Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zenobia (240- 274'ten sonra), 3. yüzyılda Suriye'de hüküm süren Palmira İmparatorluğu'nun kraliçesi ve Kral Septimius Odaenathus'un ikinci karısı. Kralın ölümüyle yönetimi ele geçirdi ve esir düşene kadar imparatorluğu yönetti. Suriye, Lübnan, Filistin, Mısır ve Anadolu'nun güney ve doğu bölgelerini kontrolü altına aldı. Roma İmparatoru Aurelian tarafından imparatorluğu yıkılarak, esir alındı ve İtalya'nın Tibur (Tivoli) şehrinde ikamete mecbur edildi.
| Zenobia | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Kraliçe Zenobia'nın Palmira'ya Son Bakışı, Herbert Schmalz çizimi | |||||
| Palmira İmparatorluğu Kraliçesi | |||||
| Doğum | Palmira, Suriye | ||||
| Eş(ler)i | |||||
| |||||
İlk dönemleri
Zenobia, Iulia (veya Julia) Aurelia Zenobia ismiyle 240 yılında doğdu. Arapça; Zenübya Bat Zaddai ya da (الزباء بنت عمرو بن الظرب بن حسان ابن أذينة بن السميدع); Antik Yunanca; η Ζηνοβία, Türkçede ise Zennube veya Zeynep olarak bilinir. Ayrıca Zeynubiye, Zenobiya, Zabuniye, Zaynubiye, Zeyneb, Zeyno gibi isimlerle de bilinir. Aramicesi (İbrani Alfabesiyle) ספטמיא בת זבי נהירתא וזדקתא מלכתא 'dir.
Bazı kaynaklarda Xenobia veya Septimia Zenobia şeklinde geçmektedir. (Evlendikten sonra kocası Septimius Odaenathus'dan Septimia ekini almıştır.) Resmi dokümanlarda Zenobia, Bat-Zabbai (Al-Zabba'nın kızı) olarak adlandırılmıştır, Zenobia ve annesi Al-Zabba ismiyle anılmıştır, bunun anlamı "güzel, uzun saçlı biricik"dir. Zeynep ismi ise Arapça "Zeyn-u Eb" den birleştirilmiş bir kelime olup, "Babasının süsü" ya da "Babasının güzelliği" anlamına gelmektedir.
Babası Zabaii ben Selim veya Iulius (ya da Julius) Aurelius Zenobius 229 yılında Suriye'de bir klan lideri iken, annesi muhtemelen Mısırlı idi. Babasının ismindeki Aurelius ibaresi onun atalarının Roma vatandaşlığını, Roma İmparatorları Antoninus Pius (görev yılları 138-161), Marcus Aurelius (görev yılları 161-180) veya Commodus (görev yılları 180-192) zamanlarından itibaren taşıdığını göstermekteydi. Zenobia, Palmira şehrinde doğdu ve büyüdü. Kesin olmamakla birlikte Zenobia'nın annesinin Mısırlı olması nedeniyle, Zenobia'nın Antik Mısır dilini ve kültürünü iyi bildiği düşünülmektedir. Palmira'da yapılan son kazılarda babasının Antiochus şeklinde bir Yunan ismine de sahip olduğu bulunmuştur. Zenobia; Arap Emesa kraliyet ailesine mensuptu. Arap aristokrasisi içindeki bu aile Humus kökenliydi. Fas prensesi Julia Urania'nın (Drusilla) ve Mısır kraliçesi VIII. Kleopatra'nın bu Emesa kraliyet soyundan olduğu bilinmektedir.
Zenobia, güzelliği ve zeki olması ile biliniyordu. Zenobia, koyu bir tene, inci beyazlığında dişlere, siyah ve parlak gözlere ve güzel bir yüze sahipti. Melodik ve güçlü bir sesi vardı. Antik Yunanca, Aramice, Arapça ve Latince bilmekte ve tarihe ilgi duymaktaydı. Homeros ve Eflatun başta olmak üzere diğer Yunan yazarların da çalışmalarını takip etmekteydi. Avcılık ve içmek başlıca eğlencelerindendi.
Kraliçe olması ve yönetimi
Zenobia, 258 yılında Kral Septimius Odaenathus'un ikinci karısı olarak evlendi. Odaenathus'un ilk karısından olan oğlu Hairan'ın üvey annesi oldu. Odaenathus Romalıların bölgede zayıflamasıyla Palmira bölgesinin tek hakimi haline geldi, Zenobia ise kralın her zaman destekçisi oldu.
266 yılında Zenobia ve Odaenathus'un oğulları Lucius Iulius Aurelius Septimius Vaballathus Athenodorus doğdu. Vaballathus (Arapça: وهب اللات Wahballāt "Tanrıçanın armağanı") Odaenathus'un büyükbabasının adı idi.
267 yılında Zenobia'nın kocası Odaenathus ve oğlu Hairan suikaste uğrayarak öldüler. Vaballathus henüz bir yaşındaydı ve Zenobia yönetimi ele aldı. İlk işi oğlu ve kendisi için isimlerine onursal Augusta ve Augustus eklerini almak oldu.
Zenobia Palmira İmparatorluğu'nun hakimiyet alanını kısa sürede genişletmeye başladı. Roma İmparatorluğu'nu Sasani İmparatorluğu'nun saldırılarından koruması bir müddet de olsa Romalılarla barış içinde olmasını sağladı.
269 yılında Palmira ordusu, Zenobia ve General Zabdas komutasında kanlı bir şekilde Mısır'a girdi. Romalı komutan Tenagino Probus'un kuvvetleri Palmiralıları Mısır'dan çıkarmayı denediyse de başarılı olamadı. Zenobia kendisini "Mısır Kraliçesi" ilan etti. Zenobia askerlerle birlikte at sürmesi ve kilometrelerce yürümesi dolayısıyla "Savaşçı Kraliçe" olarak anıldı.
Zenobia'nın ordusu Anadolu'nun Ankara ve Kalkedon yakınlarına kadar olan bölgeleri kontrol altına aldı. Ardından Suriye, Filistin ve Lübnan tamamen ele geçirildi. Böylece Roma İmparatorluğu'nun denetiminde olan ticaret yollarının tümü kontrol altına alınarak Palmira İmparatorluğu'na katılmıştı.
İmparatorluğun yıkılması, kraliçenin esareti ve ölümü
Roma İmparatoru Aurelian, batıda Galya İmparatorluğu'na sefer düzenlemekle meşguldü, Palmiralıların hakimiyetini kabul etmemekle birlikte geçici bir barış içerisindeydi. Nitekim Galya'daki askeri başarıları sonrasında doğu topraklarını tekrar ele geçirmek üzere harekete geçti. Kuvvetlerini Suriye'ye sevketmeye başladı. Aurelian'ın kuvvetleri ve Zenobia Antakya yakınlarında karşılaştı ve çarpıştı. Bozulan Palmira kuvvetleri Antakya ve Emesa şehirlerine çekildi. Zenobia, Roma ordusu ulaşmadan Emesa'daki hazinelerini naklettirdi. Kraliçe ve oğlu deve üzerinde Sasaniler'den yardım istemek üzere kaçarken, Romalı süvarilerce Fırat nehri yakınlarında yakalandı. Palmira ise Roma kuvvetlerine teslim oldu ve imparatorluk sona erdirildi.
Zenobia ve Vaballathus, Aurelian tarafından Roma'ya esir olarak götürülmek üzere yola çıkartıldı. Vaballathus, Roma yolunda öldü. 274 yılında Aurelian'ın Roma'da düzenlediği zafer geçidinde Zenobia altından zincirlerle bağlanmış bir şekilde Romalı vatandaşlara gösterildi. Zarafeti ve güzelliğiyle Romalıları etkileyen Zenobia'ya imparator tarafından hayatı garanti edildi ve Tibur'da (Tivoli) iyi koşullarda yaşaması sağlandı. Oldukça iyi koşullarda yaşamını sürdüren Zenobia, Roma'da sosyal bir elit, filozof ve saygı duyulan bir hükümdar olarak kabul gördü. Adı bilinmeyen bir Roma valisi ve senatörü ile evlendi.
Zenobia'nın bundan sonraki yaşamı hakkında elde kesin bilgiler yoktur. Bazı araştırmacılara göre 4. yüzyıla kadar yaşamını huzur içinde sürdürdüğü, bazılarına göre ise Aurelian bozgunu sonrası henüz Palmira'da iken suikaste uğrayarak öldüğü kabul edilmektedir. Bazı araştırmacılar ise 5. yüzyılda yaşayan Azize Floransalı Zenobius'un (Saint Zenobius of Florence) kraliçe Zenobia olduğunu ileri sürmektedirler.
Kitaplar
- Geoffrey Chaucer, "The Monk's Prologue and Tale", The Canterbury Tales, vv. 359-486
- Beloved, Bertrice Small'ın Zenobia'nın hayatını anlatan tarihi romanı.
- Louis de Wohl'in romanı The Living Wood
- The Chronicle of Zenobia: the Rebel Queen, Judith Weingarten'den (Pegasus 2006).
- , 'Zenobia' (2005, )
- "Hand maiden of Palmyra," Fleur Reynolds'dan. Kraliçe Zenobia hakkında roman.
Ayrıca bakınız
Birincil kaynaklar
- Trebellius Pollio, Tyranni triginta xv, xvi, xxx
- Historia Augusta, Scriptores Historiae Augustae
- Flavius Vopiscus, Divus Aurelianus xxii-xxx, xxxiii-xxxiv
İkincil kaynaklar
- The Monkes Tale - Geoffrey Chaucer, Notes to the Canterbury Tales23 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Zenobia ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Zenobia ve Longinus28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Vaballathus ve Zenobia15 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Zenobia: empress of Palmyra (267-272)23 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Zenobia as a third-century queen of Palmyra7 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zenobia 240 274 ten sonra 3 yuzyilda Suriye de hukum suren Palmira Imparatorlugu nun kralicesi ve Kral Septimius Odaenathus un ikinci karisi Kralin olumuyle yonetimi ele gecirdi ve esir dusene kadar imparatorlugu yonetti Suriye Lubnan Filistin Misir ve Anadolu nun guney ve dogu bolgelerini kontrolu altina aldi Roma Imparatoru Aurelian tarafindan imparatorlugu yikilarak esir alindi ve Italya nin Tibur Tivoli sehrinde ikamete mecbur edildi ZenobiaKralice Zenobia nin Palmira ya Son Bakisi Herbert Schmalz cizimiPalmira Imparatorlugu KralicesiDogumPalmira SuriyeEs ler iTam adiJulia Aurelia Zenobia Ilk donemleri Zenobia Iulia veya Julia Aurelia Zenobia ismiyle 240 yilinda dogdu Arapca Zenubya Bat Zaddai ya da الزباء بنت عمرو بن الظرب بن حسان ابن أذينة بن السميدع Antik Yunanca h Zhnobia Turkcede ise Zennube veya Zeynep olarak bilinir Ayrica Zeynubiye Zenobiya Zabuniye Zaynubiye Zeyneb Zeyno gibi isimlerle de bilinir Aramicesi Ibrani Alfabesiyle ספטמיא בת זבי נהירתא וזדקתא מלכתא dir Bazi kaynaklarda Xenobia veya Septimia Zenobia seklinde gecmektedir Evlendikten sonra kocasi Septimius Odaenathus dan Septimia ekini almistir Resmi dokumanlarda Zenobia Bat Zabbai Al Zabba nin kizi olarak adlandirilmistir Zenobia ve annesi Al Zabba ismiyle anilmistir bunun anlami guzel uzun sacli biricik dir Zeynep ismi ise Arapca Zeyn u Eb den birlestirilmis bir kelime olup Babasinin susu ya da Babasinin guzelligi anlamina gelmektedir Babasi Zabaii ben Selim veya Iulius ya da Julius Aurelius Zenobius 229 yilinda Suriye de bir klan lideri iken annesi muhtemelen Misirli idi Babasinin ismindeki Aurelius ibaresi onun atalarinin Roma vatandasligini Roma Imparatorlari Antoninus Pius gorev yillari 138 161 Marcus Aurelius gorev yillari 161 180 veya Commodus gorev yillari 180 192 zamanlarindan itibaren tasidigini gostermekteydi Zenobia Palmira sehrinde dogdu ve buyudu Kesin olmamakla birlikte Zenobia nin annesinin Misirli olmasi nedeniyle Zenobia nin Antik Misir dilini ve kulturunu iyi bildigi dusunulmektedir Palmira da yapilan son kazilarda babasinin Antiochus seklinde bir Yunan ismine de sahip oldugu bulunmustur Zenobia Arap Emesa kraliyet ailesine mensuptu Arap aristokrasisi icindeki bu aile Humus kokenliydi Fas prensesi Julia Urania nin Drusilla ve Misir kralicesi VIII Kleopatra nin bu Emesa kraliyet soyundan oldugu bilinmektedir Zenobia guzelligi ve zeki olmasi ile biliniyordu Zenobia koyu bir tene inci beyazliginda dislere siyah ve parlak gozlere ve guzel bir yuze sahipti Melodik ve guclu bir sesi vardi Antik Yunanca Aramice Arapca ve Latince bilmekte ve tarihe ilgi duymaktaydi Homeros ve Eflatun basta olmak uzere diger Yunan yazarlarin da calismalarini takip etmekteydi Avcilik ve icmek baslica eglencelerindendi Kralice olmasi ve yonetimi Suriye Devletince basilmis posta pulu Zenobia 258 yilinda Kral Septimius Odaenathus un ikinci karisi olarak evlendi Odaenathus un ilk karisindan olan oglu Hairan in uvey annesi oldu Odaenathus Romalilarin bolgede zayiflamasiyla Palmira bolgesinin tek hakimi haline geldi Zenobia ise kralin her zaman destekcisi oldu 266 yilinda Zenobia ve Odaenathus un ogullari Lucius Iulius Aurelius Septimius Vaballathus Athenodorus dogdu Vaballathus Arapca وهب اللات Wahballat Tanricanin armagani Odaenathus un buyukbabasinin adi idi 267 yilinda Zenobia nin kocasi Odaenathus ve oglu Hairan suikaste ugrayarak olduler Vaballathus henuz bir yasindaydi ve Zenobia yonetimi ele aldi Ilk isi oglu ve kendisi icin isimlerine onursal Augusta ve Augustus eklerini almak oldu Zenobia Palmira Imparatorlugu nun hakimiyet alanini kisa surede genisletmeye basladi Roma Imparatorlugu nu Sasani Imparatorlugu nun saldirilarindan korumasi bir muddet de olsa Romalilarla baris icinde olmasini sagladi 269 yilinda Palmira ordusu Zenobia ve General Zabdas komutasinda kanli bir sekilde Misir a girdi Romali komutan Tenagino Probus un kuvvetleri Palmiralilari Misir dan cikarmayi denediyse de basarili olamadi Zenobia kendisini Misir Kralicesi ilan etti Zenobia askerlerle birlikte at surmesi ve kilometrelerce yurumesi dolayisiyla Savasci Kralice olarak anildi Zenobia nin ordusu Anadolu nun Ankara ve Kalkedon yakinlarina kadar olan bolgeleri kontrol altina aldi Ardindan Suriye Filistin ve Lubnan tamamen ele gecirildi Boylece Roma Imparatorlugu nun denetiminde olan ticaret yollarinin tumu kontrol altina alinarak Palmira Imparatorlugu na katilmisti Imparatorlugun yikilmasi kralicenin esareti ve olumu Roma Imparatoru Aurelian batida Galya Imparatorlugu na sefer duzenlemekle mesguldu Palmiralilarin hakimiyetini kabul etmemekle birlikte gecici bir baris icerisindeydi Nitekim Galya daki askeri basarilari sonrasinda dogu topraklarini tekrar ele gecirmek uzere harekete gecti Kuvvetlerini Suriye ye sevketmeye basladi Aurelian in kuvvetleri ve Zenobia Antakya yakinlarinda karsilasti ve carpisti Bozulan Palmira kuvvetleri Antakya ve Emesa sehirlerine cekildi Zenobia Roma ordusu ulasmadan Emesa daki hazinelerini naklettirdi Kralice ve oglu deve uzerinde Sasaniler den yardim istemek uzere kacarken Romali suvarilerce Firat nehri yakinlarinda yakalandi Palmira ise Roma kuvvetlerine teslim oldu ve imparatorluk sona erdirildi Zenobia ve Vaballathus Aurelian tarafindan Roma ya esir olarak goturulmek uzere yola cikartildi Vaballathus Roma yolunda oldu 274 yilinda Aurelian in Roma da duzenledigi zafer gecidinde Zenobia altindan zincirlerle baglanmis bir sekilde Romali vatandaslara gosterildi Zarafeti ve guzelligiyle Romalilari etkileyen Zenobia ya imparator tarafindan hayati garanti edildi ve Tibur da Tivoli iyi kosullarda yasamasi saglandi Oldukca iyi kosullarda yasamini surduren Zenobia Roma da sosyal bir elit filozof ve saygi duyulan bir hukumdar olarak kabul gordu Adi bilinmeyen bir Roma valisi ve senatoru ile evlendi Zenobia nin bundan sonraki yasami hakkinda elde kesin bilgiler yoktur Bazi arastirmacilara gore 4 yuzyila kadar yasamini huzur icinde surdurdugu bazilarina gore ise Aurelian bozgunu sonrasi henuz Palmira da iken suikaste ugrayarak oldugu kabul edilmektedir Bazi arastirmacilar ise 5 yuzyilda yasayan Azize Floransali Zenobius un Saint Zenobius of Florence kralice Zenobia oldugunu ileri surmektedirler KitaplarGeoffrey Chaucer The Monk s Prologue and Tale The Canterbury Tales vv 359 486 Beloved Bertrice Small in Zenobia nin hayatini anlatan tarihi romani ISBN 0 345 32785 3 Louis de Wohl in romani The Living Wood The Chronicle of Zenobia the Rebel Queen Judith Weingarten den Pegasus 2006 Zenobia 2005 ISBN 0 9649721 3 5 Hand maiden of Palmyra Fleur Reynolds dan Kralice Zenobia hakkinda roman Ayrica bakinizPalmira Imparatorlugu Palmira AurelianBirincil kaynaklarTrebellius Pollio Tyranni triginta xv xvi xxx Historia Augusta Scriptores Historiae Augustae Flavius Vopiscus Divus Aurelianus xxii xxx xxxiii xxxivIkincil kaynaklarThe Monkes Tale Geoffrey Chaucer Notes to the Canterbury Tales23 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Zenobia ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Zenobia ve Longinus28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vaballathus ve Zenobia15 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Zenobia empress of Palmyra 267 272 23 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Zenobia as a third century queen of Palmyra7 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde