Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Umeå ( (
| Umeå | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
Slogan: Björkarnas Stad (Huş ağaçlarının kenti) | |
| İl | Västerbotten ili |
| Bölge | |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 33.46 km² |
| Nüfus (2016) | |
| • Toplam | 89,607 |
| • Yoğunluk | 2261/km² |
| Zaman dilimi | |
Resmî site umea.se | |
Umeå, İsveç'in en hızlı büyüyen kentlerinden biri olduğu gibi kent, 1965 yılında ilk üniversitesine kavuştu. Konut sayısının son otuz yılda ikiye katlandığı kentte her yıl ortalama 700-800 yeni apartman inşa edilmektedir.
Tarih
Tarihte kentin adı ilk defa 14. yüzyılda anılmaya başladı. O dönemde, içinde Umeå'nun da olduğu kuzey toprakları genel olarak yerleşilmemiş alanlardı. Bu dönemde kente bir ahşap kilise inşa edildi. Böylelikle kent arazilerinde bir denetleme yerleşkesi konumunu aldı.
Bunu izleyen yüzyıllar boyunca Umeå, kuzeydeki dağınık kasabalar arasında bir kent olarak kaldı. Bu sıralarda Samiler, bölgede ticaret yapmaya başladı. Ancak hâlen resmî anlamda kentin bulunduğu yerde önemli boyutta bir yerleşim kurulamamıştı. Bu nedenle kent, 1590'larda kent konumunu yitirdi.
1622'de kent, kral tarafından tekrar kuruldu. 1638'de ise bölgedeki evlerin sayısı kırka yükseldi. 1714 ve 1720 yıllarında Rus saldırılarıyla karşılaşan bölge, tamamen yandı. 1809 yılındaki Fin Savaşı'nda altındaki Rus ordusu kenti ele geçirdi ve bölgeyi hazirandan ağustosa kadar elinde tuttu.
25 Haziran 1888 tarihinde yaşanan büyük bir yangın, kentin doğu yakasını vurdu ve o zamanki 3000'lik nüfusun 2300'ünü evsiz bıraktı. Yangının ardından yeniden inşa edilen kentin büyük bulvarlarının kenarlarına ileriki yangınların yayılmasını önlemek için adi huş ağaçları dikildi. Bu nedenden dolayı kent günümüzde Björkarnas Stad veya Huş ağaçlarının kenti olarak bilinmektedir. Öyle ki, kentin buz hokeyi takımı olan Björklöven, huş yaprakları anlamına gelmektedir.
Coğrafya
Umeå, Botni Körfezi'nin kıyısında, 'in güney kısmındaki Ume Nehri'nin ağzında kuruludur. Kent, başkent Stokholm'ün 600 km kuzeyinde olup, Kuzey Kutup Çizgisi'nin de 400 km güneyindedir. Kent, Stokholm-Uppsala bölgesindeki Kuzey İsveç'in en büyük kenti olup, kimi zaman bu bölgenin de yöresel merkezi olarak da anılmaktadır. Kentin yakınlarındaki Holmsund, kentin limanı olarak bilinir. Buradan kalkan feribotlar, şehrin kardeş kentleri arasında olan ve Finlandiya'da yer alan Vaasa (İsveççe: Vasa) kentine ulaşır. Bu kentle yakın ilişkilerden dolayı, birçok Fin asıllı İsveçli de Umeå'da yaşar.
İklim
 Umeå (2002-2018) iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 12,0 | 9,0 | 14,2 | 21,5 | 27,8 | 33,5 | 32,2 | 30,2 | 25,5 | 18,8 | 13,4 | 9,5 | 33,5 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | −3,2 | −2,6 | 1,8 | 7,2 | 13,6 | 18,0 | 21,4 | 19,8 | 14,9 | 7,4 | 2,3 | −0,6 | 11,8 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −7,2 | −6,9 | −3 | 2,4 | 8,1 | 12,5 | 16,2 | 14,8 | 10,1 | 3,6 | −0,9 | −4,4 | 9,7 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −11,1 | −11,1 | −7,7 | −2,4 | 2,5 | 7,0 | 10,9 | 9,7 | 5,2 | −0,2 | −4 | −8,1 | 7,1 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −38 | −38,2 | −32,4 | −25,5 | −9 | −4,5 | −1 | −2,5 | −7,5 | −20,2 | −29 | −34 | −38,2 |
| Ortalama yağış (mm) | 37,3 | 29,8 | 27,7 | 28,7 | 45,0 | 63,5 | 76,2 | 71,1 | 38,9 | 51,9 | 52,3 | 44,4 | 566,8 |
| Kaynak: İsveç Meteoroloji Enstitüsü | |||||||||||||
Ulaşım
Kentteki karayolu ulaşım altyapısı oldukça sağlamdır. E4 ve E12 hatlı karayolları kentten geçtiği gibi, kent merkezinin 4 km uzağında Umeå Havaalanı bulunmaktadır. Bu havaalanı İsveç'in en büyük yedinci havalimanı olup, sadece 2007 yılında 810,704 yolcu taşımasıyla bilinmektedir.
demiryolu altyapısı ise fazla gelişmiş değildir. Kente olan tek demiryolu bağlantısı, dolambaçlı bir ray uzantısıdır. Bu yol kullanılarak başkent Stokholm'e 10 saatte ulaşmak mümkündür. Ancak diğer kentlere bu kadar hızlı ulaşmak, demiryolu aracılığıyla pek mümkün değildir. Ancak gündemde olan ve tüm İsveç'i kapsayan büyük bir demiryolu projesinin kenti de içine alarak tüm İsveç'i bağlaması düşünülmektedir. Yine bu hatlarda kullanılacak yüksek hızlı demiryolu trenleri sayesinde başkente 5,5 saatte ulaşmanın yanı sıra, Avrupa kentlerine daha kısa sürede ulaşım mümkün olacaktır.
Kültür
Umeå, İsveç'in kuzey kentleri arasında önemli bir kültür merkezidir. Norrland Opera'nın merkezi kentte olup, yıllık de kentte düzenlenmektedir. Şehirde kurulan hardcore punk grubu Refused, dünya çapında bilinen bir gruptur. Yine progressive metal grupları Meshuggah ve da kentte kurulan başarı elde etmiş müzik grupları arasındadır. Bunların yanı sıra kentte Västerbotten bölgesi ile ilgili, kentin tarihi ile ilgili, resim sanatı ile ilgili ve kayak sporu ile ilgili müzeler mevcuttur.
Tüm bunların yanı sıra kentte bulunan cami, şu anda dünyanın en kuzeyindeki cami olma özelliğini taşımaktadır. Tüm bu özelliklerinin yanında, kent 2014 yılında Avrupa'nın kültür başkenti olma adaylarındandır.
Medya
Umeå, Kuzey İsveç'in bir televizyon yayın merkezidir. SVT Nord ve TV4'ün kuzey ofisi, kentte kuruludur. Västerbotten bölgesinin önemli yerel gazeteleri olan ve , Umeå'da yer alır.
Spor
Kent, adlı kadın futbol takımının ev sahibidir. Bu takım son yıllarda birçok yarışmada dereceler elde etmiştir. Yine kentteki en bilinen erkek futbol takımı olan de birçok ligde yer almıştır. IF Björklöven adlı buz hokeyi takımına da ev sahipliği yapan kent, 'in de düzenlendiği yerdir.
Eğitim
, 29,000 öğrenciye ve 4,200 çalışana sahiptir. 1960'ların ortasında kurulan bu üniversite sayesinde kentin nüfusu 40 yılda ikiye katlandı. Şehirde aynı doğrultuda nüfus her yıl ortalama 1000 kişi artmaktadır. Şehir bu özellikleriyle çevresindeki ağır sanayinin hakim olduğu kentlerden ayrılarak, tipik bir eğitim kenti sıfatını kazanmaktadır.
veya Sveriges Lantbruksuniversitet de aynı şekilde merkezi Ultuna'da bulunan fakat birkaç kampüsünün de Umeå'da bulunduğu bir eğitim kurumudur.
Ekonomi
Üniversiteler sayesinde, tıp alanında birçok ekonomik faaliyet, kent çapında uygulanabilmektedir. Özellikle Umeå Üniversitesi, ABB, Volvo, Skanska, Ericsson ve gibi şirketlerle beraber çalışmaktadır.
Merkezi kentte bulunan bazı şirketler aşağıdaki gibidir:
- Komatsu Forest, European HQ
- , Scandinavian HQ
Kardeş kentler
Galeri
-
![image]()
Eski belediye binası -
![image]()
Bir bulvarda huş ağacı -
![image]()
Haliciyle beraber Ume Nehri
Kaynakça
- ^ "More about Umeå - Umeå kommun". 18 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.
- ^ a b c (İsveççe) 1300-1652 Umeå kommun 14 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Umeå official website. 26 Ağustos 2008 tarihinde erişildi. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "umehist" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ . 16 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.
- ^ (İsveççe) 1714-1809 - Umeå kommun 9 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Umeå resmî sitesi. 26 Ağustos 2008 tarihinde erişildi.
- ^ . 26 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.
- ^ (İsveççe). . 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . smhi.se. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 24 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Umeå ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- , resmî site
- , resmî site
- , resmî site
- , resmî site
- Umeå Üniversitesi 22 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Umeå UPSC 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- CGH 25 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Umea ʉːme oː dinle Fince Uumaja Kuzey Samice Ubmi Isvec in kuzeydogu kusaginda bulunan bir kenttir Sehir Botni Korfezi nin kiyisinda ormanlik bir arazi uzerinde kuruludur Bir egitim kenti olan Umea ayrica Isvec icin onemli tip ve sanayi kentlerinden biridir Sehirde iki universite ve 30 000 in uzerinde ogrenci yer almaktadir UmeaSehirArmaSlogan Bjorkarnas Stad Hus agaclarinin kenti IlVasterbotten iliBolgeYuzolcumu Toplam33 46 km Nufus 2016 Toplam89 607 Yogunluk2261 km Zaman dilimiUTC 01 00Resmi site umea se Umea Isvec in en hizli buyuyen kentlerinden biri oldugu gibi kent 1965 yilinda ilk universitesine kavustu Konut sayisinin son otuz yilda ikiye katlandigi kentte her yil ortalama 700 800 yeni apartman insa edilmektedir TarihTarihte kentin adi ilk defa 14 yuzyilda anilmaya basladi O donemde icinde Umea nun da oldugu kuzey topraklari genel olarak yerlesilmemis alanlardi Bu donemde kente bir ahsap kilise insa edildi Boylelikle kent arazilerinde bir denetleme yerleskesi konumunu aldi Bunu izleyen yuzyillar boyunca Umea kuzeydeki daginik kasabalar arasinda bir kent olarak kaldi Bu siralarda Samiler bolgede ticaret yapmaya basladi Ancak halen resmi anlamda kentin bulundugu yerde onemli boyutta bir yerlesim kurulamamisti Bu nedenle kent 1590 larda kent konumunu yitirdi 1622 de kent kral tarafindan tekrar kuruldu 1638 de ise bolgedeki evlerin sayisi kirka yukseldi 1714 ve 1720 yillarinda Rus saldirilariyla karsilasan bolge tamamen yandi 1809 yilindaki Fin Savasi nda altindaki Rus ordusu kenti ele gecirdi ve bolgeyi hazirandan agustosa kadar elinde tuttu 25 Haziran 1888 tarihinde yasanan buyuk bir yangin kentin dogu yakasini vurdu ve o zamanki 3000 lik nufusun 2300 unu evsiz birakti Yanginin ardindan yeniden insa edilen kentin buyuk bulvarlarinin kenarlarina ileriki yanginlarin yayilmasini onlemek icin adi hus agaclari dikildi Bu nedenden dolayi kent gunumuzde Bjorkarnas Stad veya Hus agaclarinin kenti olarak bilinmektedir Oyle ki kentin buz hokeyi takimi olan Bjorkloven hus yapraklari anlamina gelmektedir CografyaUmea Botni Korfezi nin kiyisinda in guney kismindaki Ume Nehri nin agzinda kuruludur Kent baskent Stokholm un 600 km kuzeyinde olup Kuzey Kutup Cizgisi nin de 400 km guneyindedir Kent Stokholm Uppsala bolgesindeki Kuzey Isvec in en buyuk kenti olup kimi zaman bu bolgenin de yoresel merkezi olarak da anilmaktadir Kentin yakinlarindaki Holmsund kentin limani olarak bilinir Buradan kalkan feribotlar sehrin kardes kentleri arasinda olan ve Finlandiya da yer alan Vaasa Isvecce Vasa kentine ulasir Bu kentle yakin iliskilerden dolayi bircok Fin asilli Isvecli de Umea da yasar Iklim Umea 2002 2018 iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 12 0 9 0 14 2 21 5 27 8 33 5 32 2 30 2 25 5 18 8 13 4 9 5 33 5Ortalama en yuksek sicaklik C 3 2 2 6 1 8 7 2 13 6 18 0 21 4 19 8 14 9 7 4 2 3 0 6 11 8Ortalama sicaklik C 7 2 6 9 3 2 4 8 1 12 5 16 2 14 8 10 1 3 6 0 9 4 4 9 7Ortalama en dusuk sicaklik C 11 1 11 1 7 7 2 4 2 5 7 0 10 9 9 7 5 2 0 2 4 8 1 7 1En dusuk sicaklik C 38 38 2 32 4 25 5 9 4 5 1 2 5 7 5 20 2 29 34 38 2Ortalama yagis mm 37 3 29 8 27 7 28 7 45 0 63 5 76 2 71 1 38 9 51 9 52 3 44 4 566 8Kaynak Isvec Meteoroloji EnstitusuUlasimKentteki karayolu ulasim altyapisi oldukca saglamdir E4 ve E12 hatli karayollari kentten gectigi gibi kent merkezinin 4 km uzaginda Umea Havaalani bulunmaktadir Bu havaalani Isvec in en buyuk yedinci havalimani olup sadece 2007 yilinda 810 704 yolcu tasimasiyla bilinmektedir demiryolu altyapisi ise fazla gelismis degildir Kente olan tek demiryolu baglantisi dolambacli bir ray uzantisidir Bu yol kullanilarak baskent Stokholm e 10 saatte ulasmak mumkundur Ancak diger kentlere bu kadar hizli ulasmak demiryolu araciligiyla pek mumkun degildir Ancak gundemde olan ve tum Isvec i kapsayan buyuk bir demiryolu projesinin kenti de icine alarak tum Isvec i baglamasi dusunulmektedir Yine bu hatlarda kullanilacak yuksek hizli demiryolu trenleri sayesinde baskente 5 5 saatte ulasmanin yani sira Avrupa kentlerine daha kisa surede ulasim mumkun olacaktir KulturUmea Isvec in kuzey kentleri arasinda onemli bir kultur merkezidir Norrland Opera nin merkezi kentte olup yillik de kentte duzenlenmektedir Sehirde kurulan hardcore punk grubu Refused dunya capinda bilinen bir gruptur Yine progressive metal gruplari Meshuggah ve da kentte kurulan basari elde etmis muzik gruplari arasindadir Bunlarin yani sira kentte Vasterbotten bolgesi ile ilgili kentin tarihi ile ilgili resim sanati ile ilgili ve kayak sporu ile ilgili muzeler mevcuttur Tum bunlarin yani sira kentte bulunan cami su anda dunyanin en kuzeyindeki cami olma ozelligini tasimaktadir Tum bu ozelliklerinin yaninda kent 2014 yilinda Avrupa nin kultur baskenti olma adaylarindandir Medya Umea Kuzey Isvec in bir televizyon yayin merkezidir SVT Nord ve TV4 un kuzey ofisi kentte kuruludur Vasterbotten bolgesinin onemli yerel gazeteleri olan ve Umea da yer alir Spor Kent adli kadin futbol takiminin ev sahibidir Bu takim son yillarda bircok yarismada dereceler elde etmistir Yine kentteki en bilinen erkek futbol takimi olan de bircok ligde yer almistir IF Bjorkloven adli buz hokeyi takimina da ev sahipligi yapan kent in de duzenlendigi yerdir Egitim 29 000 ogrenciye ve 4 200 calisana sahiptir 1960 larin ortasinda kurulan bu universite sayesinde kentin nufusu 40 yilda ikiye katlandi Sehirde ayni dogrultuda nufus her yil ortalama 1000 kisi artmaktadir Sehir bu ozellikleriyle cevresindeki agir sanayinin hakim oldugu kentlerden ayrilarak tipik bir egitim kenti sifatini kazanmaktadir veya Sveriges Lantbruksuniversitet de ayni sekilde merkezi Ultuna da bulunan fakat birkac kampusunun de Umea da bulundugu bir egitim kurumudur EkonomiUniversiteler sayesinde tip alaninda bircok ekonomik faaliyet kent capinda uygulanabilmektedir Ozellikle Umea Universitesi ABB Volvo Skanska Ericsson ve gibi sirketlerle beraber calismaktadir Merkezi kentte bulunan bazi sirketler asagidaki gibidir Komatsu Forest European HQ Scandinavian HQKardes kentlerVaasa Finlandiya Harstad Norvec Helsingor Danimarka Wurzburg Almanya Petrozavodsk Rusya Saskatoon Saskatchewan Kanada Kashan Iran Osmangazi Turkiye Oxford Birlesik Krallik Tepebasi Turkiye Nilufer TurkiyeGaleriEski belediye binasi Bir bulvarda hus agaci Haliciyle beraber Ume NehriKaynakca More about Umea Umea kommun 18 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2009 a b c Isvecce 1300 1652 Umea kommun 14 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Umea official website 26 Agustos 2008 tarihinde erisildi Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi umehist adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme 16 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2009 Isvecce 1714 1809 Umea kommun 9 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Umea resmi sitesi 26 Agustos 2008 tarihinde erisildi 26 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2009 Arsivlenmis kopya PDF 13 Subat 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Haziran 2009 Isvecce 5 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi smhi se 22 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi 24 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2009 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Umea ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir resmi site resmi site resmi site resmi site Umea Universitesi 22 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Umea UPSC 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde CGH 25 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde