Türkmen halkının müziği konargöçer yaşayan Orta Asya Türk toplulukları Kırgızlar ve Kazakların halk müzikleri ile yakından ilişkilidir. Türkmen müziğinde önemli geleneksel müzisyenler arasında gezgin şarkıcılar ile şifacı ve sihirbaz gibi davranan baksı adı verilen şamanlar ve dutar (lavta) gibi enstrümanlarla şarkı söyleyen şamanlar yer alır. Bakşı, eskiden Türkmen toplumunun tuydukçular ile birlikte en önemli müzisyenleriydi.
Türkmenistan'ın millî şairi, koşukları ile tanınan, 18. yüzyılda yaşamış Mahtumkulu Firaki'dir. Orta Asya klasik müzik geleneği olan muğam Türkmenistan'da muğamlar adıyla anılır. Muğam, Türkmenistan'da bir dutarcı ve gidyacı tarafından veya sadece dutarcılardan meydana gelmiş bir topluluk tarafından icra edilen bir pan-Orta Asya klasik müziğidir.
Millî marş
Türkmenistan'ın Sovyetler Birliği dönemindeki millî marşı, tarafından bestelenen ve sözleri Aman Kekilov'a ait olan Türkmenistan idi. Marş, bağımsızlığın ilânından 6 yıl sonra (1997'de) ömrünün sonuna kadar devlet başkanlığını yürütmüş Saparmurat Niyazov tarafından bestesi ve güftesi yazılan Bağımsız, Tarafsız, Türkmenistan (Türkmence: Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan) olarak değiştirildi.
Çalgılar
Dutar
Dutar, Türkmen halk müziğinin en bilinen çalgısıdır. muğamlar ve saltıklardan kırklar ve nevailere kadar birçok tarzda kullanılır. Sazanda adı verilen profesyonel müzisyenler tarafından çalınır. Düğünler, doğumlar gibi olayları kutlamak için çalınmıştır.
Tuyduk
Tuyduk, zurnaya benzer bir nefesli çalgıdır. Türkmenler, çamurdan şekil verilen Âdem'in ruhu olmadığına inanırlar. Sadece Başmelek rolündeki Cebrail, tuyduk ezgileri sayesinde ona hayat verebilirdi. Bir Türkmen efsanesine göre, tuyduk şeytan tarafından icat edildi.
Bir kutlama için antik çağlardan günümüze kadar ulaşan misafir davet etme ritüeli vardır. İki tuyduk çalgıcısı birbirinin önünde durur, enstrümanlarını yukarı doğru çevirir ve uyum içinde çalar. Bunu yaparken de bu ritüelin Şamanizmle bağlantılı olduğunu andıran sihirli dairesel hareketlerde bulunurlar.
Dili tuyduk
Dili tuyduk, bir Türkmen üflemeli çalgısıdır. Ağırlıklı olarak Türkmen halk müziğinde kullanılan klarnete benzeyen, tek sazlı bir çalgıdır. Enstrümanın menzili, altı parmak deliğinin önerdiğinden daha büyüktür, üst perdedeki sesler nefes kontrolü ile elde edilir. Dili tuyduklar baharda, sazların uzamaya başladığı zamanlarda bir çoban tarafından birkaç dakika içinde oyulabilir. Ancak bir polis bandosu için bir dizi pirinç enstrümanın şehre gelmesi için para ve zaman yatırımı gerekir.
Gargı tuyduk
Gargı tuyduk, efsaneye göre kökeni Büyük İskender'e dayandığı sanılan uzun bir neydir ve eski Mısır'da da bir benzerinin olduğu düşünülmektedir. Gargı, Türkmen Türkçesinde "kamış" anlamına gelir.
Kaynakça
- ^ . web.archive.org. 3 Mayıs 2005. 3 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
- ^ In Broughton, Simon and Ellingham, Mark with McConnachie, James and Duane, Orla (Ed.). World Music, Vol. 2: Latin and North America, Carribeans, India, Asia and Pacific (İngilizce). Rough Guides Ltd, Penguin Books. ss. 24-31. ISBN .
- ^ Broughton, Simon and Sultanova, Razia. (2000). Bards of the Golden Road (İngilizce).
Dış bağlantılar
- BBC Radio 3 Audio (105 dakika): Türkmenistan – Aşkabat'ta Noel. 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 25 Kasım 2010.
- TurkmenCafe – Türkmen müzik sitesi. 19 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkmen müziklerini ve videolarını dinleyin ve izleyin. TMHits.com 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkmen müzik sitesi - Dünya Belli 9 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkmen müzik sitesi – Dutar 10 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkmen halkinin muzigi konargocer yasayan Orta Asya Turk topluluklari Kirgizlar ve Kazaklarin halk muzikleri ile yakindan iliskilidir Turkmen muziginde onemli geleneksel muzisyenler arasinda gezgin sarkicilar ile sifaci ve sihirbaz gibi davranan baksi adi verilen samanlar ve dutar lavta gibi enstrumanlarla sarki soyleyen samanlar yer alir Baksi eskiden Turkmen toplumunun tuydukcular ile birlikte en onemli muzisyenleriydi Turkmen baksilari Turkmenistan in milli sairi kosuklari ile taninan 18 yuzyilda yasamis Mahtumkulu Firaki dir Orta Asya klasik muzik gelenegi olan mugam Turkmenistan da mugamlar adiyla anilir Mugam Turkmenistan da bir dutarci ve gidyaci tarafindan veya sadece dutarcilardan meydana gelmis bir topluluk tarafindan icra edilen bir pan Orta Asya klasik muzigidir Milli marsTurkmenistan in Sovyetler Birligi donemindeki milli marsi tarafindan bestelenen ve sozleri Aman Kekilov a ait olan Turkmenistan idi Mars bagimsizligin ilanindan 6 yil sonra 1997 de omrunun sonuna kadar devlet baskanligini yurutmus Saparmurat Niyazov tarafindan bestesi ve guftesi yazilan Bagimsiz Tarafsiz Turkmenistan Turkmence Garassyz Bitarap Turkmenistan olarak degistirildi CalgilarDutar Dutar Turkmen halk muziginin en bilinen calgisidir mugamlar ve saltiklardan kirklar ve nevailere kadar bircok tarzda kullanilir Sazanda adi verilen profesyonel muzisyenler tarafindan calinir Dugunler dogumlar gibi olaylari kutlamak icin calinmistir Tuyduk Tuyduk zurnaya benzer bir nefesli calgidir Turkmenler camurdan sekil verilen Adem in ruhu olmadigina inanirlar Sadece Basmelek rolundeki Cebrail tuyduk ezgileri sayesinde ona hayat verebilirdi Bir Turkmen efsanesine gore tuyduk seytan tarafindan icat edildi Bir kutlama icin antik caglardan gunumuze kadar ulasan misafir davet etme ritueli vardir Iki tuyduk calgicisi birbirinin onunde durur enstrumanlarini yukari dogru cevirir ve uyum icinde calar Bunu yaparken de bu rituelin Samanizmle baglantili oldugunu andiran sihirli dairesel hareketlerde bulunurlar Dili tuyduk Dili tuyduk bir Turkmen uflemeli calgisidir Agirlikli olarak Turkmen halk muziginde kullanilan klarnete benzeyen tek sazli bir calgidir Enstrumanin menzili alti parmak deliginin onerdiginden daha buyuktur ust perdedeki sesler nefes kontrolu ile elde edilir Dili tuyduklar baharda sazlarin uzamaya basladigi zamanlarda bir coban tarafindan birkac dakika icinde oyulabilir Ancak bir polis bandosu icin bir dizi pirinc enstrumanin sehre gelmesi icin para ve zaman yatirimi gerekir Gargi tuyduk Gargi tuyduk efsaneye gore kokeni Buyuk Iskender e dayandigi sanilan uzun bir neydir ve eski Misir da da bir benzerinin oldugu dusunulmektedir Gargi Turkmen Turkcesinde kamis anlamina gelir Kaynakca web archive org 3 Mayis 2005 3 Mayis 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Temmuz 2021 In Broughton Simon and Ellingham Mark with McConnachie James and Duane Orla Ed World Music Vol 2 Latin and North America Carribeans India Asia and Pacific Ingilizce Rough Guides Ltd Penguin Books ss 24 31 ISBN 1 85828 636 0 Broughton Simon and Sultanova Razia 2000 Bards of the Golden Road Ingilizce Dis baglantilarBBC Radio 3 Audio 105 dakika Turkmenistan Askabat ta Noel 25 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 25 Kasim 2010 TurkmenCafe Turkmen muzik sitesi 19 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkmen muziklerini ve videolarini dinleyin ve izleyin TMHits com 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkmen muzik sitesi Dunya Belli 9 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkmen muzik sitesi Dutar 10 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde