, hala bilgeliğin popüler bir temsili olan baykuş idi, çünkü karanlıkta görebiliyordu. Jüpiter'in alnından doğduğu söylenir.

Bilgelik Hristiyanlık içinde de önemlidir ve İsa vurgulamıştır.Havari Pavlus, Pavlus’un Korintlilere birinci mektubu içinde, hem dünyevi hem de ilahi bilgeliğin olduğunu savundu ve Hristiyanları ikinciyi takip etmeye çağırdı. Bilgelikle yakından ilişkili olan akıl, dört biri haline geldi. Hristiyan filozofu Thomas Aquinas, bilgeliği tüm erdemlerin “babası” (yani nedeni, ölçüsü ve şekli) olarak değerlendirmiştir.

Bilgeliğin nasıl geliştirileceğine dair kapsamlı rehberliğin sağlandığı Budist geleneklerinde, bilgeliğin geliştirilmesi, merkezi bir rol oynar.İnuit halkları geleneğinde, bilgeliğin geliştirilmesi öğretmenin amaçlarından biriydi. Bir İnuit yaşlısı, bir kişinin ne yapılması gerektiğini görebildiğinde ve ne yapılması gerektiği söylenmeden başarılı bir şekilde yapabildiğinde, bilge olduğunu söyledi.

Birçok kültürde, son büyüyen dişler olan üçüncü azı dişlerinin adı, etimolojik olarak bilgelikle bağlantılıdır, örneğin, İngilizce "wisdom tooth" da (bilgelik dişi) olduğu gibi. Takma adı, geç ergenlik döneminde ve erken yetişkinlik çağında göründüklerinden, Hipokrat yazılarında halihazırda sóphronistér ve Latince de dens sapientiae (bilgelik dişi), (Yunanca'da, moderasyon veya ders öğretmenin anlamı ile ilgili) olarak adlandırılmıştır ve klasik geleneğe dayanmaktadır.

Eğitimsel bakış açıları

image
Hakikat ve Bilgelik, Tarihe yazımda yardım eder., Jacob de Wit, 1754

Devlet okulları karakter eğitimine yönelik bir yaklaşıma sahiptir. Benjamin Franklin gibi on sekizinci yüzyıl düşünürleri bunu bilgelik ve erdem eğitimi olarak adlandırıyordu. Geleneksel olarak, okullar, ebeveynler ve toplumla birlikte karakter ve bilgelik oluşturma sorumluluğunu paylaşır.

Birleşik Krallık'ta çağdaş bir filozof olan , akademi'nin odak noktasını bilginin kazanılmasından, bilgeliği aramak ve teşvik etmek olarak değiştirmesi gerektiğini savunuyor. Bunu, insanın kendisi ve diğerleri için yaşamda neyin değerli olduğunu anlama kapasitesi olarak tanımlar. Yeni bilginin ve teknolojik "know-how"ın hareket gücümüzü arttırdığını söyler. Yine de, bilgelik olmadan, Maxwell bu yeni bilginin, insan yararına olduğu kadar insan zararına da neden olabileceğini iddia ediyor.

Psikolojik bakış açıları

Psikologlar, bilgelikle ilgili yaygın olan inançlar veya halk teorileri hakkında veri toplamaya başladılar. İlk analizler, “zeka, algı, maneviyat ve cin gibilik ile bilgelik teorisinin örtüşmesine rağmen, bilgeliğin zor yaşam soruları ile başa çıkmada ve karmaşık gereksinimlere uyum sağlamada bir uzmanlık olduğu açıktır" durumunu işaret etmektedir.

Bu tür örtülü teoriler, açık teorilerin ve bilgeliğin temelinde ortaya çıkan psikolojik süreçlerle ilgili deneysel araştırmalara karşıt durmaktadır. Bilgeliğin kesin psikolojik tanımları hakkındaki görüşler değişebilir, ancak, bilgelik için kritik olanın, yaşam hakkında derin düşünceleri ve kritik yaşam meseleleri hakkındaki yargıyı destekleyen belirli üstbilişsel süreçler olduğu konusunda bir fikir birliği vardır. Bu süreçler arasında kişinin kendi bilgisinin sınırlarını tanıma, belirsizliği ve değişimi kabul etme, bağlam ve daha büyük resme dikkat etme ve bir durumun farklı bakış açılarını entegre etme sayılabilir. Bilişsel bilim insanları, birinin yaşamını yönetmek için içgörülü çözümler sağlayabileceğinden, bilgeliğin bu tür akıl yürütme süreçlerini koordine etmesi gerektiğini öne sürmektedir. Özellikle, böyle bir muhakeme hem teorik hem de deneysel olarak genel zekadan farklıdır. , bilgeliğin genel (akışkan veya kristalize) zekayla karıştırılmaması gerektiğini önerdi. Bu fikir doğrultusunda araştırmacılar deneysel olarak bilgece mantığın IQ'dan farklı olduğunu göstermiştir. Bilgeliğin birkaç farklı karakterizasyonu aşağıda listelenmiştir.

Baltes ve meslektaşları Bilgelik: Yaşam boyu başarılı gelişmeyi düzenlemedeki yapısı ve işlevi adlı eserlerinde, bilgeliği, "belirli bir durumun çelişkileriyle başa çıkabilme ve bir eylemin kişinin kendisi ve diğerleri için sonuçlarını değerlendirebilme yeteneği" olarak tanımladılar. Somut bir durumda, kişisel, kişiler arası ve kurumsal çıkarlar arasında bir denge kurulabileceği zaman elde edilir ". Dengenin kendisi, bilgeliğin eleştirel bir ölçütü gibi görünüyor. Deneysel araştırmalar, bilgeliğe bağlı akıl yürütmenin, kişisel yaşam zorluklarıyla karşı karşıya kalındığında kişisel ve kişiler arası çıkarlar arasında denge sağlamakla ve kişiler arası çatışmaları yönetirken hedefler belirlemekle ilişkili olduğunu gösteren bu fikri desteklemeye başladı.

Pozitif psikoloji alanındaki araştırmacılar, bilgeliği "bilgi ve deneyimin" eşgüdümü ve "refahı geliştirmek için kasıtlı kullanımı" olarak tanımlamışlardır. Bu tanım altında, bilgelik ayrıca aşağıdaki yönlere sahip çok boyutlu bir yapı olarak tanımlanır:

  • Kendi kendine bilgi ve sürdürülebilir eylemlerle problem Çözme.
  • Olumsuz ve olumlu yanları bilinen durumlara bağlamsal samimiyet.
  • Etik görüşlerde çeşitlilik bilgisi ile değere dayalı tutarlı eylemler.
  • Koşulsuz kabul ile yaşamdaki belirsizliğe karşı tolerans.
  • Kişinin kendi duygularını, ahlakını vb. anlayabilmek için kendisiyle empati kurabilmesi ve kendini daha büyük bir bütünün parçası olarak görebilme yeteneği de dahil olmak üzere diğer hisler.

Bu teorik model, bilgelikle ilgili muhakeme ve iyilik hali arasındaki geniş bir bağlantı dışında, deneysel olarak test edilmemiştir.

Grossmann ve meslektaşları, önceden tanımlanmış psikolojik literatürü sentezleyerek, kötü tanımlanmış yaşam durumları karşısında, bilgeliğin tarafsız ve sağlıklı yargı içeren belirli bilişsel süreçleri içerdiğini belirtir: (i) entelektüel alçakgönüllülük veya kişinin kendi bilgi sınırlarını tanıması; (ii) eldeki konudan daha geniş perspektiflerin takdir edilmesi; (iii) sosyal ilişkilerde değişiklik olasılığına duyarlılık; ve (iv) farklı bakış açılarını uzlaştırmak veya birleştirmek. Önemli olarak, Grossmann, kültürün, deneyimlerin ve sosyal durumların rolü de dahil olmak üzere, eğitim ve öğretim uygulamalarına yönelik etkileri olan bilgeliği gösterme anlayışı, gelişimi ve eğilimi için, bağlamsal faktörlerin temel rolünü vurgulamaktadır. Bu bilgeliğe yer verilen durum, sağlıklı bir yargılama sağlayan bağlamsal faktörleri anlamak için katı kanıta dayalı yöntemler kullanarak yeni bir bilgelik alimliği aşaması başlattı. Örneğin, Grossmann ve Kross “Süleyman paradoksu” olarak adlandırdıkları bir olguyu tanımladılar - bir kişinin kendi problemlerine göre diğerlerinin problemlerine daha akıllıca düşünce üretebilmesi. Yahudi halkının üçüncü lideri olan Süleyman'dan sonra, diğer insanların ikilemleri hakkında yargılarda bulunurken çok fazla bilgelik göstermiş ancak kendi hayatında önemli kararlar geldiğinde içgörü sahibi olamamıştır.

Deneysel bilim insanları da duyguların bilgelikteki rolüne odaklanmaya başladılar. Araştırmacıların çoğu, en fazla bilgeliğin gerekeceği karmaşık ve tahrik edici türden durumların idaresi için, duyguların ve duygu regülasyonunun, anahtar rolü üsleneceği konusunda hemfikirdir. Bununla birlikte, birçok deneysel araştırma, zor durumlarda, akıl yürütme yeteneğine çok fazla ihtiyaç olacağını varsayarak, bilgeliğin bilişsel veya üstbilişsel yönlerine odaklanmıştır. Bu nedenle duygular, bilgeliğin gerçek olaylarda nasıl bir rolü olacağını belirlemede ve geçmiş olaylar hakkında düşünce üretmede büyük olasılıkla rol oynayacak olmasına rağmen, ancak yakın zamanda deneysel kanıtlar, farklı duyguların bir insanın karmaşık olaylarla akıllıca başa çıkma yeteneğini nasıl ve ne zaman geliştirdiğine veya zarar verdiğine dair sağlam kanıtlar sunmaya başlamıştır. Dikkat çeken bir bulgu, duygusal yoğunluğa bakılmaksızın duygusal deneyim çeşitliliği ile akıllı mantık arasındaki pozitif ilişki ile ilgilidir.

Bilgeliğin ölçümü

Bilgeliğin ölçümü sıklıkla araştırmacınının bilgeliğin doğası ile ilgili teorik pozisyonuna bağlıdır. Buradaki temel ayrım, "bilgelik stabil bir kişilik özelliği mi yoksa bağlama göre değişen bir süreç midir?" sorusu ile özetlenebilir. İlk yaklaşım, genellikle tek seferlik anketlerden yararlanır. Bununla birlikte, yakın tarihli çalışmalar, bu tür tek seferlik anketlerin, bilgelik yapısına etik olmayan ve bilgeliğin, bağlamlarla en ilgili olduğu durumlarda, yani karmaşık yaşam zorluklarında en iyi anlaşıldığı fikrini ihmal eden, taraflı yanıtlar ürettiğini göstermiştir. Buna karşılık, son yaklaşım bilgelikle ilişkili biliş, motivasyon ve duygu özelliklerini belirli bir durum düzeyinde ölçmeyi savunuyor. Bu tür durum düzeyindeki önlemlerin kullanılması, anlamlı psikolojik süreçleri açıklamak için daha az önyargılı yanıtlar ve daha büyük bir güç sağlar. Dahası, durumun seviyesine odaklanılması, bilgelik araştırmacılarının bilgeliğin üretilmesi için bağlamın kendisinin rolünü daha iyi anlayabilmelerini sağlamıştır. Spesifik olarak, çalışmalar, değişik bağlamlarda ve günlük yaşamda, bilgelikle akıl yürütmede, kültürler arası ve kültürlerin kendi içinde değişkenlik ve sistematik değişkenlik kanıtı göstermiştir.

Hepsi olmamakla birlikte pek çok araştırma, yetişkinlerin perspektif/bilgelik öz değerlendirmelerinin yaşa bağlı olmadığını buluyor. Bu inanç, bilgeliğin yaşla birlikte arttığı popüler fikrine karşıt duruyor. Yaş-bilgelik ilişkisi sorusunun cevabı, birinin bilgeliği nasıl tanımladığına ve teorik iddiaları değerlendirmek için kullanılan metodolojik çerçeveye bağlıdır. Son çalışmaların çoğu, bu sorunun cevabının belirli bir alandaki deneyim derecesine de bağlı olduğunu göstermektedir. Bağlamların bazılarında yaşlı yetişkinler, diğerlerinde ise genç yetişkinler bilgelik açısından daha gelişmiş olarak nitelenirken, bazıları ise yaş ayrımı yapmaz. Kayda değer şekilde, çoğu araştırma kesitsel gözleme dayanırken, yaş ile bilgelik arasındaki ilişki sorusunun tamamıyla ortaya konulması için çok büyük yatay çalışma gerekmektedir.

Akıl

Akıl, genellikle "aşmış bilgelik", "nihai gerçeklik" veya şeylerin nihai gerçeği olarak tanımlanan "sophia" terimi ile yakından ilgilidir. Çoğu zaman sezgisel biliş yoluyla edinilen bilgeliğin akılsal bakış açısının, her dinin merkezinde yattığı söylenir. Bu tür bilgelik, yalnızca pratik bilgeliğin ötesine geçmek olarak tanımlanır ve öz-bilgiyi, birbirine bağlılığı, zihinsel durumların koşullu olarak ortaya çıkmasını ve öznel deneyimin diğer daha derin anlayışlarını içerir. Bu tür bir bilgelik aynı zamanda bir bireyin uygun yargılama, geniş bir durum anlayışı ve diğer canlılara karşı daha fazla değer verme/merhamet ile hareket etme becerisine de yol açabilir.

Sapience (akıl) kelimesi "bilgelik" anlamına gelen Latince sapientia kelimesinden türemiştir. Karşılık gelen "sapere" fiilinin özgün anlamı "tad almak"tır ve aynı zamanda "algılamak, ayırt etmek ve bilmek" anlamına da gelir. Kullanılan ortaç sapiens, Carl Linnaeus tarafından ikili adlandırma olarak insan türleri için seçildi (Homo sapiens).

Dini bakış açıları

Eski Yakın Doğu

Mezopotamya din ve mitolojisi'nde, Ea olarak da bilinen Enki, bilgelik ve zekâ tanrısıydı. İlahi Bilgelik, işlevlerin sağlayıcılığını ve kozmosun düzenini sağladı ve sümer ilahi kanunlarını (Me, Sümerce'de, düzen, ayin, doğruluk anlamı taşır) takip ederek dengeyi geri getiren insanlar tarafından elde edildi. M.Ö. üçüncü binyıldan kalma Enki veya Ea ilahilerine ilaveten, en eski tarihli metinler olarak kabul edilen ve M.Ö. 2600'den kalma Abu Salabikh kil tabletleri arasında yer alan "Shamash İlahileri'nde" aşağıdakiler yazmaktadır:

“ Geniş Shamash gece odasının avlusu, tıpkı bilge bir hamile kadının karnı kadar geniş, savaşçı, bilge biri, teklifleri duyup ziyafete indi. „

Mısır ve Eski Yunanistan'ın felsefesinde (Heraklitos'un düşüncesinin merkezinde) ve ilahilerinde de mevcut olan ve İbrahimi geleneklerinde önemli olan Logos kavramı veya ilahi düşüncenin tezahürü sözcüğü, Mezopotamya kültüründen türemiş gibi görünüyor.

Sia, Eski Mısır'da bağlı kalınan geleneksel mitolojide algı ve düşünceli kişiliği temsil eder. Maat (Eski Mısır dili'nde düzen, doğruluk, hakikat anlamına gelir) ile evlenen Thoth'da önemliydi ve ulusal bir bilgelik tanıtıcısı olarak kabul edildi.

Zerdüştlük

Gatalar adı verilen ve geleneksel olarak Zerdüşt'e atfedilen Avesta ilahilerinde, Ahura Mazda "Tanrı" ve "Bilgelik" anlamına gelir ve aynı zamanda "İyi Düşünce" (Vohu Manah) olarak da adlandırılan iyiliği içeren merkezi bir tanrıdır. Genel olarak Zerdüştlük'te, evren ve ahlak düzenine (Avestaca'da, hakikat, doğruluk anlamında) denir. Asha, her şeyi bilen Düşüncenin tasarımları tarafından belirlenir ve ayrıca Ahura'dan çıkan bir tanrı olarak kabul edilir. Diğer bir ahura tanrısı Spenta Mainyu ile ilgilidir.

İbranice Kutsal Kitap ve Yahudilik

İbranice Kutsal Kitap'ta bilgelik (חכם) kelimesinden 222 kere bahsedilmiştir. İsrailliler arasında nezaket (חסד) ve adalet (צדק) ile birlikte en yüksek erdemlerden biri olarak kabul edildi. Süleyman'ın Özdeyişleri ve Mezmurlar kitapları da okuyucuları bilgeliğe ulaşmaya ve arttırmaya teşvik eder.[]

İbranice Kutsal Kitap'ta, bilgelik, 2 Tarihler 1: 10' da Tanrı dan bilgelik dileyen Solomon tarafından temsil edilir. Bilge sözler ile dolu Meseller'in çoğu Süleyman'a aittir. Meseller 9: 10'da, Tanrı korkusuna bilgeliğin başlangıcı denir. Meseller 1: 20'de, kadın formunda kişileştirilmiş bilgeliğe de atıfta bulunulur: "Bilgelik sokaklarda yüksek sesle çağırır, sesini pazarlarda yükseltir." Meseller 8: 22–31'de, bu kişileştirilmiş bilgelik, yaratılış başlamadan önce Tanrı ile birlikte ve hatta yaratılışın kendisinde yer almış olarak tanımlanmaktadır.

Talmud bilge bir insanın geleceği görebilecek bir insan olduğunu öğretir. “Nolad”, “gelecek” anlamına gelen İbranice bir kelimedir, aynı zamanda İbranicede “doğum” anlamına da gelir, bu nedenle öğretimin hahamkâr bir yorumu, bilge bir kişinin seçimlerinin sonuçlarını öngörebilecek bir kişi olduğudur. (yani "doğurduğu" "geleceği görebilir").

Helenistik din ve Gnostisizm

Hristiyan teolojisi

Hristiyan teolojisi'nde "bilgelik" (İbranice'den: çevirisi: chokmâh telaffuzu: khok-maw ', Yunanca: "Sophia", Latince: "Sapientia"), Tanrı'nın bir yönünü veya Tanrı'nın bilgeliği ile ilgili teolojik kavramı tarif eder.[]

image
David ve Abigail, Abigail, David'e yardım eden "bilge bir kadın" dı. 1860 yılında tarafından gravür.

Hristiyan düşüncesinde laik bilgelik ile İlahi bilgelik arasında muhalif bir unsur vardır. Pavlus, dünyadaki bilgeliğin, İsa'nın iddialarını aptallık olarak değerlendirdiğini belirtir. Bununla birlikte, “kurtuluş yolunda” olanlara İsa, Tanrı'nın bilgeliğini temsil eder. (Korintliler 1:17–31) Bilgelik; Anglikan, Katolik ve Lutheran inancına göre Kutsal Ruhun yedi armağanından biri olarak kabul edilir.[] Korintliler 12: 8–10, aralarında bilgeliğin olduğu dokuz erdemin alternatif bir listesini verir.

İncil'in Eski Ahidinde Meseller kitabı öncelikle bilgeliğe odaklanır ve öncelikle Yahudi tarihine göre en bilgili krallardan biri olan Kral Solomon tarafından yazılmıştır. Meseller İncil'in Eski Ahit bölümünde bulunur ve yaşamın çeşitli yönleriyle nasıl başa çıkılacağı konusunda talimat verir; birinin Tanrı ile ilişkisi, evliliği, parasal işleri, işi, dostlukları ve hayatın zor koşullarına sebat etmesi.[]

image
Solomon ve Bilgelik Leydisi, , 1860

Kral Süleyman’a göre, bilgelik Tanrı’dan alınır, Çünkü bilgeliğin kaynağı RAB'dir. O'nun ağzından bilgi ve anlayış çıkar Meseller 2:6. Ve Tanrı'nın bilge yardımı sayesinde, kişi daha iyi bir yaşama sahip olabilir: "Doğru kişileri başarıya ulaştırır, Kalkanıdır dürüst yaşayanların. Adil olanların adımlarını korur, Sadık kullarının yolunu gözetir" Meseller 2:7-8. "RAB'be güven bütün yüreğinle, Kendi aklına bel bağlama. Yaptığın her işte RAB'bi an, O senin yolunu düze çıkarır" Meseller 3:5-6. Solomon, temel olarak, kişinin Tanrı'dan aldığı bilgelikle, hayatta başarı ve mutluluk bulabileceğini söyler. Meseller'de, Tanrı'nın sevdiği, bilgece olanın ve Tanrı'nın sevmediği, aptalca olanın paralelliklerini içeren çeşitli ayetler vardır. İyi ve kötü davranışlarla ilgili Meseller 15:9 "RAB kötü kişinin yolundan iğrenir, Doğruluğun ardından gideni sever" yazar. Hakkaniyet ve ticaret ile ilgili olarak Meseller 15:9'da "RAB hileli teraziden iğrenir, Hilesiz tartıdansa hoşnut kalır" yazılmıştır. Hakikat ile ilgili olarak Meseller 12:22'de "RAB yalancı dudaklardan iğrenir, Ama gerçeğe uyanlardan hoşnut kalır" yazılmıştır. Bunlar, Süleyman’a göre Tanrı’nın gözünde iyi ve bilge olanın veya kötü ve aptalca şeylerin sadece birkaç örneğidir ve kişi bu iyi ve bilge şeyleri yaparak, şeref ve nezaket ile birlikte yaşayarak Tanrı’ya yaklaşır.

image
Süleyman'ın Bilgeliği, 1860 tarafından gravür

Kral Süleyman, İncil'in en iç karartıcı kitaplarından biri olarak kabul edilen Ecclesiastes kitabında bilgelik öğretisine devam eder. Süleyman hayatın zevklerinden, işlerinden ve materyalizminden bahsederken yaşamın anlamını ve yerine getirilmesi gerekenler araştırmasını tartışıyor, bunun da hepsinin anlamsız olduğu sonucuna varıyor. Ecclesiastes 1:2,18'de "Her şey boş, bomboş, bomboş! diyor Vaiz... Çünkü çok bilgelik çok keder doğurur, bilgi arttıkça acı da artar" yazar. Süleyman tüm yaşamın zevk ve zenginliklerinin ve hatta bilgeliğinin Tanrı ile bir ilişki olmadığı takdirde hiçbir şey ifade etmediği sonucuna varmaktadır. Elçi Yakup'un yazdığı Yakup kitabının, Meseller kitabının Yeni Ahit versiyonu olduğu söylenir. Yani bilgelik tartışması olan bir başka kitaptır. Yakup 1:5'te "İçinizden birinin bilgelikte eksiği varsa, herkese cömertçe, azarlamadan veren Tanrı’dan istesin; kendisine verilecektir" şeklinde Meseller'in bilgeliğin Tanrı'dan geldiği mesajını yineler. Yakup 3:17'de "Ama gökten inen bilgelik her şeyden önce paktır, sonra barışçıldır, yumuşaktır, uysaldır. Merhamet ve iyi meyvelerle doludur. Kayırıcılığı, ikiyüzlülüğü yoktur." şeklinde bilgeliğin nasıl diğer erdemleride kazanmaya yardımcı olduğu açıklanır. Ek olarak, Yakup, daha az şanslı olanlara hizmet eylemleri gerçekleştirmek için Tanrı tarafından verilen bu bilgeliği kullanmaya odaklanır.

Meseller, Ecclesiastes ve Yakup’un yanı sıra, İncil'deki diğer önemli bilgelik kitapları Eyüp, Mezmurlar ve zor durumlarla bilgeliği kazanma ve kullanma üzerine dersler veren 1. ve 2. Korintlilerdir.

Hint dinleri

Hint gelenekleri'nde, bilgelik veya olarak adlandırılabilir.

Bilgeliği geliştirmek, nihai amacın genellikle sonucunda ıstıraptan tamamen özgürleşmeye yol açan “şeyleri olduğu gibi görmek” ya da nihayetinde tanımlandığı gibi “tüm olaylarda nüfuz edici bir anlayış” olarak ortaya çıktığı Budist geleneklerinde merkezi öneme sahiptir. Budizmde, bilgelik geliştirme, Dört Yüce Gerçek olarak bilinen şeyleri anlayarak ve Sekiz Aşamalı Asil Yolu takip ederek gerçekleştirilir. Bu yol, bilgeliği geliştirmek için gerekli sekiz bileşenden biri olarak farkındalığı listeler.

Budist kutsal kitapları bilge bir kişinin genellikle iyi bedensel davranış, iyi sözel davranış ve iyi zihinsel davranışla donatıldığını öğretir. ( 3:2) Akıllı bir insan yapması hoş olmayan ancak iyi sonuçlar veren eylemler yapar, yapması hoş olan ancak kötü sonuçlar veren eylemler yapmaz (AN 4:115). Bilgelik kişinin kendi seçimi olan cehaletin için panzehirdir. Buda, bilgelik konusunda çok şey söylemiştir:

  • Bir vakayı zorla tahkim eden kişi, bu nedenle haklı değildir. Ancak bilge adam, doğru ile yanlış arasında dikkatlice ayırım yapan kişidir.
  • Başkalarına şiddet kullanmadan, dürüst ve adil bir şekilde liderlik yapan kişi, gerçekten de bilge ve dürüst bir adalet koruyucusudur.
  • Sadece çok konuştuğu için kişi bilge değildir. Ancak sakin olan ve nefret ve korkudan arınmış olan, kesinlikle bilge bir adam olarak adlandırılır.
  • Aptal ve cahil ise, yalnız başına sessizlikle kişi bilge olmaz. Fakat, bir teraziyi elinde tutması gibi, iyiliğini alıp kötülüğü küçümseyen kişi bilgedir; o gerçekten de bu yüzden bir bilgedir. Hem iyiyi hem de kötüyü gerçekte olduğu gibi anlayan, gerçek bir bilge olarak adlandırılır.

Kendini empoze eden üç tozlu zehirle kapsanan (açgözlülük, öfke, cehalet) öz-doğa orijinal yüce bilgeliğini (Buda-doğası) ortaya çıkarmak için, Buda, öğrencilere, açgözlülüğü cömertlik ve disipline, öfkeyi nezaket ve meditasyona ve cehaleti bilgeliğe dönüştürerek uygulanan üç aşamalı eğitim verdi. Chan Budizmin Altıncı Patriği Huineng, Platform Sutra'sında, “Anlaşmazlık olmayan zihin, öz-doğa disiplini; rahatsızlık duymayan zihin, öz-doğa meditasyonu; cehaletsiz zihin, öz-doğa bilgeliğidir” dedi.

Hinduizm'de, bilgelik, bir kişinin kurtuluş'a ulaştığı bir zihin ve ruh hali olarak kabul edilir.

Bilgelik tanrısı Ganeşa'dır ve bilgi tanrıçası Saraswati'dir.[]

Bilgi kazanmak için Sanskritçe ayet:

“

असतो मा सद्गमय । Asatō mā sadgamaya
तमसो मा ज्योतिर्गमय । tamasō mā jyōtirgamaya
मृत्योर्मा अमृतं गमय । mr̥tyōrmā amr̥taṁ gamaya
ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ Om śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ

 „

—Br̥hadāraṇyakopaniṣat 1.3.28

Çevirisi:

“

Rabbim bana hakikat olmayandan hakikate doğru yol göster.
Beni karanlıktan ışığa götür.
Beni ölümden ölümsüzlüğe götür.
Huzur, huzur ve mükemmel huzur olsun.

 „

— 1.3.28.

Hinduizmde bilgelik, kişinin kendini Yaratılışın temeli olan hakikat olarak bilmesidir, yani, Shristi.[] Başka bir deyişle, bilgelik, tüm yaratılışa tüm yönleriyle ve formlarında tanık olan Öz farkındalığa sahip olan bir kişi anlamına gelir. Dahası, bireyin belirtilmemiş bir süre boyunca doğru davranış yoluyla ve doğru yaşama yoluyla, yaratılış ve onu yöneten ile gerçek ilişkilerinin farkına varması anlamına gelir. []

İslam

İbranice ifadesine karşılık gelen Arapça terim Arapça: حكمة ḥikma şeklindedir. Bu terim, Kuran'da, özellikle de Sure 2:269'da birkaç kez kullanılmıştır. "Allah hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet verilirse, ona pek çok hayır verilmiş demektir. Ancak akıl sahipleri düşünüp ibret alırlar." (Kuran 2:269). Ve "(Sana karşı çıkanlar) hiç yeryüzünde dolaşmadılar mı? Zira dolaşsalardı elbette düşünecek kalpleri ve işitecek kulakları olurdu. Ama gerçek şu ki, gözler kör olmaz; lâkin göğüsler içindeki kalpler kör olur." (Kuran 22:46) "De ki: Gelin Rabbinizin size neleri haram kıldığını okuyayım: O'na hiçbir şeyi ortak koşmayın, ana-babaya iyilik edin, fakirlik korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin -sizin de onların da rızkını biz veririz-; kötülüklerin açığına da gizlisine de yaklaşmayın ve Allah'ın yasakladığı cana haksız yere kıymayın! İşte bunlar Allah'ın size emrettikleridir. Umulur ki düşünüp anlarsınız." (Kuran 6:151).

Tasavvuf filozofu 'el-Hakim'i' (“Bilge”) Yaratan'ın isimlerinden biri olarak kabul eder. İlahi nitelikler olarak kabul edilen bilgelik ve hakikat, başlangıçlarından beri İslam bilimlerinde ve felsefesinde ilgili ve değerli kavramlardır. İlk Arap filozofu , kitabının başında şöyle der:

“ Nereden gelirse gelsin hakikati takdir etmekten veya onu edinmekten utanmamalıyız. Çok uzak uluslardan ve yabancı insanlardan gelse bile, hakikatin öğrencisi için hakikatten daha önemli bir şey yoktur, hakikati ifade eden veya ileten kişi tarafından küçültülmüş değildir; hiç kimse hakikat yüzünden küçültülmez, aksine herkes yüceltilir. „

—, On First Philosophy

Notlar

  1. ^ Critias states the meaning of 'know thyself' in Plato's Charmides (165a)

Kaynakça

  1. ^ "Wisdom". Dictionary.com. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  2. ^ Grossmann, I. (2017), ""Wisdom in context"", Perspectives on Psychological Science, 21 (12), ss. 1254-1266, doi:10.1177/1745691616672066, (PMID) 28346113 
  3. ^ Staudinger, U.M.; Glück, J. (2011). "Psychological wisdom research: Commonalities and differences in a growing field". Annual Review of Psychology. 62: 215–241. doi:10.1146/annurev.psych.121208.131659. PMID 20822439.
  4. ^ a b c d Walsh R. (Haziran 2015). "What Is wisdom? Cross-cultural and cross-Disciplinary Syntheses". Review of General Psychology. 19 (3). ss. 178-293. doi:10.1037/gpr0000045. 
  5. ^ Trowbridge R (May 2011). "Waiting for Sophia: 30 years of Conceptualizing Wisdom in Empirical Psychology". Research in Human Development. 8: 111–117. doi:10.1080/15427609.2011.568872.
  6. ^ a b c d e Trowbridge R (Mayıs 2011). "Waiting for Sophia: 30 years of Conceptualizing Wisdom in Empirical Psychology". Research in Human Development. Cilt 8. ss. 111-117. doi:10.1080/15427609.2011.568872. 
  7. ^ Brienza, J.P.; Kung, F.Y.H.; Santos, H.; Bobocel, D.R.; Grossmann, I. (2017). "Wisdom, Bias, and Balance: Toward a Process-Sensitive Measurement of Wisdom-Related Cognition". Journal of Personality and Social Psychology. 115 (6): 1093–1126. doi:10.1037/pspp0000171. PMID 28933874.
  8. ^ Glück J (Ekim 2018). "Measuring Wisdom: Existing Approaches, Continuing Challenges, and New Developments". The Journals of Gerontology. Series B, Psychological Sciences and Social Sciences. 73 (8). ss. 1393-1403. doi:10.1093/geronb/gbx140. (PMC) 6178965 $2. (PMID) 29281060. 
  9. ^ a b image Vikisöz'de Bilgelik ile ilgili sözler mevcuttur.
  10. ^ "wisdom, n". Oxford English Dictionary. Oxford University Press. 16 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2015. 
  11. ^ Turnbill, S (12 August 2011). "Athena, Greek goddess of wisdom and craftsmanship". Goddessgift.com.
  12. ^ MUSES (Mousai) - Greek Goddesses of Music, Poetry & the Arts". www.theoi.com. Retrieved 17 August 2019.
  13. ^ Plato. Cratylus, 405e-406a
  14. ^ . www.theoi.com. 18 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2019. 
  15. ^ Hesiod. Theogony.
  16. ^ Turnbill, S (12 Ağustos 2011). . Goddessgift.com. 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  17. ^ Plato. Cratylus, 405e-406a 6 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  18. ^ Scott, Michael. Delphi: A History of the Center of the Ancient World. Princeton University Press.
  19. ^ Preus, Anthony (30 Mart 1998). "Thoth and Apollo. Greek Myths of the Origin of Philosophy". Méthexis. 11 (1). ss. 113-125. doi:10.1163/24680974-90000303. ISSN 0327-0289. 
  20. ^ A. Griffiths, "Seven Sages", in Oxford Classical Dictionary (3rd ed.)
  21. ^ Note that two thousand years after Aristotle, Isaac Newton was forced to "I have not yet been able to discover the cause of these properties of gravity"
  22. ^ Plato. Symposium.
  23. ^ Xenophon. Memorabilia.
  24. ^ Gail Fine, "Does Socrates Claim to Know that He Knows Nothing?", Oxford Studies in Ancient Philosophy vol. 35 (2008), pp. 49–88.
  25. ^ Ryan, Sharon (2018), Zalta, Edward N. (Ed.), "Wisdom", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2018 bas.), Metaphysics Research Lab, Stanford University, 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 17 Ağustos 2019 
  26. ^ . Roman-colosseum.info. 19 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  27. ^ . Bible.cc. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  28. ^ . Bible.cc. 9 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  29. ^ a b c d e f Karunamuni N, Weerasekera R. (Jun 2017). "Theoretical Foundations to Guide Mindfulness Meditation: A Path to Wisdom". Current Psychology. 38 (3). ss. 627-646. doi:10.1007/s12144-017-9631-7. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  30. ^ a b c Bhikkhu Bodhi. "The Noble Eightfold Path". Access to Insight. 28 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2009. 
  31. ^ Šimon, František (15 Aralık 2015). "THE HISTORY OF LATIN TEETH NAMES". Acta Medico-historica Adriatica (İngilizce). 13 (2). ss. 365-384. ISSN 1334-4366. 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  32. ^ "Character education: our shared responsibility". Ed.gov. 31 Mayıs 2005. 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  33. ^ (2007) From Knowledge to Wisdom 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Pentire Press.
  34. ^ [1] 16 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Friends of Wisdom "an association of people sympathetic to the idea that academic inquiry should help humanity acquire more wisdom by rational means" founded by Maxwell.
  35. ^ Sternberg, R. J. (1985). Implicit theories of intelligence, creativity, and wisdom. Journal of Personality and Social , 49, 607–62.
  36. ^ Brown, S. C.; Greene, J. A. (2006). (PDF). Journal of College Student Development. Cilt 47. ss. 1-19. CiteSeerX 10.1.1.502.7954 $2. doi:10.1353/csd.2006.0002. 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  37. ^ Bluck, S.; Glück, J. (2005). "From the Inside Out: People's Implicit Theories of Wisdom". A handbook of wisdom: Psychological perspectives. New York, US: Cambridge University Press. ss. 84-109. doi:10.1017/CBO9780511610486.005. ISBN . 
  38. ^ a b Staudinger, U.M.; Glück, J. (2011). "Psychological wisdom research: Commonalities and differences in a growing field". Annual Review of Psychology. Cilt 62. ss. 215-241. doi:10.1146/annurev.psych.121208.131659. (PMID) 20822439. 
  39. ^ Baltes, Paul B.; Staudinger, Ursula M. (2000). "Wisdom: A metaheuristic (pragmatic) to orchestrate mind and virtue toward excellence". American Psychologist. 55 (1). ss. 122-136. doi:10.1037/0003-066X.55.1.122. hdl:11858/00-001M-0000-0025-9C51-4. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  40. ^ a b Grossmann, I. (2017). "Wisdom in context". Perspectives on Psychological Science. 21 (12). ss. 1254-1266. doi:10.1177/1745691616672066. (PMID) 28346113. 
  41. ^ Vervaeke, John. "The Cognitive Science of Wisdom". Mind Matters Conference. 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2013. 
  42. ^ Grossmann, I.; Na, J.; Varnum, M.E.; Park, D.C.; Kitayama, S.; Nisbett, R.E. (2010). "Reasoning about social conflicts improves into old age" (PDF). Proceedings of the National Academy of Sciences. 107 (16). ss. 7246-50. Bibcode:2010PNAS..107.7246G. doi:10.1073/pnas.1001715107. (PMC) 2867718 $2. (PMID) 20368436. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  43. ^ Staudinger, U.M.; Lopez, D.F; Baltes, P.B. (1997). "The psychometric location of wisdom-related performance: Intelligence, personality, and more?". Personality and Social Psychology Bulletin. 23 (11). ss. 1200-1214. doi:10.1177/01461672972311007. 
  44. ^ Jeste, DV; Ardelt, M; Blazer, D; Kraemer, HC; Vaillant, G; Meeks, TW (Ekim 2010). "Expert consensus on characteristics of wisdom: a Delphi method study". Gerontologist. 50 (5). ss. 668-80. doi:10.1093/geront/gnq022. (PMC) 2937249 $2. (PMID) 20233730. 
  45. ^ a b c d Brienza, J.P.; Kung, F.Y.H.; Santos, H.; Bobocel, D.R.; Grossmann, I. (2017). "Wisdom, Bias, and Balance: Toward a Process-Sensitive Measurement of Wisdom-Related Cognition". Journal of Personality and Social Psychology. 115 (6). ss. 1093-1126. doi:10.1037/pspp0000171. (PMID) 28933874. 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  46. ^ Grossmann, I.; Brienza, J.P.; Bobocel, D.R. (2017). "Wise deliberation sustains cooperation". Nature Human Behaviour. 1 (3). s. 0061. doi:10.1038/s41562-017-0061. 
  47. ^ Peterson, Christopher; (2004). Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification. Oxford: Oxford University Press. s. 106. ISBN . 
  48. ^ a b Harter, Andrew C. (2004). "8". Peterson, Christopher; (Ed.). Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification. Oxford: Oxford University Press. ss. 181-196. ISBN . 
  49. ^ Grossmann, I.; Na, J.; Varnum, M.E.; Park, D.C.; Kitayama, S.; Nisbett, R.E. (2010). "Reasoning about social conflicts improves into old age" (PDF). Proceedings of the National Academy of Sciences. 107 (16). ss. 7246-50. Bibcode:2010PNAS..107.7246G. doi:10.1073/pnas.1001715107. (PMC) 2867718 $2. (PMID) 20368436. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  50. ^ a b Grossmann, I.; Gerlach, T.M.; Denissen, J.J. (2016). "Wise reasoning in the face of everyday life challenges". Social Psychological and Personality Science. 7 (7). ss. 611-622. doi:10.1177/1948550616652206. 
  51. ^ Kunzmann, U.; Glück, J. (2018). "Wisdom and Emotion". 
  52. ^ a b Grossmann, Igor (20 Temmuz 2017). "Wisdom and how to cultivate it: Review of emerging evidence for a constructivist model of wise thinking". doi:10.31234/osf.io/qkm6v. 
  53. ^ Santos, Henri C.; Huynh, Alex C.; Grossmann, Igor (2017). "Wisdom in a complex world: A situated account of wise reasoning and its development". Social and Personality Psychology Compass (İngilizce). 11 (10). ss. e12341. doi:10.1111/spc3.12341. ISSN 1751-9004. 
  54. ^ Glück, J.; König, S.; Naschenweng, K.; Redzanowski, U.; Dorner-Hörig, L.; Straßer, I; Wiedermann, W (2013). "How to measure wisdom: Content, reliability, and validity of five measures". Frontiers in Psychology. 4: 405. doi:10.3389/fpsyg.2013.00405. PMC 3709094. PMID 23874310.
  55. ^ Kunzmann, U.; Glück, J. (2018). "Wisdom and Emotion". 
  56. ^ Grossmann, Igor; Oakes, Harrison; Santos, Henri C. (2018). "Wise Reasoning Benefits from Emodiversity, Irrespective of Emotional Intensity". Journal of Experimental Psychology: General. 148 (5). ss. 805-823. doi:10.1037/xge0000543. (PMID) 30688474 – PsyArXiv vasıtasıyla. 
  57. ^ a b c d Grossmann, I. (2017). "Wisdom in context". Perspectives on Psychological Science. 12 (2). ss. 233-257. doi:10.1177/1745691616672066. (PMID) 28346113. 
  58. ^ Taylor, M.; Bates, G.; Webster, J.D. (2011). "Comparing the psychometric properties of two measures of wisdom: Predicting forgiveness and psychological well-being with the Self-Assessed Wisdom Scale (SAWS) and the Three-Dimensional Wisdom Scale (3D-WS)". Experimental Aging Research. 37 (2). ss. 129-141. doi:10.1080/0361073X.2011.554508. (PMID) 21424954. 
  59. ^ Glück, J.; König, S.; Naschenweng, K.; Redzanowski, U.; Dorner-Hörig, L.; Straßer, I; Wiedermann, W (2013). "How to measure wisdom: Content, reliability, and validity of five measures". Frontiers in Psychology. Cilt 4. s. 405. doi:10.3389/fpsyg.2013.00405. (PMC) 3709094 $2. (PMID) 23874310. 
  60. ^ Baltes, P.B.; Staudinger, U. (2000). "Wisdom: A metaheuristic (pragmatic) to orchestrate mind and virtue toward excellence". American Psychologist. 55 (1). ss. 122-136. doi:10.1037/0003-066X.55.1.122. hdl:11858/00-001M-0000-0025-9C51-4. 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  61. ^ Grossmann, I.; Karasawa, M.; Izumi, S.; Na, J.; Varnum, M.E.; Kitayama, S; Nisbett, R.E (2012). "Aging and wisdom: Culture matters". Psychological Science. 23 (10). ss. 1059-1066. doi:10.1177/0956797612446025. (PMID) 22933459. 
  62. ^ Brienza, Justin P.; Grossmann, Igor (2017). "Social class and wise reasoning about interpersonal conflicts across regions, persons and situations". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 284 (1869). s. 1869. doi:10.1098/rspb.2017.1870. (PMC) 5745406 $2. (PMID) 29263284. 
  63. ^ Grossmann, Igor; Kross, Ethan (2017). "Exploring Solomon's Paradox: Self-distancing eliminates the self-other asymmetry in wise reasoning about close relationships in younger and older adults". Psychological Science. 25 (8). ss. 1571-1580. doi:10.1177/0956797614535400. (PMID) 24916084. 
  64. ^ a b Orwoll, L.; Perlmutter, M. (1990). R. J. Sternberg (Ed.). Wisdom: Its nature, origins, and development. New York: Cambridge University Press. ss. 160-177. ISBN . 
  65. ^ Karunamuni N.D. (Mayıs 2015). "The Five-Aggregate Model of the Mind". SAGE Open. 5 (2). s. 215824401558386. doi:10.1177/2158244015583860. 
  66. ^ Lewis, C.T.; Short, C. (1963). Latin Dictionary. Oxford University Press. ISBN . 
  67. ^ Espak, Peeter (2014). The God Enki in Sumerian Royal Ideology and Mythology. Dissertationes Theologiae Universitatis Tartuensis, 19. Tartu: Tartu University Press. 
  68. ^ Bonechi, Marco (2016). "87) The Pregnant Woman in the Archaic Hymn to Shamash of Sippar" (PDF). Nouvelles Assyriologiques Brèves et Utilitaires, 4. ss. 147-150. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  69. ^ a b Uždavinys, Algis. Philosophy as a Rite of Rebirth: From Ancient Egypt to Neoplatonism. The Prometheus Trust. 2008. . https://themathesontrust.org/publications-files/MTexcerpt-PhilosophyRebirth.pdf 21 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  70. ^ Lawson, Jack Newton. (2001). Mesopotamian precursors to the Stoic concept of logic. [Melammu Project]. OCLC 714111111. 
  71. ^ "Egyptian Gods - The Complete List". Ancient History Encyclopedia. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2019. 
  72. ^ Boyce, Mary (1983), "Ahura Mazdā", Encyclopaedia Iranica, 1, New York: Routledge & Kegan Paul, pp. 684–687
  73. ^ Boyce, Mary (1975), A History of Zoroastrianism, Vol. I, Leiden/Köln: Brill
  74. ^ , perf. "Re'eh: What it Means to Choose." 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Rabbi David Wolpe. Sinai Temple, 11 Aug 2012. web. 16 Aug 2013.
  75. ^ a b "The Book of Proverbs: Wisdom for Living God's Way". About.com Religion & Spirituality. 15 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2016. 
  76. ^ "7. God and Man in Proverbs". Bible.org. 18 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2016. 
  77. ^ . www.insight.org. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2016. 
  78. ^ v. 256
  79. ^ Dhammapada v. 257
  80. ^ Dhammapada v. 258
  81. ^ Dhammapada v. 268–9
  82. ^ Shahzad, Qaiser (2004). «Ibn 'Arabī's Contribution to the Ethics of Divine Names 26 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .». Islamic Studies. 43 (1)
  83. ^ Adamson, Peter (2018), Zalta, Edward N. (Ed.), "Al-Kindi", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2018 bas.), Metaphysics Research Lab, Stanford University, 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 16 Ağustos 2019 

Ayrıca bakınız

  • Felsefe
  • Bilgi

wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar

Bilgelik bilgi edinme idrak gorgu sagduyu ve sezgisel anlayis ile birlikte bu hususiyetleri ozumseyebilme ve uygulayabilme kapasitesidir Ayni zamanda akil ya da saggoru bilgi deneyim sagduyu ve kullanarak dusunme ve hareket etme yetenegi olarak da tanimlanir Bilgelik tarafsiz yargilama merhamet deneyimsel oz bilgi ve gibi oz niteliklerle ve etik ve iyilik gibi erdemlerle iliskilidir Bu vasiflari tasiyan kisiye bilge denir Hikmet in kisilestirmesi Sofya hikmet Grekce Sofia Efes teki Celsus Kutuphanesi kapisinda Bilgelik bilgelige atfedilen ozellikleri degerlendirmek icin birkac farkli yaklasim da dahil olmak uzere bircok farkli sekilde tanimlanmistir Akil ve Bilgelik anlamlari bazi durumlarda birbiriyle ortusur Bilgelik veya derin gorus bir meziyet olarak kulturel felsefi ve dini kaynaklarda gecmektedir Aska Karsi Gencligi Koruyan Bilgelik Meynier y 1810TanimlarEski bir el yazmasinda bu bir bilgelik sozudur Oxford English Dictionary bilgeligini Yasam ve davranisla ilgili konularda dogru bir sekilde degerlendirme kapasitesi araclarin ve amaclarin seciminde yarginin saglamligi bazen daha az kesin olarak ozellikle pratik iliskilerde saglikli duyu karsiti aptallik ayrica Bilgi ozellikle de yuksek veya derin aydinlanma ogrenme durustluk seklinde tanimlamaktadir Charles Haddon Spurgeon bilgeligi bilginin dogru kullanimi olarak tanimlamistir ve bilgeligin tutumunu bir kisinin kendi bildiginden suphe ederken bilgiyle hareket etmesi olarak tanimladi Sosyal ve psikolojik bilimlerde bilgeligin psikolojik bir yapi olarak operasyonellestirilmesi ve olcumu konusunda son yirmi yilda yapilan buyuk ilerlemelerle birlikte bilgelige birkac farkli yaklasim vardir Mitolojik ve felsefi bakis acilariEski Yunanlar bilgeligi tanricalar Metis ve Athena olarak temsil edilen onemli bir erdem olarak goruyorlardi Metis Hesiod un anlatimina gore onu hamile birakan Zeus un ilk karisiydi Zeus bu olaydan sonra Metis bilgeligin bir cisimlesmesi oldugu icin Metieta Bilge Danisman unvanini kazandi ve sonra Zeus basindan firladigi soylenen Athena yi dogurdu Athena guclu adil merhametli ve iffetli olarak tasvir edilmistir Apollo da bilimlerin ve ilham veren ve siirsel sanatlarin kisilesmeleri olan Muzlerin sefi olarak atanmis bir bilgelik tanrisi olarak kabul edildi Plato nun Cratylus una gore Apollon un adi Ballon ve Omopoulon anlamina da gelebilir cunku bu tanri ilahi ve hakiki ilhamlardan sorumluydu boylece her zaman sifa ve kehanetleri dogru olan bir okcu olarak kabul edilirdi Apollo kendini bil ozdeyisinin Delfi ozdeyisleri bilgeliginin bir parcasi yazili oldugu Apollon Tapinagi ndaki rahibeler araciligiyla peygamberlik eden tanri olarak kabul edildi Bilimle ve teknik bilgiyle ilgili olan Hermes le karsilastirildi ve Isa nin ardindan ilk yuzyillarda bir Misir senkretizminde Hermes Trismegistus adi altinda Thoth ile iliskilendirildi Yunan geleneginde Yunanistan in Yedi Bilgesi ile bilgeligin ilk tanitimlari tarihe gecti Sokrates ve Platon icin felsefe kelimenin tam anlamiyla bilgelik askiydi philo sophia bilgelik Bu Platon un diyaloglarina nufuz eder Devlet adli eserinde onerilen utopyanin liderleridir ve neyin iyi oldugunu anlayan ve buna gore hareket edebilecek cesaret sahibi olan kisilerdir Aristoteles Metafizik te bilgeligi seylerin neden oldugu gibi oldugunu anlamak olarak tanimladi nedensellik ve bu seylerin sadece olduklari gibi olduklarini bilmekten daha derindir Phronesis ve sophia arasindaki ayrimlari yapan ilk kisiydi Platon ve Xenophon a gore Delfi Kehaneti nin Pythia si Yunanistan daki en bilge adam kim sorusunu Sokrates in en bilge oldugunu belirterek cevapladi Platon un Sokrates in Savunmasi eserine gore Sokrates ondan daha akilli sayilabilecek insanlari aramaya karar verdi ve dogru bilgiye sahip olmadiklari sonucuna vardi Ben bu adamdan daha bilgeyim cunku ikimiz de dogru ve iyi bir sey bilmiyoruz ama bu adam bilmedigi zaman bir sey bildigini saniyor oysa ben hicbir sey bilmedigim gibi bildigimi de dusunmuyorum Sokrates Boylece insanin kendi cehaletinin farkinda olmasinin ve epistemik alcakgonulluluge deger vermesinin bilgece oldugu ifadesiyle olumsuzlestirildi Eski Romalilar da Minerva veya Pallas olarak kisilestirilmis olan bilgelige deger verdi Ayrica yetenekli bilgiyi ve erdemleri ozellikle de iffeti temsil eder Onun sembolu hala bilgeligin populer bir temsili olan baykus idi cunku karanlikta gorebiliyordu Jupiter in alnindan dogdugu soylenir Bilgelik Hristiyanlik icinde de onemlidir ve Isa vurgulamistir Havari Pavlus Pavlus un Korintlilere birinci mektubu icinde hem dunyevi hem de ilahi bilgeligin oldugunu savundu ve Hristiyanlari ikinciyi takip etmeye cagirdi Bilgelikle yakindan iliskili olan akil dort biri haline geldi Hristiyan filozofu Thomas Aquinas bilgeligi tum erdemlerin babasi yani nedeni olcusu ve sekli olarak degerlendirmistir Bilgeligin nasil gelistirilecegine dair kapsamli rehberligin saglandigi Budist geleneklerinde bilgeligin gelistirilmesi merkezi bir rol oynar Inuit halklari geleneginde bilgeligin gelistirilmesi ogretmenin amaclarindan biriydi Bir Inuit yaslisi bir kisinin ne yapilmasi gerektigini gorebildiginde ve ne yapilmasi gerektigi soylenmeden basarili bir sekilde yapabildiginde bilge oldugunu soyledi Bircok kulturde son buyuyen disler olan ucuncu azi dislerinin adi etimolojik olarak bilgelikle baglantilidir ornegin Ingilizce wisdom tooth da bilgelik disi oldugu gibi Takma adi gec ergenlik doneminde ve erken yetiskinlik caginda gorunduklerinden Hipokrat yazilarinda halihazirda sophronister ve Latince de dens sapientiae bilgelik disi Yunanca da moderasyon veya ders ogretmenin anlami ile ilgili olarak adlandirilmistir ve klasik gelenege dayanmaktadir Egitimsel bakis acilariHakikat ve Bilgelik Tarihe yazimda yardim eder Jacob de Wit 1754 Devlet okullari karakter egitimine yonelik bir yaklasima sahiptir Benjamin Franklin gibi on sekizinci yuzyil dusunurleri bunu bilgelik ve erdem egitimi olarak adlandiriyordu Geleneksel olarak okullar ebeveynler ve toplumla birlikte karakter ve bilgelik olusturma sorumlulugunu paylasir Birlesik Krallik ta cagdas bir filozof olan akademi nin odak noktasini bilginin kazanilmasindan bilgeligi aramak ve tesvik etmek olarak degistirmesi gerektigini savunuyor Bunu insanin kendisi ve digerleri icin yasamda neyin degerli oldugunu anlama kapasitesi olarak tanimlar Yeni bilginin ve teknolojik know how in hareket gucumuzu arttirdigini soyler Yine de bilgelik olmadan Maxwell bu yeni bilginin insan yararina oldugu kadar insan zararina da neden olabilecegini iddia ediyor Psikolojik bakis acilariPsikologlar bilgelikle ilgili yaygin olan inanclar veya halk teorileri hakkinda veri toplamaya basladilar Ilk analizler zeka algi maneviyat ve cin gibilik ile bilgelik teorisinin ortusmesine ragmen bilgeligin zor yasam sorulari ile basa cikmada ve karmasik gereksinimlere uyum saglamada bir uzmanlik oldugu aciktir durumunu isaret etmektedir Bu tur ortulu teoriler acik teorilerin ve bilgeligin temelinde ortaya cikan psikolojik sureclerle ilgili deneysel arastirmalara karsit durmaktadir Bilgeligin kesin psikolojik tanimlari hakkindaki gorusler degisebilir ancak bilgelik icin kritik olanin yasam hakkinda derin dusunceleri ve kritik yasam meseleleri hakkindaki yargiyi destekleyen belirli ustbilissel surecler oldugu konusunda bir fikir birligi vardir Bu surecler arasinda kisinin kendi bilgisinin sinirlarini tanima belirsizligi ve degisimi kabul etme baglam ve daha buyuk resme dikkat etme ve bir durumun farkli bakis acilarini entegre etme sayilabilir Bilissel bilim insanlari birinin yasamini yonetmek icin icgorulu cozumler saglayabileceginden bilgeligin bu tur akil yurutme sureclerini koordine etmesi gerektigini one surmektedir Ozellikle boyle bir muhakeme hem teorik hem de deneysel olarak genel zekadan farklidir bilgeligin genel akiskan veya kristalize zekayla karistirilmamasi gerektigini onerdi Bu fikir dogrultusunda arastirmacilar deneysel olarak bilgece mantigin IQ dan farkli oldugunu gostermistir Bilgeligin birkac farkli karakterizasyonu asagida listelenmistir Baltes ve meslektaslari Bilgelik Yasam boyu basarili gelismeyi duzenlemedeki yapisi ve islevi adli eserlerinde bilgeligi belirli bir durumun celiskileriyle basa cikabilme ve bir eylemin kisinin kendisi ve digerleri icin sonuclarini degerlendirebilme yetenegi olarak tanimladilar Somut bir durumda kisisel kisiler arasi ve kurumsal cikarlar arasinda bir denge kurulabilecegi zaman elde edilir Dengenin kendisi bilgeligin elestirel bir olcutu gibi gorunuyor Deneysel arastirmalar bilgelige bagli akil yurutmenin kisisel yasam zorluklariyla karsi karsiya kalindiginda kisisel ve kisiler arasi cikarlar arasinda denge saglamakla ve kisiler arasi catismalari yonetirken hedefler belirlemekle iliskili oldugunu gosteren bu fikri desteklemeye basladi Pozitif psikoloji alanindaki arastirmacilar bilgeligi bilgi ve deneyimin esgudumu ve refahi gelistirmek icin kasitli kullanimi olarak tanimlamislardir Bu tanim altinda bilgelik ayrica asagidaki yonlere sahip cok boyutlu bir yapi olarak tanimlanir Kendi kendine bilgi ve surdurulebilir eylemlerle problem Cozme Olumsuz ve olumlu yanlari bilinen durumlara baglamsal samimiyet Etik goruslerde cesitlilik bilgisi ile degere dayali tutarli eylemler Kosulsuz kabul ile yasamdaki belirsizlige karsi tolerans Kisinin kendi duygularini ahlakini vb anlayabilmek icin kendisiyle empati kurabilmesi ve kendini daha buyuk bir butunun parcasi olarak gorebilme yetenegi de dahil olmak uzere diger hisler Bu teorik model bilgelikle ilgili muhakeme ve iyilik hali arasindaki genis bir baglanti disinda deneysel olarak test edilmemistir Grossmann ve meslektaslari onceden tanimlanmis psikolojik literaturu sentezleyerek kotu tanimlanmis yasam durumlari karsisinda bilgeligin tarafsiz ve saglikli yargi iceren belirli bilissel surecleri icerdigini belirtir i entelektuel alcakgonulluluk veya kisinin kendi bilgi sinirlarini tanimasi ii eldeki konudan daha genis perspektiflerin takdir edilmesi iii sosyal iliskilerde degisiklik olasiligina duyarlilik ve iv farkli bakis acilarini uzlastirmak veya birlestirmek Onemli olarak Grossmann kulturun deneyimlerin ve sosyal durumlarin rolu de dahil olmak uzere egitim ve ogretim uygulamalarina yonelik etkileri olan bilgeligi gosterme anlayisi gelisimi ve egilimi icin baglamsal faktorlerin temel rolunu vurgulamaktadir Bu bilgelige yer verilen durum saglikli bir yargilama saglayan baglamsal faktorleri anlamak icin kati kanita dayali yontemler kullanarak yeni bir bilgelik alimligi asamasi baslatti Ornegin Grossmann ve Kross Suleyman paradoksu olarak adlandirdiklari bir olguyu tanimladilar bir kisinin kendi problemlerine gore digerlerinin problemlerine daha akillica dusunce uretebilmesi Yahudi halkinin ucuncu lideri olan Suleyman dan sonra diger insanlarin ikilemleri hakkinda yargilarda bulunurken cok fazla bilgelik gostermis ancak kendi hayatinda onemli kararlar geldiginde icgoru sahibi olamamistir Deneysel bilim insanlari da duygularin bilgelikteki rolune odaklanmaya basladilar Arastirmacilarin cogu en fazla bilgeligin gerekecegi karmasik ve tahrik edici turden durumlarin idaresi icin duygularin ve duygu regulasyonunun anahtar rolu uslenecegi konusunda hemfikirdir Bununla birlikte bircok deneysel arastirma zor durumlarda akil yurutme yetenegine cok fazla ihtiyac olacagini varsayarak bilgeligin bilissel veya ustbilissel yonlerine odaklanmistir Bu nedenle duygular bilgeligin gercek olaylarda nasil bir rolu olacagini belirlemede ve gecmis olaylar hakkinda dusunce uretmede buyuk olasilikla rol oynayacak olmasina ragmen ancak yakin zamanda deneysel kanitlar farkli duygularin bir insanin karmasik olaylarla akillica basa cikma yetenegini nasil ve ne zaman gelistirdigine veya zarar verdigine dair saglam kanitlar sunmaya baslamistir Dikkat ceken bir bulgu duygusal yogunluga bakilmaksizin duygusal deneyim cesitliligi ile akilli mantik arasindaki pozitif iliski ile ilgilidir Bilgeligin olcumu Bilgeligin olcumu siklikla arastirmacininin bilgeligin dogasi ile ilgili teorik pozisyonuna baglidir Buradaki temel ayrim bilgelik stabil bir kisilik ozelligi mi yoksa baglama gore degisen bir surec midir sorusu ile ozetlenebilir Ilk yaklasim genellikle tek seferlik anketlerden yararlanir Bununla birlikte yakin tarihli calismalar bu tur tek seferlik anketlerin bilgelik yapisina etik olmayan ve bilgeligin baglamlarla en ilgili oldugu durumlarda yani karmasik yasam zorluklarinda en iyi anlasildigi fikrini ihmal eden tarafli yanitlar urettigini gostermistir Buna karsilik son yaklasim bilgelikle iliskili bilis motivasyon ve duygu ozelliklerini belirli bir durum duzeyinde olcmeyi savunuyor Bu tur durum duzeyindeki onlemlerin kullanilmasi anlamli psikolojik surecleri aciklamak icin daha az onyargili yanitlar ve daha buyuk bir guc saglar Dahasi durumun seviyesine odaklanilmasi bilgelik arastirmacilarinin bilgeligin uretilmesi icin baglamin kendisinin rolunu daha iyi anlayabilmelerini saglamistir Spesifik olarak calismalar degisik baglamlarda ve gunluk yasamda bilgelikle akil yurutmede kulturler arasi ve kulturlerin kendi icinde degiskenlik ve sistematik degiskenlik kaniti gostermistir Hepsi olmamakla birlikte pek cok arastirma yetiskinlerin perspektif bilgelik oz degerlendirmelerinin yasa bagli olmadigini buluyor Bu inanc bilgeligin yasla birlikte arttigi populer fikrine karsit duruyor Yas bilgelik iliskisi sorusunun cevabi birinin bilgeligi nasil tanimladigina ve teorik iddialari degerlendirmek icin kullanilan metodolojik cerceveye baglidir Son calismalarin cogu bu sorunun cevabinin belirli bir alandaki deneyim derecesine de bagli oldugunu gostermektedir Baglamlarin bazilarinda yasli yetiskinler digerlerinde ise genc yetiskinler bilgelik acisindan daha gelismis olarak nitelenirken bazilari ise yas ayrimi yapmaz Kayda deger sekilde cogu arastirma kesitsel gozleme dayanirken yas ile bilgelik arasindaki iliski sorusunun tamamiyla ortaya konulmasi icin cok buyuk yatay calisma gerekmektedir AkilAkil genellikle asmis bilgelik nihai gerceklik veya seylerin nihai gercegi olarak tanimlanan sophia terimi ile yakindan ilgilidir Cogu zaman sezgisel bilis yoluyla edinilen bilgeligin akilsal bakis acisinin her dinin merkezinde yattigi soylenir Bu tur bilgelik yalnizca pratik bilgeligin otesine gecmek olarak tanimlanir ve oz bilgiyi birbirine bagliligi zihinsel durumlarin kosullu olarak ortaya cikmasini ve oznel deneyimin diger daha derin anlayislarini icerir Bu tur bir bilgelik ayni zamanda bir bireyin uygun yargilama genis bir durum anlayisi ve diger canlilara karsi daha fazla deger verme merhamet ile hareket etme becerisine de yol acabilir Sapience akil kelimesi bilgelik anlamina gelen Latince sapientia kelimesinden turemistir Karsilik gelen sapere fiilinin ozgun anlami tad almak tir ve ayni zamanda algilamak ayirt etmek ve bilmek anlamina da gelir Kullanilan ortac sapiens Carl Linnaeus tarafindan ikili adlandirma olarak insan turleri icin secildi Homo sapiens Dini bakis acilariEski Yakin Dogu Mezopotamya din ve mitolojisi nde Ea olarak da bilinen Enki bilgelik ve zeka tanrisiydi Ilahi Bilgelik islevlerin saglayiciligini ve kozmosun duzenini sagladi ve sumer ilahi kanunlarini Me Sumerce de duzen ayin dogruluk anlami tasir takip ederek dengeyi geri getiren insanlar tarafindan elde edildi M O ucuncu binyildan kalma Enki veya Ea ilahilerine ilaveten en eski tarihli metinler olarak kabul edilen ve M O 2600 den kalma Abu Salabikh kil tabletleri arasinda yer alan Shamash Ilahileri nde asagidakiler yazmaktadir Genis Shamash gece odasinin avlusu tipki bilge bir hamile kadinin karni kadar genis savasci bilge biri teklifleri duyup ziyafete indi Misir ve Eski Yunanistan in felsefesinde Heraklitos un dusuncesinin merkezinde ve ilahilerinde de mevcut olan ve Ibrahimi geleneklerinde onemli olan Logos kavrami veya ilahi dusuncenin tezahuru sozcugu Mezopotamya kulturunden turemis gibi gorunuyor Sia Eski Misir da bagli kalinan geleneksel mitolojide algi ve dusunceli kisiligi temsil eder Maat Eski Misir dili nde duzen dogruluk hakikat anlamina gelir ile evlenen Thoth da onemliydi ve ulusal bir bilgelik taniticisi olarak kabul edildi Zerdustluk Gatalar adi verilen ve geleneksel olarak Zerdust e atfedilen Avesta ilahilerinde Ahura Mazda Tanri ve Bilgelik anlamina gelir ve ayni zamanda Iyi Dusunce Vohu Manah olarak da adlandirilan iyiligi iceren merkezi bir tanridir Genel olarak Zerdustluk te evren ve ahlak duzenine Avestaca da hakikat dogruluk anlaminda denir Asha her seyi bilen Dusuncenin tasarimlari tarafindan belirlenir ve ayrica Ahura dan cikan bir tanri olarak kabul edilir Diger bir ahura tanrisi Spenta Mainyu ile ilgilidir Ibranice Kutsal Kitap ve Yahudilik Ibranice Kutsal Kitap ta bilgelik חכם kelimesinden 222 kere bahsedilmistir Israilliler arasinda nezaket חסד ve adalet צדק ile birlikte en yuksek erdemlerden biri olarak kabul edildi Suleyman in Ozdeyisleri ve Mezmurlar kitaplari da okuyuculari bilgelige ulasmaya ve arttirmaya tesvik eder kaynak belirtilmeli Ibranice Kutsal Kitap ta bilgelik 2 Tarihler 1 10 da Tanri dan bilgelik dileyen Solomon tarafindan temsil edilir Bilge sozler ile dolu Meseller in cogu Suleyman a aittir Meseller 9 10 da Tanri korkusuna bilgeligin baslangici denir Meseller 1 20 de kadin formunda kisilestirilmis bilgelige de atifta bulunulur Bilgelik sokaklarda yuksek sesle cagirir sesini pazarlarda yukseltir Meseller 8 22 31 de bu kisilestirilmis bilgelik yaratilis baslamadan once Tanri ile birlikte ve hatta yaratilisin kendisinde yer almis olarak tanimlanmaktadir Talmud bilge bir insanin gelecegi gorebilecek bir insan oldugunu ogretir Nolad gelecek anlamina gelen Ibranice bir kelimedir ayni zamanda Ibranicede dogum anlamina da gelir bu nedenle ogretimin hahamkar bir yorumu bilge bir kisinin secimlerinin sonuclarini ongorebilecek bir kisi oldugudur yani dogurdugu gelecegi gorebilir Helenistik din ve Gnostisizm Hristiyan teolojisi Hristiyan teolojisi nde bilgelik Ibranice den cevirisi chokmah telaffuzu khok maw Yunanca Sophia Latince Sapientia Tanri nin bir yonunu veya Tanri nin bilgeligi ile ilgili teolojik kavrami tarif eder kaynak belirtilmeli David ve Abigail Abigail David e yardim eden bilge bir kadin di 1860 yilinda tarafindan gravur Hristiyan dusuncesinde laik bilgelik ile Ilahi bilgelik arasinda muhalif bir unsur vardir Pavlus dunyadaki bilgeligin Isa nin iddialarini aptallik olarak degerlendirdigini belirtir Bununla birlikte kurtulus yolunda olanlara Isa Tanri nin bilgeligini temsil eder Korintliler 1 17 31 Bilgelik Anglikan Katolik ve Lutheran inancina gore Kutsal Ruhun yedi armaganindan biri olarak kabul edilir kaynak belirtilmeli Korintliler 12 8 10 aralarinda bilgeligin oldugu dokuz erdemin alternatif bir listesini verir Incil in Eski Ahidinde Meseller kitabi oncelikle bilgelige odaklanir ve oncelikle Yahudi tarihine gore en bilgili krallardan biri olan Kral Solomon tarafindan yazilmistir Meseller Incil in Eski Ahit bolumunde bulunur ve yasamin cesitli yonleriyle nasil basa cikilacagi konusunda talimat verir birinin Tanri ile iliskisi evliligi parasal isleri isi dostluklari ve hayatin zor kosullarina sebat etmesi kaynak belirtilmeli Solomon ve Bilgelik Leydisi 1860 Kral Suleyman a gore bilgelik Tanri dan alinir Cunku bilgeligin kaynagi RAB dir O nun agzindan bilgi ve anlayis cikar Meseller 2 6 Ve Tanri nin bilge yardimi sayesinde kisi daha iyi bir yasama sahip olabilir Dogru kisileri basariya ulastirir Kalkanidir durust yasayanlarin Adil olanlarin adimlarini korur Sadik kullarinin yolunu gozetir Meseller 2 7 8 RAB be guven butun yureginle Kendi aklina bel baglama Yaptigin her iste RAB bi an O senin yolunu duze cikarir Meseller 3 5 6 Solomon temel olarak kisinin Tanri dan aldigi bilgelikle hayatta basari ve mutluluk bulabilecegini soyler Meseller de Tanri nin sevdigi bilgece olanin ve Tanri nin sevmedigi aptalca olanin paralelliklerini iceren cesitli ayetler vardir Iyi ve kotu davranislarla ilgili Meseller 15 9 RAB kotu kisinin yolundan igrenir Dogrulugun ardindan gideni sever yazar Hakkaniyet ve ticaret ile ilgili olarak Meseller 15 9 da RAB hileli teraziden igrenir Hilesiz tartidansa hosnut kalir yazilmistir Hakikat ile ilgili olarak Meseller 12 22 de RAB yalanci dudaklardan igrenir Ama gercege uyanlardan hosnut kalir yazilmistir Bunlar Suleyman a gore Tanri nin gozunde iyi ve bilge olanin veya kotu ve aptalca seylerin sadece birkac ornegidir ve kisi bu iyi ve bilge seyleri yaparak seref ve nezaket ile birlikte yasayarak Tanri ya yaklasir Suleyman in Bilgeligi 1860 tarafindan gravur Kral Suleyman Incil in en ic karartici kitaplarindan biri olarak kabul edilen Ecclesiastes kitabinda bilgelik ogretisine devam eder Suleyman hayatin zevklerinden islerinden ve materyalizminden bahsederken yasamin anlamini ve yerine getirilmesi gerekenler arastirmasini tartisiyor bunun da hepsinin anlamsiz oldugu sonucuna variyor Ecclesiastes 1 2 18 de Her sey bos bombos bombos diyor Vaiz Cunku cok bilgelik cok keder dogurur bilgi arttikca aci da artar yazar Suleyman tum yasamin zevk ve zenginliklerinin ve hatta bilgeliginin Tanri ile bir iliski olmadigi takdirde hicbir sey ifade etmedigi sonucuna varmaktadir Elci Yakup un yazdigi Yakup kitabinin Meseller kitabinin Yeni Ahit versiyonu oldugu soylenir Yani bilgelik tartismasi olan bir baska kitaptir Yakup 1 5 te Icinizden birinin bilgelikte eksigi varsa herkese comertce azarlamadan veren Tanri dan istesin kendisine verilecektir seklinde Meseller in bilgeligin Tanri dan geldigi mesajini yineler Yakup 3 17 de Ama gokten inen bilgelik her seyden once paktir sonra bariscildir yumusaktir uysaldir Merhamet ve iyi meyvelerle doludur Kayiriciligi ikiyuzlulugu yoktur seklinde bilgeligin nasil diger erdemleride kazanmaya yardimci oldugu aciklanir Ek olarak Yakup daha az sansli olanlara hizmet eylemleri gerceklestirmek icin Tanri tarafindan verilen bu bilgeligi kullanmaya odaklanir Meseller Ecclesiastes ve Yakup un yani sira Incil deki diger onemli bilgelik kitaplari Eyup Mezmurlar ve zor durumlarla bilgeligi kazanma ve kullanma uzerine dersler veren 1 ve 2 Korintlilerdir Hint dinleri Hint gelenekleri nde bilgelik veya olarak adlandirilabilir Bilgeligi gelistirmek nihai amacin genellikle sonucunda istiraptan tamamen ozgurlesmeye yol acan seyleri oldugu gibi gormek ya da nihayetinde tanimlandigi gibi tum olaylarda nufuz edici bir anlayis olarak ortaya ciktigi Budist geleneklerinde merkezi oneme sahiptir Budizmde bilgelik gelistirme Dort Yuce Gercek olarak bilinen seyleri anlayarak ve Sekiz Asamali Asil Yolu takip ederek gerceklestirilir Bu yol bilgeligi gelistirmek icin gerekli sekiz bilesenden biri olarak farkindaligi listeler Budist kutsal kitaplari bilge bir kisinin genellikle iyi bedensel davranis iyi sozel davranis ve iyi zihinsel davranisla donatildigini ogretir 3 2 Akilli bir insan yapmasi hos olmayan ancak iyi sonuclar veren eylemler yapar yapmasi hos olan ancak kotu sonuclar veren eylemler yapmaz AN 4 115 Bilgelik kisinin kendi secimi olan cehaletin icin panzehirdir Buda bilgelik konusunda cok sey soylemistir Bir vakayi zorla tahkim eden kisi bu nedenle hakli degildir Ancak bilge adam dogru ile yanlis arasinda dikkatlice ayirim yapan kisidir Baskalarina siddet kullanmadan durust ve adil bir sekilde liderlik yapan kisi gercekten de bilge ve durust bir adalet koruyucusudur Sadece cok konustugu icin kisi bilge degildir Ancak sakin olan ve nefret ve korkudan arinmis olan kesinlikle bilge bir adam olarak adlandirilir Aptal ve cahil ise yalniz basina sessizlikle kisi bilge olmaz Fakat bir teraziyi elinde tutmasi gibi iyiligini alip kotulugu kucumseyen kisi bilgedir o gercekten de bu yuzden bir bilgedir Hem iyiyi hem de kotuyu gercekte oldugu gibi anlayan gercek bir bilge olarak adlandirilir Kendini empoze eden uc tozlu zehirle kapsanan acgozluluk ofke cehalet oz doga orijinal yuce bilgeligini Buda dogasi ortaya cikarmak icin Buda ogrencilere acgozlulugu comertlik ve disipline ofkeyi nezaket ve meditasyona ve cehaleti bilgelige donusturerek uygulanan uc asamali egitim verdi Chan Budizmin Altinci Patrigi Huineng Platform Sutra sinda Anlasmazlik olmayan zihin oz doga disiplini rahatsizlik duymayan zihin oz doga meditasyonu cehaletsiz zihin oz doga bilgeligidir dedi Hinduizm de bilgelik bir kisinin kurtulus a ulastigi bir zihin ve ruh hali olarak kabul edilir Bilgelik tanrisi Ganesa dir ve bilgi tanricasi Saraswati dir kaynak belirtilmeli Bilgi kazanmak icin Sanskritce ayet असत म सद गमय Asatō ma sadgamaya तमस म ज य त र गमय tamasō ma jyōtirgamaya म त य र म अम त गमय mr tyōrma amr taṁ gamaya ॐ श न त श न त श न त Om santiḥ santiḥ santiḥ Br hadaraṇyakopaniṣat 1 3 28 Cevirisi Rabbim bana hakikat olmayandan hakikate dogru yol goster Beni karanliktan isiga gotur Beni olumden olumsuzluge gotur Huzur huzur ve mukemmel huzur olsun 1 3 28 Hinduizmde bilgelik kisinin kendini Yaratilisin temeli olan hakikat olarak bilmesidir yani Shristi kaynak belirtilmeli Baska bir deyisle bilgelik tum yaratilisa tum yonleriyle ve formlarinda tanik olan Oz farkindaliga sahip olan bir kisi anlamina gelir Dahasi bireyin belirtilmemis bir sure boyunca dogru davranis yoluyla ve dogru yasama yoluyla yaratilis ve onu yoneten ile gercek iliskilerinin farkina varmasi anlamina gelir kaynak belirtilmeli Islam Ibranice ifadesine karsilik gelen Arapca terim Arapca حكمة ḥikma seklindedir Bu terim Kuran da ozellikle de Sure 2 269 da birkac kez kullanilmistir Allah hikmeti diledigine verir Kime hikmet verilirse ona pek cok hayir verilmis demektir Ancak akil sahipleri dusunup ibret alirlar Kuran 2 269 Ve Sana karsi cikanlar hic yeryuzunde dolasmadilar mi Zira dolassalardi elbette dusunecek kalpleri ve isitecek kulaklari olurdu Ama gercek su ki gozler kor olmaz lakin gogusler icindeki kalpler kor olur Kuran 22 46 De ki Gelin Rabbinizin size neleri haram kildigini okuyayim O na hicbir seyi ortak kosmayin ana babaya iyilik edin fakirlik korkusuyla cocuklarinizi oldurmeyin sizin de onlarin da rizkini biz veririz kotuluklerin acigina da gizlisine de yaklasmayin ve Allah in yasakladigi cana haksiz yere kiymayin Iste bunlar Allah in size emrettikleridir Umulur ki dusunup anlarsiniz Kuran 6 151 Tasavvuf filozofu el Hakim i Bilge Yaratan in isimlerinden biri olarak kabul eder Ilahi nitelikler olarak kabul edilen bilgelik ve hakikat baslangiclarindan beri Islam bilimlerinde ve felsefesinde ilgili ve degerli kavramlardir Ilk Arap filozofu kitabinin basinda soyle der Nereden gelirse gelsin hakikati takdir etmekten veya onu edinmekten utanmamaliyiz Cok uzak uluslardan ve yabanci insanlardan gelse bile hakikatin ogrencisi icin hakikatten daha onemli bir sey yoktur hakikati ifade eden veya ileten kisi tarafindan kucultulmus degildir hic kimse hakikat yuzunden kucultulmez aksine herkes yuceltilir On First PhilosophyNotlar Critias states the meaning of know thyself in Plato s Charmides 165a Kaynakca Wisdom Dictionary com 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2021 Grossmann I 2017 Wisdom in context Perspectives on Psychological Science 21 12 ss 1254 1266 doi 10 1177 1745691616672066 PMID 28346113 Staudinger U M Gluck J 2011 Psychological wisdom research Commonalities and differences in a growing field Annual Review of Psychology 62 215 241 doi 10 1146 annurev psych 121208 131659 PMID 20822439 a b c d Walsh R Haziran 2015 What Is wisdom Cross cultural and cross Disciplinary Syntheses Review of General Psychology 19 3 ss 178 293 doi 10 1037 gpr0000045 Trowbridge R May 2011 Waiting for Sophia 30 years of Conceptualizing Wisdom in Empirical Psychology Research in Human Development 8 111 117 doi 10 1080 15427609 2011 568872 a b c d e Trowbridge R Mayis 2011 Waiting for Sophia 30 years of Conceptualizing Wisdom in Empirical Psychology Research in Human Development Cilt 8 ss 111 117 doi 10 1080 15427609 2011 568872 Brienza J P Kung F Y H Santos H Bobocel D R Grossmann I 2017 Wisdom Bias and Balance Toward a Process Sensitive Measurement of Wisdom Related Cognition Journal of Personality and Social Psychology 115 6 1093 1126 doi 10 1037 pspp0000171 PMID 28933874 Gluck J Ekim 2018 Measuring Wisdom Existing Approaches Continuing Challenges and New Developments The Journals of Gerontology Series B Psychological Sciences and Social Sciences 73 8 ss 1393 1403 doi 10 1093 geronb gbx140 PMC 6178965 2 PMID 29281060 a b Vikisoz de Bilgelik ile ilgili sozler mevcuttur wisdom n Oxford English Dictionary Oxford University Press 16 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2015 Turnbill S 12 August 2011 Athena Greek goddess of wisdom and craftsmanship Goddessgift com MUSES Mousai Greek Goddesses of Music Poetry amp the Arts www theoi com Retrieved 17 August 2019 Plato Cratylus 405e 406a www theoi com 18 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2019 Hesiod Theogony Turnbill S 12 Agustos 2011 Goddessgift com 13 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2019 Plato Cratylus 405e 406a 6 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Scott Michael Delphi A History of the Center of the Ancient World Princeton University Press Preus Anthony 30 Mart 1998 Thoth and Apollo Greek Myths of the Origin of Philosophy Methexis 11 1 ss 113 125 doi 10 1163 24680974 90000303 ISSN 0327 0289 A Griffiths Seven Sages in Oxford Classical Dictionary 3rd ed Note that two thousand years after Aristotle Isaac Newton was forced to I have not yet been able to discover the cause of these properties of gravity Plato Symposium Xenophon Memorabilia Gail Fine Does Socrates Claim to Know that He Knows Nothing Oxford Studies in Ancient Philosophy vol 35 2008 pp 49 88 Ryan Sharon 2018 Zalta Edward N Ed Wisdom The Stanford Encyclopedia of Philosophy Fall 2018 bas Metaphysics Research Lab Stanford University 1 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 17 Agustos 2019 Roman colosseum info 19 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2019 Bible cc 1 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2019 Bible cc 9 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2019 a b c d e f Karunamuni N Weerasekera R Jun 2017 Theoretical Foundations to Guide Mindfulness Meditation A Path to Wisdom Current Psychology 38 3 ss 627 646 doi 10 1007 s12144 017 9631 7 24 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2021 a b c Bhikkhu Bodhi The Noble Eightfold Path Access to Insight 28 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2009 Simon Frantisek 15 Aralik 2015 THE HISTORY OF LATIN TEETH NAMES Acta Medico historica Adriatica Ingilizce 13 2 ss 365 384 ISSN 1334 4366 5 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2021 Character education our shared responsibility Ed gov 31 Mayis 2005 16 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Kasim 2019 2007 From Knowledge to Wisdom 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pentire Press 1 16 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Friends of Wisdom an association of people sympathetic to the idea that academic inquiry should help humanity acquire more wisdom by rational means founded by Maxwell Sternberg R J 1985 Implicit theories of intelligence creativity and wisdom Journal of Personality and Social 49 607 62 Brown S C Greene J A 2006 PDF Journal of College Student Development Cilt 47 ss 1 19 CiteSeerX 10 1 1 502 7954 2 doi 10 1353 csd 2006 0002 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2021 Bluck S Gluck J 2005 From the Inside Out People s Implicit Theories of Wisdom A handbook of wisdom Psychological perspectives New York US Cambridge University Press ss 84 109 doi 10 1017 CBO9780511610486 005 ISBN 9780511610486 a b Staudinger U M Gluck J 2011 Psychological wisdom research Commonalities and differences in a growing field Annual Review of Psychology Cilt 62 ss 215 241 doi 10 1146 annurev psych 121208 131659 PMID 20822439 Baltes Paul B Staudinger Ursula M 2000 Wisdom A metaheuristic pragmatic to orchestrate mind and virtue toward excellence American Psychologist 55 1 ss 122 136 doi 10 1037 0003 066X 55 1 122 hdl 11858 00 001M 0000 0025 9C51 4 29 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2021 a b Grossmann I 2017 Wisdom in context Perspectives on Psychological Science 21 12 ss 1254 1266 doi 10 1177 1745691616672066 PMID 28346113 Vervaeke John The Cognitive Science of Wisdom Mind Matters Conference 25 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2013 Grossmann I Na J Varnum M E Park D C Kitayama S Nisbett R E 2010 Reasoning about social conflicts improves into old age PDF Proceedings of the National Academy of Sciences 107 16 ss 7246 50 Bibcode 2010PNAS 107 7246G doi 10 1073 pnas 1001715107 PMC 2867718 2 PMID 20368436 30 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Aralik 2021 Staudinger U M Lopez D F Baltes P B 1997 The psychometric location of wisdom related performance Intelligence personality and more Personality and Social Psychology Bulletin 23 11 ss 1200 1214 doi 10 1177 01461672972311007 Jeste DV Ardelt M Blazer D Kraemer HC Vaillant G Meeks TW Ekim 2010 Expert consensus on characteristics of wisdom a Delphi method study Gerontologist 50 5 ss 668 80 doi 10 1093 geront gnq022 PMC 2937249 2 PMID 20233730 a b c d Brienza J P Kung F Y H Santos H Bobocel D R Grossmann I 2017 Wisdom Bias and Balance Toward a Process Sensitive Measurement of Wisdom Related Cognition Journal of Personality and Social Psychology 115 6 ss 1093 1126 doi 10 1037 pspp0000171 PMID 28933874 16 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2021 Grossmann I Brienza J P Bobocel D R 2017 Wise deliberation sustains cooperation Nature Human Behaviour 1 3 s 0061 doi 10 1038 s41562 017 0061 Peterson Christopher 2004 Character Strengths and Virtues A Handbook and Classification Oxford Oxford University Press s 106 ISBN 978 0 19 516701 6 a b Harter Andrew C 2004 8 Peterson Christopher Ed Character Strengths and Virtues A Handbook and Classification Oxford Oxford University Press ss 181 196 ISBN 978 0 19 516701 6 Grossmann I Na J Varnum M E Park D C Kitayama S Nisbett R E 2010 Reasoning about social conflicts improves into old age PDF Proceedings of the National Academy of Sciences 107 16 ss 7246 50 Bibcode 2010PNAS 107 7246G doi 10 1073 pnas 1001715107 PMC 2867718 2 PMID 20368436 30 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Aralik 2021 a b Grossmann I Gerlach T M Denissen J J 2016 Wise reasoning in the face of everyday life challenges Social Psychological and Personality Science 7 7 ss 611 622 doi 10 1177 1948550616652206 Kunzmann U Gluck J 2018 Wisdom and Emotion a b Grossmann Igor 20 Temmuz 2017 Wisdom and how to cultivate it Review of emerging evidence for a constructivist model of wise thinking doi 10 31234 osf io qkm6v Santos Henri C Huynh Alex C Grossmann Igor 2017 Wisdom in a complex world A situated account of wise reasoning and its development Social and Personality Psychology Compass Ingilizce 11 10 ss e12341 doi 10 1111 spc3 12341 ISSN 1751 9004 Gluck J Konig S Naschenweng K Redzanowski U Dorner Horig L Strasser I Wiedermann W 2013 How to measure wisdom Content reliability and validity of five measures Frontiers in Psychology 4 405 doi 10 3389 fpsyg 2013 00405 PMC 3709094 PMID 23874310 Kunzmann U Gluck J 2018 Wisdom and Emotion Grossmann Igor Oakes Harrison Santos Henri C 2018 Wise Reasoning Benefits from Emodiversity Irrespective of Emotional Intensity Journal of Experimental Psychology General 148 5 ss 805 823 doi 10 1037 xge0000543 PMID 30688474 PsyArXiv vasitasiyla a b c d Grossmann I 2017 Wisdom in context Perspectives on Psychological Science 12 2 ss 233 257 doi 10 1177 1745691616672066 PMID 28346113 Taylor M Bates G Webster J D 2011 Comparing the psychometric properties of two measures of wisdom Predicting forgiveness and psychological well being with the Self Assessed Wisdom Scale SAWS and the Three Dimensional Wisdom Scale 3D WS Experimental Aging Research 37 2 ss 129 141 doi 10 1080 0361073X 2011 554508 PMID 21424954 Gluck J Konig S Naschenweng K Redzanowski U Dorner Horig L Strasser I Wiedermann W 2013 How to measure wisdom Content reliability and validity of five measures Frontiers in Psychology Cilt 4 s 405 doi 10 3389 fpsyg 2013 00405 PMC 3709094 2 PMID 23874310 Baltes P B Staudinger U 2000 Wisdom A metaheuristic pragmatic to orchestrate mind and virtue toward excellence American Psychologist 55 1 ss 122 136 doi 10 1037 0003 066X 55 1 122 hdl 11858 00 001M 0000 0025 9C51 4 16 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2021 Grossmann I Karasawa M Izumi S Na J Varnum M E Kitayama S Nisbett R E 2012 Aging and wisdom Culture matters Psychological Science 23 10 ss 1059 1066 doi 10 1177 0956797612446025 PMID 22933459 Brienza Justin P Grossmann Igor 2017 Social class and wise reasoning about interpersonal conflicts across regions persons and situations Proceedings of the Royal Society B Biological Sciences 284 1869 s 1869 doi 10 1098 rspb 2017 1870 PMC 5745406 2 PMID 29263284 Grossmann Igor Kross Ethan 2017 Exploring Solomon s Paradox Self distancing eliminates the self other asymmetry in wise reasoning about close relationships in younger and older adults Psychological Science 25 8 ss 1571 1580 doi 10 1177 0956797614535400 PMID 24916084 a b Orwoll L Perlmutter M 1990 R J Sternberg Ed Wisdom Its nature origins and development New York Cambridge University Press ss 160 177 ISBN 978 0 521 36718 9 Karunamuni N D Mayis 2015 The Five Aggregate Model of the Mind SAGE Open 5 2 s 215824401558386 doi 10 1177 2158244015583860 Lewis C T Short C 1963 Latin Dictionary Oxford University Press ISBN 978 0 19 864201 5 Espak Peeter 2014 The God Enki in Sumerian Royal Ideology and Mythology Dissertationes Theologiae Universitatis Tartuensis 19 Tartu Tartu University Press Bonechi Marco 2016 87 The Pregnant Woman in the Archaic Hymn to Shamash of Sippar PDF Nouvelles Assyriologiques Breves et Utilitaires 4 ss 147 150 13 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Aralik 2021 a b Uzdavinys Algis Philosophy as a Rite of Rebirth From Ancient Egypt to Neoplatonism The Prometheus Trust 2008 ISBN 978 1 898910 35 0 https themathesontrust org publications files MTexcerpt PhilosophyRebirth pdf 21 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lawson Jack Newton 2001 Mesopotamian precursors to the Stoic concept of logic Melammu Project OCLC 714111111 Egyptian Gods The Complete List Ancient History Encyclopedia 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2019 Boyce Mary 1983 Ahura Mazda Encyclopaedia Iranica 1 New York Routledge amp Kegan Paul pp 684 687 Boyce Mary 1975 A History of Zoroastrianism Vol I Leiden Koln Brill perf Re eh What it Means to Choose 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rabbi David Wolpe Sinai Temple 11 Aug 2012 web 16 Aug 2013 a b The Book of Proverbs Wisdom for Living God s Way About com Religion amp Spirituality 15 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2016 7 God and Man in Proverbs Bible org 18 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2016 www insight org 11 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2016 v 256 Dhammapada v 257 Dhammapada v 258 Dhammapada v 268 9 Shahzad Qaiser 2004 Ibn Arabi s Contribution to the Ethics of Divine Names 26 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Islamic Studies 43 1 Adamson Peter 2018 Zalta Edward N Ed Al Kindi The Stanford Encyclopedia of Philosophy Summer 2018 bas Metaphysics Research Lab Stanford University 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 16 Agustos 2019 Ayrica bakinizFelsefe Bilgi

Yayın tarihi: Haziran 15, 2024, 18:43 pm
En çok okunan
  • Ocak 11, 2025

    Polistes richardsi

  • Ocak 11, 2025

    Polistes reliciniclypeus

  • Ocak 11, 2025

    Polistes reginae

  • Ocak 11, 2025

    Polistes rossi

  • Ocak 11, 2025

    Polistes rothneyi

Günlük

  • Özgür içerik

  • Dertli Lisa

  • Körfez Savaşı

  • Anton Çehov

  • 30 Ocak

  • Çerkez Ethem

  • Kenan Evren

  • Tang Hanedanı

  • Colin Pitchfork

  • Mariner 1

NiNa.Az - Stüdyo

  • Vikipedi

Bültene üye ol

Mail listemize abone olarak bizden her zaman en son haberleri alacaksınız.
Temasta ol
Bize Ulaşın
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Her hakkı saklıdır.
Telif hakkı: Dadaş Mammedov
Üst