Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tibet Özerk Bölgesi ya da Çince ismiyle Xizang Özerk Bölgesi (Çince: 西藏自治区, pinyin: Xīzàng zìzhìqū; Tibetçe: བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་, bod rang skyong lbyongs), kısaca Tibet veya Xizang,Güneybatı Çin'de, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'ne bağlı eyalet düzeyinde bir özerk bölgedir. Toprakları, geleneksel Tibet bölgesine ait ile bölgeleriyle örtüşür.
| Tibet Özerk Bölgesi | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Kısaltmalar: XZ / 藏 (pinyin: Zàng) | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Adın kökeni | |||||||||||||||
| İdari birim türü | Özerk bölge | ||||||||||||||
| Başkenti (ve en büyük şehri) | Lhasa | ||||||||||||||
| ÇKP Komitesi Sekreteri | Wang Junzheng | ||||||||||||||
| Vali | Che Dalha | ||||||||||||||
| Yüzölçümü | 1.228.400 km² (2.) | ||||||||||||||
| Nüfusu (2014) - Nüfus yoğunluğu | 3.180.000 (32.) 2,59 kişi/km² (33.) | ||||||||||||||
| GSYİH (2017) - kişi başına | CNY 131 milyar (31.) CNY 39.258 (28.) | ||||||||||||||
| İGE (2018) | 0,585 orta (  ) (31.) | ||||||||||||||
| Başlıca etnik gruplar | %90 Tibetli | ||||||||||||||
| (İl düzeyi) | 7 | ||||||||||||||
| (İlçe düzeyi) | 73 | ||||||||||||||
| (Belde düzeyi)† | 692 | ||||||||||||||
| ISO 3166-2 | CN-XZ | ||||||||||||||
| Resmî websitesi http://www.xizang.gov.cn (Çince) (Çince) | |||||||||||||||
Tibet Özerk Bölgesi; ÇHC'nin 1951 yılındaki Tibet'i ilhakından 13 sene sonra ve sonrasında 'ın ÇHC hükûmeti tarafından görevden ihraç edilmesinden yaklaşık beş sene sonra ÇHC'nin bir yönetim bölgesi olan 'nın yerine geçmek üzere 1965 yılında resmî olarak kuruldu.
Tibet Özerk Bölgesi'nin hâlihazırki sınırları daha 18. yüzyılda esasen sabitleşmiş durumdaydı ve "tarihî Tibet" ya da "etnokültürel Tibet"in yaklaşık yarısını kapsamaktadır. Tibet Özerk Bölgesi, 1.200.000 km2'yi aşkın yüzölçümüyle Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nden sonra Çin'in kara alanı açısından ikinci en büyük idarî bölümüdür ve çoğunlukla engebeli ve yaşanması zor olan arazisinden dolayı ÇHC'de nüfus yoğunluğunun en az olduğu bölgedir.
Tarih
nin tam nitelikleri üzerinde siyasî olarak yüklü bir tarihsel tartışma sürmektedir. Çoğu tarihçi, Yuan Hanedanı (yaklaşık olarak 1270-1354 yılları arası) ve 13. ve 17. yüzyıllarındaki haricinde, Tibet'in kendi tarihinin çoğu boyunca bağımsız bir devlet olarak işlev gösterdiği konusunda hemfikirdir. Çoğu tarihçi, Mançu Çing Hanedanı (1644-1911)'nın 18. yüzyılda Tibet'i konusunda da hemfikirdir. Bu, Çin'in sırasında 1720 yılında yürüttüğü başladı ve Tibet'in ilk kez Çin merkezî hükûmet yönetimi altına alınmasını işaretler.
Tibet, 1912 ile 1950 yılları arasında Çin Cumhuriyeti'nin de jure hükümdarlığı altındaydı, ancak 1911 yılı Xinhai Devrimi sonrasında yeni bir hükûmet kurmanın zorlukları, Savaş Ağaları Dönemi (1916-1928)'nin getirdiği dengesizlikler, Çin İç Savaşı (1927-1949) ve İkinci Dünya Savaşı öncesi ve sırasındaki Japon istila ve işgâlinin bunaltıcılığı karşısında Cumhuriyet'in Tibet'i etkili bir şekilde yönetmesi mümkün değildi. Etnokültürel Tibet'in diğer alanları (Doğu ile Amdo), 18. yüzyılın ortasından beri Çin hanedanlık hükûmetinin de jure yönetimi altında idiler; bu alanlar günümüzde Çinghay, Kansu, Siçuan ve Yünnan eyaletleri arasında dağıtılmış durumdadırlar. (Ayrıca bakınız: )
1950 yılında Halk Kurtuluş Ordusu Tibet'e yürüdü ve Qamdo şehri yakınlarında girdiği bir yerel Tibet ordusunu yendi. 1951'de Tibetli temsilciler, ile beraber imzalayarak Çin'in Tibet üzerindeki egemenliğini ve Tibet'in ÇHC topraklarına dahil edilmesini onaylamış oldular. Birkaç ay sonra bu anlaşma Lhasa şehrinde tasdik edildi. On Yedi Noktalı Anlaşma'nın Dalai Lama önderliğinde bir özerk yönetim sisteminin kurulmasını öngörmüş olmasına rağmen, Dalai Lama hükûmetini ihraç etmek ve Komünist şartlara uygun bir yönetim sistemini kurmak üzere 1955 yılında "Tibet Özerk Bölgesi Hazırlık Komitesi" kuruldu. Dalai Lama, Çinli kuvvetlerin kendi hayatına yönelik tehditlerde bulunmaları nedeniyle 1959 yılında Hindistan'a kaçtı ve 17 noktalı anlaşmayı reddetti. Tibet Özerk Bölgesi 1965 yılında kuruldu, böylece de Çin'in bir eyalet düzeyi bölümü oldu.
Hükümet yapısı ve siyasî coğrafya
Tibet Özerk Bölgesi, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı eyalet düzeyi bir varlıktır. Çin hukuku, eğitim ve dil politikası alanlarında belli bir seviyede özerklik temin etmektedir. Çin'in diğer idari bölümlerinde olduğu gibi, Tibet bölgesinin rutin yönetimi, bir valinin önderliği altında çalışan bir halk hükûmeti tarafından yerine getirilir. Kültür Devrimi sırasında yer almış bir fetret devri haricinde bu vali hep etnik bir Tibetli olmuştur. Çin'in diğer eyaletlerinde olduğu gibi, bölge valisi, Çin Komünist Partisi'nin atadığı bölgesel bir sekreterin yönetimi altında görevlerini yerine getirir. Komünist Parti'nin , bölgedeki siyasî gücün en üst seviyesini teşkil eder. Şu anki vali Che Dalha, şu anki parti sekreteri ise 'dir.
İdari yapılanma
Tibet Özerk Bölgesi, yedi farklı il düzeyi bölüme ayrılır: bunların altı tanesi il düzeyi şehir, biri ise ildir.
Bu bölümler kendileri toplam 66 ilçeye ve 8 semte (Chengguan, , , , , , ve ) bölünür.
| Tibet Özerk Bölgesi'nin idari bölümleri | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bölüm | Alan (km2) | Population 2010 | Merkez | Bölümleri | ||||
| Semtler | İlçeler | |||||||
| 540000 | Tibet Özerk Bölgesi | 1.228.400,00 | 3.002.166 | Lhasa Şehri | 8 | 66 | ||
| 540100 | Lhasa Şehri | 29.538,90 | 559.423 | Chengguan Semti | 3 | 5 | ||
| 540200 | Xigazê Şehri | 182.066,26 | 703.292 | 1 | 17 | |||
| 540300 | Qamdo Şehri | 108.872,30 | 657.505 | 1 | 10 | |||
| 540400 | Nyingchi Şehri | 113.964,79 | 195.109 | 1 | 6 | |||
| 540500 | Shannan Şehri | 79.287,84 | 328.990 | 1 | 11 | |||
| 540600 | Nagqu Şehri | 391.816,63 | 462.382 | 1 | 10 | |||
| 542500 | Ngari İli | 296.822,62 | 95.465 | 7 | ||||
| İdari bölümlerin Tibetçe, Çince ve romanize isimleri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| İsim | Tibetçe | Tibetçe Pinyini | Wylie harf çevirisi | Çince | Pinyin |
| Tibet Özerk Bölgesi | བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས། | Poi Ranggyongjong | bod rang skyong ljongs | 西藏自治区 | Xīzàng Zìzhìqū |
| Lhasa Şehri | ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར། | Lhasa Chongkyir | lha sa grong khyer | 拉萨市 | Lāsà Shì |
| Xigazê Şehri | གཞིས་ཀ་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར། | Xigazê Chongkyir | ggzhis ka rtse grong khyer | 日喀则市 | Rìkāzé Shì |
| Qamdo Şehri | ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར། | Qamdo Chongkyir | chab mdo grong khyer | 昌都市 | Chāngdū Shì |
| Nyingchi Şehri | ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར། | Nyingchi Chongkyir | nying khri grong khyer | 林芝市 | Línzhī Shì |
| Shannan Şehri | ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར། | Lhoka Chongkyir | lho kha grong khyer | 山南市 | Shānnán Shì |
| Nagqu Şehri | ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར། | Nagqu Chongkyir | nag chu grong khyer | 那曲市 | Nàqū Shì |
| Ngari İli | མངའ་རིས་ས་ཁུལ། | Ngari Sakü | mnga' ris sa khul | 阿里地区 | Ālǐ Dìqū |
Kentsel alanlar
| İl ve ilçe şehirlerinin kentsel alan nüfusları | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| # | Şehir | Kentsel alan | Semt alanı | Şehir merkezi | Sayım tarihi |
| 1 | Lhasa | 199.159 | 279.074 | 559.423 | 2010-11-01 |
| (1) | Lhasa (yeni semtler) | 21.093 | 78.957 | bkz: Lhasa | 2010-11-01 |
| 2 | Xigazê | 63.967 | 120.374 | 703.292 | 2010-11-01 |
| (3) | Qamdo | 44.028 | 116.500 | 657.505 | 2010-11-01 |
| (4) | Nagqu | 42.984 | 108.781 | 462.381 | 2010-11-01 |
| (5) | Nyingchi | 35.179 | 54.702 | 195.109 | 2010-11-01 |
| (6) | Shannan | 30.646 | 59.615 | 328.990 | 2010-11-01 |
- ^ a b Nüfus sayımı sonrasında kurulmuş yeni semtler: , . Bu yeni semtler, şehrin genişletilmesi öncesinde şehrin kentsel alanı ve semt alanları için yapılmış sayılarda dahil değildir.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Xigazê İli, "Xigazê İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Xigazê İlçe Düzeyi Şehri ise "" olarak değiştirildi.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Qamdo İli, "Qamdo İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Qamdo İlçesi ise olarak değiştirildi.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Nagqu İli, "Nagqu İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Nagqu İlçesi ise "" olarak değiştirildi.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Nangchen İli, "Nangchen İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Nangchen İlçesi ise "" olarak değiştirildi.
- ^ Nüfus sayımı sonrasında Shannen İli, "Shannan İl Düzeyi Şehri" olarak değiştirildi; Nêdong İlçesi ise "" olarak değiştirildi.
Demografi
| Tarihî nüfus | ||
|---|---|---|
| Yıl | Nüfus | %± |
| 1912 | 1.160.000 | — |
| 1928 | 372.000 | %−67.9 |
| 1936–37 | 372.000 | %+0.0 |
| 1947 | 1.000.000 | %+168.8 |
| 1954 | 1.273.969 | %+27.4 |
| 1964 | 1.251.225 | %−1.8 |
| 1982 | 1.892.393 | %+51.2 |
| 1990 | 2.196.010 | %+16.0 |
| 2000 | 2.616.329 | %+19.1 |
| 2010 | 3.002.166 | %+14.7 |
| / , 1923'te ile 'in bazı topraklarından kuruldu; bu idari bölüm sonra 1955'te feshedildi ve bazı bölümleri Tibet ÖB'yle birleştirildi. | ||
Kilometre kare başına sadece iki kişinin düşmesiyle Tibet Özerk Bölgesi, çoğunlukla engebeli ve yaşanması zor olan arazisinden dolayı Çin'deki eyalet düzeyi yönetim bölgelerinin arasındaki en düşük nüfus yoğunluğuna sahiptir.
2011'de Tibet'in üç milyon kişilik nüfusu vardı. Nüfusun %90,48'ini oluşturan etnik Tibetliler ağırlıklı olarak Tibet Budizmi ve Bön dinlerine mensuptur, ancak da vardır. Ayrıca Tibet'in doğusunda küçük bir Hristiyan topluluğu bulunmaktadır. Monpa ve gibi daha küçük kabile grupları, çoğunlukla bölgenin güneydoğusunda rastlanır ve Tibet Budizmi ile ruh tapınmasının bir kombinasyonunu uygularlar.
Encyclopædia Britannica'nın 1910 ile 1911 yılları arasında yayımlanmış on birinci baskısına göre, Tibet başkenti Lhasa şehri ve bunun civarında yaşayan lamalar dahil olmak üzere Lhasa'nın toplam nüfusu yaklaşık 30.000 idi ve kalıcı nüfusun arasında yaklaşık 2.000 kişiden oluşan Çinli aileler de var idi.
Sosyopolitik ve -ekonomik sorunlar
İnsan hakları
1951 yılı Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tibet'i ilhakından önce Tibet, bir teokrasi yönetimi altındaydı ve bir kast sistemine benzeyen bir toplumsal hiyerarşiye sahipti. Tibet'teki insan hakları durumunun Tibet'in Çin Halk Cumhuriyeti'yle birleştirilmesinden önceki hâli günümüzdekinden oldukça farklıdır. Tibet Özerk Bölgesi dahil olmak üzere tüm Çin anakarası çapındaki sıkı basın kısıtlamalarından dolayı, insan hakları ihlâllerinin kapsamını kesin bir şekilde belirlemek zordur.
Çin Komünist Partisi (ÇKP) eleştirmenleri, ÇKP'nin resmî olarak "ayrılıkçılık, terörizm ve dinî aşırılıkçılık" unsurlarını kapsayan ""ü yok etmeye amaçlamasını aslında insan hakları ihlâllerini işlemek için bir bahane olarak kullandığını savunurlar.Uluslararası Af Örgütü'nün 1992 yılında yayımladığı bir rapor, Tibet Özerk Bölgesi'ndeki yargı standartlarının "uluslararası standartlar"a göre yetersiz olduklarını ileri sürdü. Aynı rapor, ÇKP hükûmetinisiyasi ve düşünce mahkumlarını tutmak, tutuklulara işkence işlemek gibi kötü muamelelerde bulunmak, bu kötü muamelelerin karşısında harekette bulunmamak ve idam cezası, yargısız infaz,zorla kürtaj ve zorla kısırlaştırma gibi ceza yöntemlerini kullanmakla suçladı.
Rahat Konut Programı
2006'dan itibaren, geleneksel köylerde ve göçebe çoban olarak yaşayan 280.000 Tibetli, köylere ve şehirlere zorla yerleştirildi. O alanlarda yeni konutlar inşa edildi, henüz var olan konutlar da 2 milyon kişiye hizmet edecek şekilde yeniden yapılandırıldı. Standarttan aşağı konutta yaşayan insanlar, kendi evlerini söküp hükûmet standartlarına göre yeniden yapılandırmaya zorunda kaldılar. Bunun masrafı çoğunlukla sakinlerin kendileri tarafından, sıkça da banka kredisi yoluyla karşılandı. Çinghay'da 300.000 göçebenin yeniden yerleştirilmesiyle ilk kez uygulanan bu nüfus mübadele programı "Rahat Konut" adıyla bilinir ve "" programının bir parçasıdır. Tibet kültürü üzerindeki etkileri sürgünler ve insan hakları grupları tarafından eleştirilmiştir. Yeniden yerleştirilmiş insanların arasında sadece çiftçilik becerilerine sahip olanlar iş bulmakta zorluk çekmektedirler. Gelir yetersizlikleri hükûmet destek programları tarafından kapatılır. 2011'de 20.000 nun bu yeni kasabalara yerleştirileceği duyuruldu.
Ulaşım
Havalimanları
Tibet'teki henüz halka açık olan sivil havalimanları Lhasa Gonggar Havalimanı (deniz seviyesinden 3.570 metre yükseklikte), (4.334 metre), (2.949 metre), (4.274 metre) ve (3.782 metre)'dır. Tibet genelinin oldukça yüksek rakımından dolayı bunların hepsi arasındadır. Henüz inşa aşamasında bulunan 'nın ise 4.436 metrelik bir rakımla Dünya'nın en yüksek havalimanı olması öngörülmektedir.
Demiryolları
Golmud'dan Lhasa'ya giden Çinghay-Tibet demiryolu 12 Ekim 2005 tarihinde tamamlandı ve 1 Temmuz 2006'da halka açıldı. Golmud ile Lhasa'nın arasında beş adet yolcu treni geçmekte ve Çengdu, Çongçing, Guangzhou, Lanzhou, Pekin, Şanghay ve Xining şehirlerine giden ileri aktarmalar mevcuttur. Deniz seviyesinden 5.072 metre yükseklikte bulunan ve bu hatın üzerinde yer alan , tüm Dünya'da herhangi bir demiryolu hattının üzerinde yer alan en yüksek noktadır.
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Tibet Autonomous Region ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Dipnot
Referans ve kaynaklar
Kaynakça
- ^ [Overview of Tibet (2007)] (Çince). People's Government of Tibet Autonomous Region. 11 Eylül 2008. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
- ^ "National Data". . 19 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
- ^ 西藏自治区2017年国民经济和社会发展统计公报 [Statistical Communiqué of Tibet Autonomous Region on the 2017 National Economic and Social Development] (Çince). Statistical Bureau of Tibet Autonomous Region. 15 Nisan 2018. 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2018.
- ^ . hdi.globaldatalab.org (İngilizce). 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2018.
- ^ "What is Tibet? – Fact and Fancy", şu kitaptan bir alıntı: Goldstein, Melvyn, C. (1994). Change, Conflict and Continuity among a Community of Nomadic Pastoralist: A Case Study from Western Tibet, 1950–1990 (İngilizce). ss. 76-87.
- ^ Wylie, Turrell V. (2003), "Lama Tribute in the Ming Dynasty", McKay, Alex (Ed.), The History of Tibet: Volume 2, The Medieval Period: c. AD 850–1895, the Development of Buddhist Paramountcy, New York: Routledge, s. 470, ISBN .
- ^ Wang, Jiawei; Nyima, Gyaincain (1997), The Historical Status of China's Tibet, Pekin: China Intercontinental Press, ss. 1-40, ISBN .
- ^ Laird (2006), ss. 106–107
- ^ Grunfeld, A. Tom, The Making of Modern Tibet, M.E. Sharpe, s. 245.
- ^ Gyatso, Tenzin, Dalai Lama XIV, görüşme, 25 Temmuz 1981.
- ^ Goldstein, Melvyn C., A History of Modern Tibet, 1913–1951, University of California Press, 1989, s. 812-813.
- ^ . France: France 24. Agence France-Presse. 15 Ocak 2010. 18 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2010.
- ^ (Çince). . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2015.
- ^ Shenzhen City Bureau of Statistics. (Çince). China Statistics Print. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015.
- ^ Census Office of the State Council; Population and Employment Statistics Division of the , (Ed.) (2012). 中国2010人口普查分乡、镇、街道资料 (1. bas.). Pekin: China Statistics Print. ISBN .
- ^ (August 2014). 《中国民政统计年鉴2014》 (Çince). China Statistics Print. ISBN .
- ^ a b c Census Office of the State Council; Population and Society, Science and Technology Statistics Division of the , (Ed.) (2012). 中国2010年人口普查分县资料. Pekin: China Statistics Print. ISBN .
- ^ 1912年中国人口. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2014.
- ^ 1928年中国人口. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2014.
- ^ 1936–37年中国人口. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2014.
- ^ 1947年全国人口. 13 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2014.
- ^ . . 5 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 14 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 19 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 29 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . . 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ China Economy @ China Perspective. Thechinaperspective.com. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2013.
- ^ Wang, Guanqun. "Tibet's population tops three million; 90% are Tibetans". news.xinhuanet.com. Xinhua. 13 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2011.
- ^ . Xizang gov. Xizang gov. 16 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2011.
- ^ Hannue, Dialogues Tibetan Dialogues Han
- ^
![image]()
Yule, Henry; Waddell, Laurence (1911). "Lhasa". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 16 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 531. - ^ Samten G. Karmay, Religion and Politics: commentary 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Eylül 2008: "from 1642 the Ganden Potrang, the official seat of the government in Drepung Monastery, came to symbolize the supreme power in both the theory and practice of a theocratic government. This was indeed a political triumph that Buddhism had never known in its history in Tibet."
- ^ Fjeld, Heidi (2003). Commoners and Nobles:Hereditary Divisions in Tibet. Nordic Institute of Asian Studies. s. 5. ISBN . 23 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
- ^ Regions and territories: Tibet bbc http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/4152353.stm 22 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ US State Department, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor, , February 25, 2009
- ^ Simon Denyer, China cracks down on aggrieved party cadres in Xinjiang and Tibet 29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Guardian, 8 December 2015.
- ^ a b Amnesty International, Amnesty International: "China - Amnesty International's concerns in Tibet" 12 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Secretary-General's Report: Situation in Tibet, E/CN.4/1992/37
- ^ . Hrweb.org. 15 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2012.
- ^ ; Cynthia, Beall (March 1991). "China's Birth Control Policy in the Tibet Autonomous Region". . 31 (3): 285-303. doi:10.1525/as.1991.31.3.00p0043x. JSTOR 2645246.
- ^ . Human Rights Watch. 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). Archive. 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . UN News. 17 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Publications Office of the EU. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c . Human Rights Watch (İngilizce). 27 Haziran 2013. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2020.
- ^ (27 Haziran 2013). "Rights Report Faults Mass Relocation of Tibetans". The New York Times. 27 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2013.
- ^ . China Daily (İngilizce). Xinhua. 24 Nisan 2015. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
- ^ "China rolls out railway" 16 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC News.
Bibliyografya
- Laird, Thomas (2006). The Story of Tibet : Conversations with the Dalai Lama (1. bas.). New York: Grove Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tibet Ozerk Bolgesi ya da Cince ismiyle Xizang Ozerk Bolgesi Cince 西藏自治区 pinyin Xizang zizhiqu Tibetce བ ད རང ས ང ལ ངས bod rang skyong lbyongs kisaca Tibet veya Xizang Guneybati Cin de Cin Halk Cumhuriyeti CHC ne bagli eyalet duzeyinde bir ozerk bolgedir Topraklari geleneksel Tibet bolgesine ait en ile en bolgeleriyle ortusur Tibet Ozerk BolgesiCince 西藏自治区Xizang ZizhiquTibetce བ ད རང ས ང ལ ངས bod rang skyong lbyongsKisaltmalar XZ 藏 pinyin Zang Adin kokeniIdari birim turu Ozerk bolgeBaskenti ve en buyuk sehri LhasaCKP Komitesi Sekreteri Wang JunzhengVali Che DalhaYuzolcumu 1 228 400 km 2 Nufusu 2014 Nufus yogunlugu 3 180 000 32 2 59 kisi km 33 GSYIH 2017 kisi basina CNY 131 milyar 31 CNY 39 258 28 IGE 2018 0 585 orta 31 Baslica etnik gruplar 90 Tibetli 8 Han 0 3 Monpa 0 3 Hui 0 2 digerIl duzeyi 7Ilce duzeyi 73Belde duzeyi 692ISO 3166 2 CN XZResmi websitesi http www xizang gov cn Cince Cince Tibet Ozerk Bolgesi CHC nin 1951 yilindaki Tibet i ilhakindan 13 sene sonra ve en sonrasinda en in CHC hukumeti tarafindan gorevden ihrac edilmesinden yaklasik bes sene sonra CHC nin bir yonetim bolgesi olan en nin yerine gecmek uzere 1965 yilinda resmi olarak kuruldu Tibet Ozerk Bolgesi nin halihazirki sinirlari daha 18 yuzyilda esasen sabitlesmis durumdaydi ve tarihi Tibet ya da etnokulturel Tibet in yaklasik yarisini kapsamaktadir Tibet Ozerk Bolgesi 1 200 000 km2 yi askin yuzolcumuyle Sincan Uygur Ozerk Bolgesi nden sonra Cin in kara alani acisindan ikinci en buyuk idari bolumudur ve cogunlukla engebeli ve yasanmasi zor olan arazisinden dolayi CHC de nufus yogunlugunun en az oldugu bolgedir Tarih en nin tam nitelikleri uzerinde siyasi olarak yuklu bir tarihsel tartisma surmektedir Cogu tarihci Yuan Hanedani en yaklasik olarak 1270 1354 yillari arasi ve 13 ve 17 yuzyillarindaki en haricinde Tibet in kendi tarihinin cogu boyunca bagimsiz bir devlet olarak islev gosterdigi konusunda hemfikirdir Cogu tarihci Mancu Cing Hanedani 1644 1911 nin 18 yuzyilda Tibet i en konusunda da hemfikirdir Bu Cin in en sirasinda 1720 yilinda yuruttugu en basladi ve Tibet in ilk kez Cin merkezi hukumet yonetimi altina alinmasini isaretler Tibet 1912 ile 1950 yillari arasinda Cin Cumhuriyeti nin de jure hukumdarligi altindaydi ancak 1911 yili Xinhai Devrimi sonrasinda yeni bir hukumet kurmanin zorluklari Savas Agalari Donemi 1916 1928 nin getirdigi dengesizlikler Cin Ic Savasi 1927 1949 ve Ikinci Dunya Savasi oncesi ve sirasindaki Japon istila ve isgalinin bunalticiligi karsisinda Cumhuriyet in Tibet i etkili bir sekilde yonetmesi mumkun degildi Etnokulturel Tibet in diger alanlari Dogu en ile Amdo 18 yuzyilin ortasindan beri Cin hanedanlik hukumetinin de jure yonetimi altinda idiler bu alanlar gunumuzde Cinghay Kansu Sicuan ve Yunnan eyaletleri arasinda dagitilmis durumdadirlar Ayrica bakiniz en 1950 yilinda Halk Kurtulus Ordusu Tibet e yurudu ve Qamdo sehri yakinlarinda girdigi bir en yerel Tibet ordusunu yendi 1951 de Tibetli temsilciler en ile beraber en imzalayarak Cin in Tibet uzerindeki egemenligini ve Tibet in CHC topraklarina dahil edilmesini onaylamis oldular Birkac ay sonra bu anlasma Lhasa sehrinde tasdik edildi On Yedi Noktali Anlasma nin Dalai Lama onderliginde bir ozerk yonetim sisteminin kurulmasini ongormus olmasina ragmen Dalai Lama hukumetini ihrac etmek ve Komunist sartlara uygun bir yonetim sistemini kurmak uzere 1955 yilinda Tibet Ozerk Bolgesi Hazirlik Komitesi kuruldu Dalai Lama Cinli kuvvetlerin kendi hayatina yonelik tehditlerde bulunmalari nedeniyle 1959 yilinda Hindistan a kacti ve 17 noktali anlasmayi reddetti Tibet Ozerk Bolgesi 1965 yilinda kuruldu boylece de Cin in bir eyalet duzeyi bolumu oldu Hukumet yapisi ve siyasi cografyaTibet Ozerk Bolgesi Cin Halk Cumhuriyeti ne bagli eyalet duzeyi bir varliktir Cin hukuku egitim ve dil politikasi alanlarinda belli bir seviyede ozerklik temin etmektedir Cin in diger idari bolumlerinde oldugu gibi Tibet bolgesinin rutin yonetimi bir valinin onderligi altinda calisan bir halk hukumeti tarafindan yerine getirilir Kultur Devrimi sirasinda yer almis bir fetret devri haricinde bu vali hep etnik bir Tibetli olmustur Cin in diger eyaletlerinde oldugu gibi bolge valisi Cin Komunist Partisi nin atadigi bolgesel bir sekreterin yonetimi altinda gorevlerini yerine getirir Komunist Parti nin en bolgedeki siyasi gucun en ust seviyesini teskil eder Su anki vali Che Dalha su anki parti sekreteri ise en dir Idari yapilanma Tibet Ozerk Bolgesi yedi farkli il duzeyi bolume ayrilir bunlarin alti tanesi il duzeyi sehir biri ise ildir Bu bolumler kendileri toplam 66 ilceye ve 8 semte Chengguan en en en en en en ve en bolunur Tibet Ozerk Bolgesi nin idari bolumleriLhasa Xigaze Qamdo Nyingchi Shannan Nagqu Ngari Cin Hindistan veya Bhutan kontrolu altinda olan veya bu ulkeler tarafindan uzerinde egemenlik talebi yapilan tartismali bolgeler Bkz Cin Hindistan sinir anlasmazligi amp en en Bolum Alan km2 Population 2010 Merkez BolumleriSemtler Ilceler540000 Tibet Ozerk Bolgesi 1 228 400 00 3 002 166 Lhasa Sehri 8 66540100 Lhasa Sehri 29 538 90 559 423 Chengguan Semti 3 5540200 Xigaze Sehri 182 066 26 703 292 en 1 17540300 Qamdo Sehri 108 872 30 657 505 en 1 10540400 Nyingchi Sehri 113 964 79 195 109 en 1 6540500 Shannan Sehri 79 287 84 328 990 en 1 11540600 Nagqu Sehri 391 816 63 462 382 en 1 10542500 Ngari Ili 296 822 62 95 465 en 7Yamdrok GoluNamtso GoluIdari bolumlerin Tibetce Cince ve romanize isimleriIsim Tibetce Tibetce Pinyini Wylie harf cevirisi Cince PinyinTibet Ozerk Bolgesi བ ད རང ས ང ལ ངས Poi Ranggyongjong bod rang skyong ljongs 西藏自治区 Xizang ZizhiquLhasa Sehri ལ ས ག ང ཁ ར Lhasa Chongkyir lha sa grong khyer 拉萨市 Lasa ShiXigaze Sehri གཞ ས ཀ ར ག ང ཁ ར Xigaze Chongkyir ggzhis ka rtse grong khyer 日喀则市 Rikaze ShiQamdo Sehri ཆབ མད ག ང ཁ ར Qamdo Chongkyir chab mdo grong khyer 昌都市 Changdu ShiNyingchi Sehri ཉ ང ཁ ག ང ཁ ར Nyingchi Chongkyir nying khri grong khyer 林芝市 Linzhi ShiShannan Sehri ལ ཁ ག ང ཁ ར Lhoka Chongkyir lho kha grong khyer 山南市 Shannan ShiNagqu Sehri ནག ཆ ག ང ཁ ར Nagqu Chongkyir nag chu grong khyer 那曲市 Naqu ShiNgari Ili མངའ ར ས ས ཁ ལ Ngari Saku mnga ris sa khul 阿里地区 Alǐ DiquKentsel alanlar Il ve ilce sehirlerinin kentsel alan nufuslari Sehir Kentsel alan Semt alani Sehir merkezi Sayim tarihi1 Lhasa 199 159 279 074 559 423 2010 11 01 1 Lhasa yeni semtler 21 093 78 957 bkz Lhasa 2010 11 012 Xigaze 63 967 120 374 703 292 2010 11 01 3 Qamdo 44 028 116 500 657 505 2010 11 01 4 Nagqu 42 984 108 781 462 381 2010 11 01 5 Nyingchi 35 179 54 702 195 109 2010 11 01 6 Shannan 30 646 59 615 328 990 2010 11 01 a b Nufus sayimi sonrasinda kurulmus yeni semtler en en Bu yeni semtler sehrin genisletilmesi oncesinde sehrin kentsel alani ve semt alanlari icin yapilmis sayilarda dahil degildir Nufus sayimi sonrasinda Xigaze Ili Xigaze Il Duzeyi Sehri olarak degistirildi Xigaze Ilce Duzeyi Sehri ise en olarak degistirildi Nufus sayimi sonrasinda Qamdo Ili Qamdo Il Duzeyi Sehri olarak degistirildi Qamdo Ilcesi ise en olarak degistirildi Nufus sayimi sonrasinda Nagqu Ili Nagqu Il Duzeyi Sehri olarak degistirildi Nagqu Ilcesi ise en olarak degistirildi Nufus sayimi sonrasinda Nangchen Ili Nangchen Il Duzeyi Sehri olarak degistirildi Nangchen Ilcesi ise en olarak degistirildi Nufus sayimi sonrasinda Shannen Ili Shannan Il Duzeyi Sehri olarak degistirildi Nedong Ilcesi ise en olarak degistirildi DemografiTarihi nufusYilNufus 1912 1 160 000 1928 372 000 67 91936 37 372 000 0 01947 1 000 000 168 81954 1 273 969 27 41964 1 251 225 1 81982 1 892 393 51 21990 2 196 010 16 02000 2 616 329 19 12010 3 002 166 14 7 en fr 1923 te en ile en in bazi topraklarindan kuruldu bu idari bolum sonra 1955 te feshedildi ve bazi bolumleri Tibet OB yle birlestirildi Kilometre kare basina sadece iki kisinin dusmesiyle Tibet Ozerk Bolgesi cogunlukla engebeli ve yasanmasi zor olan arazisinden dolayi Cin deki eyalet duzeyi yonetim bolgelerinin arasindaki en dusuk nufus yogunluguna sahiptir 2011 de Tibet in uc milyon kisilik nufusu vardi Nufusun 90 48 ini olusturan etnik Tibetliler agirlikli olarak Tibet Budizmi ve Bon dinlerine mensuptur ancak en da vardir Ayrica Tibet in dogusunda kucuk bir Hristiyan toplulugu bulunmaktadir Monpa ve en gibi daha kucuk kabile gruplari cogunlukla bolgenin guneydogusunda rastlanir ve Tibet Budizmi ile ruh tapinmasinin bir kombinasyonunu uygularlar Encyclopaedia Britannica nin 1910 ile 1911 yillari arasinda yayimlanmis on birinci baskisina gore Tibet baskenti Lhasa sehri ve bunun civarinda yasayan lamalar dahil olmak uzere Lhasa nin toplam nufusu yaklasik 30 000 idi ve kalici nufusun arasinda yaklasik 2 000 kisiden olusan Cinli aileler de var idi Sosyopolitik ve ekonomik sorunlarInsan haklari 1951 yili Cin Halk Cumhuriyeti nin Tibet i ilhakindan once Tibet bir teokrasi yonetimi altindaydi ve bir kast sistemine benzeyen bir toplumsal hiyerarsiye sahipti Tibet teki insan haklari durumunun Tibet in Cin Halk Cumhuriyeti yle birlestirilmesinden onceki hali gunumuzdekinden oldukca farklidir Tibet Ozerk Bolgesi dahil olmak uzere tum Cin anakarasi capindaki siki basin kisitlamalarindan dolayi insan haklari ihlallerinin kapsamini kesin bir sekilde belirlemek zordur Cin Komunist Partisi CKP elestirmenleri CKP nin resmi olarak ayrilikcilik terorizm ve dini asirilikcilik unsurlarini kapsayan en u yok etmeye amaclamasini aslinda insan haklari ihlallerini islemek icin bir bahane olarak kullandigini savunurlar Uluslararasi Af Orgutu nun 1992 yilinda yayimladigi bir rapor Tibet Ozerk Bolgesi ndeki yargi standartlarinin uluslararasi standartlar a gore yetersiz olduklarini ileri surdu Ayni rapor CKP hukumetinisiyasi ve dusunce mahkumlarini tutmak tutuklulara iskence islemek gibi kotu muamelelerde bulunmak bu kotu muamelelerin karsisinda harekette bulunmamak ve idam cezasi yargisiz infaz zorla kurtaj ve zorla kisirlastirma gibi ceza yontemlerini kullanmakla sucladi Rahat Konut Programi 2006 dan itibaren geleneksel koylerde ve gocebe coban olarak yasayan 280 000 Tibetli koylere ve sehirlere zorla yerlestirildi O alanlarda yeni konutlar insa edildi henuz var olan konutlar da 2 milyon kisiye hizmet edecek sekilde yeniden yapilandirildi Standarttan asagi konutta yasayan insanlar kendi evlerini sokup hukumet standartlarina gore yeniden yapilandirmaya zorunda kaldilar Bunun masrafi cogunlukla sakinlerin kendileri tarafindan sikca da banka kredisi yoluyla karsilandi Cinghay da 300 000 gocebenin yeniden yerlestirilmesiyle ilk kez uygulanan bu nufus mubadele programi Rahat Konut adiyla bilinir ve zh programinin bir parcasidir Tibet kulturu uzerindeki etkileri surgunler ve insan haklari gruplari tarafindan elestirilmistir Yeniden yerlestirilmis insanlarin arasinda sadece ciftcilik becerilerine sahip olanlar is bulmakta zorluk cekmektedirler Gelir yetersizlikleri hukumet destek programlari tarafindan kapatilir 2011 de 20 000 en nun bu yeni kasabalara yerlestirilecegi duyuruldu UlasimHavalimanlari Tibet Ozerk Bolgesi nin ana havalimani olan Lhasa Gonggar Havalimani Tibet teki henuz halka acik olan sivil havalimanlari Lhasa Gonggar Havalimani deniz seviyesinden 3 570 metre yukseklikte en 4 334 metre en 2 949 metre en 4 274 metre ve en 3 782 metre dir Tibet genelinin oldukca yuksek rakimindan dolayi bunlarin hepsi en arasindadir Henuz insa asamasinda bulunan en nin ise 4 436 metrelik bir rakimla Dunya nin en yuksek havalimani olmasi ongorulmektedir Demiryollari Golmud dan Lhasa ya giden Cinghay Tibet demiryolu 12 Ekim 2005 tarihinde tamamlandi ve 1 Temmuz 2006 da halka acildi Golmud ile Lhasa nin arasinda bes adet yolcu treni gecmekte ve Cengdu Congcing Guangzhou Lanzhou Pekin Sanghay ve Xining sehirlerine giden ileri aktarmalar mevcuttur Deniz seviyesinden 5 072 metre yukseklikte bulunan ve bu hatin uzerinde yer alan en tum Dunya da herhangi bir demiryolu hattinin uzerinde yer alan en yuksek noktadir Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Tibet Autonomous Region ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Cin Halk Cumhuriyeti nin Tibet i ilhaki Cin deki ozerk bolgelerDipnot Cince 西藏 pinyin Xizang Putonghua telaffuzu ɕi tsaŋ birebir cevirisi Bati en Tibetce བ ད Wylie Bod en Poi Tibetce telaffuzu pʰo ʔ Referans ve kaynaklarKaynakca Overview of Tibet 2007 Cince People s Government of Tibet Autonomous Region 11 Eylul 2008 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2015 National Data 19 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2015 西藏自治区2017年国民经济和社会发展统计公报 Statistical Communique of Tibet Autonomous Region on the 2017 National Economic and Social Development Cince Statistical Bureau of Tibet Autonomous Region 15 Nisan 2018 22 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2018 hdi globaldatalab org Ingilizce 23 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Eylul 2018 What is Tibet Fact and Fancy su kitaptan bir alinti Goldstein Melvyn C 1994 Change Conflict and Continuity among a Community of Nomadic Pastoralist A Case Study from Western Tibet 1950 1990 Ingilizce ss 76 87 Wylie Turrell V 2003 Lama Tribute in the Ming Dynasty McKay Alex Ed The History of Tibet Volume 2 The Medieval Period c AD 850 1895 the Development of Buddhist Paramountcy New York Routledge s 470 ISBN 978 0 415 30843 4 Wang Jiawei Nyima Gyaincain 1997 The Historical Status of China s Tibet Pekin China Intercontinental Press ss 1 40 ISBN 978 7 80113 304 5 Laird 2006 ss 106 107 Grunfeld A Tom The Making of Modern Tibet M E Sharpe s 245 Gyatso Tenzin Dalai Lama XIV gorusme 25 Temmuz 1981 Goldstein Melvyn C A History of Modern Tibet 1913 1951 University of California Press 1989 s 812 813 France France 24 Agence France Presse 15 Ocak 2010 18 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2010 Cince 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2015 Shenzhen City Bureau of Statistics Cince China Statistics Print 12 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2015 Census Office of the State Council Population and Employment Statistics Division of the Ed 2012 中国2010人口普查分乡 镇 街道资料 1 bas Pekin China Statistics Print ISBN 978 7 5037 6660 2 August 2014 中国民政统计年鉴2014 Cince China Statistics Print ISBN 978 7 5037 7130 9 a b c Census Office of the State Council Population and Society Science and Technology Statistics Division of the Ed 2012 中国2010年人口普查分县资料 Pekin China Statistics Print ISBN 978 7 5037 6659 6 1912年中国人口 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2014 1928年中国人口 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2014 1936 37年中国人口 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2014 1947年全国人口 13 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2014 5 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi 14 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 10 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 19 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 29 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi China Economy China Perspective Thechinaperspective com Erisim tarihi 18 Temmuz 2013 Wang Guanqun Tibet s population tops three million 90 are Tibetans news xinhuanet com Xinhua 13 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2011 Xizang gov Xizang gov 16 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2011 Hannue Dialogues Tibetan Dialogues Han Yule Henry Waddell Laurence 1911 Lhasa Chisholm Hugh Ed Encyclopaedia Britannica 16 11 bas Cambridge University Press s 531 Samten G Karmay Religion and Politics commentary 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eylul 2008 from 1642 the Ganden Potrang the official seat of the government in Drepung Monastery came to symbolize the supreme power in both the theory and practice of a theocratic government This was indeed a political triumph that Buddhism had never known in its history in Tibet Fjeld Heidi 2003 Commoners and Nobles Hereditary Divisions in Tibet Nordic Institute of Asian Studies s 5 ISBN 9788791114175 23 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2021 Regions and territories Tibet bbc http news bbc co uk 2 hi asia pacific country profiles 4152353 stm 22 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde US State Department Bureau of Democracy Human Rights and Labor February 25 2009 Simon Denyer China cracks down on aggrieved party cadres in Xinjiang and Tibet 29 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Guardian 8 December 2015 a b Amnesty International Amnesty International China Amnesty International s concerns in Tibet 12 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Secretary General s Report Situation in Tibet E CN 4 1992 37 Hrweb org 15 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2012 Cynthia Beall March 1991 China s Birth Control Policy in the Tibet Autonomous Region 31 3 285 303 doi 10 1525 as 1991 31 3 00p0043x JSTOR 2645246 Human Rights Watch 26 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Archive 19 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi UN News 17 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Publications Office of the EU 25 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Human Rights Watch Ingilizce 27 Haziran 2013 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2020 27 Haziran 2013 Rights Report Faults Mass Relocation of Tibetans The New York Times 27 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2013 China Daily Ingilizce Xinhua 24 Nisan 2015 25 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2021 China rolls out railway 16 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News Bibliyografya Laird Thomas 2006 The Story of Tibet Conversations with the Dalai Lama 1 bas New York Grove Press ISBN 978 0 8021 1827 1