Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Petrol, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlardan oluşmuş, sudan yoğun kıvamda, koyu renkli, arıtılmamış, kendisine özgü kokusu olan, yer altından çıkarılmış doğal yanıcı mineral yağı. Latincede taş anlamına gelen "petra" ile yağ anlamına gelen "oleum" sözcüklerinden oluşmuştur (Petra oleum = Petrol).
Petrol halk arasında, yalnız belirli bir yakıt (benzin, gazyağı, dizel - motorin, motor yağı, fuel oil) olarak bilinmesine rağmen, aslında petrol kelimesi doğal halde bulunan ve yeraltından çıkarılan işlenmemiş ham petrol anlamına gelmektedir.
Petrol, hidrokarbonların karışımından meydana gelmiş olup, her zaman sabit bir kimyevî bileşimi yoktur. Doğal akaryakıt olan ham petrol, bulunduğu memleketlere göre değişen bileşimler gösterir. Örneğin; Amerika'da özellikle Pensilvanya bölgesinde çıkarılan petroller genellikle hidrokarbon sınıfından olan bileşikleri, Rusya petrolleri, kötü kokulu sınıfından bileşikleri; Romanya petrolleri ise bu ikisinin bir karışımını içerir.
Çeşitli tipteki petrollerin kendine has ağırlıkları 0,80-0,96; alevlenme noktaları 15-120 °C ve ortalama ısıtma kuvvetleri 10,500 kcal/kg'dır. Ortalama elementel bileşimleri ise; karbon %84, hidrojen %12, oksijen %1 olup çok az miktarda da kükürt bulunur. Teksas ve Kaliforniya petrollerinde kükürt diğerlerine oranla fazladır.
Değişik kimyasal içeriğe sahip hidrokarbonların bir araya gelerek oluşturduğu değişik kimyevi bileşimde olan çok sayıda petrol tipi bulunmaktadır (Örneğin: parafin bazlı petrol, asfalt bazlı petrol gibi).
Yüz milyonlarca yıl önce, denizlerde yaşayan ya da suların denizlere sürüklediği hayvan ve bitki kalıntıları anaerobik bir ortamda, gerekli şartlar altında (ısı basınç ve mikroorganizmaların etkisiyle), ham petrole benzer kerojeni meydana getirmiştir. Kerojen sonradan, yukarı tabakalara doğru göç etmesi esnasında gittikçe değişmiş ve ham petrolü meydana getirmiştir. Bu yüzden de hiçbir sahanın ham petrolü, tam olarak öteki bir sahanın ham petrolüne uymaz; muhakkak az çok farklar bulunur. Hatta bu durum, aynı bir petrol sahasında bile, çoğu zaman görülür.
OPEC'in kurucusu Venezuelalı politikacı , doğaya ve dünya siyasetine yaptığı olumsuz etkilerinden dolayı petrolü şeytanın pisliği olarak tanımlamış ve gelecekte insanlığın mahvına sebep olacağını öngörmüştü.
Tarihi
Erken dönem
Günümüzde ekonomi, siyaset ve teknolojide oldukça önemli olan petrol, herhangi bir şekliyle antik zamanlardan bu yana kullanılagelmiştir. Öneminin artışı ise, içten yanmalı motorların keşfi, sivil havacılığın artması ve petrolün Organik Kimya'da ve özellikle plastik, yapay gübre, çözücü, yapıştırıcı ve böcek zehri üretimindeki öneminden ileri gelmiştir.
Herodotus ve Diodorus Siculus'a göre, 4000 yıldan daha önce, Babil'de Kule ve duvarların inşasında asfalt kullanılmıştır. Babil yakınındaki Ardenicca yakınlarında ve Zacynthus' ta zift kaynakları vardı. Fırat nehrinin şubelerinden Issus nehri kıyılarında çok miktarda zift bulunuyordu. Antik İran tabletlerine göre, İran medeniyeti zamanla sağlık ve aydınlatma alanlarında petrol kullanmıştır. MS 347'de Çin'de bambu kaplı kuyulardan petrol üretilmiştir. Myanmar'a giden erken dönem İngiliz araştırmacıları Yenangyaung'da gelişmiş bir petrol üretim endüstrisi olduğunu ve 1795'te elle kazılmış yüzlerce petrol kuyusunun üretimde olduğunu kaydederler. Yenangyaung'daki Petrol sahalarının mitolojik orijini ve bu sahaların 24 ailenin tekelinde bulunması çok eskiden beri kullanılan kaynaklar olduklarını belirtir.
Pechelbronn (Zift Çeşmesi) petrolün Avrupa'da ilk olarak bulunduğu ve kullanıldığı yerin adıdır. Petrolün suyla karışık olarak yüzeye çıktığı Erdpechquelle, 1498 den bu yana sağlık vb. amaçlarıyla kullanılan bir kaynaktır. Ayrıca 18. yüzyıldan bu yana petrol kumlarından da petrol üretilmektedir.
Aşağı Saksonya'daki Wietze'de doğal asfalt/bitumen 18. yüzyılda bulunmuştur.
Pechelbronn'da da Wietze'de de kömür endüstrisi petrol teknolojilerini domine etmiştir.
Kimyasal oluşumu
Petrol, denizlerdeki bitki ve hayvanların çürüdükten sonraki kalıntılarından oluşur. Bu kalıntılar deniz yatağında milyonlarca yıl boyunca çürüdükten sonra, geriye yalnızca yağlı maddeler kalır. Çamur ve büyük kaya katmanları altında kalan yağlı maddeler de petrol ve gaza dönüşür.
Petrolün kimyasal yapısı farklı uzunluklardaki hidrokarbon zincirlerinden oluşur. Bu zincirler, petrolün arıtım sürecinde, damıtma sayesinde ayrıştırılıp benzin, jet yakıtı, kerosen gibi ürünler elde edilir.
Bu alkanların genel gösterimi CnH2n+2 biçimindedir. Örneğin benzinde yaygın olarak bulunan 2,2,4-Trimetilpentanın ifadesi: C8H18 biçiminde olup oksijen ile ısıveren tepkimesi şöyledir:
C8H18 (s) + 12.5 O2 (g) → 8 CO2 (g) + 9H2O(g) + ısı
Petrolün veya benzinin kısmı yanması karbon monoksit ve/veya nitrik oksit gibi zehirli gazların yayımına yol açar.
C8H18(s) + 12.5O2(g) + N2(g) → 6CO2(g) + 2CO(g) + 2NO(g) + 9H2O(g) + ısı
Petrol, yüksek ısı ve/veya basınç ortamında, ısıalan tepkimeler sonucunda oluşur. Örneğin kerojen farklı uzunluklardaki hidrokarbonlara bölünebilir:
CH1.45 (k) + ısı →.663CH1.6 (s) +.076CH2 (s) +.04CH2.6 (g) +.006CH4 (g) +.012CH2.6 (k) +.018CH4.0 (k) +.185CH.25 (k)
Petrolün organik kökeni incelenirse kerojen adlı çözünmeyen, ağır ve katı organik molekül görülür. Kerojenler birkaç tipten meydana gelirler bu tipler de petrol oluşup oluşmayacağını belirler, zira sadece tip-1 ve tip-2 kerojen petrol oluşturur. Bu kerojenlerin kökeni ise denizel organik kalıntılardır. Planktonik tek hücreliler ve alglerin kalıntıları uygun şartlarda petrol oluşturmaya meyillidir. Tip-3 kerojen karasal kökenli organik kalıntılardan oluşur ve uygun şartlara gaz üretme potansiyeline sahiptir.
Petrolün jeolojik oluşumu
Petrol en genel itibarıyla deniz kökenli (marine) organik maddelerin çökelmesi sonucu meydana gelen organik içerikçe zengin sedimanter kayaların jeolojik zaman süreci içinde gömülmesiyle ısı ve basınç etkisi altında meydana gelen bir organik üründür. Öncelikle bu organik maddeler diyajenez süreciyle (ki erken gömülme şartlarını içerir görece düşük basınç ve sıcaklık) hacimsel küçülmeye uğrar ve tetiklenen birtakım kimyasal reaksiyonlar sonucu kerojen oluşturur. Çökeller içinde sıkışma sonucu su da ortaya çıkar ve organik maddeye doygun tortul kayaçlar elde edilmiş olur. Bu noktada en önemli 3 eleman sıcaklık, basın ve uzun zamandır, zira jeolojik olarak anlaşılması gereken bir zaman dilimi kastedilir. Oluşan kerojen mumsu yapıda, büyük bir organik moleküldür ve suda ve organik çözücülerde çözünmez. Gömülme devam ettikçe sıcaklık ve basınç artar (yerin derinlerine inildikçe bu iki değer artış gösterir) bir yerden sonra katajenez aşamasına gelinir, bu aşamada kerojenden hidrokarbon zincirleri oluşumu başlar ve katajenez şartları oluşacak hidrokarbonu belirler. Petrol oluşumu için gereken sıcaklık 60-150 santigrad derece arasındaki petrol penceresi sıcaklığıdır, bu değerlerin üstünde kerojen bütünüyle çatlamaya ve ufak hidrokarbon zincirleri oluşturmaya başlar ve ürün olarak gaz elde edilir.
Petrolün jeolojik göçü ve yerleşimi
Kaynak kayada zaman, sıcaklık ve basınç etkisiyle meydana gelen petrol, jeolojik şartların değişmesi sonucu bir deformasyon veya çatlak sebebiyle kaynak kayadan çıkar ve göçe başlar. Geçirimli kayalar boyunca veya geçirimsiz bölgelerdeki çatlaklardan akarak yer altında ilerler. Nihayet bir engelle karşılaşmazsa yeryüzüne dek çıkar ve bu kaçak-sızıntı olarak bilinir. Dünyada bu şekilde pek çok petrol çukuru vardır. En ünlüsü birçok pleyistosen memeli fosiline de ev sahipliği yapan La Brea katran çukurudur.
Eğer ki, petrol göçü sırasında geçirimsiz ve sıkı bir tabaka ile karşılaşırsa tuzaklanır ve bu geçirimsiz tabaka örtü kaya olarak adlandırılır. Genelde şeyl, kireçtaşı gibi kayalar örtü kaya olarak bulunur.
Oluşmuş petroller pek çok farklı tür kapan sisteminde bulunabilir. Petrol ve gaz özkütle olarak su ve kayalardan daha ufak değerlere sahip oldukları için yukarı çıkma eğilimindelerdir. Antiklinal, stratigrafik, tuz kubbesi, hidrotermal ve karma kapan türleri olmak üzere 5 çeşit kapan türü vardır. Stratigrafik kapan ise en basit tanımıyla farklı tür tabakaların yan yana gelerek oluşturduğu kapanlardır. Örneğin tektonik veya diyajenetik olarak farklı özellikle iki kaya grubu yan yana gelirse biri rezervuar diğeri ise örtü kaya olarak bulunur ve petrol tuzağı oluşur.
Petrol endüstrisi
Dünya petrol rezervlerinin yaklaşık olarak yüzde 18'i Venezuela^ya aittir. yaklaşık olarak 300 milyar varillik bir petrol varlığına sahip ülkeyi, Suudi Arabistan takip eder. 265 milyar varillik bir petrol varlığı olan Suudi Arabistan'ı ise Alberta'da bulunan devasa petrol yataklarına sahip olan Kanada takip etmektedir ve 170 milyar varillik bu petrol varlığı dünya rezervlerinin yüzde 10'una tekabül etmektedir. Bu ülkeleri sırasıyla İran ve Irak takip etmektedir, İran petrolleri dünya rezervlerinin yüzde 9.5'una ve Irak petrolleri ise dünya rezervlerinin yüzde 8.7'sine denk gelir.
Petrol endüstrisi ve petrol ürünleri pazarlamada (petrol tankerleri ve genellikle boru hatları) taşıma, arama, çıkarma, rafinaj ve küresel süreçler yer almaktadır. Sektörün en büyük hacimli ürünleri fuel oil ve benzindir. Petrol, aynı zamanda ilaç, solventler, gübre, pestisit ve plastik gibi birçok kimyasal ürünler için ham maddedir.
Petrol, birçok sanayi için çok önemlidir ve sanayileşmiş medeniyetler kendisi için önemli olduğunu bilir ve bu nedenle birçok ülke için önemli husustur. Dünyada petrol tüketimi her yıl yaklaşık olarak 30 milyar varildir ve üst petrol tüketicilerini büyük ölçüde gelişmiş ülkeler oluşturur. 2004 yılında tüketilen petrolün %24'ünü Amerika Birleşik Devletleri tüketmişken 2007 yılında bu oran %21'e düşmüştür.
ABD'de, Arizona, California, Hawaii, Nevada, Oregon ve Washington eyaletlerinde, Batılı Devletler Petrol Derneği (WSPA) şirketi, rafineri dağıtım, üretim, taşıma ve petrol pazarlamadan sorumlu kurumdur. kâr amacı gütmeyen bu ticaret kurumu, 1907 yılında kurulmuş olup Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en eski petrol ticaret birliğidir.
Petrolün çok farklı kullanım alanlarına hizmet edebilme şansı vardır, çünkü petrol çok farklı çeşitte ve farklı büyüklükte hidrokarbon zincirlerine ayrılabilir. damıtma işlemi petrol işleme tesislerinde ısıl süreçler ile yapılır ve üç tür ürün ortaya çıkar. İlk sıcaklıklarda çıkan ürünler hafif, ikinci ürünler orta ve son ürünler ağır petrol ürünleridir. Benzin, gaz vb. hafifken, dizel ve gaz yağı orta, fuel-oil, katran ve cila ağır ürünleri oluşturur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Prof. Dr. İhsan Işık. . zaman.com.tr. 24 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2011.
- ^ One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Petroleum" . Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.<meta />
- ^ George E. Totten ASTM Timeline 6 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .<meta />
- ^ Longmuir, Marilyn V. "Oil in Burma: The Extraction of "Earth Oil" to 1914". Bangkok: White Lotus (2001) pp.329
- ^ "The oil wells of Alsace; a discovery made more than a century ago. What a Pennsylvania operator saw abroad--primitive methods of obtaining oil--the process similar to that used in coal mining" . New York Times. 23 February 1880.
- ^ Erdöl in Wietze (Bildband), Horb am Neckar: Geiger-Verlag 1994, .
- ^ Rainer Karlsch, Raymond G. Stokes: Faktor Öl. Die Mineralölwirtschaft in Deutschland 1859–1974. Verlag C. H. Beck, München, 2003.
- ^ Glossary Administration, Glossary Administration. . www.glossary.oilfield.slb.com/. Schlumberger. 26 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ a b Editors of Fuel Chemistry Division, Editors of Fuel Chemistry Division. . personal.ems.psu.edu/~pisupati/ACSOutreach/Petroleum_2.html/. Fuel Chemistry Division. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ Editors of Natural Resources Canada, Editors of Natural Resources Canada. "Canada has the third-largest proven oil reserve in the world, most of which is in the oil sands". www.nrcan.gc.ca/. Natural Resources Canada. 13 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Petrol neft ya da yer yagi hidrokarbonlardan olusmus sudan yogun kivamda koyu renkli aritilmamis kendisine ozgu kokusu olan yer altindan cikarilmis dogal yanici mineral yagi Latincede tas anlamina gelen petra ile yag anlamina gelen oleum sozcuklerinden olusmustur Petra oleum Petrol Dunya daki petrol rezervleri Petrol halk arasinda yalniz belirli bir yakit benzin gazyagi dizel motorin motor yagi fuel oil olarak bilinmesine ragmen aslinda petrol kelimesi dogal halde bulunan ve yeraltindan cikarilan islenmemis ham petrol anlamina gelmektedir Petrol hidrokarbonlarin karisimindan meydana gelmis olup her zaman sabit bir kimyevi bilesimi yoktur Dogal akaryakit olan ham petrol bulundugu memleketlere gore degisen bilesimler gosterir Ornegin Amerika da ozellikle Pensilvanya bolgesinde cikarilan petroller genellikle hidrokarbon sinifindan olan bilesikleri Rusya petrolleri kotu kokulu sinifindan bilesikleri Romanya petrolleri ise bu ikisinin bir karisimini icerir Cesitli tipteki petrollerin kendine has agirliklari 0 80 0 96 alevlenme noktalari 15 120 C ve ortalama isitma kuvvetleri 10 500 kcal kg dir Ortalama elementel bilesimleri ise karbon 84 hidrojen 12 oksijen 1 olup cok az miktarda da kukurt bulunur Teksas ve Kaliforniya petrollerinde kukurt digerlerine oranla fazladir Degisik kimyasal icerige sahip hidrokarbonlarin bir araya gelerek olusturdugu degisik kimyevi bilesimde olan cok sayida petrol tipi bulunmaktadir Ornegin parafin bazli petrol asfalt bazli petrol gibi Yuz milyonlarca yil once denizlerde yasayan ya da sularin denizlere surukledigi hayvan ve bitki kalintilari anaerobik bir ortamda gerekli sartlar altinda isi basinc ve mikroorganizmalarin etkisiyle ham petrole benzer kerojeni meydana getirmistir Kerojen sonradan yukari tabakalara dogru goc etmesi esnasinda gittikce degismis ve ham petrolu meydana getirmistir Bu yuzden de hicbir sahanin ham petrolu tam olarak oteki bir sahanin ham petrolune uymaz muhakkak az cok farklar bulunur Hatta bu durum ayni bir petrol sahasinda bile cogu zaman gorulur OPEC in kurucusu Venezuelali politikaci dogaya ve dunya siyasetine yaptigi olumsuz etkilerinden dolayi petrolu seytanin pisligi olarak tanimlamis ve gelecekte insanligin mahvina sebep olacagini ongormustu TarihiErken donem Gunumuzde ekonomi siyaset ve teknolojide oldukca onemli olan petrol herhangi bir sekliyle antik zamanlardan bu yana kullanilagelmistir Oneminin artisi ise icten yanmali motorlarin kesfi sivil havaciligin artmasi ve petrolun Organik Kimya da ve ozellikle plastik yapay gubre cozucu yapistirici ve bocek zehri uretimindeki oneminden ileri gelmistir Herodotus ve Diodorus Siculus a gore 4000 yildan daha once Babil de Kule ve duvarlarin insasinda asfalt kullanilmistir Babil yakinindaki Ardenicca yakinlarinda ve Zacynthus ta zift kaynaklari vardi Firat nehrinin subelerinden Issus nehri kiyilarinda cok miktarda zift bulunuyordu Antik Iran tabletlerine gore Iran medeniyeti zamanla saglik ve aydinlatma alanlarinda petrol kullanmistir MS 347 de Cin de bambu kapli kuyulardan petrol uretilmistir Myanmar a giden erken donem Ingiliz arastirmacilari Yenangyaung da gelismis bir petrol uretim endustrisi oldugunu ve 1795 te elle kazilmis yuzlerce petrol kuyusunun uretimde oldugunu kaydederler Yenangyaung daki Petrol sahalarinin mitolojik orijini ve bu sahalarin 24 ailenin tekelinde bulunmasi cok eskiden beri kullanilan kaynaklar olduklarini belirtir Pechelbronn Zift Cesmesi petrolun Avrupa da ilk olarak bulundugu ve kullanildigi yerin adidir Petrolun suyla karisik olarak yuzeye ciktigi Erdpechquelle 1498 den bu yana saglik vb amaclariyla kullanilan bir kaynaktir Ayrica 18 yuzyildan bu yana petrol kumlarindan da petrol uretilmektedir Asagi Saksonya daki Wietze de dogal asfalt bitumen 18 yuzyilda bulunmustur Pechelbronn da da Wietze de de komur endustrisi petrol teknolojilerini domine etmistir Kimyasal olusumuOktan petrolde bulunan bir hidrokarbondur Cizgiler kovalent bag siyah kureler karbon ve beyaz kureler hidrojendirler Petrol denizlerdeki bitki ve hayvanlarin curudukten sonraki kalintilarindan olusur Bu kalintilar deniz yataginda milyonlarca yil boyunca curudukten sonra geriye yalnizca yagli maddeler kalir Camur ve buyuk kaya katmanlari altinda kalan yagli maddeler de petrol ve gaza donusur Petrolun kimyasal yapisi farkli uzunluklardaki hidrokarbon zincirlerinden olusur Bu zincirler petrolun aritim surecinde damitma sayesinde ayristirilip benzin jet yakiti kerosen gibi urunler elde edilir Bu alkanlarin genel gosterimi CnH2n 2 bicimindedir Ornegin benzinde yaygin olarak bulunan 2 2 4 Trimetilpentanin ifadesi C8H18 biciminde olup oksijen ile isiveren tepkimesi soyledir C8H18 s 12 5 O2 g 8 CO2 g 9H2O g isi Petrolun veya benzinin kismi yanmasi karbon monoksit ve veya nitrik oksit gibi zehirli gazlarin yayimina yol acar C8H18 s 12 5O2 g N2 g 6CO2 g 2CO g 2NO g 9H2O g isi Petrol yuksek isi ve veya basinc ortaminda isialan tepkimeler sonucunda olusur Ornegin kerojen farkli uzunluklardaki hidrokarbonlara bolunebilir CH1 45 k isi 663CH1 6 s 076CH2 s 04CH2 6 g 006CH4 g 012CH2 6 k 018CH4 0 k 185CH 25 k Petrolun organik kokeni incelenirse kerojen adli cozunmeyen agir ve kati organik molekul gorulur Kerojenler birkac tipten meydana gelirler bu tipler de petrol olusup olusmayacagini belirler zira sadece tip 1 ve tip 2 kerojen petrol olusturur Bu kerojenlerin kokeni ise denizel organik kalintilardir Planktonik tek hucreliler ve alglerin kalintilari uygun sartlarda petrol olusturmaya meyillidir Tip 3 kerojen karasal kokenli organik kalintilardan olusur ve uygun sartlara gaz uretme potansiyeline sahiptir Petrolun jeolojik olusumuPetrol en genel itibariyla deniz kokenli marine organik maddelerin cokelmesi sonucu meydana gelen organik icerikce zengin sedimanter kayalarin jeolojik zaman sureci icinde gomulmesiyle isi ve basinc etkisi altinda meydana gelen bir organik urundur Oncelikle bu organik maddeler diyajenez sureciyle ki erken gomulme sartlarini icerir gorece dusuk basinc ve sicaklik hacimsel kuculmeye ugrar ve tetiklenen birtakim kimyasal reaksiyonlar sonucu kerojen olusturur Cokeller icinde sikisma sonucu su da ortaya cikar ve organik maddeye doygun tortul kayaclar elde edilmis olur Bu noktada en onemli 3 eleman sicaklik basin ve uzun zamandir zira jeolojik olarak anlasilmasi gereken bir zaman dilimi kastedilir Olusan kerojen mumsu yapida buyuk bir organik molekuldur ve suda ve organik cozuculerde cozunmez Gomulme devam ettikce sicaklik ve basinc artar yerin derinlerine inildikce bu iki deger artis gosterir bir yerden sonra katajenez asamasina gelinir bu asamada kerojenden hidrokarbon zincirleri olusumu baslar ve katajenez sartlari olusacak hidrokarbonu belirler Petrol olusumu icin gereken sicaklik 60 150 santigrad derece arasindaki petrol penceresi sicakligidir bu degerlerin ustunde kerojen butunuyle catlamaya ve ufak hidrokarbon zincirleri olusturmaya baslar ve urun olarak gaz elde edilir Petrolun jeolojik gocu ve yerlesimiKaynak kayada zaman sicaklik ve basinc etkisiyle meydana gelen petrol jeolojik sartlarin degismesi sonucu bir deformasyon veya catlak sebebiyle kaynak kayadan cikar ve goce baslar Gecirimli kayalar boyunca veya gecirimsiz bolgelerdeki catlaklardan akarak yer altinda ilerler Nihayet bir engelle karsilasmazsa yeryuzune dek cikar ve bu kacak sizinti olarak bilinir Dunyada bu sekilde pek cok petrol cukuru vardir En unlusu bircok pleyistosen memeli fosiline de ev sahipligi yapan La Brea katran cukurudur La Brea katran cukuru 5463053773 Eger ki petrol gocu sirasinda gecirimsiz ve siki bir tabaka ile karsilasirsa tuzaklanir ve bu gecirimsiz tabaka ortu kaya olarak adlandirilir Genelde seyl kirectasi gibi kayalar ortu kaya olarak bulunur Antiklinal petrol kapani Olusmus petroller pek cok farkli tur kapan sisteminde bulunabilir Petrol ve gaz ozkutle olarak su ve kayalardan daha ufak degerlere sahip olduklari icin yukari cikma egilimindelerdir Antiklinal stratigrafik tuz kubbesi hidrotermal ve karma kapan turleri olmak uzere 5 cesit kapan turu vardir Stratigrafik kapan ise en basit tanimiyla farkli tur tabakalarin yan yana gelerek olusturdugu kapanlardir Ornegin tektonik veya diyajenetik olarak farkli ozellikle iki kaya grubu yan yana gelirse biri rezervuar digeri ise ortu kaya olarak bulunur ve petrol tuzagi olusur Rezervuar kaya sistematigiPetrol endustrisiDunya petrol rezervlerinin yaklasik olarak yuzde 18 i Venezuela ya aittir yaklasik olarak 300 milyar varillik bir petrol varligina sahip ulkeyi Suudi Arabistan takip eder 265 milyar varillik bir petrol varligi olan Suudi Arabistan i ise Alberta da bulunan devasa petrol yataklarina sahip olan Kanada takip etmektedir ve 170 milyar varillik bu petrol varligi dunya rezervlerinin yuzde 10 una tekabul etmektedir Bu ulkeleri sirasiyla Iran ve Irak takip etmektedir Iran petrolleri dunya rezervlerinin yuzde 9 5 una ve Irak petrolleri ise dunya rezervlerinin yuzde 8 7 sine denk gelir Petrol kuyusundan ham petrol cikarilirken Petrol endustrisi ve petrol urunleri pazarlamada petrol tankerleri ve genellikle boru hatlari tasima arama cikarma rafinaj ve kuresel surecler yer almaktadir Sektorun en buyuk hacimli urunleri fuel oil ve benzindir Petrol ayni zamanda ilac solventler gubre pestisit ve plastik gibi bircok kimyasal urunler icin ham maddedir Petrol bircok sanayi icin cok onemlidir ve sanayilesmis medeniyetler kendisi icin onemli oldugunu bilir ve bu nedenle bircok ulke icin onemli husustur Dunyada petrol tuketimi her yil yaklasik olarak 30 milyar varildir ve ust petrol tuketicilerini buyuk olcude gelismis ulkeler olusturur 2004 yilinda tuketilen petrolun 24 unu Amerika Birlesik Devletleri tuketmisken 2007 yilinda bu oran 21 e dusmustur ABD de Arizona California Hawaii Nevada Oregon ve Washington eyaletlerinde Batili Devletler Petrol Dernegi WSPA sirketi rafineri dagitim uretim tasima ve petrol pazarlamadan sorumlu kurumdur kar amaci gutmeyen bu ticaret kurumu 1907 yilinda kurulmus olup Amerika Birlesik Devletleri ndeki en eski petrol ticaret birligidir Petrolun cok farkli kullanim alanlarina hizmet edebilme sansi vardir cunku petrol cok farkli cesitte ve farkli buyuklukte hidrokarbon zincirlerine ayrilabilir damitma islemi petrol isleme tesislerinde isil surecler ile yapilir ve uc tur urun ortaya cikar Ilk sicakliklarda cikan urunler hafif ikinci urunler orta ve son urunler agir petrol urunleridir Benzin gaz vb hafifken dizel ve gaz yagi orta fuel oil katran ve cila agir urunleri olusturur Ham petrolun islenmesiAyrica bakinizTurkiye de petrol ISID in petrol uretimi ve kacakciligiKaynakca Prof Dr Ihsan Isik zaman com tr 24 Subat 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2011 One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain Chisholm Hugh ed 1911 Petroleum Encyclopaedia Britannica 11th ed Cambridge University Press lt meta gt George E Totten ASTM Timeline 6 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde lt meta gt Longmuir Marilyn V Oil in Burma The Extraction of Earth Oil to 1914 Bangkok White Lotus 2001 ISBN 974 7534 60 6 pp 329 The oil wells of Alsace a discovery made more than a century ago What a Pennsylvania operator saw abroad primitive methods of obtaining oil the process similar to that used in coal mining New York Times 23 February 1880 Erdol in Wietze Bildband Horb am Neckar Geiger Verlag 1994 ISBN 3 89264 910 3 Rainer Karlsch Raymond G Stokes Faktor Ol Die Mineralolwirtschaft in Deutschland 1859 1974 Verlag C H Beck Munchen 2003 ISBN 3 406 50276 8 Glossary Administration Glossary Administration www glossary oilfield slb com Schlumberger 26 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2020 a b Editors of Fuel Chemistry Division Editors of Fuel Chemistry Division personal ems psu edu pisupati ACSOutreach Petroleum 2 html Fuel Chemistry Division 30 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2020 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link Editors of Natural Resources Canada Editors of Natural Resources Canada Canada has the third largest proven oil reserve in the world most of which is in the oil sands www nrcan gc ca Natural Resources Canada 13 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2020 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link