Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Komplo teorileri, Türk kültür ve siyasetinde sık karşılaşılan olgulardır. Bu tür teorilere duyulan inancın anlaşılması, Türk siyasetini anlamakta önem arz eder. Bu inancın nedenleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun kayıp ihtişamının eksikliğinin giderilmesi, Türkiye'nin dünyanın az gelişmiş tarafına dahil olarak görülmesine duyulan rahatsızlık ve Türk toplumunun düşük seviyeli medya okuryazarlığı gösterilmiştir.
Komplo teorilerinin Türkiye'deki yaygınlığı
Kökenleri ve nedenleri
Türk gazeteci-yazar Mustafa Akyol, komplo teorilerinin Türkiye'de neden yaygın olduğunu açıklarken şu cümlelere başvurur: "Bizi önemli hissettiriyor. Bütün dünya bize karşı komplo kuruyorsa biz çok özel olmalıyız. Bence bu, Türklerin Osmanlı İmparatorluğu'nun kayıp ihtişamının eksikliğini giderme yollarından birisi." Öte yandan Türk iktisatçı Selim Koru; Türk toplumunun, Türkiye'nin dünyanın az gelişmiş tarafına dahil olarak görülmesinden duyduğu rahatsızlığa dikkat çeker.
Açık Toplum Enstitüsü'nün 2018 tarihli raporuna göre Türk toplumu, medya okuryazarlığı konusunda Avrupa'da sondan ikinci sırada yer almıştır. Bu durumun, Türk toplumunun yalan haberlere karşı korunmasız bir yapıya bürünmesine yol açtığı söylenmiştir. Düşük eğitim seviyesi, düşük okuma alışkanlığı, düşük medya özgürlüğü ve düşük toplumsal güven gibi faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşturulmuş puana göre Türkiye sadece Makedonya'nın üzerinde yer alabilmiştir.Reuters Enstitüsü'nün 2018 tarihli Dijital Haber Raporu'na göre Türkiye açık arayla dünyada en fazla yalan haberin yayınlandığı ülke olmuştur.
Ayırıcı özellikler
Türkiye'deki komplo teorilerinin ayırıcı özelliklerinden birisinin, teorilerin emir-komuta ucunda daima hükümetlerin bulunduğu iddiası olduğu; bu iddianın temelinde de, Türk eğitim sisteminde yer alan aşırı devlet-merkezci dünya görüşünün yer aldığı söylenmiştir. Bu görüş, devlet dışı aktörlerin özerk bir eylemde bulunamayacağı, daima diğer devletlerin "piyonu" olarak kalacakları düşüncesini de kapsar.
Türkiye'de ideolojiler, milliyetçilik ve tarihyazımı üzerinde çalışan akademisyen Doğan Gürpınar; komploculuğun, entelektüel tartışmaları ve ideolojik duruşları belirleyen bir güce sahip olmasının ve bir bakıma devlet aklını temsil etmesinin Türkiye'ye has bir durum olduğunu öne sürer. Bunun yanında Gürpınar, Türkiye'deki ideolojilerin büyük ölçüde belirli komplocu anlatıların benimsenmesine dayandığını ifade eder.
Örnekler
Osmanlı-Türk reformları, Batılılaşma, laiklik ve sekülerizm
Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti'ndeki modernist ve sekülarist hareketlerin ve reformların Yahudi-Mason komploları olduğu inancı İslamcılar arasında yaygındır. Gelenekçi imgelere bağlılıkları ve her ne kadar Osmanlı Hanedanı ve padişahlarının 19. yüzyılda Batılılaşmaya bizzat öncülük etmesine karşın bu muhafazakâr imgeler doğrultusunda birer kişi kültü yarattıkları Osmanlı padişahlarını yüceltmeleri nedeniyle İslamcılar, İslami geleneğe aykırı her şeyi kötü şekilde ve komplo teorileriyle tasvir etmektedirler. Onlara göre, mutlak monarşiye son veren meşrutiyet hareketi, geleneksel dinî kurumların sona ermesi ve laik bir devletin kurulması Yahudilerin, Masonların veya Sabetayistlerin/Dönmelerin işidir. Örneğin, İslamcı komplo teorilerine göre Mustafa Kemal Atatürk bir Dönme idi.
Atatürk'e yönelik komplo teorileri
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Atatürk'e yönelik çeşitli komplo teorileri, onun sekülarist reformlarını desteklemeyen İslamcı çevrelerce öne sürülmüştür. Atatürk nefretiyle tanınan Kadir Mısıroğlu, Atatürk ile ilgili birçok komplo teorisinin arkasındadır. Bu komplo teorilerinden biri, Atatürk'ün hilâfeti yıkmak üzere Birleşik Krallık ile anlaşması sonucu Anadolu'nun Yunan işgaline uğradığıdır. Atatürk'e dair başka bir komplo teorisi ise Türkiye'de 1935'te mason localarının kapatılması nedeniyle Atatürk'ün masonlarca zehirlenerek öldürüldüğüdür. 2015 yılında Yeni Şafak, İsmet İnönü'nün cinayetin planlanmasını üstlendiğini iddia etmiştir.
Erdoğan'a yönelik komplo teorileri
2007'de Türkiye'de en çok satılan kitap, Ergün Poyraz'ın yazdığı Musa'nın Çocukları idi. Poyraz, Recep Tayyip Erdoğan'ın başbakan koltuğuna oturtulması dahil olmak üzere dünyanın iplerini çeken bir uluslararası Yahudi komplosunun olduğunu iddia etti.
İslam'a karşı savaş
İslam'a karşı savaş; askeri, ekonomik, toplumsal ve kültürel araçlar kullanılarak İslam'a zarar vermek, İslam'ı zayıflatmak veya yok etmek amacının güdülmesi planını tanımlayan bir komplo teorisidir. Bu komplo teorisinin failleri başta Batı dünyası olmak üzere, kafirler ve Batılı siyasi aktörlerle gizli bir anlaşma içerisinde oldukları iddia edilen münafıklar olarak görülür. Komplo teorisi günümüzde modernizasyon ve sekülerleşme karşısındaki toplumsal dönüşüm ve modern devletler arasındaki uluslararası güç siyaseti gibi genel sorunları ilgilendirse de, "İslam'a karşı savaş" olgusunun asıl başlangıcının Haçlı Seferleri olduğu düşünülür.
Lozan Antlaşması'nın gizli maddeleri
İslamcı çevrelerce Lozan Antlaşması ile ilgili pek çok komplo teorisi ortaya atılmıştır. Antlaşmanın 100 yıl süreli yapıldığı iddiası bunlardan biridir. Antlaşmaya ekli gizli maddelerde, Türkiye'nin bor ve petrol başta olmak üzere madenlerini çıkarmasının yasaklandığı iddia edilmiştir. İddiaya göre antlaşmanın süresi 2023 yılında dolacak, dolayısıyla 2023'ten itibaren Türkiye madenleri yer üstüne çıkarıp kullanarak ve ihraç ederek hızla gelişmiş ülke statüsüne geçecektir.
Sevr sendromu
Sevr sendromu olarak da anılan, işgalci güçlerin Türk topraklarını bölmeyi amaçladığı korkusu, Cumhuriyet'in 1923 yılındaki ilanından bugüne süregelmiştir.
Üst akıl
Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 2002'de göreve gelişinden bu yana komplo teorileri kamuya yönelik söylemlerde giderek daha fazla yer bulmuştur. Büyük kısmı Recep Tayyip Erdoğan destekçisi olan medya[], ülkenin tüm problemlerini açıklamada sıklıkla "dış aktörlerin Türk milletine karşı kurmuş olduğu komplolar" söylemine başvurmaktadır. Bu söylemlerin tamamı "Erdoğan liderliğinde Türkiye, yüz yıllık kırılganlıktan sonra küresel bir güç olarak yükselmeye başlamıştır. Yeni Türkiye dünyadaki tüm mazlumlar için küresel adaleti temsil ettiği için, dünyanın tüm karanlık hükümdarları Türkiye'nin bu şanlı ilerleyişi karşısında paniğe kapılmışlardır. Bu nedenle tüm piyonlarını Türkiye'yi itibarsızlaştırmakta, zayıflatmakta ve istikrarsızlaştırmakta kullanır olmuşlardır." şeklindeki egemen bir siyasi anlatıya uyar.
2014 yılında Recep Tayyip Erdoğan; ülke tarafından düşmanca görülen tüm aktörleri ve eylemleri organize etmek suretiyle Türkiye'yi zayıflatmanın ve bölmenin kapsamlı bir arayışı içinde olan sözde emir-komuta odağını işaret etmek için üst akıl terimini ortaya atıp; terimi üstü kapalı olarak Amerika Birleşik Devletleri ile özdeşleştirmiştir.
Erdoğan'ın yanı sıra Sabah gazetesi de IŞİD, PKK ve Fethullah Gülen gibi farklı devlet dışı aktörlerin iyi koordine edilmiş bir harekâtla aynı anda Türkiye'ye saldırdığı iddiasında bulunmuştur. 2018 itibarı ile Türk medyası tarafından; terörist gruplardan muhalefet partilerine ve faiz oranlarına; Erdoğan hükûmetinin karşı durduğu her şey güçlü, yekpare bir düşmanın Türk milletini yok etmek için kullandığı araçlar olarak gösterilmiştir.
Üst akıl söyleminin dikkate değer bir örneği, Şubat 2017'de dönemin Ankara belediye başkanı Melih Gökçek tarafından dile getirilmiştir. Gökçek, Çanakkale'nin batısında meydana gelen depremlerin "karanlık dış güçler" tarafından Türkiye'nin ekonomisini baltalamak için organize edilmiş olabileceğini iddia etmiştir. Daha eski tarihlerde 1999 Gölcük depremi ve Ekim 2011 Van depremi için de benzer şeyler söylenmiş, bu depremlerin Amerika Birleşik Devletleri'nce HAARP kullanılarak gerçekleştirildiği iddia edilmiştir. 2017 boyunca, AKP hükûmeti açık bir şekilde Amerika Birleşik Devletleri'ni üst akıl olarak isimlendirmiştir. Kasım 2017 tarihli konuşmasında Erdoğan
| “ | Şimdi bizi ülkemizle ve siz kardeşlerimizle bütün bunlarla ilgili senaryolara boyun eğmedik diye cezalandırmaya, yargılamaya, itibarsızlaştırmaya çalışıyorlar Amerika'da. Senaryo belli, tezgah belli. Bunu ülkemizdeki iş birlikçileri aracılığıyla yapıyorlar, FETÖ ile birlikte yapıyorlar. Bu oyuna bizi getiremeyeceksiniz bunu böyle bilin. PKK'yı bunun için azdırdılar, FETÖ'yü bunun için sahaya sürdüler, DEAŞ'ı bunun için üzerimize saldılar hatta şu anda ana muhalefetin, diğer adıyla ana hıyanetin başında bulunan zatı da aynı amaçla kullanıyorlar. Ülkemizde elde edemedikleri neticeye, binlerce kilometre ötede aynı tezgahla, malzemeyle, senaryoyla ulaşmanın gayreti içindeler. Milletimiz şunu bilsin ki bu saldırıların, iftiraların, oyunların hiçbiri birbirinden bağımsız değildir. Hepsi de aynı gayeye yöneliktir, hepsi de Türkiye'ye diz çöktürmeyi amaçlamaktadır, hepsi de milletimizi birbirine düşürmeyi hedeflemektedir. İstedikleri kadar uğraşsınlar, başaramayacaklar. Çünkü bu millet oynanan oyunu gayet iyi biliyor ve ülkesine sıkı sıkıya sahip çıkıyor. | ” |
sözlerini kullanmıştır.
Türk lirasının 2010 itibarı ile görülmeye başlayan değer kaybının Erdoğan'a olan desteğin azalmasını amaçlayan karanlık bir grup ile ilişkilendirildiği geniş çaplı bir komplo teorisinin yayıldığı görülmüştür. Mart 2018 tarihli bir ankete göre Türklerin %42'si, AKP seçmeninin de %59'u Türk lirasının değer kaybını yabancı güçlerle ilişkilendirmiştir.
Mart 2018 tarihinde; gazeteci Ömer Turan tarafından, İspanyol Netflix dizisi La Casa De Papel için Netflix Türkiye tarafından çekilen tanıtım videosunun, izleyenlere Gezi Parkı protestolarının ikinci dalgasını yaratmak amacıyla mesaj verdiği iddia edilmiştir. Daha sonra benzer açıklamalar Melih Gökçek tarafınca da dile getirilmiştir.
Faiz lobisi
Türkiye siyasi ve ekonomi tarihinde yüksek faiz oranları sayesinde kolay ve yüksek kâr kazanma peşinde olan kişi veya kuruluşları tanımlamak için kullanılan ifadedir.
İsrail'e yönelik komplo teorileri
2006 yılında Türkiye'de görülen Kırım-Kongo kanamalı ateşi salgını üzerine Saadet Partisi Bolu İl Başkanı Abdullah Uzun tarafından hastalığı yayan kenelerin ülkeye İsrailli kadın turistler tarafından sokulduğu iddia edilmiştir.
Mayıs 2012 tarihinde Gaziantep'te köy sakinleri tarafından, ayağına doğabilimcilerin kuşların göç yollarını izlemek için kullandığı halkalardan takılı, ölü bir Avrupa arı kuşu bulunmuştur. Halkanın üzerinde yazan "İsrail Tel Aviv" yazısının endişelendirdiği köy sakinleri kuşun üzerinde İsrail istihbaratı tarafından bölgeyi gözetlemek için yerleştirilmiş bir mikroçip olabileceğini düşünerek yetkililere haber vermiştir. Gaziantep Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Hayvan Sağlığı Şube Müdürü Akif Aslanpay ise "Bu kuşun burnu diğerlerinden çok farklı ve çok açık. Emniyete bilgi verdim. İstihbarattan polisler gelip alacak. Ses ve görüntü amaçlı kullanılmış olabilir. Söz konusu İsrail ise bunu yapabilirler" ifadelerini kullanmıştır.BBC muhabiri Jonathan Head, "Türkiye'de inanılması güç çılgın komplo teorileri çok çabuk yayılıyor. İnanılan en yaygın komplo teorileri arasında İsrail'i ilgilendirenler var" diye yazmıştır.
2013'te Elazığ'da köy sakinleri tarafından ayağına İsrail bandı takılı bir kerkenez bulunmuştur. Kuş ilkin Fırat Üniversitesi sağlık personeli tarafından kayıt belgelerinde "İsrail ajanı" olarak tanımlansa da X-ray testlerini de içeren detaylı bir araştırma sonrası kuşun herhangi bir elektronik ekipman taşımadığı saptanmıştır. Daha sonra kuş, herhangi bir işlem yapılmadan serbest bırakılmıştır.
Haziran 2018 tarihinde Başbakan Binali Yıldırım tarafından İsrail'in 2018 Eurovision Şarkı Yarışması zaferinin sonraki yarışmanın Kudüs'te yapılmasını kesinleştirmek ve dinler arası arbedeyi kızıştırmak için oynanan bir oyun olduğu iddia edilmiştir.
Sıklıkla The Coca-Cola Company'nin İsrail şirketi olduğu iddia edilmiş ve bazılarınca[] bu şirketin ürünlerine boykot uygulanmıştır.
HAARP
6 Şubat 2023'te meydana gelen 2023 Kahramanmaraş depremlerinden sonra Twitter'da felaketle ilgili milyonlarca paylaşımlardan bazılarında depreme ABD'nin Alaska eyaletindeki güçlü HAARP vericilerinin yol açtığı öne sürüldü.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Akyol, Mustafa (12 Eylül 2016). "The Tin-Foil Hats Are Out in Turkey". Foreign Policy (İngilizce). 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ a b c Koru, Selim. "How Nietzsche Explains Turkey". The Atlantic. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ a b "Medya Okuryazarlığı Endeksi: Türkiye "Yalan Habere" Dirençsiz". Bianet. 3 Nisan 2018. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ a b (PDF) (İngilizce). Açık Toplum Enstitüsü. Mart 2018. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ Taşdemir, Sergül (16 Haziran 2018). . Journo. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ (PDF). Reuters Institute. 2018. 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ a b Akyol, Mustafa (9 Ocak 2017). "Why Turkish government pushes 'global conspiracy' narrative". Al-Monitor (İngilizce). 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ Gürpınar, Doğan (2014). Komplolar Kitabı. İstanbul: Doğan Kitap. s. 256. ISBN .
- ^ Baer 2013, s. 523–555.
- ^ "Antisemit Komplo Teoricisi Kadir Mısırlıoğlu Öldü". Avlaremoz. 6 Mayıs 2019. 15 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022.
- ^ "İngiltere Büyükelçisi Moore'dan Kadir Mısıroğlu'nun 'Atatürk' iddiasına yanıt: Sahte tarih!". t24.com.tr (2 Eylül 2017). 15 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2018.
- ^ "TURKISH BAN ON FREEMASONS. All Lodges To Be Abolished". Malaya Tribune. 14 Ekim 1935. s. 5. 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
The Government has decided to abolish all Masonic lodges in Turkey on the ground that Masonic principles are incompatible with nationalistic policy.
("Hükûmet, Masonik ilkelerin milliyetçi politika ile bağdaşmadığı gerekçesiyle Türkiye'deki tüm Mason localarını lağvetmeye karar vermiştir.") - ^ "Atatürk'ü böyle zehirlediler". Yeni Şafak. 6 Nisan 2015. 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ Baer 2013.
- ^ "Çağdaş İslam Düşüncesinde Komplo Teorisi". Haksöz Haber. 22 Şubat 2012. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ "Lozan Antlaşması'nın 100. Yılında Komplo Teorileri ve Gizli Maddelerin İzinde". Yalansavar. 25 Temmuz 2023. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mayıs 2024.
- ^ . Mahfi Eğilmez. 3 Temmuz 2016. 22 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ Kuğu, Erhan (1 Haziran 2019). . 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2019.
- ^ Karakaş, Burcu (5 Şubat 2018). "Kutuplaşma araştırması: Sevr Sendromu yükselişte". Deutsche Welle Türkçe. 4 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . Taraf. 26 Ekim 2014. 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . Star. 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ Akyol, Mustafa (19 Mart 2015). "Unraveling the AKP's 'Mastermind' conspiracy theory". Al-Monitor (İngilizce). 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . Sabah. 5 Ocak 2017. 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ "Melih Gökçek'ten Çanakkale depremi için olay iddia". Hürriyet. 7 Şubat 2017. 11 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
Çanakkale’de bugün ciddi bir deprem oldu. Araştırdım. Civarda sismik araştırma yapan bir gemi varmış. Bu geminin ne araştırdığı ve hangi ülkeye ait olduğu acilen çözülmeli. Ben kim ne derse desin olası bir depremin suni olarak yapılacağından endişe taşıyorum. Mutlaka araştırılmalı ve kamuoyuna açıklanmalı. Tesla’yı öğrenirseniz ne demek istediğimiz çok daha iyi anlayacaksınız. Hatırlarsanız, TV’lerde Ağustos’ta deprem olacağını FETO’nun ağzından vermiştim. Amaç o tarihte olacak bir depremle Mehdiliğini ilandı. Olayı ifşa etmemiz o tarihte oyunu bozdu. Şu anda Türkiye’ye vurulmak istenen darbe, İstanbul civarında bir depremle Türkiye’yi ekonomik çöküntüye uğratmak. Bazıları olayı alaya alsa da önemsiyorum. İstanbul, Marmara ve Çanakkale civarında tüm denizaltılar ve büyük teçhizatlı gemiler kontrol altında tutulmalı.
- ^ . Yeni Akit. 17 Ağustos 2017. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ "Van Depremi bir başka ülkenin Türkiye'ye saldırısı mı?". Habertürk. 3 Kasım 2011. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ "Türkiye'yi Hedef Alan Odaklara Net Mesajlar". 3 Aralık 2017. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . Sabah. 6 Mart 2015. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . Sabah. 25 Mayıs 2018. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . Yeni Akit. 9 Ağustos 2018. 14 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . A Haber. 22 Ağustos 2015. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . Haber 7. 24 Mayıs 2018. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ "MetroPoll açıkladı; vatandaşa göre dolardaki artışın sebebi ne?". T24. 17 Mayıs 2018. 10 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ . Diken. 8 Nisan 2018. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ İbrahim Melih Gökçek [@06melihgokcek] (8 Nisan 2018). "1️⃣LA CASA DE PAPEL'İN TÜRKİYE İÇİN HAZIRLANAN FRAGMANINI DİKKATLE SEYREDİN. ŞİMDİ DÜŞÜNÜNCE, BENİM AKLIMA ÖMER TURAN'IN SORDUĞU SORULARIN AYNISI GELİYOR... BİRİNCİSİ ALİ KOÇ'A BENZEYEN GÖRÜNTÜLER BİR SUİKASTİ AKLA GETİRİYOR. İKİNCİSİ KIRMIZI TULUMLUNUN AYAĞINDAKİ POSTAL.▶️ t.co/UzJjjVT7Rg" (X gönderisi). Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020 – X vasıtasıyla.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ . Hürriyet. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
- ^ . Bolu Gündem. 26 Temmuz 2006. 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . Sabah. 9 Mayıs 2012. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ "Turkey villagers see Israeli spy in migratory bird". BBC (İngilizce). 16 Mayıs 2012. 26 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ "Elazığ'da Bulunan Casus Kuş İsrail'li Çıktı". 25 Temmuz 2013. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ Yeni Akit. 16 Haziran 2018. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . Takvim. 21 Temmuz 2018. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018.
- ^ . BBC News Türkçe. 23 Şubat 2023. 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2023.
- ^ . Cumhuriyet. 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2023.
- ^ . Sözcü. 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2023.
Konuyla ilgili yayınlar
- Baer, Marc David (2013). "An Enemy Old and New: The Dönme, Anti-Semitism, and Conspiracy Theories in the Ottoman Empire and Turkish Republic". Jewish Quarterly Review. 103 (4). ss. 523-555. doi:10.1353/jqr.2013.0033.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Komplo teorileri Turk kultur ve siyasetinde sik karsilasilan olgulardir Bu tur teorilere duyulan inancin anlasilmasi Turk siyasetini anlamakta onem arz eder Bu inancin nedenleri arasinda Osmanli Imparatorlugu nun kayip ihtisaminin eksikliginin giderilmesi Turkiye nin dunyanin az gelismis tarafina dahil olarak gorulmesine duyulan rahatsizlik ve Turk toplumunun dusuk seviyeli medya okuryazarligi gosterilmistir Komplo teorilerinin Turkiye deki yayginligiKokenleri ve nedenleri Turk gazeteci yazar Mustafa Akyol komplo teorilerinin Turkiye de neden yaygin oldugunu aciklarken su cumlelere basvurur Bizi onemli hissettiriyor Butun dunya bize karsi komplo kuruyorsa biz cok ozel olmaliyiz Bence bu Turklerin Osmanli Imparatorlugu nun kayip ihtisaminin eksikligini giderme yollarindan birisi Ote yandan Turk iktisatci Selim Koru Turk toplumunun Turkiye nin dunyanin az gelismis tarafina dahil olarak gorulmesinden duydugu rahatsizliga dikkat ceker Acik Toplum Enstitusu nun 2018 tarihli raporuna gore Turk toplumu medya okuryazarligi konusunda Avrupa da sondan ikinci sirada yer almistir Bu durumun Turk toplumunun yalan haberlere karsi korunmasiz bir yapiya burunmesine yol actigi soylenmistir Dusuk egitim seviyesi dusuk okuma aliskanligi dusuk medya ozgurlugu ve dusuk toplumsal guven gibi faktorlerin bir araya gelmesiyle olusturulmus puana gore Turkiye sadece Makedonya nin uzerinde yer alabilmistir Reuters Enstitusu nun 2018 tarihli Dijital Haber Raporu na gore Turkiye acik arayla dunyada en fazla yalan haberin yayinlandigi ulke olmustur Ayirici ozellikler Turkiye deki komplo teorilerinin ayirici ozelliklerinden birisinin teorilerin emir komuta ucunda daima hukumetlerin bulundugu iddiasi oldugu bu iddianin temelinde de Turk egitim sisteminde yer alan asiri devlet merkezci dunya gorusunun yer aldigi soylenmistir Bu gorus devlet disi aktorlerin ozerk bir eylemde bulunamayacagi daima diger devletlerin piyonu olarak kalacaklari dusuncesini de kapsar Turkiye de ideolojiler milliyetcilik ve tarihyazimi uzerinde calisan akademisyen Dogan Gurpinar komploculugun entelektuel tartismalari ve ideolojik duruslari belirleyen bir guce sahip olmasinin ve bir bakima devlet aklini temsil etmesinin Turkiye ye has bir durum oldugunu one surer Bunun yaninda Gurpinar Turkiye deki ideolojilerin buyuk olcude belirli komplocu anlatilarin benimsenmesine dayandigini ifade eder OrneklerOsmanli Turk reformlari Batililasma laiklik ve sekulerizm Sapka Devrimi nden sonra Ataturk o donem Bati dunyasinda cok yaygin bir erkek basligi olan silindir sapka ile 1925 Turkiye yi sekulerlestiren bircok reformu Ataturk u Islamci komplo teorilerinin hedefi haline getirmistir Osmanli Imparatorlugu ve Turkiye Cumhuriyeti ndeki modernist ve sekularist hareketlerin ve reformlarin Yahudi Mason komplolari oldugu inanci Islamcilar arasinda yaygindir Gelenekci imgelere bagliliklari ve her ne kadar Osmanli Hanedani ve padisahlarinin 19 yuzyilda Batililasmaya bizzat onculuk etmesine karsin bu muhafazakar imgeler dogrultusunda birer kisi kultu yarattiklari Osmanli padisahlarini yuceltmeleri nedeniyle Islamcilar Islami gelenege aykiri her seyi kotu sekilde ve komplo teorileriyle tasvir etmektedirler Onlara gore mutlak monarsiye son veren mesrutiyet hareketi geleneksel dini kurumlarin sona ermesi ve laik bir devletin kurulmasi Yahudilerin Masonlarin veya Sabetayistlerin Donmelerin isidir Ornegin Islamci komplo teorilerine gore Mustafa Kemal Ataturk bir Donme idi Ataturk e yonelik komplo teorileri Turkiye Cumhuriyeti nin kurucusu Ataturk e yonelik cesitli komplo teorileri onun sekularist reformlarini desteklemeyen Islamci cevrelerce one surulmustur Ataturk nefretiyle taninan Kadir Misiroglu Ataturk ile ilgili bircok komplo teorisinin arkasindadir Bu komplo teorilerinden biri Ataturk un hilafeti yikmak uzere Birlesik Krallik ile anlasmasi sonucu Anadolu nun Yunan isgaline ugradigidir Ataturk e dair baska bir komplo teorisi ise Turkiye de 1935 te mason localarinin kapatilmasi nedeniyle Ataturk un masonlarca zehirlenerek olduruldugudur 2015 yilinda Yeni Safak Ismet Inonu nun cinayetin planlanmasini ustlendigini iddia etmistir Erdogan a yonelik komplo teorileri 2007 de Turkiye de en cok satilan kitap Ergun Poyraz in yazdigi Musa nin Cocuklari idi Poyraz Recep Tayyip Erdogan in basbakan koltuguna oturtulmasi dahil olmak uzere dunyanin iplerini ceken bir uluslararasi Yahudi komplosunun oldugunu iddia etti Islam a karsi savas Islam a karsi savas askeri ekonomik toplumsal ve kulturel araclar kullanilarak Islam a zarar vermek Islam i zayiflatmak veya yok etmek amacinin gudulmesi planini tanimlayan bir komplo teorisidir Bu komplo teorisinin failleri basta Bati dunyasi olmak uzere kafirler ve Batili siyasi aktorlerle gizli bir anlasma icerisinde olduklari iddia edilen munafiklar olarak gorulur Komplo teorisi gunumuzde modernizasyon ve sekulerlesme karsisindaki toplumsal donusum ve modern devletler arasindaki uluslararasi guc siyaseti gibi genel sorunlari ilgilendirse de Islam a karsi savas olgusunun asil baslangicinin Hacli Seferleri oldugu dusunulur Lozan Antlasmasi nin gizli maddeleri Islamci cevrelerce Lozan Antlasmasi ile ilgili pek cok komplo teorisi ortaya atilmistir Antlasmanin 100 yil sureli yapildigi iddiasi bunlardan biridir Antlasmaya ekli gizli maddelerde Turkiye nin bor ve petrol basta olmak uzere madenlerini cikarmasinin yasaklandigi iddia edilmistir Iddiaya gore antlasmanin suresi 2023 yilinda dolacak dolayisiyla 2023 ten itibaren Turkiye madenleri yer ustune cikarip kullanarak ve ihrac ederek hizla gelismis ulke statusune gececektir Sevr sendromu Sevr sendromu olarak da anilan isgalci guclerin Turk topraklarini bolmeyi amacladigi korkusu Cumhuriyet in 1923 yilindaki ilanindan bugune suregelmistir Ust akil Adalet ve Kalkinma Partisi nin 2002 de goreve gelisinden bu yana komplo teorileri kamuya yonelik soylemlerde giderek daha fazla yer bulmustur Buyuk kismi Recep Tayyip Erdogan destekcisi olan medya kaynak belirtilmeli ulkenin tum problemlerini aciklamada siklikla dis aktorlerin Turk milletine karsi kurmus oldugu komplolar soylemine basvurmaktadir Bu soylemlerin tamami Erdogan liderliginde Turkiye yuz yillik kirilganliktan sonra kuresel bir guc olarak yukselmeye baslamistir Yeni Turkiye dunyadaki tum mazlumlar icin kuresel adaleti temsil ettigi icin dunyanin tum karanlik hukumdarlari Turkiye nin bu sanli ilerleyisi karsisinda panige kapilmislardir Bu nedenle tum piyonlarini Turkiye yi itibarsizlastirmakta zayiflatmakta ve istikrarsizlastirmakta kullanir olmuslardir seklindeki egemen bir siyasi anlatiya uyar 2014 yilinda Recep Tayyip Erdogan ulke tarafindan dusmanca gorulen tum aktorleri ve eylemleri organize etmek suretiyle Turkiye yi zayiflatmanin ve bolmenin kapsamli bir arayisi icinde olan sozde emir komuta odagini isaret etmek icin ust akil terimini ortaya atip terimi ustu kapali olarak Amerika Birlesik Devletleri ile ozdeslestirmistir Erdogan in yani sira Sabah gazetesi de ISID PKK ve Fethullah Gulen gibi farkli devlet disi aktorlerin iyi koordine edilmis bir harekatla ayni anda Turkiye ye saldirdigi iddiasinda bulunmustur 2018 itibari ile Turk medyasi tarafindan terorist gruplardan muhalefet partilerine ve faiz oranlarina Erdogan hukumetinin karsi durdugu her sey guclu yekpare bir dusmanin Turk milletini yok etmek icin kullandigi araclar olarak gosterilmistir Ust akil soyleminin dikkate deger bir ornegi Subat 2017 de donemin Ankara belediye baskani Melih Gokcek tarafindan dile getirilmistir Gokcek Canakkale nin batisinda meydana gelen depremlerin karanlik dis gucler tarafindan Turkiye nin ekonomisini baltalamak icin organize edilmis olabilecegini iddia etmistir Daha eski tarihlerde 1999 Golcuk depremi ve Ekim 2011 Van depremi icin de benzer seyler soylenmis bu depremlerin Amerika Birlesik Devletleri nce HAARP kullanilarak gerceklestirildigi iddia edilmistir 2017 boyunca AKP hukumeti acik bir sekilde Amerika Birlesik Devletleri ni ust akil olarak isimlendirmistir Kasim 2017 tarihli konusmasinda Erdogan Simdi bizi ulkemizle ve siz kardeslerimizle butun bunlarla ilgili senaryolara boyun egmedik diye cezalandirmaya yargilamaya itibarsizlastirmaya calisiyorlar Amerika da Senaryo belli tezgah belli Bunu ulkemizdeki is birlikcileri araciligiyla yapiyorlar FETO ile birlikte yapiyorlar Bu oyuna bizi getiremeyeceksiniz bunu boyle bilin PKK yi bunun icin azdirdilar FETO yu bunun icin sahaya surduler DEAS i bunun icin uzerimize saldilar hatta su anda ana muhalefetin diger adiyla ana hiyanetin basinda bulunan zati da ayni amacla kullaniyorlar Ulkemizde elde edemedikleri neticeye binlerce kilometre otede ayni tezgahla malzemeyle senaryoyla ulasmanin gayreti icindeler Milletimiz sunu bilsin ki bu saldirilarin iftiralarin oyunlarin hicbiri birbirinden bagimsiz degildir Hepsi de ayni gayeye yoneliktir hepsi de Turkiye ye diz cokturmeyi amaclamaktadir hepsi de milletimizi birbirine dusurmeyi hedeflemektedir Istedikleri kadar ugrassinlar basaramayacaklar Cunku bu millet oynanan oyunu gayet iyi biliyor ve ulkesine siki sikiya sahip cikiyor sozlerini kullanmistir Turk lirasinin 2010 itibari ile gorulmeye baslayan deger kaybinin Erdogan a olan destegin azalmasini amaclayan karanlik bir grup ile iliskilendirildigi genis capli bir komplo teorisinin yayildigi gorulmustur Mart 2018 tarihli bir ankete gore Turklerin 42 si AKP secmeninin de 59 u Turk lirasinin deger kaybini yabanci guclerle iliskilendirmistir Mart 2018 tarihinde gazeteci Omer Turan tarafindan Ispanyol Netflix dizisi La Casa De Papel icin Netflix Turkiye tarafindan cekilen tanitim videosunun izleyenlere Gezi Parki protestolarinin ikinci dalgasini yaratmak amaciyla mesaj verdigi iddia edilmistir Daha sonra benzer aciklamalar Melih Gokcek tarafinca da dile getirilmistir Faiz lobisi Turkiye siyasi ve ekonomi tarihinde yuksek faiz oranlari sayesinde kolay ve yuksek kar kazanma pesinde olan kisi veya kuruluslari tanimlamak icin kullanilan ifadedir Israil e yonelik komplo teorileri 2006 yilinda Turkiye de gorulen Kirim Kongo kanamali atesi salgini uzerine Saadet Partisi Bolu Il Baskani Abdullah Uzun tarafindan hastaligi yayan kenelerin ulkeye Israilli kadin turistler tarafindan sokuldugu iddia edilmistir Mayis 2012 tarihinde Gaziantep te koy sakinleri tarafindan ayagina dogabilimcilerin kuslarin goc yollarini izlemek icin kullandigi halkalardan takili olu bir Avrupa ari kusu bulunmustur Halkanin uzerinde yazan Israil Tel Aviv yazisinin endiselendirdigi koy sakinleri kusun uzerinde Israil istihbarati tarafindan bolgeyi gozetlemek icin yerlestirilmis bir mikrocip olabilecegini dusunerek yetkililere haber vermistir Gaziantep Tarim ve Hayvancilik Il Mudurlugu Hayvan Sagligi Sube Muduru Akif Aslanpay ise Bu kusun burnu digerlerinden cok farkli ve cok acik Emniyete bilgi verdim Istihbarattan polisler gelip alacak Ses ve goruntu amacli kullanilmis olabilir Soz konusu Israil ise bunu yapabilirler ifadelerini kullanmistir BBC muhabiri Jonathan Head Turkiye de inanilmasi guc cilgin komplo teorileri cok cabuk yayiliyor Inanilan en yaygin komplo teorileri arasinda Israil i ilgilendirenler var diye yazmistir 2013 te Elazig da koy sakinleri tarafindan ayagina Israil bandi takili bir kerkenez bulunmustur Kus ilkin Firat Universitesi saglik personeli tarafindan kayit belgelerinde Israil ajani olarak tanimlansa da X ray testlerini de iceren detayli bir arastirma sonrasi kusun herhangi bir elektronik ekipman tasimadigi saptanmistir Daha sonra kus herhangi bir islem yapilmadan serbest birakilmistir Haziran 2018 tarihinde Basbakan Binali Yildirim tarafindan Israil in 2018 Eurovision Sarki Yarismasi zaferinin sonraki yarismanin Kudus te yapilmasini kesinlestirmek ve dinler arasi arbedeyi kizistirmak icin oynanan bir oyun oldugu iddia edilmistir Siklikla The Coca Cola Company nin Israil sirketi oldugu iddia edilmis ve bazilarinca kim bu sirketin urunlerine boykot uygulanmistir HAARP 6 Subat 2023 te meydana gelen 2023 Kahramanmaras depremlerinden sonra Twitter da felaketle ilgili milyonlarca paylasimlardan bazilarinda depreme ABD nin Alaska eyaletindeki guclu HAARP vericilerinin yol actigi one suruldu Kaynakca a b c d e f Akyol Mustafa 12 Eylul 2016 The Tin Foil Hats Are Out in Turkey Foreign Policy Ingilizce 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 a b c Koru Selim How Nietzsche Explains Turkey The Atlantic 10 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 a b Medya Okuryazarligi Endeksi Turkiye Yalan Habere Direncsiz Bianet 3 Nisan 2018 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 a b PDF Ingilizce Acik Toplum Enstitusu Mart 2018 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Tasdemir Sergul 16 Haziran 2018 Journo 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 PDF Reuters Institute 2018 22 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2020 a b Akyol Mustafa 9 Ocak 2017 Why Turkish government pushes global conspiracy narrative Al Monitor Ingilizce 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Gurpinar Dogan 2014 Komplolar Kitabi Istanbul Dogan Kitap s 256 ISBN 978 605 09 2090 1 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Baer 2013 s 523 555 Antisemit Komplo Teoricisi Kadir Misirlioglu Oldu Avlaremoz 6 Mayis 2019 15 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2022 Ingiltere Buyukelcisi Moore dan Kadir Misiroglu nun Ataturk iddiasina yanit Sahte tarih t24 com tr 2 Eylul 2017 15 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2018 TURKISH BAN ON FREEMASONS All Lodges To Be Abolished Malaya Tribune 14 Ekim 1935 s 5 16 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 The Government has decided to abolish all Masonic lodges in Turkey on the ground that Masonic principles are incompatible with nationalistic policy Hukumet Masonik ilkelerin milliyetci politika ile bagdasmadigi gerekcesiyle Turkiye deki tum Mason localarini lagvetmeye karar vermistir Ataturk u boyle zehirlediler Yeni Safak 6 Nisan 2015 16 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2020 Baer 2013 Cagdas Islam Dusuncesinde Komplo Teorisi Haksoz Haber 22 Subat 2012 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Lozan Antlasmasi nin 100 Yilinda Komplo Teorileri ve Gizli Maddelerin Izinde Yalansavar 25 Temmuz 2023 6 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mayis 2024 Mahfi Egilmez 3 Temmuz 2016 22 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2020 Kugu Erhan 1 Haziran 2019 6 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2019 Karakas Burcu 5 Subat 2018 Kutuplasma arastirmasi Sevr Sendromu yukseliste Deutsche Welle Turkce 4 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Taraf 26 Ekim 2014 29 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Star 29 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Akyol Mustafa 19 Mart 2015 Unraveling the AKP s Mastermind conspiracy theory Al Monitor Ingilizce 22 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Sabah 5 Ocak 2017 8 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Melih Gokcek ten Canakkale depremi icin olay iddia Hurriyet 7 Subat 2017 11 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Canakkale de bugun ciddi bir deprem oldu Arastirdim Civarda sismik arastirma yapan bir gemi varmis Bu geminin ne arastirdigi ve hangi ulkeye ait oldugu acilen cozulmeli Ben kim ne derse desin olasi bir depremin suni olarak yapilacagindan endise tasiyorum Mutlaka arastirilmali ve kamuoyuna aciklanmali Tesla yi ogrenirseniz ne demek istedigimiz cok daha iyi anlayacaksiniz Hatirlarsaniz TV lerde Agustos ta deprem olacagini FETO nun agzindan vermistim Amac o tarihte olacak bir depremle Mehdiligini ilandi Olayi ifsa etmemiz o tarihte oyunu bozdu Su anda Turkiye ye vurulmak istenen darbe Istanbul civarinda bir depremle Turkiye yi ekonomik cokuntuye ugratmak Bazilari olayi alaya alsa da onemsiyorum Istanbul Marmara ve Canakkale civarinda tum denizaltilar ve buyuk techizatli gemiler kontrol altinda tutulmali Yeni Akit 17 Agustos 2017 2 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Van Depremi bir baska ulkenin Turkiye ye saldirisi mi Haberturk 3 Kasim 2011 28 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Turkiye yi Hedef Alan Odaklara Net Mesajlar 3 Aralik 2017 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Sabah 6 Mart 2015 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Sabah 25 Mayis 2018 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Yeni Akit 9 Agustos 2018 14 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 A Haber 22 Agustos 2015 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Haber 7 24 Mayis 2018 23 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 MetroPoll acikladi vatandasa gore dolardaki artisin sebebi ne T24 17 Mayis 2018 10 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2020 Diken 8 Nisan 2018 21 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2020 Ibrahim Melih Gokcek 06melihgokcek 8 Nisan 2018 1 LA CASA DE PAPEL IN TURKIYE ICIN HAZIRLANAN FRAGMANINI DIKKATLE SEYREDIN SIMDI DUSUNUNCE BENIM AKLIMA OMER TURAN IN SORDUGU SORULARIN AYNISI GELIYOR BIRINCISI ALI KOC A BENZEYEN GORUNTULER BIR SUIKASTI AKLA GETIRIYOR IKINCISI KIRMIZI TULUMLUNUN AYAGINDAKI POSTAL t co UzJjjVT7Rg X gonderisi Erisim tarihi 22 Temmuz 2020 X vasitasiyla Arsivlenmis kopya 3 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2020 Hurriyet 7 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2022 Bolu Gundem 26 Temmuz 2006 20 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Sabah 9 Mayis 2012 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Turkey villagers see Israeli spy in migratory bird BBC Ingilizce 16 Mayis 2012 26 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Elazig da Bulunan Casus Kus Israil li Cikti 25 Temmuz 2013 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Yeni Akit 16 Haziran 2018 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 Takvim 21 Temmuz 2018 24 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2018 BBC News Turkce 23 Subat 2023 23 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mart 2023 Cumhuriyet 21 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mart 2023 Sozcu 7 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mart 2023 Konuyla ilgili yayinlarBaer Marc David 2013 An Enemy Old and New The Donme Anti Semitism and Conspiracy Theories in the Ottoman Empire and Turkish Republic Jewish Quarterly Review 103 4 ss 523 555 doi 10 1353 jqr 2013 0033