Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turgut Reis (d. 1485 - ö. 23 Haziran 1565), Osmanlı İmparatorluğu donanmasında amirallik yapmış, Trablusgarp fatihi olarak anılan Türk denizcisidir.Beylerbeyi olarak görev yapmış, ayrıca Trablus Beyi olmuştur.
| Turgut Reis | |
|---|---|
| 1485 – 23 Haziran 1565 | |
 | |
| Doğum yeri | Turgutreis, Karatoprak, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm yeri | Malta, Akdeniz |
| Hizmet yılları | 1500 - 1565 |
| Harekât üssü | Akdeniz |
| Savaşları/Çatışmaları | Preveze Deniz Muharebesi Cerbe Deniz Muharebesi Malta Kuşatması |
Hayatı
İlk yılları
Anadolu’da Bodrum yakınlarında bugün Turgutreis olarak bilinen ’nde Alfara Mevkiinde dünyaya geldi. Dönemin kaynaklarına göre Turgut Reis'in babasının adı Veli'dir. 12 yaşında bölgedeki Osmanlı askerleri tarafından mızrak ve ok kullanmaktaki kabiliyetinden dolayı dikkat çekince orduya alınır. Ordu bünyesinde başarılı bir denizci ve topçu haline gelir. Bağlı bulunduğu birlik 1517 yılında Memlûk Sultanlığı seferine katılır. Kahire’de bulunduğu sırada Sinan Paşa komutasındaki donanmaya katılır. Deniz topçuluğundaki başarılarıyla dikkat çekmeyi başarır. Zamanla denizcilikte de gelişme gösterince bir guletin komutasını alır. Çok sayıda başarılı seferden sonra artık bir hafif kadırganın sahibi ve kaptanı olur. Bu dönemde Doğu Akdeniz bölgesinde özellikle Venedik Cumhuriyetinin topraklarına ve ticari hatlarına saldırılar düzenler. 1520 yılında Barbaros Hayreddin Paşa donanmasına katılır. Turgut Reis Barbaros Hayreddin Paşa ile dostluğunu ilerletirken rütbesi de yükselecektir. 1526 yılında Sicilya’daki kalesini ele geçirir. 1526-1533 yılları arasında Sicilya Krallığı ile Napoli Krallığı korsanlık yapar. Bu dönemde Barbaros Hayreddin Paşa ile birlikte Adriyatik kıyılarını yağmalayacak, Girit’teki Kandiye’yi ele geçirecektir.
Preveze Deniz Muharebesi
Preveze Deniz Muharebesi sırasında Osmanlı donanmasının merkezinde 30 kadırgaya komuta eden Turgut Reis, komutasındaki Papalık Devleti kalyonunu ele geçirerek Dovizi ve mürettebatını esir edecektir. Bu dönemde Venedik gemileri ve topraklarına saldırılarını artırır.
Cerbe valisi
1539 yılında Sinan Paşa, Kanuni Sultan Süleyman tarafından Kızıldeniz’deki donanmanın komutasına atanınca onun yerine Cerbe valisi olarak atanır. Bu dönemde Sicilya, İspanya ve İtalya kıyılarında çeşitli kentlere saldıracak, Gozo, ve ’yı yağmalayacaktır.
Esaret
Korsika’nın batı sahillerinde gemilerinin bakımını yapmak için mola verdiği sırada Cenevizli komutanlar Giannettino Doria, Giorgio Doria ve Gentile Virginio Orsini tarafından esir edilir. Dört yıl boyunca Ceneviz gemilerinde forsa olarak çalışmak zorunda kalır. Barbaros Hayreddin Paşa tarafından Cenevo’ya yapılan fidye teklifleri reddedilir. 1544 yılında Toulon’da kışlayan Barbaros dönüş yolunda Cenova açıklarına güçlü bir donanmayla gelerek Turgut Reis’in serbest bırakılması için pazarlık yürütür. Bizzat Andrea Doria ile görüşen Barbaros 3500 düka altın karşılığında Turgut Reis’in serbest kalmasını sağlar. Özgürlüğüne kavuşan Turgut Reis, Korsika ve Sicilya bölgesindeki Cenova hakimiyetine karşı saldırılara başlar. Malta’daki Malta Şövalyeleri de bu saldırılardan payını alır.
Osmanlı donanması komutanı
Barbaros’un 1546 yılındaki ölümünden sonra Turgut Reis, Akdeniz’deki Osmanlı donanmasının başına geçer. 1547 yılı Temmuz ayında 23 parça kadırga ile Malta’ya saldırır. Buradan sonra Sicilya ve Korsika üzerine seferler düzenler. 1548 yılında Cezayir Beylerbeyi ilan edilir. 1548 yılında çıktığı İtalya seferi sırasında Napoli’ye saldırır. Bu dönemde Malta’nın kontrolünde olan Trablus’un savunmasının güçlendirilmesi için toplanmış olan 70.000 duka altına el koyar. 1550 yılında Tunus kıyılarını ele geçirir. Sardinya ve İspanya kıyılarına saldırır. 1551 yılında İstanbul’a giderek padişahın huzuruna çıkan Turgut Reis emrine verilen 112 parça kadırga ve 12 bin yeniçeri ile Adriyatik Denizindeki Venedik topraklarına saldırır. Aynı yıl Malta’ya çıkarak ve kalelerini muhasara altına alsa da bir süre sonra iyi korunan kaleleri alamayacağını anlayarak geri çekilir. 1551 yılı Ağustos ayında Libya’daki Trablus’a saldıracak ve 1530 yılından beri Malta Şövalyelerinin denetimindeki şehri ele geçirecektir. Başarılarının ardından Kanuni tarafından bölgeye Sancak Beyi atanır. 1552 yılında Kanuni, ile yapmış olduğu ittifak kapsamında İtalya’ya gönderilen Osmanlı donanmasının başına Turgut Reis’i getirir. Sinan Paşa komutasındaki diğer donanmayla buluşur. Papalık Devleti ile Napoli Krallığı denetimindeki topraklara saldıran Osmanlı donanmaları kıyıdaki kentleri yağmalar. Bunun üzerine harekete geçen Cenova donanmasının başındaki Andrea Doria 5 Ağustos 1552 tarihindeki Ponza Deniz Muharebesi'nde yenilir.
Beylerbeyi
Bu zaferin ardından Turgut Reis, Akdeniz Beylerbeyi görevine getirilir. Bu dönemde İtalya, Korsika ve Sicilya kıyıları yağmalanacak, Osmanlıların müttefiki olan Fransa için bazı topraklar ele geçirilecektir. 1554 yılında İstanbul’a gelir, sonrasında Sakız Adasında kış mevsimini geçirir. Buradan Adriyatik kıyılarına geçerek Ragusa Cumhuriyeti topraklarına saldırır. 1556 yılında Trablus Paşası ilan edilir. Burada şehrin savunmalarını güçlendirecektir. 1558 yılında Piyale Paşa komutasındaki donanmayla birleşerek Cerbe Adasını ele geçirir. Daha sonra Minorka’ya saldırırlar. 1559 yılında Cezayir’e yapılan bir İspanyol saldırısını püskürtürken, Trablus’ta çıkan yerli ayaklanmasını bastırır. Bu dönemde Trablus’u ele geçirmeye çalışan İspanyol İmparatorluğu kralı II. Felipe’nin girişimleri Cerbe Deniz Muharebesindeki yenilgiyle son bulur. 1563 yılında Granada açıklarında karaya çıkar, sonra Málaga’ya devam eder.
Ölümü
Kanuni, 1565 yılında Malta Kuşatması için Turgut Reis’e Piyale Paşa birliklerine katılma çağrısı yapınca yaklaşık 1600 askeriyle sefere katıldı ve Mayıs ayında adaya çıktı. St. Elmo Kalesi kuşatması sırasında diğer kalelerden açılan top ateşi sonucu ağır yaralandı, bir hafta sonra da 23 Haziran 1565 günü öldü. Kuşatma başarısızlıkla sonuçlandıktan sonra naaşı Kılıç Ali Paşa tarafından Trablus’a götürülür ve orada toprağa verildi.
Geleneği
Cumhuriyet döneminde, Doğduğu Karabağ köyünün bağlı olduğu beldeye Turgutreis adı verilmiştir. Bugün, beldenin kıyısında adını taşıyan bir gezi parkı ve bu parkın içinde Turgut Reisi bir kadırganın burnunda, kılıcıyla ufku gösterir vaziyette tasvir eden bir anıt vardır.
Dragut
Dragut, Güney Avrupalıların Turgut Reis'e taktığı lakaptır. Turgut Reis'in, Akdeniz'in Hristiyan topraklarına yaptığı seferleriyle yarattığı etki, Dragon (Ejderha) ve Turgut arasındaki ses benzerliğinden yararlanarak Dragut kelimesinin doğmasına yol açmıştır. Batılı kaynaklar, kendisini hâlâ Dragut Rais olarak anmaktadır.
Ayrıca bakınız
Turgut Reis Camisi Sidi Darghut Mosque veya Jama Sidi Darghut Libya, Trablus'ta bir camidir. 1560'larda Turgut Reis tarafından yaptırılmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Turgut Reis ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikikaynak'ta Kanuni Sultan Süleyman'ın Trablusgarp Beyi Turgut Reis'e gönderdiği bir ferman ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- ^ a b Cihan Yemişçi, Turgut Reis'in Nereli Olduğu Meselesi 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 1. Turgut Reis Türk Denizcilik Tarihi Sempozyumu, 2011, Turgutreis, Bodrum, sayfa 28-32
- ^ . 19 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turgut Reis d 1485 o 23 Haziran 1565 Osmanli Imparatorlugu donanmasinda amirallik yapmis Trablusgarp fatihi olarak anilan Turk denizcisidir Beylerbeyi olarak gorev yapmis ayrica Trablus Beyi olmustur Turgut Reis1485 23 Haziran 1565Dogum yeriTurgutreis Karatoprak Osmanli ImparatorluguOlum yeriMalta AkdenizHizmet yillari1500 1565Harekat ussuAkdenizSavaslari CatismalariPreveze Deniz Muharebesi Cerbe Deniz Muharebesi Malta KusatmasiHayatiIlk yillari Anadolu da Bodrum yakinlarinda bugun Turgutreis olarak bilinen nde Alfara Mevkiinde dunyaya geldi Donemin kaynaklarina gore Turgut Reis in babasinin adi Veli dir 12 yasinda bolgedeki Osmanli askerleri tarafindan mizrak ve ok kullanmaktaki kabiliyetinden dolayi dikkat cekince orduya alinir Ordu bunyesinde basarili bir denizci ve topcu haline gelir Bagli bulundugu birlik 1517 yilinda Memluk Sultanligi seferine katilir Kahire de bulundugu sirada Sinan Pasa komutasindaki donanmaya katilir Deniz topculugundaki basarilariyla dikkat cekmeyi basarir Zamanla denizcilikte de gelisme gosterince bir guletin komutasini alir Cok sayida basarili seferden sonra artik bir hafif kadirganin sahibi ve kaptani olur Bu donemde Dogu Akdeniz bolgesinde ozellikle Venedik Cumhuriyetinin topraklarina ve ticari hatlarina saldirilar duzenler 1520 yilinda Barbaros Hayreddin Pasa donanmasina katilir Turgut Reis Barbaros Hayreddin Pasa ile dostlugunu ilerletirken rutbesi de yukselecektir 1526 yilinda Sicilya daki kalesini ele gecirir 1526 1533 yillari arasinda Sicilya Kralligi ile Napoli Kralligi korsanlik yapar Bu donemde Barbaros Hayreddin Pasa ile birlikte Adriyatik kiyilarini yagmalayacak Girit teki Kandiye yi ele gecirecektir Preveze Deniz Muharebesi Preveze Deniz Muharebesi sirasinda Osmanli donanmasinin merkezinde 30 kadirgaya komuta eden Turgut Reis komutasindaki Papalik Devleti kalyonunu ele gecirerek Dovizi ve murettebatini esir edecektir Bu donemde Venedik gemileri ve topraklarina saldirilarini artirir Cerbe valisi 1539 yilinda Sinan Pasa Kanuni Sultan Suleyman tarafindan Kizildeniz deki donanmanin komutasina ataninca onun yerine Cerbe valisi olarak atanir Bu donemde Sicilya Ispanya ve Italya kiyilarinda cesitli kentlere saldiracak Gozo ve yi yagmalayacaktir Esaret Korsika nin bati sahillerinde gemilerinin bakimini yapmak icin mola verdigi sirada Cenevizli komutanlar Giannettino Doria Giorgio Doria ve Gentile Virginio Orsini tarafindan esir edilir Dort yil boyunca Ceneviz gemilerinde forsa olarak calismak zorunda kalir Barbaros Hayreddin Pasa tarafindan Cenevo ya yapilan fidye teklifleri reddedilir 1544 yilinda Toulon da kislayan Barbaros donus yolunda Cenova aciklarina guclu bir donanmayla gelerek Turgut Reis in serbest birakilmasi icin pazarlik yurutur Bizzat Andrea Doria ile gorusen Barbaros 3500 duka altin karsiliginda Turgut Reis in serbest kalmasini saglar Ozgurlugune kavusan Turgut Reis Korsika ve Sicilya bolgesindeki Cenova hakimiyetine karsi saldirilara baslar Malta daki Malta Sovalyeleri de bu saldirilardan payini alir Osmanli donanmasi komutani Barbaros un 1546 yilindaki olumunden sonra Turgut Reis Akdeniz deki Osmanli donanmasinin basina gecer 1547 yili Temmuz ayinda 23 parca kadirga ile Malta ya saldirir Buradan sonra Sicilya ve Korsika uzerine seferler duzenler 1548 yilinda Cezayir Beylerbeyi ilan edilir 1548 yilinda ciktigi Italya seferi sirasinda Napoli ye saldirir Bu donemde Malta nin kontrolunde olan Trablus un savunmasinin guclendirilmesi icin toplanmis olan 70 000 duka altina el koyar 1550 yilinda Tunus kiyilarini ele gecirir Sardinya ve Ispanya kiyilarina saldirir 1551 yilinda Istanbul a giderek padisahin huzuruna cikan Turgut Reis emrine verilen 112 parca kadirga ve 12 bin yeniceri ile Adriyatik Denizindeki Venedik topraklarina saldirir Ayni yil Malta ya cikarak ve kalelerini muhasara altina alsa da bir sure sonra iyi korunan kaleleri alamayacagini anlayarak geri cekilir 1551 yili Agustos ayinda Libya daki Trablus a saldiracak ve 1530 yilindan beri Malta Sovalyelerinin denetimindeki sehri ele gecirecektir Basarilarinin ardindan Kanuni tarafindan bolgeye Sancak Beyi atanir 1552 yilinda Kanuni ile yapmis oldugu ittifak kapsaminda Italya ya gonderilen Osmanli donanmasinin basina Turgut Reis i getirir Sinan Pasa komutasindaki diger donanmayla bulusur Papalik Devleti ile Napoli Kralligi denetimindeki topraklara saldiran Osmanli donanmalari kiyidaki kentleri yagmalar Bunun uzerine harekete gecen Cenova donanmasinin basindaki Andrea Doria 5 Agustos 1552 tarihindeki Ponza Deniz Muharebesi nde yenilir Beylerbeyi Turgut Reis in Bodrum daki heykeliTurgut Reis in Istanbul Deniz Muzesi ndeki bustu Bu zaferin ardindan Turgut Reis Akdeniz Beylerbeyi gorevine getirilir Bu donemde Italya Korsika ve Sicilya kiyilari yagmalanacak Osmanlilarin muttefiki olan Fransa icin bazi topraklar ele gecirilecektir 1554 yilinda Istanbul a gelir sonrasinda Sakiz Adasinda kis mevsimini gecirir Buradan Adriyatik kiyilarina gecerek Ragusa Cumhuriyeti topraklarina saldirir 1556 yilinda Trablus Pasasi ilan edilir Burada sehrin savunmalarini guclendirecektir 1558 yilinda Piyale Pasa komutasindaki donanmayla birleserek Cerbe Adasini ele gecirir Daha sonra Minorka ya saldirirlar 1559 yilinda Cezayir e yapilan bir Ispanyol saldirisini puskurturken Trablus ta cikan yerli ayaklanmasini bastirir Bu donemde Trablus u ele gecirmeye calisan Ispanyol Imparatorlugu krali II Felipe nin girisimleri Cerbe Deniz Muharebesindeki yenilgiyle son bulur 1563 yilinda Granada aciklarinda karaya cikar sonra Malaga ya devam eder Olumu Turgut Reis in olumu 1565 Turgut Reis in olumu 1565 Kanuni 1565 yilinda Malta Kusatmasi icin Turgut Reis e Piyale Pasa birliklerine katilma cagrisi yapinca yaklasik 1600 askeriyle sefere katildi ve Mayis ayinda adaya cikti St Elmo Kalesi kusatmasi sirasinda diger kalelerden acilan top atesi sonucu agir yaralandi bir hafta sonra da 23 Haziran 1565 gunu oldu Kusatma basarisizlikla sonuclandiktan sonra naasi Kilic Ali Pasa tarafindan Trablus a goturulur ve orada topraga verildi GelenegiCumhuriyet doneminde Dogdugu Karabag koyunun bagli oldugu beldeye Turgutreis adi verilmistir Bugun beldenin kiyisinda adini tasiyan bir gezi parki ve bu parkin icinde Turgut Reisi bir kadirganin burnunda kiliciyla ufku gosterir vaziyette tasvir eden bir anit vardir DragutDragut Guney Avrupalilarin Turgut Reis e taktigi lakaptir Turgut Reis in Akdeniz in Hristiyan topraklarina yaptigi seferleriyle yarattigi etki Dragon Ejderha ve Turgut arasindaki ses benzerliginden yararlanarak Dragut kelimesinin dogmasina yol acmistir Batili kaynaklar kendisini hala Dragut Rais olarak anmaktadir Ayrica bakinizKorsika Baskini Turgut Reis Camisi Sidi Darghut Mosque veya Jama Sidi Darghut Libya Trablus ta bir camidir 1560 larda Turgut Reis tarafindan yaptirilmistir Ayrica bakinizKorsika BaskiniKaynakcaWikimedia Commons ta Turgut Reis ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikikaynak ta Kanuni Sultan Suleyman in Trablusgarp Beyi Turgut Reis e gonderdigi bir ferman ile ilgili metin bulabilirsiniz a b Cihan Yemisci Turgut Reis in Nereli Oldugu Meselesi 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 Turgut Reis Turk Denizcilik Tarihi Sempozyumu 2011 Turgutreis Bodrum sayfa 28 32 19 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2008 Arsivlenmis kopya 16 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2021