Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye'de iklim değişikliği, Türkiye iklimindeki değişiklikleri, bu ve ülkenin bu kapsamaktadır. Türkiye'nin yıllık sıcaklıklarının yanı sıra en yüksek sıcaklıkları da yükselmektedir. 2020 yılı, Türkiye'de kayda geçmiş en sıcak üçüncü yıldı. Türkiye, iklim değişikliğinden büyük ölçüde etkilenecek olmakla beraber, şimdiden karşı karşıya kalmaktadır. Bu durumun başlıca tehlikeleri kuraklık ve .Türkiye'nin mevcut sera gazı emisyonları, küresel toplamının yaklaşık %1'ine karşılık gelmektedir ve kömüre yoğun bir şekilde devlet desteği yapılması, Türkiye'nin enerji politikası kapsamındadır. Türkiye, Paris Anlaşması'nı Aralık 2015 yılında imzalamıştır. 4 Kasım 2016 tarihinde yürürlüğe giren anlaşma, Türkiye tarafından ancak 6 Ekim 2021 tarihinde onaylandı.Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Türkiye'nin iklim değişikliğine uyum sağlamasını koordine etmektedir. Nehir havzasındaki su kaynakları ve tarım için iklim değişikliğine uyumu, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından planlanmıştır.
Sera gazı emisyonları
Türkiye'nin 2018 yılına ait CO2 emisyonlarının sektörel dağılımı.
Kömür ve kamyonlar Türkiye'nin beş yüz milyon tonluk yıllık sera gazı emisyonunun (bir kısmı metan, büyük çoğunluğu karbondioksittir) neredeyse yarısını oluşturmaktadır ve bu emisyonlar Türkiye'deki iklim değişikliğinin sebepleri arasındadır.
Türkiye'de enerji üretiminin üçte biri kömür yakıtlı enerji santralleri tarafından karşılanmaktadır. Ülkede atmosfere salınan karbondioksitin büyük bölümü ülkenin kömürlü termik santralleri kaynaklıdır. Benzin ve dizel yakıtlı araçlar, Türkiye'de yüksek düzeyde karbondioksit yayan bir başka kaynaktır. Kömür ve petrolden sonra en çok kirleten üçüncü yakıt, (Türkiye'deki doğalgaz enerji santrallerinde), evlerde ve iş yerlerinde yakılan doğalgazdır. Türkiye'de fosil yakıt tüketimi ve CO2 salınımında geçmişe oranla daha hızlı bir artış olması beklenmektedir.[]
Türkiye, ormanları yoluyla . Hükûmet yeniden ağaçlandırmayı, elektrikli araç üretimini ve elektrik üretimini desteklemekle beraber 2053'e kadar net sıfır karbon emisyonu hedeflemektedir. Türkiye'nin iklim ve enerji politikaları değişmediği sürece, yüksek düzeyde karbondioksit emisyonuna yol açan çimento ve elektrik üretim sektörleri karbon vergisi ödemek zorunda kalabilir.
Doğal çevre üzerindeki etkileri
Tunç Çağı'nda 2 önemli iklim değişikliği dönemi vardı. İklim Değişikliği ve Politika Çalışmaları Boğaziçi Üniversitesi Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş'e göre, Türkiye'de insan kaynaklı iklim değişikliği 1970'lerde başlamıştır.
Sıcaklık ve hava değişiklikleri
2020 itibarıyla, en sıcak yıl rekoru 2010, daha sonra 2018 ve daha sonra 2020 idi. 2011 Ulusal İklim Değişikliği eylem Planı'ndaki iklim değişikliği senaryosu, yıllık ortalama sıcaklıktaki artışın 2.5 °C ila 4 °C olacağını tahmin etti[] ve 2021'de Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı, bu süre ile yüzyılın sonu arasında 1 ila 2 derece arasında olacağını söyledi. Türkiye'nin diğer birçok ülkeden daha ciddi şekilde etkileneceği tahmin edilmektedir, ancak etkiler ülkenin bölgelerine göre önemli ölçüde değişmektedir, yaz aylarında Güney ve Batı bölgeleri için en büyük sıcaklık artışları tahmin edilmektedir. En kötü durum, 2100 yılına kadar sıcaklıkta 7 derecelik bir artıştır.
21. yüzyılda sıcaklıkların ortalama 2-3 °C artacağı ve yağışların önemli ölçüde azalacağı tahmin edilmektedir. Bununla birlikte, kuzeyde yağışlar artabilir ve yağışların karla yer değiştirmesi nedeniyle daha fazla sel olacağı tahmin edilmektedir. Mevsimsel olarak, kışın daha fazla yağış olabilir, ancak ilkbahar ve sonbaharda %50 daha az olabilir.
İklim değişikliği nedeniyle arttı ve rüzgar hızının Marmara Bölgesi genelinde artması bekleniyor.
İklim değişikliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkabilecek bir başka etki de ani yağışlara bağlı sellerdir. Kuraklık, sivrisinek kaynaklı hastalıklar riski taşır.
Kentsel ısı dalgaları (özellikle güney ve doğuda), kuraklık, fırtınalar, ve sel, artabilir.
Deniz seviyesinin yükselmesi
Tektonik yükselme, Samsun ve Alanya arasındaki deniz seviyesinin yükselmesini azaltırken, birkaç büyük nehir Deltası azalmıştır. Deniz seviyesinin 1 metre yükselmesi riski taşıyan bölgelerde 200 binden fazla insan yaşamaktadır.İstanbul deniz seviyesinin yükselmesi riski altındadır, örneğin Kadıköy metro İstasyonu sel tehdidi altındadır.
Su kaynakları
Türkiye "su fakiri" bir ülkedir, çünkü kişi başına düşen su miktarı yılda yaklaşık 1.500m³'tür Kuzey nehir havzalarındaki su kaynakları için çok az değişiklik olduğu, ancak Güney nehir havzalarında önemli bir azalma olduğu tahmin edilmektedir.
Azaltım
Türkiye'nin 2018 yılında yürürlüğe giren Enerji Verimliliği Yasası, verimliliğe yaklaşık 11 milyar ABD doları taahhüt ediyor ve emisyonları önemli ölçüde sınırlayabilir. Bununla birlikte, 2019 itibarıyla, enerji verimliliği politikaları henüz ölçülebilir hedeflere ve önlemlere çevrilmemiştir.Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) enerji verimliliğine yatırım yapmaktadır. 2015 yılında İstanbul’da İslam İklim Değişikliği Beyannamesi 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . yayıldı.
Olası çözümler ve alınabilecek önlemler
Resmi Kurumlar
Birleşmiş Milletler nezdinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İklim Değişliği Ulusal Odak Noktası olarak tanınmıştır. 2001 yılında Başbakanlığın 2001/2 sayılı Genelgesi ile kurulan İklim Değişikliği koordinasyon Kurulu (İDKK), 2013 yılında İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu (İDHYKK) adıyla yeniden düzenlenmiştir.
Gelecekteki Olası Etkileri
Bu senaryolara göre yapılan bilgisayar destekli simülasyon çalışmaları yapılmaktadır. HİDP (IPCC) A2 senaryosu baz alınarak yapılan bir çalışmada Türkiye'de 2071-2100 yılları arasındaki ortalama sıcaklıklar 1961-1990 yıllarının ortalamasına göre iç bölgelerde 5-6 oC, kıyı bölgelerinde ise 4-5 oC artış olacağı öngörülmüştür.[] Bu derecede büyük bir artış ekolojik dengeleri oldukça olumsuz yönde etkiyebilecektir.
Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınin İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu Ulusal Seragazı Emisyon Envanter Sistemi yapar.Paris Anlaşması imzalandı ve Ekim 2021'de onaylandı.
Notlar
- ^ Kömür yakma 154 Mt, :56 kömür madenlerinden kaynaklanan 7 Mt:150 (pasta grafiği elektrik üretimi için kullanılan kömürü göstermektedir), karayolu ulaşımı 77Mt (kamyonlar grafikte özel olarak gösterilmemiştir ancak Shura'ya göre karayolu nakliyatından kaynaklı emisyonlar bu değerin üçte biri kadardır, bu da 51 Mt etmektedir, ineklere ait 32 Mt'luk emisyonun 27 Mt kadarı bağırsak kökenli fermentasyon:272 ve 5 Mt kadarı gübre yönetimi kaynaklıdır:278,279 yani kömür + kamyonlar + inekler en az 154 + 7 + 51 + 32 = 244 Mt emisyona sebep olmaktadır, bu da Türkiye'nin 506 Mt toplam emisyonunun neredeyse yarısına denk gelmektedir (Türkiye'de kamyon üretimi ve ineklerin tarımsal dizeldeki payı dahil edilmediği göz önünde bulundurulursa hesaplamadaki hata payı %5,8 olmaktadır:488).
Kaynakça
- ^ "İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KANUNU" (PDF). Aralık 2020. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Ağustos 2021.
- ^ "Climate". climatechangeinturkey.com. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ ""Monthly and Seasonal Trend Analysis of Maximum Temperatures over Turkey" (PDF). International Journal of Engineering Science and Computing". 8 Ağustos 2018 tarihinde
|arşiv-url=kullanmak için|url=gerekiyor () arşivlendi. - ^ a b c "Climate change responsible for spring and winter within weeks". Climate change responsible for spring and winter within weeks (İngilizce). 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Tapan, Miraç (12 Ekim 2018). "Turkey battles climate change: Nationwide efforts give hope for the future". Daily Sabah (İngilizce). 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Türkiye'nin dördüncü iki yıllık raporu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Aralık 2019. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Extreme weather threatens Turkey amid climate change fears". Daily Sabah (İngilizce). 18 Mayıs 2018. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Turkey drought: Istanbul could run out of water in 45 days". the Guardian (İngilizce). 13 Ocak 2021. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "'Food insecurity Turkey's top climate change risk'". www.aa.com.tr. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Climate". climatechangeinturkey.com. 7 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "Each Country's Share of CO2 Emissions | Union of Concerned Scientists". www.ucsusa.org (İngilizce). 15 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Fossil Fuel Support - TUR". stats.oecd.org. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "İklim çalışmalarıyla bilinen E3G'ye göre kömür santrali projelerinin yüzde 80'i Türkiye dahil 6 ülkede". BBC News Türkçe. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2021.
- ^ "Paris Anlaşması Türkiye'de yürürlüğe giriyor". Anadolu Ajansı. 9 Kasım 2021. 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "T. C. Resmî Gazete" (PDF). Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü. 2021. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Seventh National Communication of Turkey Under the UNFCCC | United Nations Development Programme". UNDP (İngilizce). s. 162. 13 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022.
- ^ Türkiye'nin Karbonsuzlaşma Yol Haritası: 2050'de Net Sıfır (PDF). . 2021. 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ a b c d e Turkish Greenhouse Gas Inventory Report (TÜİK Raporu) (PDF). TÜİK. 13 Nisan 2021. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ Türkiye'nin 2050'ye kadar 'karbonsuz ekonomiye' geçmesi mümkün. BBC Türkçe. 27 Ekim 2021. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ (PDF). 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "Guardian'dan Madde 80 uyarısı, 'Türk Kömür Santralleri Teşvik için Sırada'". 18 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "10 grafikte BM İklim Değişikliği Konferansı ve Türkiye". 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2017.
- ^ October 30; 2020. "Study: Ancient people in Turkey adapted to climate change". Cornell Chronicle (İngilizce). 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Turkey in the midst of climate change, says climate expert - Turkey News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Tokuç, Burcu (Mayıs 2019). "Which Threats to Global Health Pose a Problem for Turkey's Health?". Balkan Medical Journal. 36 (3): 152-154. doi:10.4274/balkanmedj.galenos.2019.2019.3.001. ISSN 2146-3123. (PMC) 6528528 $2. (PMID) 30821137.
- ^ a b c AGENCIES, DAILY SABAH WITH (16 Nisan 2021). "200-day heat wave: Top Turkish official warns of future danger". Daily Sabah (İngilizce). 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Warming a Frozen Policy: Challenges to Turkey's Climate Politics after Paris". Turkish Policy Quarterly (İngilizce). 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Seventh National Communication of Turkey Under the UNFCCC". UNDP (İngilizce). 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "TEMA, Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı". www.tema.org.tr. 9 Şubat 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Agency, Anadolu (12 Eylül 2019). "Climate change triggers extreme weather in Turkey". Daily Sabah (İngilizce). 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "'Global warming may push temperatures in Turkey up by some 6.5 degrees in 80 years' - Turkey News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
- ^ "Ministry of Environment and Urbanization (2016), p. 22". 8 Ağustos 2018 tarihinde
|arşiv-url=kullanmak için|url=gerekiyor () arşivlendi. - ^ "Climate". climatechangeinturkey.com. 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Temperature to increase significantly in Turkey in 30 years due to global warming, warns climate expert - Turkey News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 19 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Deforestation prevention key to fight climate change - Turkey News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Ward, Lyn (27 Ağustos 2019). "Climate change and wildfires - a vicious circle". Fethiye Times (İngilizce). 4 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ SABAH, DAILY (28 Aralık 2020). "Mosquito takeover in possible drought prompts disease concerns for Turkey". Daily Sabah (İngilizce). 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ sabah, daily (3 Temmuz 2017). "Turkey reeling from African heat wave". Daily Sabah (İngilizce). 7 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Gov't forced to take measures amid below average rainfall across Turkey - Turkey News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 10 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ sabah, daily (24 Temmuz 2018). "Lightning electrifies Istanbul, northwestern Turkey skies as thunderstorms take over". Daily Sabah (İngilizce). 27 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Agency, Anadolu (21 Temmuz 2017). "Istanbul flood result of Turkey's climate change". Daily Sabah (İngilizce). 27 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Climate". climatechangeinturkey.com. 7 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ a b "Coastal floods in Turkey". Climatechangepost.com (İngilizce). 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ ""Potential Impacts of Sea Level Rise on the Coasts of Turkey"". 8 Ağustos 2018 tarihinde
|arşiv-url=kullanmak için|url=gerekiyor () arşivlendi. - ^ a b "Climate". climatechangeinturkey.com. 29 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Current Policy Projections". climateactiontracker.org (İngilizce). 1 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.
- ^ "Climate Action Tracker - Türkiye'de İklim Eylemini Artırmak". climateactiontracker.org. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2022.
- ^ Agency, Anadolu (2 Ekim 2019). "EBRD to introduce new energy efficiency finance model". Daily Sabah (İngilizce). 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.
- ^ "Kur'an Perspektifiyle Çevre Etiği ve İklim Krizi". Nihayet Dergisi. 4 Mayıs 2020. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ağustos 2020.
- ^ . T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2015.
- ^ Demir, İsmail; Kılıç, Gönül; Coşkun, Mustafa (2008). Precis Bölgesel İklim Modeli ile Türkiye İçin İklim Öngörüleri: HaDAMP3 SRES A2 Senaryosu (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2015.
- ^ . 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ (PDF). The Islamic Foundation For Ecology And Environmental Sciences. 4 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2019.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KANUNU TASLAĞI
- İklim Değişikliği MGM 17 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi 6 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkiye’de Yenilenebilir Enerjiyle Sanayi Gelişimi, Ticaret Firsatlari Ve Inovasyon 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkiye’de Yenilenebilir Enerjiyle Beceri ve İstihdam Gelişimi Elektrik Sektörünü Karbonsuzlaştırmanın Yan Faydalarının Analizi 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sabancı Üniversitesi:TÜRKİYE’DE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ 5 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (iklimBU) 28 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İklimAdaleti.org 26 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Climate Volunteers 23 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 350 Türkiye 18 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Greenpeace 14 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkiye 2050 İklim Politikası Diyaloğu Projesi TEPAV
- BBC 21 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İklim için Kampanyacılık Rehberi 21 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkiye - Country Climate and Development Report - World Bank 15 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye de iklim degisikligi Turkiye iklimindeki degisiklikleri bu ve ulkenin bu kapsamaktadir Turkiye nin yillik sicakliklarinin yani sira en yuksek sicakliklari da yukselmektedir 2020 yili Turkiye de kayda gecmis en sicak ucuncu yildi Turkiye iklim degisikliginden buyuk olcude etkilenecek olmakla beraber simdiden karsi karsiya kalmaktadir Bu durumun baslica tehlikeleri kuraklik ve Turkiye nin mevcut sera gazi emisyonlari kuresel toplaminin yaklasik 1 ine karsilik gelmektedir ve komure yogun bir sekilde devlet destegi yapilmasi Turkiye nin enerji politikasi kapsamindadir Turkiye Paris Anlasmasi ni Aralik 2015 yilinda imzalamistir 4 Kasim 2016 tarihinde yururluge giren anlasma Turkiye tarafindan ancak 6 Ekim 2021 tarihinde onaylandi Cevre ve Sehircilik Bakanligi Turkiye nin iklim degisikligine uyum saglamasini koordine etmektedir Nehir havzasindaki su kaynaklari ve tarim icin iklim degisikligine uyumu Tarim ve Orman Bakanligi tarafindan planlanmistir Turkiye deki iklim degisikligi ve kurakligin Eber Golu ndeki etkisini gosteren bir resim 2018Sera gazi emisyonlariTurkiye nin 2018 yilina ait CO2 emisyonlarinin sektorel dagilimi Fosil yakitlardan enerji uretimi 35 6 Sanayi ve diger uretim sektorlerinde enerji uretimi 20 8 Ulasim 19 8 Sanayi surecleri 14 3 Konutlar 8 9 Diger enerji uretim kaynaklari 0 7 Komur ve kamyonlar Turkiye nin bes yuz milyon tonluk yillik sera gazi emisyonunun bir kismi metan buyuk cogunlugu karbondioksittir neredeyse yarisini olusturmaktadir ve bu emisyonlar Turkiye deki iklim degisikliginin sebepleri arasindadir Turkiye de enerji uretiminin ucte biri komur yakitli enerji santralleri tarafindan karsilanmaktadir Ulkede atmosfere salinan karbondioksitin buyuk bolumu ulkenin komurlu termik santralleri kaynaklidir Benzin ve dizel yakitli araclar Turkiye de yuksek duzeyde karbondioksit yayan bir baska kaynaktir Komur ve petrolden sonra en cok kirleten ucuncu yakit Turkiye deki dogalgaz enerji santrallerinde evlerde ve is yerlerinde yakilan dogalgazdir Turkiye de fosil yakit tuketimi ve CO2 saliniminda gecmise oranla daha hizli bir artis olmasi beklenmektedir daha iyi kaynak gerekli Turkiye ormanlari yoluyla Hukumet yeniden agaclandirmayi elektrikli arac uretimini ve elektrik uretimini desteklemekle beraber 2053 e kadar net sifir karbon emisyonu hedeflemektedir Turkiye nin iklim ve enerji politikalari degismedigi surece yuksek duzeyde karbondioksit emisyonuna yol acan cimento ve elektrik uretim sektorleri karbon vergisi odemek zorunda kalabilir Dogal cevre uzerindeki etkileriTurkiye icin isinma seritleri 1910 2010 Tunc Cagi nda 2 onemli iklim degisikligi donemi vardi Iklim Degisikligi ve Politika Calismalari Bogazici Universitesi Merkezi Yonetim Kurulu Uyesi Prof Dr Murat Turkes e gore Turkiye de insan kaynakli iklim degisikligi 1970 lerde baslamistir Sicaklik ve hava degisiklikleri 2020 itibariyla en sicak yil rekoru 2010 daha sonra 2018 ve daha sonra 2020 idi 2011 Ulusal Iklim Degisikligi eylem Plani ndaki iklim degisikligi senaryosu yillik ortalama sicakliktaki artisin 2 5 C ila 4 C olacagini tahmin etti daha iyi kaynak gerekli ve 2021 de Tarim ve Orman Bakan Yardimcisi bu sure ile yuzyilin sonu arasinda 1 ila 2 derece arasinda olacagini soyledi Turkiye nin diger bircok ulkeden daha ciddi sekilde etkilenecegi tahmin edilmektedir ancak etkiler ulkenin bolgelerine gore onemli olcude degismektedir yaz aylarinda Guney ve Bati bolgeleri icin en buyuk sicaklik artislari tahmin edilmektedir En kotu durum 2100 yilina kadar sicaklikta 7 derecelik bir artistir 21 yuzyilda sicakliklarin ortalama 2 3 C artacagi ve yagislarin onemli olcude azalacagi tahmin edilmektedir Bununla birlikte kuzeyde yagislar artabilir ve yagislarin karla yer degistirmesi nedeniyle daha fazla sel olacagi tahmin edilmektedir Mevsimsel olarak kisin daha fazla yagis olabilir ancak ilkbahar ve sonbaharda 50 daha az olabilir Iklim degisikligi nedeniyle artti ve ruzgar hizinin Marmara Bolgesi genelinde artmasi bekleniyor Iklim degisikliginin bir sonucu olarak ortaya cikabilecek bir baska etki de ani yagislara bagli sellerdir Kuraklik sivrisinek kaynakli hastaliklar riski tasir Kentsel isi dalgalari ozellikle guney ve doguda kuraklik firtinalar ve sel artabilir Deniz seviyesinin yukselmesi Tektonik yukselme Samsun ve Alanya arasindaki deniz seviyesinin yukselmesini azaltirken birkac buyuk nehir Deltasi azalmistir Deniz seviyesinin 1 metre yukselmesi riski tasiyan bolgelerde 200 binden fazla insan yasamaktadir Istanbul deniz seviyesinin yukselmesi riski altindadir ornegin Kadikoy metro Istasyonu sel tehdidi altindadir Su kaynaklari Turkiye su fakiri bir ulkedir cunku kisi basina dusen su miktari yilda yaklasik 1 500m tur Kuzey nehir havzalarindaki su kaynaklari icin cok az degisiklik oldugu ancak Guney nehir havzalarinda onemli bir azalma oldugu tahmin edilmektedir AzaltimTurkiye nin 2018 yilinda yururluge giren Enerji Verimliligi Yasasi verimlilige yaklasik 11 milyar ABD dolari taahhut ediyor ve emisyonlari onemli olcude sinirlayabilir Bununla birlikte 2019 itibariyla enerji verimliligi politikalari henuz olculebilir hedeflere ve onlemlere cevrilmemistir Avrupa Imar ve Kalkinma Bankasi EBRD enerji verimliligine yatirim yapmaktadir 2015 yilinda Istanbul da Islam Iklim Degisikligi Beyannamesi 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde yayildi Olasi cozumler ve alinabilecek onlemlerResmi Kurumlar Birlesmis Milletler nezdinde Cevre ve Sehircilik Bakanligi Iklim Degisligi Ulusal Odak Noktasi olarak taninmistir 2001 yilinda Basbakanligin 2001 2 sayili Genelgesi ile kurulan Iklim Degisikligi koordinasyon Kurulu IDKK 2013 yilinda Iklim Degisikligi ve Hava Yonetimi Koordinasyon Kurulu IDHYKK adiyla yeniden duzenlenmistir Gelecekteki Olasi Etkileri Bu senaryolara gore yapilan bilgisayar destekli simulasyon calismalari yapilmaktadir HIDP IPCC A2 senaryosu baz alinarak yapilan bir calismada Turkiye de 2071 2100 yillari arasindaki ortalama sicakliklar 1961 1990 yillarinin ortalamasina gore ic bolgelerde 5 6 oC kiyi bolgelerinde ise 4 5 oC artis olacagi ongorulmustur guncellenmeli Bu derecede buyuk bir artis ekolojik dengeleri oldukca olumsuz yonde etkiyebilecektir Turkiye Cumhuriyeti Cevre Sehircilik ve Iklim Degisikligi Bakanliginin Iklim Degisikligi ve Hava Yonetimi Koordinasyon Kurulu Ulusal Seragazi Emisyon Envanter Sistemi yapar Paris Anlasmasi imzalandi ve Ekim 2021 de onaylandi Notlar Komur yakma 154 Mt 56 komur madenlerinden kaynaklanan 7 Mt 150 pasta grafigi elektrik uretimi icin kullanilan komuru gostermektedir karayolu ulasimi 77Mt kamyonlar grafikte ozel olarak gosterilmemistir ancak Shura ya gore karayolu nakliyatindan kaynakli emisyonlar bu degerin ucte biri kadardir bu da 51 Mt etmektedir ineklere ait 32 Mt luk emisyonun 27 Mt kadari bagirsak kokenli fermentasyon 272 ve 5 Mt kadari gubre yonetimi kaynaklidir 278 279 yani komur kamyonlar inekler en az 154 7 51 32 244 Mt emisyona sebep olmaktadir bu da Turkiye nin 506 Mt toplam emisyonunun neredeyse yarisina denk gelmektedir Turkiye de kamyon uretimi ve ineklerin tarimsal dizeldeki payi dahil edilmedigi goz onunde bulundurulursa hesaplamadaki hata payi 5 8 olmaktadir 488 Kaynakca IKLIM DEGISIKLIGI KANUNU PDF Aralik 2020 10 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Agustos 2021 Climate climatechangeinturkey com 2 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Monthly and Seasonal Trend Analysis of Maximum Temperatures over Turkey PDF International Journal of Engineering Science and Computing 8 Agustos 2018 tarihinde arsiv url kullanmak icin url gerekiyor yardim arsivlendi Eksik ya da bos url yardim a b c Climate change responsible for spring and winter within weeks Climate change responsible for spring and winter within weeks Ingilizce 28 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Tapan Mirac 12 Ekim 2018 Turkey battles climate change Nationwide efforts give hope for the future Daily Sabah Ingilizce 11 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Turkiye nin dorduncu iki yillik raporu Cevre ve Sehircilik Bakanligi Aralik 2019 5 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Extreme weather threatens Turkey amid climate change fears Daily Sabah Ingilizce 18 Mayis 2018 18 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Turkey drought Istanbul could run out of water in 45 days the Guardian Ingilizce 13 Ocak 2021 6 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Food insecurity Turkey s top climate change risk www aa com tr 15 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Climate climatechangeinturkey com 7 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2021 Each Country s Share of CO2 Emissions Union of Concerned Scientists www ucsusa org Ingilizce 15 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Fossil Fuel Support TUR stats oecd org 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Iklim calismalariyla bilinen E3G ye gore komur santrali projelerinin yuzde 80 i Turkiye dahil 6 ulkede BBC News Turkce 14 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2021 Paris Anlasmasi Turkiye de yururluge giriyor Anadolu Ajansi 9 Kasim 2021 13 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 T C Resmi Gazete PDF Cumhurbaskanligi Idari Isler Baskanligi Hukuk ve Mevzuat Genel Mudurlugu 2021 19 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Seventh National Communication of Turkey Under the UNFCCC United Nations Development Programme UNDP Ingilizce s 162 13 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2022 Turkiye nin Karbonsuzlasma Yol Haritasi 2050 de Net Sifir PDF 2021 16 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Kasim 2021 a b c d e Turkish Greenhouse Gas Inventory Report TUIK Raporu PDF TUIK 13 Nisan 2021 30 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Kasim 2021 Turkiye nin 2050 ye kadar karbonsuz ekonomiye gecmesi mumkun BBC Turkce 27 Ekim 2021 8 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 PDF 10 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2016 Guardian dan Madde 80 uyarisi Turk Komur Santralleri Tesvik icin Sirada 18 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2016 10 grafikte BM Iklim Degisikligi Konferansi ve Turkiye 28 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mart 2017 October 30 2020 Study Ancient people in Turkey adapted to climate change Cornell Chronicle Ingilizce 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Turkey in the midst of climate change says climate expert Turkey News Hurriyet Daily News Ingilizce 24 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Tokuc Burcu Mayis 2019 Which Threats to Global Health Pose a Problem for Turkey s Health Balkan Medical Journal 36 3 152 154 doi 10 4274 balkanmedj galenos 2019 2019 3 001 ISSN 2146 3123 PMC 6528528 2 PMID 30821137 a b c AGENCIES DAILY SABAH WITH 16 Nisan 2021 200 day heat wave Top Turkish official warns of future danger Daily Sabah Ingilizce 24 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Warming a Frozen Policy Challenges to Turkey s Climate Politics after Paris Turkish Policy Quarterly Ingilizce 3 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Seventh National Communication of Turkey Under the UNFCCC UNDP Ingilizce 1 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 TEMA Turkiye Erozyonla Mucadele Agaclandirma ve Dogal Varliklari Koruma Vakfi www tema org tr 9 Subat 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Agency Anadolu 12 Eylul 2019 Climate change triggers extreme weather in Turkey Daily Sabah Ingilizce 1 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Global warming may push temperatures in Turkey up by some 6 5 degrees in 80 years Turkey News Hurriyet Daily News Ingilizce 17 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2021 Ministry of Environment and Urbanization 2016 p 22 8 Agustos 2018 tarihinde arsiv url kullanmak icin url gerekiyor yardim arsivlendi Eksik ya da bos url yardim Climate climatechangeinturkey com 1 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Temperature to increase significantly in Turkey in 30 years due to global warming warns climate expert Turkey News Hurriyet Daily News Ingilizce 19 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Deforestation prevention key to fight climate change Turkey News Hurriyet Daily News Ingilizce 6 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Ward Lyn 27 Agustos 2019 Climate change and wildfires a vicious circle Fethiye Times Ingilizce 4 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 SABAH DAILY 28 Aralik 2020 Mosquito takeover in possible drought prompts disease concerns for Turkey Daily Sabah Ingilizce 1 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 sabah daily 3 Temmuz 2017 Turkey reeling from African heat wave Daily Sabah Ingilizce 7 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Gov t forced to take measures amid below average rainfall across Turkey Turkey News Hurriyet Daily News Ingilizce 10 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 sabah daily 24 Temmuz 2018 Lightning electrifies Istanbul northwestern Turkey skies as thunderstorms take over Daily Sabah Ingilizce 27 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Agency Anadolu 21 Temmuz 2017 Istanbul flood result of Turkey s climate change Daily Sabah Ingilizce 27 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Climate climatechangeinturkey com 7 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 a b Coastal floods in Turkey Climatechangepost com Ingilizce 16 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Potential Impacts of Sea Level Rise on the Coasts of Turkey 8 Agustos 2018 tarihinde arsiv url kullanmak icin url gerekiyor yardim arsivlendi Eksik ya da bos url yardim a b Climate climatechangeinturkey com 29 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Current Policy Projections climateactiontracker org Ingilizce 1 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Temmuz 2021 Climate Action Tracker Turkiye de Iklim Eylemini Artirmak climateactiontracker org 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2022 Agency Anadolu 2 Ekim 2019 EBRD to introduce new energy efficiency finance model Daily Sabah Ingilizce 1 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Temmuz 2021 Kur an Perspektifiyle Cevre Etigi ve Iklim Krizi Nihayet Dergisi 4 Mayis 2020 30 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Agustos 2020 T C Cevre ve Sehircilik Bakanligi T C Cevre ve Sehircilik Bakanligi 27 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2015 Demir Ismail Kilic Gonul Coskun Mustafa 2008 Precis Bolgesel Iklim Modeli ile Turkiye Icin Iklim Ongoruleri HaDAMP3 SRES A2 Senaryosu PDF 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Nisan 2015 1 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2016 PDF The Islamic Foundation For Ecology And Environmental Sciences 4 Mart 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2019 Ayrica bakiniz2021 Turkiye orman yanginlari 2021 Bati Karadeniz sel felaketiDis baglantilarIKLIM DEGISIKLIGI KANUNU TASLAGI Iklim Degisikligi MGM 17 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Iklim Degisikliginin Su Kaynaklarina Etkisi Projesi 6 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye de Yenilenebilir Enerjiyle Sanayi Gelisimi Ticaret Firsatlari Ve Inovasyon 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye de Yenilenebilir Enerjiyle Beceri ve Istihdam Gelisimi Elektrik Sektorunu Karbonsuzlastirmanin Yan Faydalarinin Analizi 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sabanci Universitesi TURKIYE DE IKLIM DEGISIKLIGI 5 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bogazici Universitesi Iklim Degisikligi ve Politikalari Uygulama ve Arastirma Merkezi iklimBU 28 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde IklimAdaleti org 26 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Climate Volunteers 23 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 350 Turkiye 18 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Greenpeace 14 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye 2050 Iklim Politikasi Diyalogu ProjesiTEPAV BBC 21 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Iklim icin Kampanyacilik Rehberi 21 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye Country Climate and Development Report World Bank 15 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde