Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Varna Deniz Muharebesi ya da Draçki Saldırısı (Bulgarca: Атаката на Дръзки - Atakata na Drızki), 21 Kasım 1912 tarihinde Karadeniz'de, Bulgaristan'ın Varna limanının 32 mil açığında dört Bulgar torpido botu ile Osmanlı kruvazörü Hamidiye arasında meydana gelen çatışmadır.
| Varna Deniz Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Balkan Savaşı | |||||||
 İstanbul Boğazı'nda demirli hâldeki Hamidiye kruvazörü (1914) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Bulgaristan Krallığı |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| | Hüseyin Rauf Bey | ||||||
| Güçler | |||||||
| 4 torpido botu | 1 kruvazör 1 muhrip 1 torpido botu | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 1 yaralı | 8 ölü, 30 yaralı | ||||||
Birinci Balkan Savaşı'nda birçok cephede savaşan Osmanlı İmparatorluğu, özellikle Kırkkilise (Kırklareli) ve Lüleburgaz'daki muharebelerde aldığı yenilgilerin ardından donanma gücü bakımından zayıf düşmüştü. Romanya'nın Köstence limanı ile İstanbul arasındaki deniz yolu, artık kendileri için tehlike altındaydı. Bölgedeki gemilerin güvenliğini sağlama ve mümkünse Bulgar torpido botlarını avlama göreviyle Varna'ya giden Osmanlı filosu, 21 Kasım'da Draçki (Arsız), Letyaşi (Uçar), Simeli (Cesur) ve Stroki (Ciddi) adlarında dört Bulgar torpido botu ile çatışmaya girdi. Draçki tarafından ateşlenen bir torpido ile hasar alan Hamidiye, mürettebatın çabası ve denizin durgun olması sayesinde batmaktan kurtulabildi. Baş kısmı ön top bataryasına dek suya gömülen kruvazör, İstanbul'a çekildi. Stroki, Draçki ve Simeli de çatışmadan hasarlı olarak ayrıldı.
Arka plan
Birinci Balkan Savaşı esnasında Osmanlı donanması; Karadeniz'deki askerî nakliyatları korumak, Ege Denizi'nde harekât yapmak, çekilmekte olan ordu ile ortak harekât düzenlemek gibi birçok görevi yerine getirmişti. Donanma İstanbul'da üslenirken gemiler; Marmara Denizi'nde Silivri ve Marmaraereğlisi, Karadeniz'de ise Çatalca ve Midye bölgelerinde orduya destek görevlerinde bulunuyor, düşman birliklerine karşı ateş desteği sağlıyorlardı. 726 tonluk torpido gambotu ve altı torpido botundan oluşanBulgaristan Donanması ise ana üssünü Varna'da kurmuş, liman savunması görevlerinde ve ticaret gemilerine karşı harekâtlarda bulunuyorlardı. Bulgar donanmasının ana amacı, Rusya'ya olan deniz hatlarını açık tutmaktı.Köstence ile İstanbul arasındaki nakliyatlarda Osmanlı gemileri, Bulgar torpido botu tehlikesine karşı ya Osmanlı savaş gemilerinin himayesinde hareket ediyorlar ya Varna'yı gündüz saatlerinde geçiyorlar ya da torpido botlarının menzili dışında bir kavis çiziyorlardı.
Harekât planı
19 Kasım 1912'de Osmanlı Bahriye Nezâreti, Bulgar torpido botlarının Varna açıklarında İstanbul'a cephane taşıyan bir vapuru arayacaklarına dair istihbarat aldı. Aynı günlerde Mithatpaşa ve Akdeniz ticaret gemileri Köstence'ye, Köstence'de savaş malzemesi yüklemiş olan Kızılırmak gemisi ise İstanbul'a hareket edecekti. Bahriye Nezâreti bu durumu Başkomutanlık vekaletine bildirerek Berk-i Satvet torpido kruvazörünün ticaret gemilerine eşlik etmesini teklif etti. Başkomutanlık vekaleti ise sadece gemilerin himaye edilmesini yetersiz bularak Varna Limanı'nın daimi şekilde göz altına alınmasını talep etti. Bu emir üzerine Bahriye Nezâreti, Hamidiye kruvazörü ile Basra ve Yarhisar muhriplerini Varna'ya göndermeye, Berk-i Satvet'i de ticaret gemileriyle birlikte Köstence'ye hareket ettirmeye karar verdi. Donanma Komutan Vekili Albay Tahir Burak, bu kararı uygulaması için yardımcısı Albay Ramiz'e Hamidiye'yi refakatinden ayırarak Büyükçekmece'ye göndermesini emretti. Berk-i Satvet Mithatpaşa ve Akdeniz gemilerine Köstence'ye dek refakat edecek, dönüşte Kızılırmak vapurunu İstanbul'a getirecekti. Varna'ya gidecek kuvvet ise Donanma komutan vekili komutasında Hamidiye, Basra ve Yarhisar'dan oluşuyordu; ancak Basra muhribinin arızalanması sebebiyle yerini Berkefşan torpido botu aldı.
Gemilere verilen görev, Bulgarların cephane yüklü Osmanlı ticaret gemilerine saldırmasını önleme ve mümkün olursa Bulgar torpido botlarını imha etmeyi içeriyordu. Yarhisar ile Önyüzbaşı Rauf (Orbay) komutasındaki Hamidiye, 20 Kasım sabah saat 09.00'da Karadeniz'e açıldı. Arızalanan Berkefşan onarımının ardından saat 13.00'te bu iki gemiye katıldı. Saat 16.50'de Hamidiye'de yapılan toplantıda Yarhisar'a Varna'nın 8 mil güneyindeki ağzında, Berkefşan'a ise 8 mil kuzeyindeki Çengene kayaları burnunda pozisyon almasını, Bulgar torpido botlarının limana giriş-çıkışını gözlemlemesini ve torpido botlara hücum etmesini emretti. Düşmanı gören gemi hiçbir sebeple görev yerini terk etmeyecek,Hamidiye'ye kırmızı veri atarak rapor verecekti. Harekâttan sonra ertesi gün sabah 08.00'de Balçık önünde buluşulacaktı.
Çatışma
Toplantının ardından gemiler 17.50'de Varna'ya doğru hareket etti ve saat 20.00'de dağılarak görev bölgelerine doğru yola çıktı.Yarhisar 21.30'da, Berkefşan 00.00'da yerini almıştı. Bu esnada Hamidiye de saatte 10 mil hızla Varna'ya doğru seyrediyordu. Bu esnada dört Bulgar torpido botu Varna Limanı dışında, saat 22.20'den beri toplu şekilde devriyedeydi. Berkefşan bölgeden geçmesine rağmen taraflar birbirini tespit edemedi.
Hamidiye, 21 Kasım saat 00.40'ta Varna'nın 15 mil açığındayken kumanda köprüsünde duran Yüzbaşı Hasan Bey iskele başomuzluğunda iki ufak teknenin karartısını gördü ve öndeki botun bacasından çıkan alev parçasını işaret fişeği zannederek parola sormaya karar verdi. Bulgar torpido botları Letyaşi ve Stroki yakın bir grupta, Draçki ve Simeli ise aynı hat üzerinde daha geride seyrediyorlardı. Bulgarlar Hamidiye'yi 00.30'da tespit etti, hatalı şekilde bir ticaret gemisi zannedip yaklaştılar.Hamidiye'nin parola sormak için kırmızı işaret fişeği ateşlemesiyle birlikte Bulgarlar, karşılarındakinin bir savaş gemisi olduğunu anladılar. Kaptan 'in ifadesine göre Hamidiye'yi saat 00.30'da gören ve ilk başta bir vapur zannederek üzerine giden Bulgarlar, 10 dakika sonra Hamidiye veya Mecidiye'den biri olduğunu anlayıp 00.43'te ateş emri verdi.
Parola isteğine cevap alamayan Hamidiye, karartılara doğru 150 mm'lik baş ve 120 mm'lik iskele başomuzluk toplarıyla ateşe başladı. Sancak tarafındaki 47 mm'lik toplar da gelişigüzel ateş açmıştı. Letyaşi'ye doğru bir torpido fırlattı ancak ıskaladı, Letyaşi son sürat ilerleyerek uzaklaştı, Stroki ise sancak alabanda ederek Simeli'nin dümen suyuna girdi. Aynı zamanda torpido saldırısına karşı sakınma amacıyla iskele alabanda ederek pruvasını düşman gemilerine doğru çevirmeye başladı. Gemi yerini belli etmemek için ışıldaklarını yakmamıştı ama bu yüzden top atışlarını tanzim etmekte zorlanıyordu. Bulgar torpido botları Hamidiye'ye karşı iki gruba ayrıldılar ve gemiyi kıskaca aldılar. İsabet alan Smeli ise bir süre daireler çizmiş, bir astsubayın yedek dümen tertibatını dervreye sokması ile kontrol altına alınmıştı.Draçki'nin 400 metre mesafeden fırlattığı bir torpido Hamidiye'nin sancak başomuzluğuna isabet etti. Su almaya başlayan geminin burnu topların hizasına dek denize gömüldü. Mürettebat bir yandan topçu ateşiyle düşmanı uzaklaştırmaya çalışıyor, bir yandan da suyu boşaltmaya uğraşıyordu. Bu esnada Letyaşi ikinci bir torpido ateşledi ancak isabet ettiremedi. Bulgarlar torpido isabetinin farkına varmamıştı. Komutan gemisi olan Letyaşi batıya doğru gidip durdu ve ışıldakla diğer botları çağırdı, daha sonra sahile gitti. Bu esnada diğer üç bot Berkefşan ile çatışmaya girmişti.
Hamidiye'nin sancak başomuzluğunda bir hasar vardı. Barut gazının basıncıyla iskele bordasında da bir gedik açılmıştı. Ateşçi mangasından sekiz bahriyeli ölmüştü. Çatışma boyunca Hamidiye 16 adet 150 mm, 75 adet 120 mm ve 70 adet 47 mm mermi yakmıştı. Letyaşi'de hasar yoktu, Stroki'de yangın çıkmış ve iskele başomuzluğu harap olmuştu, Draçki'nin üzerine patlayan mermi filikasını parçalamış ve güvertesini delerek buhar borusunu patlatmıştı, Simeli'nin ise dümen makinesi harap olmuş, ön kazanının zarfı yırtılmış ve buhar borusu patlamıştı, ayrıca topçu muavini yaralanmıştı. Çatışma boyunca Bulgar torpido botları toplam on bir torpido fırlattı.
Bu esnada kuzeyindeki çatışmadaki topçu atışlarını gören Yarhisar, aldığı emirlere sadık kalarak 05.30'a dek görev bölgesinde kalmış ve Hamidiye'nin yardımına gitti. Berkefşan ilk başta görev bölgesinde kalmış, saat 01.15'te gördüğü duman bulutlarına doğru yola çıkmış, Stroki, Draçki ve Simeli ile karşılaşıp çift bordadan ateş etmişti. Gemi bir mermi isabet ettirerek düşmanı kaçırdığını raporlamış, ancak gerçekte isabet gerçekleşmemişti. Bulgar torpido botları bu çatışmanın ardından sahile döndü.
Hamidiye'de sular baş ambar, ana cephanelik, baştaki ateşçi bölüğü ve arzani kömürlüğü doldurmuş, komşu bölmelere sızmaktaydı. Tulumbalar ve kovalarla sular boşaltılmaya çalışılıyordu. Mürettebatın iyi eğitimli olması, iyi yönetilmesi ve tulumbaların çalışması sayesinde sularla mücadelede başarılı olunmuştu. Geminin sancak tarafa yatışı iskele tarafına su alınarak dengelenmiş, saat 02.30 itibarıyla gemi düzeltilmişti. Ancak geminin hızı saatte beş mile düşmüş, bu durumda Varna'yı gözetlemeye devam edemeyeceği ortaya çıkmıştı. Hamidiye komutanı İstanbul'a dönmeye karar verdi, Yarhisar ve Berkefşan'ın görev için yetersiz kalacağı düşüncesiyle Berk-i Satvet komutanına telgrafla "Hemen Varna önüne geliniz. Oradaki Yarhisar ve Berkefşan gemileriyle birlikte, gece çarpışmasında yara almış olması muhtemel olan Bulgar torpido botlarını batırınız" mesajını gönderdi. Berk-i Satvet bu mesaj üzerine Köstence'deki görevini terk edip hemen yola çıktı.
Berkefşan, Bulgar torpido botlarıyla muharebesinin ardından Kaliakra Burnu önünde gördüğü ışıklara doğru yol aldı. Bu ışıklar Berk-i Satvet'e aitti. Parola teatisinin ardından iki gemi sabaha dek burun önünde devriye gezdi.Yarhisar 21 Kasım 08.00'de randevu noktasına geldiğinde Hamidiye ve Berkefşan'ı bulamadı, gemi komutanı Varna'yı gözetlemeye karar verdi. Şehre dört mil mesafeden dört geçiş yaptı; kıyıdan veya Bulgar torpido botlarından ateşe maruz kalmadı. Çıkan fırtına sebebiyle saat 17.00'de İstanbul'a doğru yola çıktı. Bu esnada Berk-i Satvet komutanı da Berkefşan'ı İstanbul'a göndermeye karar verdi, Varna'yı gözetleme görevi bittiği düşüncesiyle Köstence'ye doğru yola çıktı.
Sonrası
Başkomutan vekili Hamidiye kruvazörünün Varna önünde hasar aldığını 21 Kasım sabahı bir telgrafla öğrendi ve bölgeye destek gemi gönderilmesini istedi. Donanma Komutanı henüz Hamidiye'nin yaralı olduğunu bilmeden Mecidiye kruvazörünü Varna'ya hareket ettirdi. Hamidiye'nin yaralı olduğunu öğrendiğinde ise bir römorkör ve bir tahlisiye gemisini yola çıkardı. Hamidiye, İstanbul'a dönüş yolunda saat 11.00'de Turgut Reis ile karşılaştı. Turgut Reis kruvazöre bir işkampavya (motorlu filika) ve suyun boşaltılmasına yardımcı olması için asker verdi. Saat 15.50'de Mecidiye ve İntibah ile karşılaştı. Saat 18.20'de Zuhaf gambotu ve römorkörlere rastlayarak bunların refakatinde İstanbul Boğazı'na giren gemi, ertesi sabah Haliç'te tamir havuzuna alındı.
Hamidiye, Bulgaristan için önemli bir tehdit oluşturuyordu. Gemi Bulgaristan'ın Rusya ile deniz bağlantısını kesebilirdi. Bulgarlar, Rus yardımı için deniz bağlantısını açık tutmayı hedefliyorlardı. Varna'da kazanılan zafer, Bulgar donanmasının tarihindeki en büyük başarısı oldu. Bulgar torpido botları limana vardıklarında sıcak şekilde karşılandılar ve Nadejda gambotunun yardıma gitmesi emri aldığını ancak kaptanının mayın tarlasından çıkış rotasını bilmemesi sebebiyle limanı terk edemediğini öğrendiler. Bulgar teknelerinin üçünün torpidolarının Sozopol yakınında bulunması, Draçki'nin torpidosunun ise bulunamaması Hamidiye'yi Draçki'nin vurduğunu göstermişti. Muharebeden sonra Bulgar torpido botları tamir edildi ve hizmet vermeye devam etti. Ateşkes ilanına dek Bulgar donanması başka bir önemli çatışmaya girmedi.Draçki'nin günümüze kalan parçaları, aynı sınıftan Strogi gövdesi üzerine monte edilerek müze gemiye dönüştürülmüş bir biçimde sergilenmektedir.
Notlar
- ^ Hasarın boyutunu Emir 24 × 26 kadem (7,3 × 7,9 metre), Langensiepen ve Güleryüz ise 40 × 20 fit (12 × 6 metre) olarak belirtmektedir.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d Schedel, ss. 386-398.
- ^ Büyüktuğrul 1974, ss. 197-200.
- ^ a b Hall 2000, s. 17.
- ^ Büyüktuğrul 1974, ss. 142-144.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 211.
- ^ Emir 1932, ss. 109-112.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 195.
- ^ Büyüktuğrul 1974, s. 212.
- ^ Emir 1932, s. 112.
- ^ a b Büyüktuğrul 1974, s. 213.
- ^ a b c Emir 1932, s. 113.
- ^ a b c d e f Büyüktuğrul 1974, s. 214.
- ^ a b c d e Emir 1932, s. 115.
- ^ a b c Büyüktuğrul 1974, s. 215.
- ^ a b c Emir 1932, s. 116.
- ^ a b c Emir 1932, s. 118.
- ^ a b c d Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 21.
- ^ a b Simpson, ss. 165-169.
- ^ a b Büyüktuğrul 1974, ss. 216-217.
- ^ a b c Büyüktuğrul 1974, s. 217.
- ^ Emir 1932, s. 120.
- ^ Büyüktuğrul 1974, ss. 217-218.
- ^ Hall 2000, s. 66.
- Genel
- Büyüktuğrul, Afif (1974). Osmanlı Deniz Harp Tarihi (PDF). 4. Genelkurmay Başkanlığı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- Emir, Ali Haydar (1932). (PDF). Deniz Matbaası. 13 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- Hall, Richard (2000). The Balkan Wars 1912–1913 - Prelude to the First World War. Routledge.
- Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923 (İngilizce). Londra: Conway Maritime Press. ISBN .
- Schedel, Charles W., Jr. (1980). "Ask Infoser". Warship International. International Naval Research Organization. 17 (4).
- Simpson, Lloyd P. (1973). "The Last of a Type". Warship International. International Naval Research Organization. 10 (2).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Varna Deniz Muharebesi ya da Dracki Saldirisi Bulgarca Atakata na Drzki Atakata na Drizki 21 Kasim 1912 tarihinde Karadeniz de Bulgaristan in Varna limaninin 32 mil aciginda dort Bulgar torpido botu ile Osmanli kruvazoru Hamidiye arasinda meydana gelen catismadir Varna Deniz MuharebesiBirinci Balkan SavasiIstanbul Bogazi nda demirli haldeki Hamidiye kruvazoru 1914 Tarih21 Kasim 1912BolgeKaliakra Burnu aciklari Bulgaristan 43 19 K 28 29 D 43 317 K 28 483 D 43 317 28 483SonucBulgar zaferiTaraflarBulgaristan KralligiOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerHuseyin Rauf BeyGucler4 torpido botu1 kruvazor 1 muhrip 1 torpido botuKayiplar1 yarali8 olu 30 yarali Birinci Balkan Savasi nda bircok cephede savasan Osmanli Imparatorlugu ozellikle Kirkkilise Kirklareli ve Luleburgaz daki muharebelerde aldigi yenilgilerin ardindan donanma gucu bakimindan zayif dusmustu Romanya nin Kostence limani ile Istanbul arasindaki deniz yolu artik kendileri icin tehlike altindaydi Bolgedeki gemilerin guvenligini saglama ve mumkunse Bulgar torpido botlarini avlama goreviyle Varna ya giden Osmanli filosu 21 Kasim da Dracki Arsiz Letyasi Ucar Simeli Cesur ve Stroki Ciddi adlarinda dort Bulgar torpido botu ile catismaya girdi Dracki tarafindan ateslenen bir torpido ile hasar alan Hamidiye murettebatin cabasi ve denizin durgun olmasi sayesinde batmaktan kurtulabildi Bas kismi on top bataryasina dek suya gomulen kruvazor Istanbul a cekildi Stroki Dracki ve Simeli de catismadan hasarli olarak ayrildi Arka planBirinci Balkan Savasi esnasinda Osmanli donanmasi Karadeniz deki askeri nakliyatlari korumak Ege Denizi nde harekat yapmak cekilmekte olan ordu ile ortak harekat duzenlemek gibi bircok gorevi yerine getirmisti Donanma Istanbul da uslenirken gemiler Marmara Denizi nde Silivri ve Marmaraereglisi Karadeniz de ise Catalca ve Midye bolgelerinde orduya destek gorevlerinde bulunuyor dusman birliklerine karsi ates destegi sagliyorlardi 726 tonluk torpido gambotu ve alti torpido botundan olusanBulgaristan Donanmasi ise ana ussunu Varna da kurmus liman savunmasi gorevlerinde ve ticaret gemilerine karsi harekatlarda bulunuyorlardi Bulgar donanmasinin ana amaci Rusya ya olan deniz hatlarini acik tutmakti Kostence ile Istanbul arasindaki nakliyatlarda Osmanli gemileri Bulgar torpido botu tehlikesine karsi ya Osmanli savas gemilerinin himayesinde hareket ediyorlar ya Varna yi gunduz saatlerinde geciyorlar ya da torpido botlarinin menzili disinda bir kavis ciziyorlardi Harekat plani19 Kasim 1912 de Osmanli Bahriye Nezareti Bulgar torpido botlarinin Varna aciklarinda Istanbul a cephane tasiyan bir vapuru arayacaklarina dair istihbarat aldi Ayni gunlerde Mithatpasa ve Akdeniz ticaret gemileri Kostence ye Kostence de savas malzemesi yuklemis olan Kizilirmak gemisi ise Istanbul a hareket edecekti Bahriye Nezareti bu durumu Baskomutanlik vekaletine bildirerek Berk i Satvet torpido kruvazorunun ticaret gemilerine eslik etmesini teklif etti Baskomutanlik vekaleti ise sadece gemilerin himaye edilmesini yetersiz bularak Varna Limani nin daimi sekilde goz altina alinmasini talep etti Bu emir uzerine Bahriye Nezareti Hamidiye kruvazoru ile Basra ve Yarhisar muhriplerini Varna ya gondermeye Berk i Satvet i de ticaret gemileriyle birlikte Kostence ye hareket ettirmeye karar verdi Donanma Komutan Vekili Albay Tahir Burak bu karari uygulamasi icin yardimcisi Albay Ramiz e Hamidiye yi refakatinden ayirarak Buyukcekmece ye gondermesini emretti Berk i Satvet Mithatpasa ve Akdeniz gemilerine Kostence ye dek refakat edecek donuste Kizilirmak vapurunu Istanbul a getirecekti Varna ya gidecek kuvvet ise Donanma komutan vekili komutasinda Hamidiye Basra ve Yarhisar dan olusuyordu ancak Basra muhribinin arizalanmasi sebebiyle yerini Berkefsan torpido botu aldi Gemilere verilen gorev Bulgarlarin cephane yuklu Osmanli ticaret gemilerine saldirmasini onleme ve mumkun olursa Bulgar torpido botlarini imha etmeyi iceriyordu Yarhisar ile Onyuzbasi Rauf Orbay komutasindaki Hamidiye 20 Kasim sabah saat 09 00 da Karadeniz e acildi Arizalanan Berkefsan onariminin ardindan saat 13 00 te bu iki gemiye katildi Saat 16 50 de Hamidiye de yapilan toplantida Yarhisar a Varna nin 8 mil guneyindeki agzinda Berkefsan a ise 8 mil kuzeyindeki Cengene kayalari burnunda pozisyon almasini Bulgar torpido botlarinin limana giris cikisini gozlemlemesini ve torpido botlara hucum etmesini emretti Dusmani goren gemi hicbir sebeple gorev yerini terk etmeyecek Hamidiye ye kirmizi veri atarak rapor verecekti Harekattan sonra ertesi gun sabah 08 00 de Balcik onunde bulusulacakti CatismaToplantinin ardindan gemiler 17 50 de Varna ya dogru hareket etti ve saat 20 00 de dagilarak gorev bolgelerine dogru yola cikti Yarhisar 21 30 da Berkefsan 00 00 da yerini almisti Bu esnada Hamidiye de saatte 10 mil hizla Varna ya dogru seyrediyordu Bu esnada dort Bulgar torpido botu Varna Limani disinda saat 22 20 den beri toplu sekilde devriyedeydi Berkefsan bolgeden gecmesine ragmen taraflar birbirini tespit edemedi Hamidiye 21 Kasim saat 00 40 ta Varna nin 15 mil acigindayken kumanda koprusunde duran Yuzbasi Hasan Bey iskele basomuzlugunda iki ufak teknenin karartisini gordu ve ondeki botun bacasindan cikan alev parcasini isaret fisegi zannederek parola sormaya karar verdi Bulgar torpido botlari Letyasi ve Stroki yakin bir grupta Dracki ve Simeli ise ayni hat uzerinde daha geride seyrediyorlardi Bulgarlar Hamidiye yi 00 30 da tespit etti hatali sekilde bir ticaret gemisi zannedip yaklastilar Hamidiye nin parola sormak icin kirmizi isaret fisegi ateslemesiyle birlikte Bulgarlar karsilarindakinin bir savas gemisi oldugunu anladilar Kaptan in ifadesine gore Hamidiye yi saat 00 30 da goren ve ilk basta bir vapur zannederek uzerine giden Bulgarlar 10 dakika sonra Hamidiye veya Mecidiye den biri oldugunu anlayip 00 43 te ates emri verdi Parola istegine cevap alamayan Hamidiye karartilara dogru 150 mm lik bas ve 120 mm lik iskele basomuzluk toplariyla atese basladi Sancak tarafindaki 47 mm lik toplar da gelisiguzel ates acmisti Letyasi ye dogru bir torpido firlatti ancak iskaladi Letyasi son surat ilerleyerek uzaklasti Stroki ise sancak alabanda ederek Simeli nin dumen suyuna girdi Ayni zamanda torpido saldirisina karsi sakinma amaciyla iskele alabanda ederek pruvasini dusman gemilerine dogru cevirmeye basladi Gemi yerini belli etmemek icin isildaklarini yakmamisti ama bu yuzden top atislarini tanzim etmekte zorlaniyordu Bulgar torpido botlari Hamidiye ye karsi iki gruba ayrildilar ve gemiyi kiskaca aldilar Isabet alan Smeli ise bir sure daireler cizmis bir astsubayin yedek dumen tertibatini dervreye sokmasi ile kontrol altina alinmisti Dracki nin 400 metre mesafeden firlattigi bir torpido Hamidiye nin sancak basomuzluguna isabet etti Su almaya baslayan geminin burnu toplarin hizasina dek denize gomuldu Murettebat bir yandan topcu atesiyle dusmani uzaklastirmaya calisiyor bir yandan da suyu bosaltmaya ugrasiyordu Bu esnada Letyasi ikinci bir torpido atesledi ancak isabet ettiremedi Bulgarlar torpido isabetinin farkina varmamisti Komutan gemisi olan Letyasi batiya dogru gidip durdu ve isildakla diger botlari cagirdi daha sonra sahile gitti Bu esnada diger uc bot Berkefsan ile catismaya girmisti Hamidiye nin sancak basomuzlugunda bir hasar vardi Barut gazinin basinciyla iskele bordasinda da bir gedik acilmisti Atesci mangasindan sekiz bahriyeli olmustu Catisma boyunca Hamidiye 16 adet 150 mm 75 adet 120 mm ve 70 adet 47 mm mermi yakmisti Letyasi de hasar yoktu Stroki de yangin cikmis ve iskele basomuzlugu harap olmustu Dracki nin uzerine patlayan mermi filikasini parcalamis ve guvertesini delerek buhar borusunu patlatmisti Simeli nin ise dumen makinesi harap olmus on kazaninin zarfi yirtilmis ve buhar borusu patlamisti ayrica topcu muavini yaralanmisti Catisma boyunca Bulgar torpido botlari toplam on bir torpido firlatti Bu esnada kuzeyindeki catismadaki topcu atislarini goren Yarhisar aldigi emirlere sadik kalarak 05 30 a dek gorev bolgesinde kalmis ve Hamidiye nin yardimina gitti Berkefsan ilk basta gorev bolgesinde kalmis saat 01 15 te gordugu duman bulutlarina dogru yola cikmis Stroki Dracki ve Simeli ile karsilasip cift bordadan ates etmisti Gemi bir mermi isabet ettirerek dusmani kacirdigini raporlamis ancak gercekte isabet gerceklesmemisti Bulgar torpido botlari bu catismanin ardindan sahile dondu Hamidiye de sular bas ambar ana cephanelik bastaki atesci bolugu ve arzani komurlugu doldurmus komsu bolmelere sizmaktaydi Tulumbalar ve kovalarla sular bosaltilmaya calisiliyordu Murettebatin iyi egitimli olmasi iyi yonetilmesi ve tulumbalarin calismasi sayesinde sularla mucadelede basarili olunmustu Geminin sancak tarafa yatisi iskele tarafina su alinarak dengelenmis saat 02 30 itibariyla gemi duzeltilmisti Ancak geminin hizi saatte bes mile dusmus bu durumda Varna yi gozetlemeye devam edemeyecegi ortaya cikmisti Hamidiye komutani Istanbul a donmeye karar verdi Yarhisar ve Berkefsan in gorev icin yetersiz kalacagi dusuncesiyle Berk i Satvet komutanina telgrafla Hemen Varna onune geliniz OradakiYarhisarveBerkefsangemileriyle birlikte gece carpismasinda yara almis olmasi muhtemel olan Bulgar torpido botlarini batiriniz mesajini gonderdi Berk i Satvet bu mesaj uzerine Kostence deki gorevini terk edip hemen yola cikti Berkefsan Bulgar torpido botlariyla muharebesinin ardindan Kaliakra Burnu onunde gordugu isiklara dogru yol aldi Bu isiklar Berk i Satvet e aitti Parola teatisinin ardindan iki gemi sabaha dek burun onunde devriye gezdi Yarhisar 21 Kasim 08 00 de randevu noktasina geldiginde Hamidiye ve Berkefsan i bulamadi gemi komutani Varna yi gozetlemeye karar verdi Sehre dort mil mesafeden dort gecis yapti kiyidan veya Bulgar torpido botlarindan atese maruz kalmadi Cikan firtina sebebiyle saat 17 00 de Istanbul a dogru yola cikti Bu esnada Berk i Satvet komutani da Berkefsan i Istanbul a gondermeye karar verdi Varna yi gozetleme gorevi bittigi dusuncesiyle Kostence ye dogru yola cikti SonrasiBaskomutan vekili Hamidiye kruvazorunun Varna onunde hasar aldigini 21 Kasim sabahi bir telgrafla ogrendi ve bolgeye destek gemi gonderilmesini istedi Donanma Komutani henuz Hamidiye nin yarali oldugunu bilmeden Mecidiye kruvazorunu Varna ya hareket ettirdi Hamidiye nin yarali oldugunu ogrendiginde ise bir romorkor ve bir tahlisiye gemisini yola cikardi Hamidiye Istanbul a donus yolunda saat 11 00 de Turgut Reis ile karsilasti Turgut Reis kruvazore bir iskampavya motorlu filika ve suyun bosaltilmasina yardimci olmasi icin asker verdi Saat 15 50 de Mecidiye ve Intibah ile karsilasti Saat 18 20 de Zuhaf gambotu ve romorkorlere rastlayarak bunlarin refakatinde Istanbul Bogazi na giren gemi ertesi sabah Halic te tamir havuzuna alindi Hamidiye Bulgaristan icin onemli bir tehdit olusturuyordu Gemi Bulgaristan in Rusya ile deniz baglantisini kesebilirdi Bulgarlar Rus yardimi icin deniz baglantisini acik tutmayi hedefliyorlardi Varna da kazanilan zafer Bulgar donanmasinin tarihindeki en buyuk basarisi oldu Bulgar torpido botlari limana vardiklarinda sicak sekilde karsilandilar ve Nadejda gambotunun yardima gitmesi emri aldigini ancak kaptaninin mayin tarlasindan cikis rotasini bilmemesi sebebiyle limani terk edemedigini ogrendiler Bulgar teknelerinin ucunun torpidolarinin Sozopol yakininda bulunmasi Dracki nin torpidosunun ise bulunamamasi Hamidiye yi Dracki nin vurdugunu gostermisti Muharebeden sonra Bulgar torpido botlari tamir edildi ve hizmet vermeye devam etti Ateskes ilanina dek Bulgar donanmasi baska bir onemli catismaya girmedi Dracki nin gunumuze kalan parcalari ayni siniftan Strogi govdesi uzerine monte edilerek muze gemiye donusturulmus bir bicimde sergilenmektedir Notlar Hasarin boyutunu Emir 24 26 kadem 7 3 7 9 metre Langensiepen ve Guleryuz ise 40 20 fit 12 6 metre olarak belirtmektedir KaynakcaOzel a b c d Schedel ss 386 398 Buyuktugrul 1974 ss 197 200 a b Hall 2000 s 17 Buyuktugrul 1974 ss 142 144 Buyuktugrul 1974 s 211 Emir 1932 ss 109 112 Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 195 Buyuktugrul 1974 s 212 Emir 1932 s 112 a b Buyuktugrul 1974 s 213 a b c Emir 1932 s 113 a b c d e f Buyuktugrul 1974 s 214 a b c d e Emir 1932 s 115 a b c Buyuktugrul 1974 s 215 a b c Emir 1932 s 116 a b c Emir 1932 s 118 a b c d Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 21 a b Simpson ss 165 169 a b Buyuktugrul 1974 ss 216 217 a b c Buyuktugrul 1974 s 217 Emir 1932 s 120 Buyuktugrul 1974 ss 217 218 Hall 2000 s 66 a b DRZKI torpedo boats 1908 1909 Navypedia 19 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2020 GenelBuyuktugrul Afif 1974 Osmanli Deniz Harp Tarihi PDF 4 Genelkurmay Baskanligi Deniz Kuvvetleri Komutanligi 8 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Eylul 2020 Emir Ali Haydar 1932 PDF Deniz Matbaasi 13 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Eylul 2020 Hall Richard 2000 The Balkan Wars 1912 1913 Prelude to the First World War Routledge Langensiepen Bernd Guleryuz Ahmet 1995 The Ottoman Steam Navy 1828 1923 Ingilizce Londra Conway Maritime Press ISBN 978 0 85177 610 1 Schedel Charles W Jr 1980 Ask Infoser Warship International International Naval Research Organization 17 4 Simpson Lloyd P 1973 The Last of a Type Warship International International Naval Research Organization 10 2