Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zealotlar (Yunanca: Ζηλωταί) 1342 ile 1350 yılları arasında toplumsal talepleri ile Selanik'te siyasi gelişmeler üzerinde büyük etkisi olan aristokrasi karşıtı siyasi grup. Dönemin kaynakları, bu akıma sempati ile bakmadıkları için Selanik'te kurulan Zealot hükûmeti hakkında çok az bilgi vardır. Zealotlar sekiz yıl boyunca etkili kendi yönetimlerini kurmuşlardır. Aristokrasi mülklerini müsadere etmişler ve serveti yeniden dağıtımını sağlamışlardır. Fakat Zealotlar'ın gerçekte sosyal reform için bir programa sahip olduklarını bilmek zordur. Bir muhtemel açıklama, şehir kesintisiz kuşatma altında bulunurken, bir şekilde eşitlikçi toplumun geliştirildiğidir.
Arka plan
14. yüzyılın başlarında, Bizans İmparatorluğu köklü bir çöküş dönemine girdi. 1320li yıllarda, hemen hemen tüm tarafların işgallerinin eşlik ettiği büyük iç savaş vardı. İmparatorluk zayıf ve yoksul düştükçe, kırsalda ve şehirlerde bulunan büyük kitlelerin sefaleti neredeyse katlanılmaz hale geldi. Kırsalda ve şehirlerde bulunan servet küçük bir aristokrat sınıfın elinde toplanıyordu ve yoksul kitlelerin kızgınlığı onlara yöneliyordu.
Tüm gücü elinde tutan aristokrat sınıfın lideri, İmparator III. Andronikos ölümünden sonra küçük yaştaki oğlu V. İoannis'un güçlü naibi olan İoannis Kantakuzinos idi. Konstantinopolis'te bulunan hizip, güçlü megas doux Aleksios Apokaukos etrafında toplandılar, Kantakuzinos'a karşı komplo kurup, ana imparatoriçe Savoyalı Anna ile Patrik XIV. İoannis Kalekas'ın desteğini aldılar. Yeni naiplik ile Kantakuzinos arasındaki ihtilaf Ekim 1341 yılında gün yüzüne çıktı.
Bu siyasi ve hanedan çekişmesi çabucak sınıfsal bir toplumsal ihtilafa dönüştü: Trakya ve Makedonya'da bulunan ve zengin sınıflar Kantakuzinos'u desteklerken, hem kırsalda hem de şehirlerde bulunan alt ve orta sınıf naipliği destekledi. Ek olarak dönemin Bizans toplumu dini konularda mistik İsihazmcılar ya da Palamiteler ile entelektüeller ya da felsefe çalışmalarını izleyen ve Antik Yunanı el üstünde tutan Barlaam arasında bölünmüştü.
Zealotlar'ın yükselişi
| "... Halkı aristokratlar aleyhinde kışkırttılar ve iki veya üç gün içinde Selanik düşman işgali altında olan bir şehir şeklini aldı ve bu felaketlerin getirdiği tüm ızdırabı çekti. Galip gelen isyancılar her gündüz ve gece şehrin sokaklarından bağırarak geçip sokağa bakan evleri talan etmeye devam ettiler. Mağlup düşenler ise kiliselere saklandılar ve burada yaşamaya devam ettikleri için kendilerini şanslı görüp tanrıya şükür edebildiler. Şehirde sulh ve asayiş geri döndüğünde, aşırı yoksulluk ve şerefsizlik içinde büyümüş olan "Zealotlar" birden kendilerini servet ve itibar içinde buldular. Bunlar her şeyi kendi kontrolleri altına aldılar ve orta sınıftan olan vatandaşları kendi yanlarına çektiler. Onların kendi kavramlara uyumluğunu sağlayarak, onların her türlü yumuşaklık, ılımlılık ve sağgörülülük şekillerini "Kantakuzinosculuk" olarak isimlendirip telin etmelerine neden oldular. |
| İoannis Kantakuzinos, Tarih |
Selanik o zamanlar Konstantinopolis'ten sonra imparatorluğun ikinci en önemli şehriydi. Şehir zengindi ve en aşağı imparatorluğun başkenti kadar büyük nüfus barındırmaktaydı. Şehir halkı şehirden epeyce uzakta olan başkentteki imparatorluk ve bürokrasisinin kendi şehirlerini tüm olarak kontrol etmelerine içerlemekteydiler. 1322'de ilk Paleologos dönemi iç savaşında, Konstantinopolis tarafından tayin edilmiş olan şehir valisi tayin edilen kişiye karşı isyan etmişlerdi. "Despot" olarak isimlendikleri şehir valisi olan (imparator II. Andronikos'un oğlu olan) Konstantin Palaiologos'un görevinden atılıp yerine 'un şehir valisi tayin edilmesine ve onun vali yardımcılığına İoannis Kantakuzinos'un atanmasına neden olmuşlardı.
İkinci Paleologos dönemi iç savaşı ortaya çıktığı zaman şehrin kontrol edilmesi savaşa girişen her iki taraf için de gayet büyük önem kazanmıştı.Bu iç savaşta bir taraf olan imparator Kantakuzinos'un yüksek sınıf aristokratik destekçileri, şehrin valisi olan Theodoros Sinadinos başta olmak üzere, şehri imparatorun idaresine geçirmeye giriştiler. Fakat şehri alelade halkı, liman işçileri ve denizciler başta olmak üzere, buna karşı reaksiyon gösterdiler ve vali ve aristokratik yandaşlarını şehrin idaresinden uzaklaştırdılar ve şehrin yönetimini kendi ellerine aldılar.
Bundan biraz sonra Apokaukos bir Bizans donanması filosu başında Selanik limanına geldi. Oğlu olan İoannis Apokaukos'u şehrin nominal valisi olarak unvanıyla şehir yönetiminin başına atadı. Fakat şehirde gerçek politik iktidar gücü Zealot'ların lideri olan Mihail Paleologos adlı bir kişinin elinde idi. Mihail Paleologos ile İoannis Apokaukos her ikisi de "archon" unvanı ile şehrin birlikte yönetmeye koyuldular. Boulē adı verilen bir şehir konseyi de kurulmuştu ama bu şehir konseyinde kimin bulunduğu ve şehir konseyin hukuki yönetim gücünün neler olduğu günümüzde bilinmemektedir.
Selanik Zealotlar, varlıklarına boyunca, meşru İmparator V. İoannis'u tanımaya devam etmelerine rağmen, şehir hukuken Boulē adlı konseyle Orta Çağ komünü ve halkın cumhuriyeti şeklinde yönetiliyordu. Bu yeni yönetim altında, aristokrasinin mülkleri müsadere edilmişti. Politikacı Selanik Zealotlari zamana göre ilerici ilahiyat doktrinler geliştiren keşişler olan Barlaam ve öğretilerini kabul etmekte ve mistik uygulamalar ve muhafazakâr olarak kilise düzenini kabul eden isihazm doktrini aleyhinde idiler. Halbuki dinsel kilise Selanik Zelotları "sükûneti koruma" ile muhafazakâr bir kilise düzeni öngören ve İoannis Kantakuzinos'un da taraftari olduğu isihazm doktrinini kabul etmekte idiler. Bu nedenle politikacı Zealotlar, kilise Zealotlarının düşmanı oldular.
Mihail Paleologos ve Andreas Paleologos Selanik Zealotları isyanın liderleriydiler. Bu iki liderin aile isimleri hala gizemlerini korumaktadir. Kendilerini öyle tanımlama gayretlerine rağmen, bilinen Paleologos aile ağacında nerede yer aldıkları hala bulunamamıştır. Hatta her ikisinin nasil akraba oldukları bile günümüzde bilinmemektedir. Gerçekte basitçe eklenti olarak hanedan ismini almış bir çeşit hanedan sülalesine yakın hizmet veren müvekkil aileden ya da ailelerden geliyor olabildikleri düşünülmektedir. Kendilerine "devrimci" ismini verenlerin devamlı olarak Paleologos bağlantısını tanımlamaları noktası kaçınılmaz şekilde ortadadır.
Aleksios Apokaukos'un darbesi, tepki ve terör
| "...Tutuklanlar birbiri arkasından şehir içkalesinin surlarının üstünden fırlatıp surların dibine atıldılar. Surların dibine düşüp ölenlerin cesetleri surların dibinde bekleyen Zealotlar grubu tarafından kılıç darbeleri ile paramparça edildiler. Bundan sonra şehir içinde yüksek sınıflı aristokratların hepsi için sanki bir sürek avına başlandı. Yüksek sınıftan oldukları şüphe edilen herkes şehrin sokaklarından köle sürüleri gibi boyunlarına takılan iplerle sürüklenip geçirildiler. Bu sırada sokaklarda şu sahnelere rastlandı: Bir kölenin sahibini yerlerde sürüklemesi; bir kölenin kendisini satın alanı yerde çekip götürmesi; bir köylünün şehir valisi olan "strategos"'a tokat atması; bir alt seviyeli işçinin toprak sahibi "pronoia" sınıfdan olduğu için asker olabilen bir askere dayak atması." |
| , 1345 yılının aristokrasi karşıtlarının cinayetlerini anlatıyor |
Takip eden yıllar boyunca şehir, Kantakuzinos'un müttefikleri Selçuklu Emiri Umur Bey ve Sırp kralı Stefan Dušan'ın ile beraber yaptığı şehri ele geçirme teşebbüslerine başarılı bir şekilde karşı koydu. İç savaşın gidişatının Kantakuzinos'un lehine dönmesiyle, Apokaukos'un Zealotlara karşı komplo teşebbüsleri başladı. Şehirde kalan Kantakuzinos taraftarları ile temasa geçti ve Mihail Palaiologos'un öldürülmesi ile gücü ele geçireceğini zannetti. Haziran 1345 tarihinde babasının Konstantinopolis'te öldürüldüğünün öğrendikten sonra, Apokaukos şehri Kantakuzinos'tan almaya karar verdi fakat bir başka liman işçileri olan (parathalassioi) sınıfının lideri Andreas Palaiologos önderliğinde şehir ona karşı direndi. Apokaukos ve yaklaşık yüz tane önde gelen aristokrat linç edildi ve Kantakuzinoscu olduğu şüphe edilen herkes öldürüldü ve evi ile serveti yağmalandı.
Son
1347 yılında Kantakuzinos ile imparator V. İoannis uzlaşmaya vardılar fakat Zealotlar Gregori Palamas'ın başpiskopos atanması gibi başkenttenn gelen emirlerini dikkate almadılar. Şehir dış dünyadan kopuk kalmaya devam ederken, Kara Ölüm'den etkilenmiş ve Stefan Dušan'ın tehdidine maruz kalmaya devam ediyordu. Durum artarak umutsuz hal alıyordu ve hatta şehrin yabancıya yani Sırp hükümdarına koruma karşılığı teslim edilmesi bile konuşuluyordu. Ancak bu, diğer archon, Aleksios Laskaris Metochites dahil, birçok Selanikli için kabul edilebilir değildi. 1349 sonunda, Zealotlar yenildi ve Andreas Palaiologos Aynoroz'a kaçtı. Müzakereler sonunda 1350 yılında yanında imparator V. İoannis ve Palamas ile beraber Kantakuzinos bir zafer alayıyla şehre girdi.
Kaynakça
- Özel
- ^ Bartusis (1997), say. 95
- ^ Nicol (1993), say. 193
- ^ Lowry & Gordon (1998), say. 411
- ^ Runciman (1970), say. 27
- ^ Barker (2002), say. 16
- ^ a b c d e Barker (2002), say. 17
- ^ Nicol (1993), say. 195
- ^ . 11 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2016.
- ^ Barker (2002), p. 20
- ^ Bartusis (1997), pp. 95-96
- ^ a b Barker (2002), say. 18
- ^ . 18 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2016.
- Genel
- Barker, John W. (2002). (PDF). Dumbarton Oaks Papers (İngilizce), 57. 5 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2008.
- Bartusis, Mark C. (1997). The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204–1453 (İngilizce). University of Pennsylvania Press. ISBN .
- Lowry, S.Todd; Gordon, Barry L.J. (1998). Ancient and Medieval Economic Ideas and Concepts of Social Justice (İngilizce). Brill. ISBN .
- Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453 (İngilizce) (İkinci bas.). Londra: Rupert Hart-Davis Ltd. ISBN .
- Nicol, Donald MacGillivray (1996). The Reluctant Emperor: A Biography of John Cantacuzene, Byzantine Emperor and Monk, C. 1295–1383 (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN .
- Runciman, Steven (1970). The Last Byzantine Renaissance (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zealotlar Yunanca Zhlwtai 1342 ile 1350 yillari arasinda toplumsal talepleri ile Selanik te siyasi gelismeler uzerinde buyuk etkisi olan aristokrasi karsiti siyasi grup Donemin kaynaklari bu akima sempati ile bakmadiklari icin Selanik te kurulan Zealot hukumeti hakkinda cok az bilgi vardir Zealotlar sekiz yil boyunca etkili kendi yonetimlerini kurmuslardir Aristokrasi mulklerini musadere etmisler ve serveti yeniden dagitimini saglamislardir Fakat Zealotlar in gercekte sosyal reform icin bir programa sahip olduklarini bilmek zordur Bir muhtemel aciklama sehir kesintisiz kusatma altinda bulunurken bir sekilde esitlikci toplumun gelistirildigidir Prophitis Ilias Kilisesi Selanik te Zealotlar tarafindan ayaklama sirasinda yikilan bir Bizans sarayi yerine yak 1360 1370 doneminde yapilmis Bizans kilisesi Arka plan14 yuzyilin baslarinda Bizans Imparatorlugu koklu bir cokus donemine girdi 1320li yillarda hemen hemen tum taraflarin isgallerinin eslik ettigi buyuk ic savas vardi Imparatorluk zayif ve yoksul dustukce kirsalda ve sehirlerde bulunan buyuk kitlelerin sefaleti neredeyse katlanilmaz hale geldi Kirsalda ve sehirlerde bulunan servet kucuk bir aristokrat sinifin elinde toplaniyordu ve yoksul kitlelerin kizginligi onlara yoneliyordu Tum gucu elinde tutan aristokrat sinifin lideri Imparator III Andronikos olumunden sonra kucuk yastaki oglu V Ioannis un guclu naibi olan Ioannis Kantakuzinos idi Konstantinopolis te bulunan hizip guclu megas doux Aleksios Apokaukos etrafinda toplandilar Kantakuzinos a karsi komplo kurup ana imparatorice Savoyali Anna ile Patrik XIV Ioannis Kalekas in destegini aldilar Yeni naiplik ile Kantakuzinos arasindaki ihtilaf Ekim 1341 yilinda gun yuzune cikti Bu siyasi ve hanedan cekismesi cabucak sinifsal bir toplumsal ihtilafa donustu Trakya ve Makedonya da bulunan ve zengin siniflar Kantakuzinos u desteklerken hem kirsalda hem de sehirlerde bulunan alt ve orta sinif naipligi destekledi Ek olarak donemin Bizans toplumu dini konularda mistik Isihazmcilar ya da Palamiteler ile entelektueller ya da felsefe calismalarini izleyen ve Antik Yunani el ustunde tutan Barlaam arasinda bolunmustu Zealotlar in yukselisi Halki aristokratlar aleyhinde kiskirttilar ve iki veya uc gun icinde Selanik dusman isgali altinda olan bir sehir seklini aldi ve bu felaketlerin getirdigi tum izdirabi cekti Galip gelen isyancilar her gunduz ve gece sehrin sokaklarindan bagirarak gecip sokaga bakan evleri talan etmeye devam ettiler Maglup dusenler ise kiliselere saklandilar ve burada yasamaya devam ettikleri icin kendilerini sansli gorup tanriya sukur edebildiler Sehirde sulh ve asayis geri dondugunde asiri yoksulluk ve serefsizlik icinde buyumus olan Zealotlar birden kendilerini servet ve itibar icinde buldular Bunlar her seyi kendi kontrolleri altina aldilar ve orta siniftan olan vatandaslari kendi yanlarina cektiler Onlarin kendi kavramlara uyumlugunu saglayarak onlarin her turlu yumusaklik ilimlilik ve saggorululuk sekillerini Kantakuzinosculuk olarak isimlendirip telin etmelerine neden oldular Ioannis Kantakuzinos Tarih Selanik o zamanlar Konstantinopolis ten sonra imparatorlugun ikinci en onemli sehriydi Sehir zengindi ve en asagi imparatorlugun baskenti kadar buyuk nufus barindirmaktaydi Sehir halki sehirden epeyce uzakta olan baskentteki imparatorluk ve burokrasisinin kendi sehirlerini tum olarak kontrol etmelerine icerlemekteydiler 1322 de ilk Paleologos donemi ic savasinda Konstantinopolis tarafindan tayin edilmis olan sehir valisi tayin edilen kisiye karsi isyan etmislerdi Despot olarak isimlendikleri sehir valisi olan imparator II Andronikos un oglu olan Konstantin Palaiologos un gorevinden atilip yerine un sehir valisi tayin edilmesine ve onun vali yardimciligina Ioannis Kantakuzinos un atanmasina neden olmuslardi Ikinci Paleologos donemi ic savasi ortaya ciktigi zaman sehrin kontrol edilmesi savasa girisen her iki taraf icin de gayet buyuk onem kazanmisti Bu ic savasta bir taraf olan imparator Kantakuzinos un yuksek sinif aristokratik destekcileri sehrin valisi olan Theodoros Sinadinos basta olmak uzere sehri imparatorun idaresine gecirmeye giristiler Fakat sehri alelade halki liman iscileri ve denizciler basta olmak uzere buna karsi reaksiyon gosterdiler ve vali ve aristokratik yandaslarini sehrin idaresinden uzaklastirdilar ve sehrin yonetimini kendi ellerine aldilar Bundan biraz sonra Apokaukos bir Bizans donanmasi filosu basinda Selanik limanina geldi Oglu olan Ioannis Apokaukos u sehrin nominal valisi olarak unvaniyla sehir yonetiminin basina atadi Fakat sehirde gercek politik iktidar gucu Zealot larin lideri olan Mihail Paleologos adli bir kisinin elinde idi Mihail Paleologos ile Ioannis Apokaukos her ikisi de archon unvani ile sehrin birlikte yonetmeye koyuldular Boule adi verilen bir sehir konseyi de kurulmustu ama bu sehir konseyinde kimin bulundugu ve sehir konseyin hukuki yonetim gucunun neler oldugu gunumuzde bilinmemektedir Selanik Zealotlar varliklarina boyunca mesru Imparator V Ioannis u tanimaya devam etmelerine ragmen sehir hukuken Boule adli konseyle Orta Cag komunu ve halkin cumhuriyeti seklinde yonetiliyordu Bu yeni yonetim altinda aristokrasinin mulkleri musadere edilmisti Politikaci Selanik Zealotlari zamana gore ilerici ilahiyat doktrinler gelistiren kesisler olan Barlaam ve ogretilerini kabul etmekte ve mistik uygulamalar ve muhafazakar olarak kilise duzenini kabul eden isihazm doktrini aleyhinde idiler Halbuki dinsel kilise Selanik Zelotlari sukuneti koruma ile muhafazakar bir kilise duzeni ongoren ve Ioannis Kantakuzinos un da taraftari oldugu isihazm doktrinini kabul etmekte idiler Bu nedenle politikaci Zealotlar kilise Zealotlarinin dusmani oldular Mihail Paleologos ve Andreas Paleologos Selanik Zealotlari isyanin liderleriydiler Bu iki liderin aile isimleri hala gizemlerini korumaktadir Kendilerini oyle tanimlama gayretlerine ragmen bilinen Paleologos aile agacinda nerede yer aldiklari hala bulunamamistir Hatta her ikisinin nasil akraba olduklari bile gunumuzde bilinmemektedir Gercekte basitce eklenti olarak hanedan ismini almis bir cesit hanedan sulalesine yakin hizmet veren muvekkil aileden ya da ailelerden geliyor olabildikleri dusunulmektedir Kendilerine devrimci ismini verenlerin devamli olarak Paleologos baglantisini tanimlamalari noktasi kacinilmaz sekilde ortadadir Aleksios Apokaukos un darbesi tepki ve teror Tutuklanlar birbiri arkasindan sehir ickalesinin surlarinin ustunden firlatip surlarin dibine atildilar Surlarin dibine dusup olenlerin cesetleri surlarin dibinde bekleyen Zealotlar grubu tarafindan kilic darbeleri ile paramparca edildiler Bundan sonra sehir icinde yuksek sinifli aristokratlarin hepsi icin sanki bir surek avina baslandi Yuksek siniftan olduklari suphe edilen herkes sehrin sokaklarindan kole suruleri gibi boyunlarina takilan iplerle suruklenip gecirildiler Bu sirada sokaklarda su sahnelere rastlandi Bir kolenin sahibini yerlerde suruklemesi bir kolenin kendisini satin alani yerde cekip goturmesi bir koylunun sehir valisi olan strategos a tokat atmasi bir alt seviyeli iscinin toprak sahibi pronoia sinifdan oldugu icin asker olabilen bir askere dayak atmasi 1345 yilinin aristokrasi karsitlarinin cinayetlerini anlatiyor Takip eden yillar boyunca sehir Kantakuzinos un muttefikleri Selcuklu Emiri Umur Bey ve Sirp krali Stefan Dusan in ile beraber yaptigi sehri ele gecirme tesebbuslerine basarili bir sekilde karsi koydu Ic savasin gidisatinin Kantakuzinos un lehine donmesiyle Apokaukos un Zealotlara karsi komplo tesebbusleri basladi Sehirde kalan Kantakuzinos taraftarlari ile temasa gecti ve Mihail Palaiologos un oldurulmesi ile gucu ele gecirecegini zannetti Haziran 1345 tarihinde babasinin Konstantinopolis te olduruldugunun ogrendikten sonra Apokaukos sehri Kantakuzinos tan almaya karar verdi fakat bir baska liman iscileri olan parathalassioi sinifinin lideri Andreas Palaiologos onderliginde sehir ona karsi direndi Apokaukos ve yaklasik yuz tane onde gelen aristokrat linc edildi ve Kantakuzinoscu oldugu suphe edilen herkes olduruldu ve evi ile serveti yagmalandi Son1347 yilinda Kantakuzinos ile imparator V Ioannis uzlasmaya vardilar fakat Zealotlar Gregori Palamas in baspiskopos atanmasi gibi baskenttenn gelen emirlerini dikkate almadilar Sehir dis dunyadan kopuk kalmaya devam ederken Kara Olum den etkilenmis ve Stefan Dusan in tehdidine maruz kalmaya devam ediyordu Durum artarak umutsuz hal aliyordu ve hatta sehrin yabanciya yani Sirp hukumdarina koruma karsiligi teslim edilmesi bile konusuluyordu Ancak bu diger archon Aleksios Laskaris Metochites dahil bircok Selanikli icin kabul edilebilir degildi 1349 sonunda Zealotlar yenildi ve Andreas Palaiologos Aynoroz a kacti Muzakereler sonunda 1350 yilinda yaninda imparator V Ioannis ve Palamas ile beraber Kantakuzinos bir zafer alayiyla sehre girdi KaynakcaOzel Bartusis 1997 say 95 Nicol 1993 say 193 Lowry amp Gordon 1998 say 411 Runciman 1970 say 27 Barker 2002 say 16 a b c d e Barker 2002 say 17 Nicol 1993 say 195 11 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2016 Barker 2002 p 20 Bartusis 1997 pp 95 96 a b Barker 2002 say 18 18 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2016 GenelBarker John W 2002 PDF Dumbarton Oaks Papers Ingilizce 57 5 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2008 Bartusis Mark C 1997 The Late Byzantine Army Arms and Society 1204 1453 Ingilizce University of Pennsylvania Press ISBN 0 8122 1620 2 Lowry S Todd Gordon Barry L J 1998 Ancient and Medieval Economic Ideas and Concepts of Social Justice Ingilizce Brill ISBN 978 90 04 09964 7 Nicol Donald M 1993 The Last Centuries of Byzantium 1261 1453 Ingilizce Ikinci bas Londra Rupert Hart Davis Ltd ISBN 0 246 10559 3 Nicol Donald MacGillivray 1996 The Reluctant Emperor A Biography of John Cantacuzene Byzantine Emperor and Monk C 1295 1383 Ingilizce Cambridge University Press ISBN 978 0 521 52201 4 Runciman Steven 1970 The Last Byzantine Renaissance Ingilizce Cambridge University Press ISBN 0 521 07787 7