Şarkışla, Sivas ilinin bir ilçesidir. Kuzeyinde Yıldızeli, doğusunda Sivas merkez ve Altınyayla, güneyinde Kayseri'nin Pınarbaşı ilçesi, güneybatısında Gemerek ve batısında ise Yozgat'ın Akdağmadeni ilçesi bulunur. 2021 istatistiklerine göre toplam nüfusu 37,708 olan Şarkışla, merkez dışında Sivas'ın en kalabalık ilçesidir.
Şarkışla | |
---|---|
Şarkışla'nın Sivas'taki konumu | |
İlçe sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
İl | Sivas |
Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
Belde sayısı | 2 |
Köy sayısı | 95 |
İdare | |
• Kaymakam | Mehmet Erdem |
• Belediye başkanı | Kasım Gültekin (BBP) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 2108 km² |
Rakım | 1240 m |
Nüfus (2020) | |
• Toplam | 38,314 |
• Yoğunluk | 18/km² |
• Kır | 14,480 |
• Şehir | 23.834 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
Posta kodu | 58400 |
İl alan kodu | 346 |
İl plaka kodu | 58 |
Resmî site Şarkışla Belediyesi Şarkışla Kaymakamlığı |
Etimolojisi
Üçüncü yüzyıla ait "Antonine Itinerary" adıyla bilinen Roma İmparatorluğu yol rehberindeki bilgiye göre "Malandara" veya "Marandara" isimlerine rastlanmaktadır. Bizans dönemindeki adı "Tenos" (Tonus) olan Şarkışla yöresine Türklerin Anadolu'ya gelişinden sonra "Gedük" adı verildiği bilinmektedir. Tonus adı ise uzunca bir süre şimdiki Altınyayla ilçesinin adı olarak kullanılmaya devam etmiştir. Osmanlı döneminde "Şehr-i Kışla" (kışla kenti) kullanımına da rastlanmakta olup Türkiye Cumhuriyeti Şehir Vekâletine göre ilçenin adı 18. yüzyılda "Şehirkışla" idi. Bu sözcüğün yazılışındaki telaffuz zamanla dönüşerek Şarkışla hâlini almış ve bu şekilde tescil edilmiştir. Şarkışla isminin nereden geldiği konusunda çeşitli rivayetler vardır. Bir rivayete göre Timur'un Anadolu'yu istila ettiği dönemde Yıldırım Beyazıt'ın bölgeyi askerleri için kışla olarak kullandığı, diğer bir söylenti ise IV. Murat'ın 17. yüzyılda İran'a yaptığı seferler sırasında da bu bölgenin askerî kışla olarak kullanıldığı yönündedir. Eski Türkçede "şehir" anlamına gelen Farsça kökenli "şar" sözcüğü ile "kışla" kelimesinin birleşmesinden oluştuğu varsayılmaktadır. Diğer bir olasılık ise "şark" (doğu) ve "kışla" kelimelerinin bileşiminden oluşmasıdır. Bu durumda "doğu kışlası" anlamına geldiği görülür.
Şarkışla'nın adının "Şarbey" adlı efsanevi bir kişiden kaynaklandığına dair bir bilgi 1975 yılında ilçeye çok yakın bir konumda bulunan merkez köylerden birisi olan Cemel köyünde derlenmiş (Kızyandı Efsanesi)'nde verilmektedir. Turna Dağı'nın adının da kızı Durna'dan dolayı verildiği anlatılmaktadır.
Eski kayıtlarda Şarkışla yöresinde 1500'lü yıllardan sonra 96 mezranın köye dönüştüğü ve yaklaşık 18 tanesine "kışla" adı verildiği belirtilir. Bunlardan tespit edilebilmiş olanları şöyledir: Yassıkışla, Ortakışla, Yakubkışla, Virdikışla, Üyükkışla, Kaldurakkışla, Akçakışla, Kızılcakışla... Bu köylerden bazıları günümüzde yoktur.
Tarihçe
İlçe çevresinde yapılan arkeolojik araştırmalarda Eti, Roma, Selçuklu ve Osmanlı devletlerinin izine rastlanmaktadır. Şarkışla ilçesinin milattan önce 3000 yıllarından itibaren bir yerleşim merkezi olduğu bilinmektedir. İlçe merkezine 5 km uzaklıktaki Döllük köyünün ilçe sınırlarına yakın bir yöresinde 1940 yılında bulunan, MÖ 2000 yıllarına ait olduğu kabul edilen heykelin varlığı bu tarihi doğrulamaktadır. Heykel tunçtan yapılmış olup 12 cm boyundadır. Günümüzde, Ankara Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde muhafaza edilmektedir. Ayrıca yine Şarkışla yöresinden elde edilen "Hitit Tören Baltası" önemli bir tarihî eser olarak literatüre geçmiştir. Bronzdan yapılmış olan eser MÖ 1400-1100 arasına tarihlenmektedir.
Sırasıyla Hattilerin, Hititlerin, Etilerin, Perslerin ve Roma krallığının yönetiminde kalmıştır. MÖ 700’den itibaren Kafkasya üzerinden gelen Kimmerler bu yöreyi (ayrıca Kapadokya bölgesini) yağmalamışlar ve tahrip etmişlerdir. Daha sonra İskit saldırılarına da uğrayan yöre bunun ardından Medler tarafından ele geçirilmiştir. Med Devleti’ni yıkan Persler ise Sivas ve çevresini Kapadokya Satraplığı’na bağlamışlar. Persleri yenen Büyük İskender ile birlikte Makedonların egemenliği başlamıştır. Şarkışla 11. yüzyıl başlarında Danişmendlerin, 12. yüzyılın 2. yarısında Anadolu Selçukluları’nın eline geçmiştir.
Selçuklu dönemi
Anadolu Selçukluları devrinde 1294 yılında varlığı bilinmektedir. 14. yüzyılın ortalarında Eretna Beyliği'nin daha sonra Kadı Burhaneddin Devleti’nin denetimine girmiştir.
Osmanlı dönemi
Anadolu Beyliklerinin yıkılmasından sonra Osmanlı Devleti’nin denetimine giren Şarkışla, Timur’un Anadolu’yu istilası sırasında Yıldırım Beyazıt’ın oğlu Ertuğrul Bey tarafından askerlerine talim ve konaklama yeri; ayrıca IV. Murat’ın İran seferi sırasında da askerî kışla olarak kullanıldığı rivayet edilmektedir.
Timur işgali dönemi
İlçe Ankara Savaşı öncesinde ve sonrasında Timur'un harekat alanı içerisinde yer almıştır. Ancak önemli bir zarar gördüğüne dair bir bilgiye rastlanılmamıştır. Timur, yaya olarak hareket eden Osmanlı ordusunu kendi peşine takıp uzun bir yürüyüşün ardından yorarak susuz bırakmak için, Kızılırmak vadisinin içinde ilerleyerek Sivas-Şarkışla yolu üzerinden Kayseri'ye doğru ordusunu gönderme kararı almıştır. Süleyman Şah'ın Kayseri'deki başarısının haberini alan Timur Sivas'tan yola çıkarak ordusuyla birlikte Kayseri'ye ulaşmıştır. Yöredeki yaygın bir efsaneye göre Timur'un kızının büyü yapılarak kaçırılıp Şarkışla'ya getirildiği ve raks ettirilerek küçük düşürüldüğü, bunun üzerine Anadolu'ya harekat emri verdiği anlatılmaktadır.
Osmanlı dönemi ilçe yönetimi
İlçe oluncaya kadar “Gedük” (veya Gedik) adı verilen nahiye (bucak) statüsünde imtiyazlı nahiye müdürleri tarafından yönetilmiştir. 1830 yılından itibaren kayıtlarda "Gedikçubuk" adıyla rastlanmaktadır. 1867 Vilayet Nizamnamesi’ne göre Sivas Merkez Sancağı’na bağlı Tenos ismiyle kaza (ilçe) durumuna getirilmiştir. 1873 tarihinde Belediye Teşkilatı kurulmuştur.
- 1870 Sivas Vilayeti Salnamesi’nde göre olmak üzere 11.772 kişi (10.059 Müslüman, 1713 Hristiyan) yaşadığı yazılıdır.
- 1890 Sivas Vilayeti Salnamesi’nde ise şu bilgilere rastlanır: Tenos kazasının kaza merkezi Şehr-i Kışla'dır (Şarkışla). Merkeze uzaklığı 12 saattir (o devirdeki ulaşım araçları ile). 15 nahiye, 114 köy ve 5625 haneden oluşup 16.566 Müslüman, 6305 Hıristiyan nüfus vardır. 39 cami, 3 medrese, 5 han, 55 dükkân, 2 fırın, 65 değirmen, 28 Müslim ve 10 gayrimüslim mektebi bulunmaktadır.
Atatürk'ün ziyaretleri
Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcında Şarkışla'dan çekilmiş olan bir telgraf şu şekildedir:
"Şehir Kışla'dan
Sivas Heyet-i Merkeziyesine (18.11.1919)Sivas mıntıkasını geçerken heyet-i muhteremenize selam ve ihtiramlarımızı takdim eder vatanın salahı,
milletin necatı uğrundaki mücahede-i mukaddeselerinde temenni-i muvaffakiyet eyleriz.Heyet-i Temsiliye namına Mustafa Kemal"
Mustafa Kemal Atatürk'ün harf inkılabı sonrasında yeni alfabeyi öğretmek için Türkiye'yi gezerken Şarkışla'ya da uğradığı bilinmektedir. Şarkışla’ya geldiğinde, ilçede hatırı sayılır bir kişi olan Kalkan Hoca’yı yanına çağırtarak yeni alfabeyi bilip bilmediğini sorar. Kalkan Hoca'nın bilmediğini söylemesi üzerine bir kara tahta getirilmesini ister, eline tebeşiri alarak yeni alfabeyi gösterir. Yanındaki Kalkan Hoca’ya en kısa zamanda yeni Türk alfabesini öğrenmesini ve öğrencilere de öğretmesini söyler. Ayrıca soyadını bizzat kendisinin verdiği Musa Kazım Sakarya'yı çağırtır. Elmalı köyünde yaşamakta olan Musa Kazım Bey Kurtuluş Savaşı sırasında Sakarya muharebesinde Atatürk'e çok yakın bir yerde bulunmuştur.
Coğrafya
Şarkışla ilçesi 36°-37° doğu boylamları (36° 25’E) ile 39°-40° (39° 21’N) kuzey enlemleri arasında kalmakta olup 1902 km² ilçe alanına ve 9472 hektar ilçe merkezi alanına sahiptir. İlçe alanı ile Sivas ili ilçeleri arasında alan bakımından 7. büyüklüktedir.
Şarkışla ilçesi, İç Anadolu Bölgesi’nin ortalama yükseltisi en fazla ve engebesi en kuvvetli bölümü olan Yukarı Kızılırmak Bölümü sınırları içerisinde, Sivas ilinin güneybatısında yer almaktadır. İdari bakımdan Sivas’a bağlı olan Şarkışla’nın yüzölçümü 2250 km² olup denizden yüksekliği 1180 metredir.
Şarkışla; doğusunda Sivas ve Altınyayla, batısında Gemerek, güneyinde Kayseri ve kuzeyinde de Yozgat ve Yıldızeli ilçesi ile sınırlandırılmıştır. Bir depresyon (çökmüş alan) içinde kurulmuş şehrin kuzeyinde, Tecer ve Şama dağları ile güneyinde Hınzır Dağı uzanmaktadır.
Şarkışla Ovası
Çöküntü ve jips erimeleri sonucu oluşmuş olan Şarkışla depresyonu, batısındaki Palas ve Gemerek, doğusundaki Hanlı ve Kayadibi ovaları arasında kalan bir havzadır. Şarkışla da, bu depresyon içerisinde yer alır. 65 km² alan kaplayan Gedik Ovası, doğu-batı istikametinde uzanmaktadır.
Şarkışla Ovası'nı (Gedik Ovası) çevreleyen kısımlarda çok sayıda fay hattı tespit edilmiştir. Bunlardan birincisi; ovanın doğusunda kuzeydoğu-güneybatı yönünde, Maksutlu köyü kuzeyinden başlayıp Döllük köyü güneyine kadar uzanır. Hemen güneyinde, bu fayı kesen ve kuzey-güney doğrultusunda uzanan bir fay hattı daha mevcuttur.
Üçüncü bir fay hattı ise, ilçe merkezinin güneyinden başlayıp batıda Gürçayır’a doğru kuzeydoğu-güneybatı istikametinde ovayı kat eden ve Kanak Çayı Vadisi'ni dikine kesen faydır. Çatalyol ve Elmalı köylerini güneydoğu-kuzeybatı istikametinde kat eden fay; ovanın oluşumunda büyük rol oynamıştır. Şarkışla Ovası’nın batıdan doğuya doğru daralması ve bu alanda eğim kırıklığı nedeniyle birikinti konilerinin oluşması, bu fayın sonucudur.
Şarkışla ilçesinin içerisine yerleştiği ova; doğu, kuzey, güney, kuzeybatı ve kuzeydoğu yönlerinde fay hatları ile kuşatılmıştır. Sözü edilen bu faylar, neotektonik dönemde meydana gelen tektonik faaliyetlerin bir sonucudur. Bu faylar, Şarkışla'da küçük ölçekli depremlerin olmasına neden olmuşsa da; yüksek dereceli ve hasar veren bir deprem günümüze kadar yaşanmamıştır.
Ortalama 1200 m yükseklikte olan Şarkışla Ovası, doğu-batı istikametinde yaklaşık 20 km, kuzey-güney istikametinde ise 10 km genişliğindedir. Ovanın ortası düz iken, kenarlara doğru etek düzlükleri nedeniyle eğim artar. Eğim, ovada 1° ve daha az bir değere sahipken; ovanın kenar kesimlerinde eğim, yaklaşık 1–5° kadardır.
Şarkışla Ovası’nın bir çöküntü alanı olduğu belirlenmiştir. Ovanın çevresindeki yüksek kısımlarında görülen bazı formasyonlar, Şarkışla Ovası çevresinde yaklaşık 150 m daha aşağı seviyelerde görülmektedir. Bu durum; Şarkışla Ovası’nın, büyük ölçüde tektonik faaliyetler ile meydana gelen çökme sonucunda oluştuğunu kanıtlamakla birlikte, ovanın kuzeybatısında Sağır-Dikili arasındaki düzlüğün oluşmasında jips erimeleri de etkili olmuştur. Bu nedenle ovanın oluşumunda çökme ve jips erimelerinin birlikte etkili olduğu söylenebilir.
Kanak Deresi
Kuzeybatı-güneydoğu ve Doğu-Batı yönünde akan Kanak Deresi ilçenin içinden geçmektedir ve çevresinde tesisler bulunmaktadır. Sulamada da kullanılan Kanak Çayı’nın yan kollarıyla birlikte akaçlama alanının, yaklaşık 450 km² kadar olduğu tahmin edilmektedir. Kar, yağmur ve kaynak sularından beslenmektedir. Debisi ilkbahar mevsiminde artmakta, buna karşılık yaz mevsiminde ise azalmaktadır. Akım miktarı yağış ve kar erimelerine bağlı olarak artarken, fazla buharlaşma nedeniyle yaz sonlarına doğru kimi zaman kurumaya yakın bir duruma gelmektedir. Günümüzde ilçe merkezi dışında dere üzerine inşa edilen barajdan su bırakılmayışı nedeniyle bütünüyle yok olma tehlikesi altındadır.
Acısu Deresi
Sivas - Kayseri yoluna paralel olarak akan ve Şarkışla ilçe merkezini geçmeden önce Çaylak Deresi adıyla bilinen akarsu pek çok su kuşu türünü barındırmaktadır. Dere ilçe yakınlarından geçerken aşırı kirlenmeye maruz kalmaktadır ve bu durum içerisindeki bitki ve hayvan türlerinin yok olması yönünde tehlike teşkil etmektedir.
Şarkışla Barajı
Günümüz Şarkışla'sında merkezi sayılabilecek bir bölgeye yakın bulunan baraj uzun yıllar boyunca sulama amaçlı olarak kullanılmış ancak zamanla dibi dolduğu için işlevini yitirmiştir. 2019 yılında boşaltılarak zemin düzeltilmiş ve ortaya küçük bir gölet yapılmıştır. Günümüzde sadece baraj gövdesinin bulunduğu yer bir tür yükselti hâlinde durmaktadır. Baraja gelen birkaç tür su kuşu gölete de bahar aylarında gelmeye devam etmektedir. Bir restoran ve canlı alabalık satış yeri de mevcuttur.
Demografi
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1927 | 50.081 | 2.687 | 47.394 |
1935 | 58.076 | 3.176 | 54.900 |
1940 | 65.457 | 3.763 | 61.694 |
1945 | 69.839 | 3.731 | 66.108 |
1950 | 78.750 | 4.587 | 74.163 |
1955 | 55.091 | 5.337 | 49.754 |
1960 | 61.547 | 6.647 | 54.900 |
1965 | 62.432 | 6.766 | 55.666 |
1970 | 62.552 | 8.229 | 54.323 |
1975 | 68.540 | 12.763 | 55.777 |
1980 | 64.298 | 12.682 | 51.616 |
1985 | 67.235 | 15.917 | 51.318 |
1990 | 49.116 | 16.181 | 32.935 |
2000 | 49.318 | 20.654 | 28.664 |
2007 | 41.950 | 20.851 | 21.099 |
2008 | 41.843 | 20.761 | 21.082 |
2009 | 41.031 | 20.802 | 20.229 |
2010 | 40.338 | 20.779 | 19.559 |
2011 | 39.413 | 20.777 | 18.636 |
2012 | 38.448 | 21.087 | 17.361 |
2013 | 38.094 | 21.181 | 16.913 |
2014 | 38.655 | 22.020 | 16.635 |
2015 | 37.520 | 22.136 | 15.384 |
2016 | 37.683 | 22.590 | 15.093 |
2017 | 37.411 | 22.832 | 14.579 |
2018 | 38.954 | 23.100 | 15.854 |
2019 | 38.408 | 23.490 | 14.918 |
2020 | 38.314 | 23.834 | 14.480 |
Almanya, İsviçre, Hollanda, Danimarka olmak üzere özellikle Avrupa'ya 1960'lı yıllardan itibaren çalışmak için giden vatandaşların yoğun olduğu bir ilçedir. Yurtdışında yaşayanların ailelerini de götürmesi, orada doğan çocukların ülkeye geri gelmemesi gibi nedenlerle dolaylı olarak nüfus üzerinde olumsuz etki yapmıştır. Ancak asıl sorun köyden kente göç olarak ortaya çıkmıştır. 1990'lı yıllardan başlayarak köylerde yaşayanların bir kısmı Şarkışla ilçe merkezine göç etmektedir. Fakat bundan da öte başta Ankara olmak üzere, Mersin, İzmir, İstanbul, Kayseri gibi şehirlere göç artmıştır ve bölgenin nüfusun hızla düşmesine yol açmıştır. Ancak yaz aylarında geçici olarak belirgin bir nüfus artışı hem merkezde köylerde yaşanmaktadır. Bu durumun sebebi ise yurtdışında ve şehir dışında yaşayanların tatili köylerinde geçirmek istemeleridir. Fakat bu etken de gençler arasında giderek azalmaktadır.
İlçe nüfusunun % 47,8’i köylerde % 52,2’si ilçe merkezi ve beldelerde yaşamaktadır. Sivas ilinin ve çevre bölgenin hem nüfus hem de ekonomik faaliyet olarak en büyük, en gelişmiş ve kültür varlığı açısından da en zengin ilçesi konumundadır. Geçim kaynağı önemli ölçüde tarım ve hayvancılık olup, bunun yanında en büyük geçim kaynağı yurt dışı isçiliği ve ticarettir. Şarkışla nüfusuna kayıtlı 137.963 kişiden 51.571'i ilçe merkezinde ikamet etmekte geri kalanı başta yurt dışında olmak üzere çeşitli illerde bulunmaktadır. Köyden şehre göç nedeniyle kenar mahallelerde gecekondulaşma mevcuttur. Konut probleminin çözümüne yönelik olarak Bel-kent Yapı Kooperatifi aracılığıyla 504 Konut inşa edilerek iskâna açılmıştır. Yapılan yeni ve eski Toki binalarıda muvcuttur, Kale Mahallesinde Sivas yolu üzerindedir. Belkentte çeşitli firmaların yapmış olduğu yeni binalar sayesinde yeni yaşam alanları oluşmuştur ilçede. İnşaat sektörü 2000'li yıllardan itibaren ilçe ekonomisinin en önemli itici gücünü oluşturmaktadır.
Ulaşım
Şehirlerarası otoyol ve tren yolu Şarkışla'nın yanından geçmektedir. Otogar ve tren garı mevcuttur. İl merkezine olan uzaklığı 81 km kadardır. 115 km asfalt otoyol ile Kayseri’ye bağlanır.
Eğitim
Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Kültür
Yemek kültürü
İlçede farklı kültürlerden gelen topluluklar bir arada yaşadığı için, yemek çeşitleri oldukça zengindir. 93 Harbi sırasında Kars-Erzurum üzerinden buraya gelerek iskan edilen Türk ve Kafkas kökenli küçük topluluklar kendi kültürlerini de yöreye getirdiklerinden dolayı, onlara ait yemekler Şarkışla yöresinde yaygınlaşıp kabul görmüştür. Ayrıca yerli halkın da kendine özgü yemekleri de bulunmaktadır. Şarkışla'nın başlıca meşhur yemek ve tatlıları şöyle sıralanabilir:
Çorbalar
Arabaşı çorbası, Bulamaşı, Düğürcük çorbası, Sulu köfte, Tatar çorbası, Yarmaaşı, Herle
Yemekler
Arabaşı, İçli köfte, Madımak, Su böreği, Omaç, Sündürme, Cücük, Dizman mantısı, Bulgur pilavı, Katıklı köfte, Patates böreği, Kaygana, Evelik sarması, Kabak çiçeği dolması, Sirken böreği, Velibah, Yağlama, Guymah, Dal turşusu mıhlaması, Keşkek, Mıhla, Köremez, Deri Kebabı, Mumbar
Mantılar
Sini mantısı, Ufak mantı/Bideleme, Haluj/Hambal (Çerkes), Hingel, Gılnış-Cırdıgış (Çeçen), Üç ibikli mantı, Kızıl mantı
Tatlılar
Kavut, Hurma (Kalburabastı) tatlısı, Baklava, Un helvası, Sütlü (Sütlaç), Hasıda, Üzüm çorbası, Ufak tatlısı, Paşa Sarması
Halk ozanları
Sefil Selimî, Âşık Hüseyin, Âşık Agâhî, Âşık Kamber, (Âşık Kemter), Âşık Kul Veli, Âşık Şevki, Âşık Bekir, Âşık Ali İzzet Özkan, Âşık Ali İzzet Savaş, Âşık Merdanoğlu, Âşık Mehmet Ali, (Âşık Yoksul), Âşık Fazlı başta olmak üzere 200’ün üzerinde ulu ozan vardır.Emlek yöresi halk ozanlarının en çok çıktığı bölge olarak tanınmaktadır.
Turnaları gördüm Şarkışla’nın düzünde
İlkbahar aylarında Mart’ın da yazında
Bu gece dinlenin Turna dağın yüzünde
Kalkınca Kızılırmağa inin turnalar— Âşık Yoksul
Doğan Kaya tarafından Emlek yöresinde tespit edilmiş olan dokuz kadın âşığın var olduğu da dikkate değerdir. Bunlar; Cemile Uzundal (1932-Ağcasu), Dudu (19. yüzyıl-Kümbet), Emine (1810-Beyyurdu), Fadime (19. yüzyıl-Sivralan), Fatma Hasgül (1952-Mescit), Kamer (18. yüzyıl-İğdecik), Gülhanım (20. yüzyıl-Saraç), Yeter (1922-Saraç) olarak kayda geçmiştir. Şarkışla merkez ve diğer köyleri de dahil edildiğinde kadın ozan sayısı 20'yi aşmaktadır. Örneğin Merkez Hüyük köyünden (Âşık Esme)'nin ağıtları dikkate değerdir.
Kara yazı şu karalı başımda
Ayırdılar zemherinin kışında
Gündüz hayalimde gece düşümde
Arzumanım kaldı-gitti anada— Âşık Esme
Halk inanışları
Şarkışla bölgesindeki halk inanışları daha çok Emlek yöresi inanışları ile özdeşleşmiş durumdadır. İnsanlara yardıma gelen ve onları sınayan Hızır anlayışına Şarkışla ilçe merkezinde ve yöredeki tüm köylerde rastlanır. Her biri farklı köylerde bulunan yedi evliyanın bir araya geldiği "Yedi Kardeşler" inanışı mevcuttur. Bir rivayete göre; Ahmet Yesevi’nin yedi öğrencisi fetih için buraya gelirler. Buna göre yedi evliya kardeşler; Şeme Baba, Küre Baba, Ağ Baba, Kara Baba, Muhtar Abdal, Can Abdal, Colü Dede olarak sayılmaktadır. Karababa mezarı Elmalı ve Kazancık köyleri arasındadır. Kızılcakışla yakınlarındaki en önemli yatırlardan birisi ise Ağbaba olarak kabul görür. Mezarı Sivas-Şarkışla-Kayseri yolu üzerinden Kızılcakışla yoluna girilerek ilerlendiğinde köye yakın bir konumda birkaç km sol tarafta kalmaktadır. Mengen köyü ve Osmanpınarı köyü arasında Beşparmak dağında Gedik Baba yatırı bulunmaktadır. Bazı dağların kutlu kabul edilmesi de yine yaygın inanışlar arasındadır.
Diğer önemli kişilikler
Emin Kuzucular
Derlemeci ve halk kültürü araştırmacısıdır. 1970'li ve 1980'li yıllarda Sivas Folkloru ve Türk Folkloru gibi dergilerde makaleleri yayınlanmıştır. Akçakışla başta olmak üzere Şarkışla yöresindeki pek çok köyde halk inanışları ve yöresel efsanelere dair ayrıca halk kültürü ile ilgili derlemeler yapmış ve gözlemlerini, yaptığı incelemeleri kayda geçirmiştir. Türkiye'de yapılan folklor araştırmalarının tarihsel gelişim süreci içerisinde "Dergici Gelenek" olarak bilinen dönemin devamında yer alır. Asıl mesleği öğretmenlik olan Emin Kuzucular 1931 Akçakışla doğumludur. Pamukpınar Köy Enstitüsü'nden mezun olmuştur. Askerlik görevini 1960 yılında İzmir'de tamamladıktan sonra çeşitli yerlerde görev yapmış, ardından Şarkışla Kanak'ta ve 1964 - 1969 yılları arasında ise Akçakışla'da çalışmıştır. 1982 yılında Hatay'da emekli olmuş ve Dörtyol ilçesinde 1998'de ölmüştür.
Seyfeddin Soysal
1966 Şarkışla doğumlu ressam ve heykeltıraş. 1988 yılında Hollanda'ya taşınarak orada yaşamını sürdürdü ve oradaki atölyesinde çalışmalarına başladı. Türkiye'ye dönerek memleketi olan Merkez Hüyük köyüne yerleşti ve yılın yarısını Hollanda'da yarısını ise Türkiye'de köyünde geçirerek atölye çalışmalarını iki ülkede de sürdürdü. 2 Şubat 2012 tarihinde evindeki şömineden çıkan karbonmonoksit gazından zehirlenerek hastaneye kaldırıldı, 2 gün sonra 4 Şubat 2012 gününde 46 yaşında öldü.
Özellikle "Kağnı" adlı eseri Şarkışla'nın kırsal yaşamı ile özdeşleşerek sembolü hâline gelmiş durumdadır.
Merkez Hüyük köyündeki, içinde atölyesinin de bulunduğu evin, müze hâline dönüştürülmesi planlanmaktadır.
Şarkışla Kilimi
Çok çeşitli desenlere sahip kilimler, farklı boyutlardaki ahşap veya metal tezgâhlarda el ile dokunur. Çözgü ve atkıda yün iplik kullanılır. Geometrik desenlerin yoğun rastlandığı simetrik biçimler bulunur ve bunlar çoğunlukla iç içe geçer. Bitki ve hayvan simgelerine sıklıkla rastlanır. Kullanılan renkler ise genellikle kırmızı, mavi, yeşil, siyah ve turuncudur. Kurtağzı, koçboynuzu, pıtırak, nazarlık, akrep, çengel, eli-belinde, göz, suyolu gibi isimler verilen desenler oldukça yaygın olarak kilimlerde yer alır. Düz ve sicim olarak bilinen iki teknikle dokunur.
Önemli gezi yerleri
Şarkışla Ulu Camii
Kapısının üstündeki kitabeye göre Hicri 1080 (Miladi 1669) yılında yapılmıştır. Üsküdarlı Mehmet Efendi Vakfındadır. 1900 yılında tarafından büyük çapta onarılarak bugünkü şeklini almıştır. 350 m²lik alan üzerinde çok kubbeli olarak tarihî nitelik taşımaktadır.
Şarkışla Kalesi
Atatürk Kalesi adıyla da bilinen Şarkışla Kalesi, ilçenin ortasında yüksek bir tepededir ancak kaleye ait hiçbir iz yoktur. Kaleden çok höyüğe benzemektedir. Ancak belediye tarafından çevresine sur benzeri duvarlar örülmüştür. Bilimsel kaynaklarda "Şarkışla Merkez Höyüğü" olarak bahsedilmektedir. Ancak bu adlandırma ilçeye çok yakın bir konumda bulunan Merkez Hüyük köyündeki -günümüzde yokolmuş durumdaki- höyük ile karıştırılmaya müsaittir. İlçe ahalisi tarafından ise bu isim zaten kullanılmaz ve "Kale" olarak bahsedilir. 1998 yılına ait "Sivas İli Yüzey Araştırması" içerisinde bu tepe üzerinde oluşan tahribata dair bilgilere yer verilmiştir. Kalede yer alan ve uzun yıllar boyunca özellikle akşamları müzikli eğlence mekanı olarak kullanılan tesislerde Şarkışla'lı yerel ses sanatçısı "Ati" (Atila Ceritoğlu) sahneye çıkmış ve burası kendisi ile özdeşleşmiştir. Ancak günümüzde bu tesisler kaldırılmıştır ve kale atıl olarak durmaktadır.
Bunlardan başka ilçede Radar tepesinde Arap Dede, Çatalyol köyünde Kara Baba, Döllük köyünde Koyun Baba, Abdallı köyünde Abdal Baba, Alaman köyünde Colü Dede, Saraç köyünde Şeme Baba yatırları vardır.
Kaldırak Kalesi
Emlek Kale köyünün alt tarafında, Kaldırak çayı üzerinde kale kalıntısı bulunmaktadır. Osmanlı dönemi kayıtlarında yer alan "Kaldırok Kalesi" isimli köyün bu bölgede olduğu yönünde emareler vardır. Dolayısıyla bu isim köyün yanından geçen Kaldırak Çayı'nın adı ile de bağlantılıdır. Bahsi geçen köyün ismi bazı kaynaklarda “Kaldurak Kalesi” olarak da geçmektdir. Osmanlı'ya ait bazı kayıtlarda ise "Kaldıravuk Kalası" adıyla anılır.
Alaman Kaya Mezarı
Alaman - Yahyalı yolu üzerinde köyden yaklaşık 5 km sonra yer alır. Olasılıkla Roma dönemine aittir. Ana kayanın işlenmesi ile elde edilen cephe formuna sahiptir. Giriş kapısından beşik tonozlu büyük odaya geçilir. Odaya bitişik mezar odası vardır. Günümüzde korumasız durumdadır.
Aşık Veysel Müzesi
Büyük halk ozanı Âşık Veysel’in yaşadığı Sivrialan köyündeki evi 1982 yılından itibaren Kültür Bakanlığı tarafından müzeye dönüştürülmüştür. Âşık Veysel’in kişisel eşyaları, sazları, fotoğraflar bulunmaktadır. Her yıl 16-21 Mart tarihleri arasında Şarkışla Sivrialan köyünde anma törenleri ve Âşıklar Bayramı düzenlenmektedir.
Hardal Köyü Camii
Hardal köyündeki yaklaşık 500 yıl önce yapıldığı tahmin edilen ve 1653 yılında restore edilen caminin dış duvarlarının yarısı, üst örtüsü tamamen yıkılmıştır. Duvarlar kesme taş örtülüdür.
Çanakçı Köy Odası
Çanakçı köyünde yer alan ve ahşap direklerle desteklenerek inşa edilmiş olan köy odasının içerisindeki tabelaya göre Hicri 1272 (Miladi 1855) yılında yapılmıştır. Köyün tarihi köy odası sürekli temiz tutulmakta ve bakımı yapılmaktadır.
Mesire alanları
Şarkışla'ya yakın mesafelerde bulunan Yapaltın Barajı ve Maksutlu Barajı etrafında Belediye tarafından düzenlenmiş mesire ve piknik alanları bulunmaktadır. İlçe içerisinde eski Şarkışla Barajı'nın yerine yapılan göletin yanında yine mesire alanı oluşturulmuştur.
Kaplıcalar
Şarkışla yöresinde kaplıcalar için "Çermik" kavramı kullanılmaktadır.
Ortaköy Çermiği
Şarkışla ilçesine 18 km uzaklıktadır. Ortaköy girişinden yaklaşık iki kilometre önde yer alır. Açık bir havuzu, kapalı erkek ve kadın havuzları ile 14 odalı bir moteli ve dinlenme tesisleri bulunmaktadır. Koronavirüs salgını nedeniyle alınan önlemler çerçevesinde gerçekleştirilen kapanma sürecinde işletmeci kazanç elde edemediği için kaplıca alanını terketmiştir, 2021 ve 2022 yıllarında bakımsız ve harap durumdadır.
Sarısu Göleti
Şarkışla Pınarbaşı yolunun alt tarafında kalan Döllük köyü arazisi içerisindeki Çorak mevkiinde bulunan göletin şifalı olduğuna özellikle alerjik hastalıklara iyi geldiğine inanılmaktadır. Fakat genişleyen ilçe merkezinde inşa edilen çok katlı binaların giderek bu araziye yaklaşıyor olması, korumasız durumdaki göletin varlığı için, bilinçsizce yok edilebilme ihtimali nedeniyle tehlike teşkil etmektedir. (Gölete girilmez, suyu içilmez, yalnızca cilt yıkanır.)
Diğer bilgiler
Hava Radar Mevzi Komutanlığı
1956 yılında kurulan ve halk arasında daha sonra "Radar" olarak anılmaya başlayan bölgede görev yapan garnizon Şubat 2011 tarihinde kapanmıştır. 100 kadar rütbeli asker ve 100'ün üzerinde er bulunan askeri tesislere ait ilçe merkezindeki lojmanlar daha sonra yıkılarak yerine TOKİ tarafından toplu konutlar inşa edilmiştir. Şarkışla ilçe merkezinin dışındaki bir alanda kalan radar ise, Şarkışla'ya bağlı Konakyazı ve Sivas merkez ilçeye bağlı Gazibey köyleri arasında, ayrıca Altınyayla ilçesine bağlı Kale köyüne yakın bir konumda Deveboynu mevkisinde yer almıştır. Kurulduğu dönemde hava radar istasyonuna ayrılan yer içerisinde kalan bir türbenin yıkılmak istendiğinde Yedi Kardeşler adı verilen kutlu kişilerin gelerek birkaç gece üst üste çadırları taşladığı, sonraki yıllarda ise radarın yeşile boyalı olan yerlerinin kırmızıya boyatıldığında cihazların çalışmaz olduğu, ancak mühendislerin radarda herhangi bir arıza olmadığını söylemeleri üzerine bir askerin teklifi ile radarın yeşile boyatılması sonucu çalışmaya başladıkları söylentileri yayılmıştır.
Şarkışla'daki köylerin eski adları
- Bu liste eksiktir, maddeyi geliştirerek yardımcı olabilirsiniz.
Eski adı | Yeni adı |
---|---|
Alıkviran | Alıkören |
Adıyaman | Bağlararası |
Şağrı/Şarklı | Başağaç |
Hekimkışlası | Benlihasan |
Köylez | Beyyurdu |
Kaldurak | Bozkurt |
Alınpınarı | Canabdal |
Osmanlı | Çanakçı |
Mergesen | Çatalyol |
Çakal | Çiçekliyurt |
Kızıltan/Kızıldon | Demirköprü |
Çıhsıyan | Dikili |
Karaüyük | Emlek Hüyük |
Gazibağ | Gaziköy |
Peyik | Gülören |
Yapaltın | Gümüştepe |
Çayırşeyhi | Gürçayır |
Hatir | Hardal |
Hızırbey | Hocabey |
İğdelüce | İğdecik |
Kalaycık | Kalecik |
Karacaviran | Karacaören |
Gantaros | Karakuz |
Savcun | Kızılcakışla |
Kanak | Konakyazı |
Lisanlı | Kömürkaya |
Pöhrenk | Oluktaş |
Ortakışla/Ortabucak | Ortaköy |
İskantopacı | Ortatopaç |
Tuzla | Polatpaşa |
Ebesil | Samankaya |
Savran | Sarıkavak |
Kürtaraposman | Sarıkaya |
Sarıabdal | Sarıtekke |
Tezekçikavaği | Temecik |
İğdiş | Yükselen |
Galeri
- Kaymakamlık Binası - Şarkışla
- Mirza Mercan Konağı
- Şarkışla Kalesi (sur görünümlü duvarlar)
- Şarkışla Kalesi (günbatımı, yandan)
- Şarkışla Kalesi (tam görünüm)
- Kanak Deresi ve Muhsin Yazıcıoğlu Camisi
- Muhsin Yazıcıoğlu Camisi (Kale'den görünüm)
- Kaymakamlık Binası (Kale'den görünüm)
- Şemsi Efendi Konağı - Şarkışla
- Yapaltın Barajı, Mesire Alanı - Şarkışla
- Muhsin Yazıcıoğlu Öğrenci Yurdu (Şarkışla)
- Ressam Seyfeddin Soysal'ın Evi (Merkez Hüyük köyü) - Müzeye dönüştürülmesi planlanmaktadır.
- Önde Merkez Hüyük köyü, arkada Şarkışla ilçe merkezi
- Kanak Deresi (Konakyazı köyü yakınları - Şarkışla)
- Şarkışla Kaymakamlığı Logosu
Ayrıca bakınız
- Emlek yöresi
- Âşık Veysel Meslek Yüksekokulu
- Osman Fazıl Polat
- Şarkışla Ulu Camii
- Turan Dursun
- (Musa Kazım Sakarya)
- (Kızyandı Efsanesi)
Notlar
- ^ Bu efsanenin farklı bir anlatıma sahip, aslında gerçek bir olayı anlatan "Bedir Türküsü" ile birleştirilerek uyarlama yapıldığı anlaşılan bir varyantı mevcuttur. (Mitolojik Aşk Öyküleri 29 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İzzet İhsan Kalemli, İsev Dijital Kütüphane, Sayfa: 236 / tarayıcıda 234) Ancak efsane büyük oranda anlatılan konudan farklılaştırılmıştır. Yalnızca ekinlerin içinde yanma motifi ortaktır. Ayrıca bahsi geçen türküye konu olan gerçek olayda kesinlikle aşıkların ölümü veya herhangi bir biçimde öldürülmesi söz konusu değildir. Ancak türkünün içindeki "kız yandığın yere kadar ben de gittim" dizesinin uyarlamaya zemin teşkil ettiği anlaşılmaktadır.
- ^ Elmalı köyünden Musa Kazım Sakarya'nın; kendisi ile birebir aynı adı ve soyadı taşıdığı söylenen, Sivas merkezde Cami-i Kebir mahallesinden olduğu iddia edilen Musa Kazım ile hiçbir ilgisi yoktur. Yalnızca bir isim benzerliği mevcuttur, ancak aralarında bir akrabalık ilişkisi veya başka bir bağlantı yoktur. "Hatipoğlu" olarak bilinen Hacı Mustafa Efendi'nin oğlu olan Musa Kazım Sakarya savaşa katılmadan önce de sonra da doğduğu yer olan Elmalı köyünde yaşamıştır.
- ^ Gemerek ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
- ^ Altınyayla ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
- ^ Bu raporda "Şarkışla Kalesi" adıyla bilinen kısmen doğal tepeye yönelik olarak yapılan açıklamalar yanlışlıkla, Şarkışla ilçe merkezinin dışında yer alan ve "Merkez Hüyük" köyüne adını veren (günümüzde tamamen yokolmuş olan) höyüğün adı ile karıştırılmıştır. Kitapta yanlış adlandırma ile de olsa, aslında "Şarkışla Kalesi" tepesinde bulunmuş olduğu anlaşılan kalıntılara dair fotoğraflar da yer almaktadır. Oysaki bahsi geçen tepe Şarkışla yöresinde "Merkez Hüyük" adıyla tanınmaz. Yani her iki höyük için de tahribat doğru ama tarif edilen yer için adlandırma yanlıştır. Aynı araştırmacı tarafından yapılan 1994 yılına ait Yüzey Araştırması içerisinde de aynı karışıklık mevcuttur. - Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi, Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu, Sayfa: 38. (A. Tuba Ökse tarafından yazılan "1998 Yüzey Araştırması Raporu" içerisinde Sayfa: 20'de yer alan Madde 37: "Şarkışla Merkez Höyük" başlığındaki hatalı adlandırma için yapılan tespit.)
- ^ Hava Radar Mevkisi'nde 1970'li yılların başında görev yapmış bir astsubay olan Tacettin Yıldırım bir anısında türbenin bakımının askeri birliğe ait olduğunu ifade etmiştir. (Arap Dede, Yayın Tarihi: 19 Ocak 2010)
Kaynakça
- ^ "Şarkışla Kaymakamlığı - Resmi Sitesi". 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2015.
- ^ "Şarkışla Belediyesi - Resmi Sitesi". 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2020.
- ^ Kızılırmak ve Fırat Havzalarını Birbirine Bağlayan Eski Kervan Yolları, Doç.Dr. A. Tuba ÖKSE, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü
- ^ “Bir Şarkışla Efsanesi - Kızyandı”, Emin Kuzucular, Sivas Folkloru, Ağustos 1975, Sayı: 31, Sayfa: 13-16.
- ^ Rafet Metin 16. Yüzyılda Orta Anadolu’da Nüfus ve Yerleşme (Bozok, Kırşehir, Niğde, Nevşehir ve Keskin Örneği) Sayfa: 38
- ^ a b c d e Şarkışla İlçesi - Çevre İnceleme Raporu 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Şarkışla Kaymakamlığı, Mücahit Karakuş,05 Ağustos 2019, Sayfa: 4
- ^ An Example of Hittite Mountain Culture Today: Visit to Seme Mountain”, Dr. Hülya Kaya Hasdemir, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi XLVIII, 2020/1, 324-345, Yayın Tarihi 30.06.2020
- ^ Darga, M. (1992). Hitit sanatı. Akbank Kültür ve Sanat Yayınları
- ^ Ankara Meydan Muharebesi, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Genel Kurmay Basımevi, 1995, Yayın No: 95/20 (Sayfa:17)
- ^ İ. Hakkı Uzunçarşılı; Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1949, Ankara, Cilt-1 (Sayfa: 166)
- ^ Ankara Meydan Muharebesi, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Genel Kurmay Basımevi, 1995, Yayın No: 95/20 (Sayfa:62)
- ^ Sivas Efsaneleri, Kutlu Özen, 2001, Dilek Matbaası (Sayfa:265)
- ^ Türkiye, Başkurt, Tatar Ve Özbek Türkleri Arasında Timur Tipi Etrafında Teşekkül Eden Efsaneler [1] 6 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (1336-1405), Prof. Dr. Gülhan Atnur, T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı, 9. Milletlerarası Halk Kültürü Kongresi Bildirisi (Sayfa: 59)
- ^ Kemal Karpat - Ottoman Population 1830-1914, Demographic and Social Characteristics, The University of Wisconsin Press, 1985
- ^ Atatürk'ün Sivas'ı Ziyaretleri, Dr. Hüseyin Yıldırım, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:12, Kasım 1996, Sayı:36 - (Sayfa: 672)
- ^ "İrade-i Milliye (Sivas) Gazetesi, Sayfa-1, 28 Aralık 1919 tarihli". 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.
- ^ Atatürk ve Harf İnkılabı, Doç.Dr. Cengiz DÖNMEZ, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi - (Sayfa 46 / Makale sayfası: 10)
- ^ Şarkışla Yöresi Kadın Ağzı Türkü Yakma ve Söyleme Gelenekleri, Hazırlayan: Kutay Öztürk, Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik ve Sahne Sanatları Anabilim Dalı, 2019
- ^ Elmalı köyü (web sitesi) - Aileler 6 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Mehmet Ali Öz. (konu Muhsin Yazıcıoğlu'na atıf yapılarak anlatılmakta)
- ^ Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017, Sayfa: 51 - "Elmalı köyü" alt başlığı, Sürmeli Bostancı ile görüşme. (Burada verilen bilgiye göre: Musa Kazım Sakarya, İstiklal Harbi'nde Sakarya Muharebesi'nde yaralanarak gazi olmuştur. Kurşun bir yanağından girerek ağız boşluğunu geçip diğer yanağından çıkmıştır. Başka bir kurşunla da kolundan yaralanmıştır. Soyadını kendisine Atatürk vermiştir.)
- ^ a b c Şarkışla İlçesi - Çevre İnceleme Raporu 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Şarkışla Kaymakamlığı, Mücahit Karakuş,05 Ağustos 2019, Sayfa: 3
- ^ a b Sivas'ta, Ampül şeklinde yapılan park ve havuz uzaydan görünüyor 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Haberler.com, 29 Mayıs 2019 (Konuyla ilgili olarak yapılan siyasi tartışmalara değinilmektedir.)
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Şarkışla Nüfusu - Sivas". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Sivas Şarkışla Nüfusu". nufusune.com.
- ^ a b Şarkışla İlçesi - Çevre İnceleme Raporu 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Şarkışla Kaymakamlığı, Mücahit Karakuş,05 Ağustos 2019, Sayfa: 7
- ^ a b Şarkışla'da Kültür ve Turizm 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Şarkışla Kaymakamlığı - Resmi Web Sayfası, 27/06/2019 ("Yemek Kültürü" başlığı)
- ^ Doğan Kaya, Emlek Yöresi Aşıkları, Emlek Yöresi ve Çevresi Halk Ozanları Sempozyumu, 16-17 Mayıs 1998, Ankara, 1999, s. 142-153
- ^ Yesevi Üniversitesi, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Madde Yazarı: Beydoğdu Turan, 2018, Madde Başlığı: Esme Şahin - Âşık (20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye) 1 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Fatma Ahsen Turan, Reyhan Gökben Saluk, Özlem Ünal Ünalan (2014), Geçmişten Günümüze Sazda ve Sözde Usta Kadınlar, Ankara: Gazi Kitabevi
- ^ Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi - (Sayfa 8)
- ^ Kültürümüzde kardeş veliler inancı, Doğan Kaya, Cumhuriyet Üniversitesi, Türk Halk Bilimi Bölümü
- ^ Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017, Sayfa:39
- ^ Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi - (Sayfa 13-14)
- ^ Türkiye’de Folklor Araştırmaları, Dr. Seval Kasımoğlu, Turnalar (Uluslararası Hakemli Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi), Temmuz/Ağustos/Eylül 2018, Yıl: 20, Sayı: 71
- ^ Sivas Kültür Envanteri, Sivas’ta Resim Sanatı ve Sivaslı Ressamlar 25 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Sıra no:33)
- ^ Sivas Kilimleri 24 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Şarkışla Kaymakamlığı Resmi Web Sitesi (4. paragraf: Şarkışla Kilimleri)
- ^ Şarkışla Kilimi Yaşatılıyor 8 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Sivas Valiliği Resmi Web Sitesi, Yayın Tarihi: 30.09.2021
- ^ Türkiye Kültür Portalı, Şarkışla Ulu Camii 9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Envanter No: 58.09.65/1.0
- ^ Şarkışla İlçesi Kültür Envanteri, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, Koruma Kurulları Kararları (31. no'lu madde: "Kale Höyük")
- ^ Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi, "Şarkışla Merkez Höyük" 27 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Açıklamalar (aslında Şarkışla Kalesi)
- ^ Kültür Bakanlığı, Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 17. Araştırma Sonuçları Toplantısı - 2. Cilt, 24-28 Mayıs 1999, Yayın No: 2345/2 (73-2), Bölüm: Sivas İli 1998 Yüzey Araştırması, Yazan: A. Tuba Ökse, Sayfa: 20 (Madde 37: Şarkışla Merkez Höyük), Milli Kütüphane Basımevi, Ankara,
- ^ Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017, Sayfa: 43 ("Atatürk Kalesi" alt başlığı)
- ^ Faruk Sümer, “Bozok Tarihine Dair Araştırmalar-I”, Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Anma Kitabı, Ankara 1974, Sayfa: 328
- ^ Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü 998 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Diyar-i Bekr ve ‘Arab ve Zü’l-Kadiriyye Defteri (937 / 1530) 2. Cilt Ankara 1999 Sayfa: 144
- ^ Sivas Kültür Envanteri, Madde: Alaman Köyü Kaya Mezarı 14 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 30/09/2020
- ^ Sivas Şarkışla Hardal Köyü Camisi, Yrd. Doç. Dr. İrfan YILDIZ, DergiPark, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Arşiv - Cilt: 0, Sayı:23, Sayfalar: 215 - 226, Dicle Üniversitesi (PDF)
- ^ Şarkışla Kaymakamlığı, Tanıtım Bilgileri, 2017 yılı (CD halinde arşivde mevcuttur)
- ^ Kubbealtı Lugatı - Çermik 10 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022
- ^ "Şarkışla'nın Sıcak Çermiği (Ortaköy Kaplıcası) Harabeye Döndü" başlıklı haber, Kızılırmak Gazetesi - Şarkışladan Haberler, 20 Ekim 2021. Alıntı: "Şarkışla halkının gurbetçilerin ve çevre il ve ilçelerin ziyaret edebidiği ve günü birlik kalabilecekleri yer olan ortaköy çermiği son günlerde işletme sahiplerinin terk etmesiyle birlikte viran oldu."
- ^ Sivas'ın Şarkışla ilçesindeki Hava Radar Mevzii Komutanlığı kapandı 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Haber3, 17 Şubat 2011
- ^ Boşaltılan Hava Radar Mevzi Komutanlığı'nda İnceleme 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Haberler.com, 21 Eylül 2012
- ^ Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi - (Sayfa 4)
- ^ Şarkışla Kaymakamlığı, Logo Hakkında 11 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .("Bağlama içerisinde Şarkışla kilimi, Türk Bayrağı, Sivas'ın 'S' harf ve Şarkışla'nın 'Ş' harfi")
Dış bağlantılar
- Şarkışla Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - Resmî site 23 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Öğrenci Yurdu Hizmete Açıldı - Haber 1 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sivas Valiliği - Şarkışla 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Doğan Kaya, Emlek Yöresinde Aşıklık Geleneği 20 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Turnalar" şiiri, Mustafa Soylu (Âşık Yoksul) 26 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Şarkışla yöresi anlatılmaktadır)
- Şarkışla, Ahmet Özdemir 5 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Köşe Yazısı, 02 Haziran 2019)
- Şarkışla Halk Edebiyatı (Ağıtlar, Deyişler, Maniler)
- Yazılar - Emin Kuzucular (Şarkışla Yöresi Derlemeleri)
- Şömineden Zehirlenen Ressam Yaşamını Yitirdi - Haberler 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Emlek Yöresinin Arkeolojik Dokusu, Musa Tokmak 8 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Şarkışla Tanıtım Klibi
- Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Envanteri, Şarkışla 29 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sivas İli Yüzey Araştırmaları, Merkez ve İlçeler[] (Höyükler ve Tarihi Yerleşim Alanları, 1992 - 1993 - 1994 - 1995, İndirilebilir PDF)
- Şarkışla Fotoğrafları (Yüksek Çözünürlüklü) ve Siyah Beyaz Fotoğraflar 14 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hava Radar Gecesi Tanıtım Videosu - 2009 3 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Slayt formatında fotoğraflar ile)
- Şarkışla'lı Öksüz Ahmet (Çocukluğunda trenden inerek ailesini kaybedip Şarkışla'da kalmıştır.)
- Şarkışla Kaymakamlığı - Logolar: Ana Simge - Tüm Logolar - Logo Set (Yüksek çözünürlüklü) (+)
- Şarkışla Kalesi 27 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Fotoğraflar ("Şarkışla Merkez Höyük" adıyla).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sarkisla Sivas ilinin bir ilcesidir Kuzeyinde Yildizeli dogusunda Sivas merkez ve Altinyayla guneyinde Kayseri nin Pinarbasi ilcesi guneybatisinda Gemerek ve batisinda ise Yozgat in Akdagmadeni ilcesi bulunur 2021 istatistiklerine gore toplam nufusu 37 708 olan Sarkisla merkez disinda Sivas in en kalabalik ilcesidir SarkislaIlceSarkisla nin Sivas taki konumuIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlSivasCografi bolgeIc Anadolu BolgesiBelde sayisi2Koy sayisi95Idare KaymakamMehmet Erdem Belediye baskaniKasim Gultekin BBP Yuzolcumu Toplam2108 km Rakim1240 mNufus 2020 Toplam38 314 Yogunluk18 km Kir14 480 Sehir23 834Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu58400Il alan kodu346Il plaka kodu58Resmi site Sarkisla Belediyesi Sarkisla KaymakamligiEtimolojisi Sehir Kisla Turk Ocagi Sarkisla Subesi Muhru 1912 Ucuncu yuzyila ait Antonine Itinerary adiyla bilinen Roma Imparatorlugu yol rehberindeki bilgiye gore Malandara veya Marandara isimlerine rastlanmaktadir Bizans donemindeki adi Tenos Tonus olan Sarkisla yoresine Turklerin Anadolu ya gelisinden sonra Geduk adi verildigi bilinmektedir Tonus adi ise uzunca bir sure simdiki Altinyayla ilcesinin adi olarak kullanilmaya devam etmistir Osmanli doneminde Sehr i Kisla kisla kenti kullanimina da rastlanmakta olup Turkiye Cumhuriyeti Sehir Vekaletine gore ilcenin adi 18 yuzyilda Sehirkisla idi Bu sozcugun yazilisindaki telaffuz zamanla donuserek Sarkisla halini almis ve bu sekilde tescil edilmistir Sarkisla isminin nereden geldigi konusunda cesitli rivayetler vardir Bir rivayete gore Timur un Anadolu yu istila ettigi donemde Yildirim Beyazit in bolgeyi askerleri icin kisla olarak kullandigi diger bir soylenti ise IV Murat in 17 yuzyilda Iran a yaptigi seferler sirasinda da bu bolgenin askeri kisla olarak kullanildigi yonundedir Eski Turkcede sehir anlamina gelen Farsca kokenli sar sozcugu ile kisla kelimesinin birlesmesinden olustugu varsayilmaktadir Diger bir olasilik ise sark dogu ve kisla kelimelerinin bilesiminden olusmasidir Bu durumda dogu kislasi anlamina geldigi gorulur Sarkisla nin adinin Sarbey adli efsanevi bir kisiden kaynaklandigina dair bir bilgi 1975 yilinda ilceye cok yakin bir konumda bulunan merkez koylerden birisi olan Cemel koyunde derlenmis Kizyandi Efsanesi nde verilmektedir Turna Dagi nin adinin da kizi Durna dan dolayi verildigi anlatilmaktadir Eski kayitlarda Sarkisla yoresinde 1500 lu yillardan sonra 96 mezranin koye donustugu ve yaklasik 18 tanesine kisla adi verildigi belirtilir Bunlardan tespit edilebilmis olanlari soyledir Yassikisla Ortakisla Yakubkisla Virdikisla Uyukkisla Kaldurakkisla Akcakisla Kizilcakisla Bu koylerden bazilari gunumuzde yoktur TarihceHitit Toren Baltasi Basligi Yazida baltanin uzerindeki figurler ayrintili olarak anlatilmaktadir Ilce cevresinde yapilan arkeolojik arastirmalarda Eti Roma Selcuklu ve Osmanli devletlerinin izine rastlanmaktadir Sarkisla ilcesinin milattan once 3000 yillarindan itibaren bir yerlesim merkezi oldugu bilinmektedir Ilce merkezine 5 km uzakliktaki Dolluk koyunun ilce sinirlarina yakin bir yoresinde 1940 yilinda bulunan MO 2000 yillarina ait oldugu kabul edilen heykelin varligi bu tarihi dogrulamaktadir Heykel tunctan yapilmis olup 12 cm boyundadir Gunumuzde Ankara Arkeoloji ve Etnografya Muzesinde muhafaza edilmektedir Ayrica yine Sarkisla yoresinden elde edilen Hitit Toren Baltasi onemli bir tarihi eser olarak literature gecmistir Bronzdan yapilmis olan eser MO 1400 1100 arasina tarihlenmektedir Sirasiyla Hattilerin Hititlerin Etilerin Perslerin ve Roma kralliginin yonetiminde kalmistir MO 700 den itibaren Kafkasya uzerinden gelen Kimmerler bu yoreyi ayrica Kapadokya bolgesini yagmalamislar ve tahrip etmislerdir Daha sonra Iskit saldirilarina da ugrayan yore bunun ardindan Medler tarafindan ele gecirilmistir Med Devleti ni yikan Persler ise Sivas ve cevresini Kapadokya Satrapligi na baglamislar Persleri yenen Buyuk Iskender ile birlikte Makedonlarin egemenligi baslamistir Sarkisla 11 yuzyil baslarinda Danismendlerin 12 yuzyilin 2 yarisinda Anadolu Selcuklulari nin eline gecmistir Selcuklu donemi Anadolu Selcuklulari devrinde 1294 yilinda varligi bilinmektedir 14 yuzyilin ortalarinda Eretna Beyligi nin daha sonra Kadi Burhaneddin Devleti nin denetimine girmistir Osmanli donemi Anadolu Beyliklerinin yikilmasindan sonra Osmanli Devleti nin denetimine giren Sarkisla Timur un Anadolu yu istilasi sirasinda Yildirim Beyazit in oglu Ertugrul Bey tarafindan askerlerine talim ve konaklama yeri ayrica IV Murat in Iran seferi sirasinda da askeri kisla olarak kullanildigi rivayet edilmektedir Timur isgali donemi Ilce Ankara Savasi oncesinde ve sonrasinda Timur un harekat alani icerisinde yer almistir Ancak onemli bir zarar gordugune dair bir bilgiye rastlanilmamistir Timur yaya olarak hareket eden Osmanli ordusunu kendi pesine takip uzun bir yuruyusun ardindan yorarak susuz birakmak icin Kizilirmak vadisinin icinde ilerleyerek Sivas Sarkisla yolu uzerinden Kayseri ye dogru ordusunu gonderme karari almistir Suleyman Sah in Kayseri deki basarisinin haberini alan Timur Sivas tan yola cikarak ordusuyla birlikte Kayseri ye ulasmistir Yoredeki yaygin bir efsaneye gore Timur un kizinin buyu yapilarak kacirilip Sarkisla ya getirildigi ve raks ettirilerek kucuk dusuruldugu bunun uzerine Anadolu ya harekat emri verdigi anlatilmaktadir Osmanli donemi ilce yonetimi Ilce oluncaya kadar Geduk veya Gedik adi verilen nahiye bucak statusunde imtiyazli nahiye mudurleri tarafindan yonetilmistir 1830 yilindan itibaren kayitlarda Gedikcubuk adiyla rastlanmaktadir 1867 Vilayet Nizamnamesi ne gore Sivas Merkez Sancagi na bagli Tenos ismiyle kaza ilce durumuna getirilmistir 1873 tarihinde Belediye Teskilati kurulmustur 1870 Sivas Vilayeti Salnamesi nde gore olmak uzere 11 772 kisi 10 059 Musluman 1713 Hristiyan yasadigi yazilidir 1890 Sivas Vilayeti Salnamesi nde ise su bilgilere rastlanir Tenos kazasinin kaza merkezi Sehr i Kisla dir Sarkisla Merkeze uzakligi 12 saattir o devirdeki ulasim araclari ile 15 nahiye 114 koy ve 5625 haneden olusup 16 566 Musluman 6305 Hiristiyan nufus vardir 39 cami 3 medrese 5 han 55 dukkan 2 firin 65 degirmen 28 Muslim ve 10 gayrimuslim mektebi bulunmaktadir Ataturk un ziyaretleri Kurtulus Savasi nin baslangicinda Sarkisla dan cekilmis olan bir telgraf su sekildedir Sehir Kisla dan Sivas Heyet i Merkeziyesine 18 11 1919 Sivas mintikasini gecerken heyet i muhteremenize selam ve ihtiramlarimizi takdim eder vatanin salahi milletin necati ugrundaki mucahede i mukaddeselerinde temenni i muvaffakiyet eyleriz Heyet i Temsiliye namina Mustafa Kemal Mustafa Kemal Ataturk un harf inkilabi sonrasinda yeni alfabeyi ogretmek icin Turkiye yi gezerken Sarkisla ya da ugradigi bilinmektedir Sarkisla ya geldiginde ilcede hatiri sayilir bir kisi olan Kalkan Hoca yi yanina cagirtarak yeni alfabeyi bilip bilmedigini sorar Kalkan Hoca nin bilmedigini soylemesi uzerine bir kara tahta getirilmesini ister eline tebesiri alarak yeni alfabeyi gosterir Yanindaki Kalkan Hoca ya en kisa zamanda yeni Turk alfabesini ogrenmesini ve ogrencilere de ogretmesini soyler Ayrica soyadini bizzat kendisinin verdigi Musa Kazim Sakarya yi cagirtir Elmali koyunde yasamakta olan Musa Kazim Bey Kurtulus Savasi sirasinda Sakarya muharebesinde Ataturk e cok yakin bir yerde bulunmustur CografyaSarkisla ilce merkezinden bir gorunum Sarkisla ilcesi 36 37 dogu boylamlari 36 25 E ile 39 40 39 21 N kuzey enlemleri arasinda kalmakta olup 1902 km ilce alanina ve 9472 hektar ilce merkezi alanina sahiptir Ilce alani ile Sivas ili ilceleri arasinda alan bakimindan 7 buyukluktedir Sarkisla ilcesi Ic Anadolu Bolgesi nin ortalama yukseltisi en fazla ve engebesi en kuvvetli bolumu olan Yukari Kizilirmak Bolumu sinirlari icerisinde Sivas ilinin guneybatisinda yer almaktadir Idari bakimdan Sivas a bagli olan Sarkisla nin yuzolcumu 2250 km olup denizden yuksekligi 1180 metredir Sarkisla dogusunda Sivas ve Altinyayla batisinda Gemerek guneyinde Kayseri ve kuzeyinde de Yozgat ve Yildizeli ilcesi ile sinirlandirilmistir Bir depresyon cokmus alan icinde kurulmus sehrin kuzeyinde Tecer ve Sama daglari ile guneyinde Hinzir Dagi uzanmaktadir Sarkisla Ovasi Cokuntu ve jips erimeleri sonucu olusmus olan Sarkisla depresyonu batisindaki Palas ve Gemerek dogusundaki Hanli ve Kayadibi ovalari arasinda kalan bir havzadir Sarkisla da bu depresyon icerisinde yer alir 65 km alan kaplayan Gedik Ovasi dogu bati istikametinde uzanmaktadir Sarkisla Ovasi ni Gedik Ovasi cevreleyen kisimlarda cok sayida fay hatti tespit edilmistir Bunlardan birincisi ovanin dogusunda kuzeydogu guneybati yonunde Maksutlu koyu kuzeyinden baslayip Dolluk koyu guneyine kadar uzanir Hemen guneyinde bu fayi kesen ve kuzey guney dogrultusunda uzanan bir fay hatti daha mevcuttur Ucuncu bir fay hatti ise ilce merkezinin guneyinden baslayip batida Gurcayir a dogru kuzeydogu guneybati istikametinde ovayi kat eden ve Kanak Cayi Vadisi ni dikine kesen faydir Catalyol ve Elmali koylerini guneydogu kuzeybati istikametinde kat eden fay ovanin olusumunda buyuk rol oynamistir Sarkisla Ovasi nin batidan doguya dogru daralmasi ve bu alanda egim kirikligi nedeniyle birikinti konilerinin olusmasi bu fayin sonucudur Sarkisla ilcesinin icerisine yerlestigi ova dogu kuzey guney kuzeybati ve kuzeydogu yonlerinde fay hatlari ile kusatilmistir Sozu edilen bu faylar neotektonik donemde meydana gelen tektonik faaliyetlerin bir sonucudur Bu faylar Sarkisla da kucuk olcekli depremlerin olmasina neden olmussa da yuksek dereceli ve hasar veren bir deprem gunumuze kadar yasanmamistir Ortalama 1200 m yukseklikte olan Sarkisla Ovasi dogu bati istikametinde yaklasik 20 km kuzey guney istikametinde ise 10 km genisligindedir Ovanin ortasi duz iken kenarlara dogru etek duzlukleri nedeniyle egim artar Egim ovada 1 ve daha az bir degere sahipken ovanin kenar kesimlerinde egim yaklasik 1 5 kadardir Sarkisla Ovasi nin bir cokuntu alani oldugu belirlenmistir Ovanin cevresindeki yuksek kisimlarinda gorulen bazi formasyonlar Sarkisla Ovasi cevresinde yaklasik 150 m daha asagi seviyelerde gorulmektedir Bu durum Sarkisla Ovasi nin buyuk olcude tektonik faaliyetler ile meydana gelen cokme sonucunda olustugunu kanitlamakla birlikte ovanin kuzeybatisinda Sagir Dikili arasindaki duzlugun olusmasinda jips erimeleri de etkili olmustur Bu nedenle ovanin olusumunda cokme ve jips erimelerinin birlikte etkili oldugu soylenebilir Kanak Deresi Kanak deresi Sarkisla ilce merkezi Gulsu adiyla cevre duzenlemesi yapildiktan sonra Kuzeybati guneydogu ve Dogu Bati yonunde akan Kanak Deresi ilcenin icinden gecmektedir ve cevresinde tesisler bulunmaktadir Sulamada da kullanilan Kanak Cayi nin yan kollariyla birlikte akaclama alaninin yaklasik 450 km kadar oldugu tahmin edilmektedir Kar yagmur ve kaynak sularindan beslenmektedir Debisi ilkbahar mevsiminde artmakta buna karsilik yaz mevsiminde ise azalmaktadir Akim miktari yagis ve kar erimelerine bagli olarak artarken fazla buharlasma nedeniyle yaz sonlarina dogru kimi zaman kurumaya yakin bir duruma gelmektedir Gunumuzde ilce merkezi disinda dere uzerine insa edilen barajdan su birakilmayisi nedeniyle butunuyle yok olma tehlikesi altindadir Acisu Deresi Acisu deresi Harun koyu mecrasi Sarkisla Sivas Kayseri yoluna paralel olarak akan ve Sarkisla ilce merkezini gecmeden once Caylak Deresi adiyla bilinen akarsu pek cok su kusu turunu barindirmaktadir Dere ilce yakinlarindan gecerken asiri kirlenmeye maruz kalmaktadir ve bu durum icerisindeki bitki ve hayvan turlerinin yok olmasi yonunde tehlike teskil etmektedir Sarkisla Baraji Sarkisla Baraji Eski Gunumuz Sarkisla sinda merkezi sayilabilecek bir bolgeye yakin bulunan baraj uzun yillar boyunca sulama amacli olarak kullanilmis ancak zamanla dibi doldugu icin islevini yitirmistir 2019 yilinda bosaltilarak zemin duzeltilmis ve ortaya kucuk bir golet yapilmistir Gunumuzde sadece baraj govdesinin bulundugu yer bir tur yukselti halinde durmaktadir Baraja gelen birkac tur su kusu golete de bahar aylarinda gelmeye devam etmektedir Bir restoran ve canli alabalik satis yeri de mevcuttur Demografi17 Agustos 1937 tarihli Aksam Gazetesi Sayfa 12 Memleket Sahifesi Yil Toplam Sehir Kir1927 50 081 2 687 47 3941935 58 076 3 176 54 9001940 65 457 3 763 61 6941945 69 839 3 731 66 1081950 78 750 4 587 74 1631955 55 091 5 337 49 7541960 61 547 6 647 54 9001965 62 432 6 766 55 6661970 62 552 8 229 54 3231975 68 540 12 763 55 7771980 64 298 12 682 51 6161985 67 235 15 917 51 3181990 49 116 16 181 32 9352000 49 318 20 654 28 6642007 41 950 20 851 21 0992008 41 843 20 761 21 0822009 41 031 20 802 20 2292010 40 338 20 779 19 5592011 39 413 20 777 18 6362012 38 448 21 087 17 3612013 38 094 21 181 16 9132014 38 655 22 020 16 6352015 37 520 22 136 15 3842016 37 683 22 590 15 0932017 37 411 22 832 14 5792018 38 954 23 100 15 8542019 38 408 23 490 14 9182020 38 314 23 834 14 480 Almanya Isvicre Hollanda Danimarka olmak uzere ozellikle Avrupa ya 1960 li yillardan itibaren calismak icin giden vatandaslarin yogun oldugu bir ilcedir Yurtdisinda yasayanlarin ailelerini de goturmesi orada dogan cocuklarin ulkeye geri gelmemesi gibi nedenlerle dolayli olarak nufus uzerinde olumsuz etki yapmistir Ancak asil sorun koyden kente goc olarak ortaya cikmistir 1990 li yillardan baslayarak koylerde yasayanlarin bir kismi Sarkisla ilce merkezine goc etmektedir Fakat bundan da ote basta Ankara olmak uzere Mersin Izmir Istanbul Kayseri gibi sehirlere goc artmistir ve bolgenin nufusun hizla dusmesine yol acmistir Ancak yaz aylarinda gecici olarak belirgin bir nufus artisi hem merkezde koylerde yasanmaktadir Bu durumun sebebi ise yurtdisinda ve sehir disinda yasayanlarin tatili koylerinde gecirmek istemeleridir Fakat bu etken de gencler arasinda giderek azalmaktadir Ilce nufusunun 47 8 i koylerde 52 2 si ilce merkezi ve beldelerde yasamaktadir Sivas ilinin ve cevre bolgenin hem nufus hem de ekonomik faaliyet olarak en buyuk en gelismis ve kultur varligi acisindan da en zengin ilcesi konumundadir Gecim kaynagi onemli olcude tarim ve hayvancilik olup bunun yaninda en buyuk gecim kaynagi yurt disi isciligi ve ticarettir Sarkisla nufusuna kayitli 137 963 kisiden 51 571 i ilce merkezinde ikamet etmekte geri kalani basta yurt disinda olmak uzere cesitli illerde bulunmaktadir Koyden sehre goc nedeniyle kenar mahallelerde gecekondulasma mevcuttur Konut probleminin cozumune yonelik olarak Bel kent Yapi Kooperatifi araciligiyla 504 Konut insa edilerek iskana acilmistir Yapilan yeni ve eski Toki binalarida muvcuttur Kale Mahallesinde Sivas yolu uzerindedir Belkentte cesitli firmalarin yapmis oldugu yeni binalar sayesinde yeni yasam alanlari olusmustur ilcede Insaat sektoru 2000 li yillardan itibaren ilce ekonomisinin en onemli itici gucunu olusturmaktadir UlasimSarkisla Tren Istasyonu Sehirlerarasi otoyol ve tren yolu Sarkisla nin yanindan gecmektedir Otogar ve tren gari mevcuttur Il merkezine olan uzakligi 81 km kadardir 115 km asfalt otoyol ile Kayseri ye baglanir EgitimBu alt basligin gelistirilmesi gerekiyor KulturYemek kulturu Ilcede farkli kulturlerden gelen topluluklar bir arada yasadigi icin yemek cesitleri oldukca zengindir 93 Harbi sirasinda Kars Erzurum uzerinden buraya gelerek iskan edilen Turk ve Kafkas kokenli kucuk topluluklar kendi kulturlerini de yoreye getirdiklerinden dolayi onlara ait yemekler Sarkisla yoresinde yayginlasip kabul gormustur Ayrica yerli halkin da kendine ozgu yemekleri de bulunmaktadir Sarkisla nin baslica meshur yemek ve tatlilari soyle siralanabilir Corbalar Arabasi corbasi Bulamasi Dugurcuk corbasi Sulu kofte Tatar corbasi Yarmaasi Herle Yemekler Arabasi Icli kofte Madimak Su boregi Omac Sundurme Cucuk Dizman mantisi Bulgur pilavi Katikli kofte Patates boregi Kaygana Evelik sarmasi Kabak cicegi dolmasi Sirken boregi Velibah Yaglama Guymah Dal tursusu mihlamasi Keskek Mihla Koremez Deri Kebabi Mumbar Mantilar Sini mantisi Ufak manti Bideleme Haluj Hambal Cerkes Hingel Gilnis Cirdigis Cecen Uc ibikli manti Kizil manti Tatlilar Kavut Hurma Kalburabasti tatlisi Baklava Un helvasi Sutlu Sutlac Hasida Uzum corbasi Ufak tatlisi Pasa Sarmasi Halk ozanlari Asik Veysel Heykeli park icerisinde Sarkisla Merkez Sefil Selimi Asik Huseyin Asik Agahi Asik Kamber Asik Kemter Asik Kul Veli Asik Sevki Asik Bekir Asik Ali Izzet Ozkan Asik Ali Izzet Savas Asik Merdanoglu Asik Mehmet Ali Asik Yoksul Asik Fazli basta olmak uzere 200 un uzerinde ulu ozan vardir Emlek yoresi halk ozanlarinin en cok ciktigi bolge olarak taninmaktadir Turnalari gordum Sarkisla nin duzunde Ilkbahar aylarinda Mart in da yazinda Bu gece dinlenin Turna dagin yuzunde Kalkinca Kizilirmaga inin turnalar Asik Yoksul Dogan Kaya tarafindan Emlek yoresinde tespit edilmis olan dokuz kadin asigin var oldugu da dikkate degerdir Bunlar Cemile Uzundal 1932 Agcasu Dudu 19 yuzyil Kumbet Emine 1810 Beyyurdu Fadime 19 yuzyil Sivralan Fatma Hasgul 1952 Mescit Kamer 18 yuzyil Igdecik Gulhanim 20 yuzyil Sarac Yeter 1922 Sarac olarak kayda gecmistir Sarkisla merkez ve diger koyleri de dahil edildiginde kadin ozan sayisi 20 yi asmaktadir Ornegin Merkez Huyuk koyunden Asik Esme nin agitlari dikkate degerdir Kara yazi su karali basimda Ayirdilar zemherinin kisinda Gunduz hayalimde gece dusumde Arzumanim kaldi gitti anada Asik Esme Halk inanislari Sarkisla bolgesindeki halk inanislari daha cok Emlek yoresi inanislari ile ozdeslesmis durumdadir Insanlara yardima gelen ve onlari sinayan Hizir anlayisina Sarkisla ilce merkezinde ve yoredeki tum koylerde rastlanir Her biri farkli koylerde bulunan yedi evliyanin bir araya geldigi Yedi Kardesler inanisi mevcuttur Bir rivayete gore Ahmet Yesevi nin yedi ogrencisi fetih icin buraya gelirler Buna gore yedi evliya kardesler Seme Baba Kure Baba Ag Baba Kara Baba Muhtar Abdal Can Abdal Colu Dede olarak sayilmaktadir Karababa mezari Elmali ve Kazancik koyleri arasindadir Kizilcakisla yakinlarindaki en onemli yatirlardan birisi ise Agbaba olarak kabul gorur Mezari Sivas Sarkisla Kayseri yolu uzerinden Kizilcakisla yoluna girilerek ilerlendiginde koye yakin bir konumda birkac km sol tarafta kalmaktadir Mengen koyu ve Osmanpinari koyu arasinda Besparmak daginda Gedik Baba yatiri bulunmaktadir Bazi daglarin kutlu kabul edilmesi de yine yaygin inanislar arasindadir Diger onemli kisilikler Emin Kuzucular Derlemeci ve halk kulturu arastirmacisidir 1970 li ve 1980 li yillarda Sivas Folkloru ve Turk Folkloru gibi dergilerde makaleleri yayinlanmistir Akcakisla basta olmak uzere Sarkisla yoresindeki pek cok koyde halk inanislari ve yoresel efsanelere dair ayrica halk kulturu ile ilgili derlemeler yapmis ve gozlemlerini yaptigi incelemeleri kayda gecirmistir Turkiye de yapilan folklor arastirmalarinin tarihsel gelisim sureci icerisinde Dergici Gelenek olarak bilinen donemin devaminda yer alir Asil meslegi ogretmenlik olan Emin Kuzucular 1931 Akcakisla dogumludur Pamukpinar Koy Enstitusu nden mezun olmustur Askerlik gorevini 1960 yilinda Izmir de tamamladiktan sonra cesitli yerlerde gorev yapmis ardindan Sarkisla Kanak ta ve 1964 1969 yillari arasinda ise Akcakisla da calismistir 1982 yilinda Hatay da emekli olmus ve Dortyol ilcesinde 1998 de olmustur Seyfeddin Soysal Kagni Sarkisla Belediyesi Seyfeddin Soysal Konferans Salonu yagliboya tablo 1966 Sarkisla dogumlu ressam ve heykeltiras 1988 yilinda Hollanda ya tasinarak orada yasamini surdurdu ve oradaki atolyesinde calismalarina basladi Turkiye ye donerek memleketi olan Merkez Huyuk koyune yerlesti ve yilin yarisini Hollanda da yarisini ise Turkiye de koyunde gecirerek atolye calismalarini iki ulkede de surdurdu 2 Subat 2012 tarihinde evindeki somineden cikan karbonmonoksit gazindan zehirlenerek hastaneye kaldirildi 2 gun sonra 4 Subat 2012 gununde 46 yasinda oldu Ozellikle Kagni adli eseri Sarkisla nin kirsal yasami ile ozdesleserek sembolu haline gelmis durumdadir Merkez Huyuk koyundeki icinde atolyesinin de bulundugu evin muze haline donusturulmesi planlanmaktadir Sarkisla Kilimi Sarkisla Kilimi Cok cesitli desenlere sahip kilimler farkli boyutlardaki ahsap veya metal tezgahlarda el ile dokunur Cozgu ve atkida yun iplik kullanilir Geometrik desenlerin yogun rastlandigi simetrik bicimler bulunur ve bunlar cogunlukla ic ice gecer Bitki ve hayvan simgelerine siklikla rastlanir Kullanilan renkler ise genellikle kirmizi mavi yesil siyah ve turuncudur Kurtagzi kocboynuzu pitirak nazarlik akrep cengel eli belinde goz suyolu gibi isimler verilen desenler oldukca yaygin olarak kilimlerde yer alir Duz ve sicim olarak bilinen iki teknikle dokunur Onemli gezi yerleriSarkisla Ulu Camii Kapisinin ustundeki kitabeye gore Hicri 1080 Miladi 1669 yilinda yapilmistir Uskudarli Mehmet Efendi Vakfindadir 1900 yilinda tarafindan buyuk capta onarilarak bugunku seklini almistir 350 m lik alan uzerinde cok kubbeli olarak tarihi nitelik tasimaktadir Sarkisla Kalesi Ataturk Kalesi adiyla da bilinen Sarkisla Kalesi ilcenin ortasinda yuksek bir tepededir ancak kaleye ait hicbir iz yoktur Kaleden cok hoyuge benzemektedir Ancak belediye tarafindan cevresine sur benzeri duvarlar orulmustur Bilimsel kaynaklarda Sarkisla Merkez Hoyugu olarak bahsedilmektedir Ancak bu adlandirma ilceye cok yakin bir konumda bulunan Merkez Huyuk koyundeki gunumuzde yokolmus durumdaki hoyuk ile karistirilmaya musaittir Ilce ahalisi tarafindan ise bu isim zaten kullanilmaz ve Kale olarak bahsedilir 1998 yilina ait Sivas Ili Yuzey Arastirmasi icerisinde bu tepe uzerinde olusan tahribata dair bilgilere yer verilmistir Kalede yer alan ve uzun yillar boyunca ozellikle aksamlari muzikli eglence mekani olarak kullanilan tesislerde Sarkisla li yerel ses sanatcisi Ati Atila Ceritoglu sahneye cikmis ve burasi kendisi ile ozdeslesmistir Ancak gunumuzde bu tesisler kaldirilmistir ve kale atil olarak durmaktadir Sarkisla Kalesi Bunlardan baska ilcede Radar tepesinde Arap Dede Catalyol koyunde Kara Baba Dolluk koyunde Koyun Baba Abdalli koyunde Abdal Baba Alaman koyunde Colu Dede Sarac koyunde Seme Baba yatirlari vardir Kaldirak Kalesi Emlek Kale koyunun alt tarafinda Kaldirak cayi uzerinde kale kalintisi bulunmaktadir Osmanli donemi kayitlarinda yer alan Kaldirok Kalesi isimli koyun bu bolgede oldugu yonunde emareler vardir Dolayisiyla bu isim koyun yanindan gecen Kaldirak Cayi nin adi ile de baglantilidir Bahsi gecen koyun ismi bazi kaynaklarda Kaldurak Kalesi olarak da gecmektdir Osmanli ya ait bazi kayitlarda ise Kaldiravuk Kalasi adiyla anilir Alaman Kaya Mezari Alaman Kaya Mezari Profil Alaman Yahyali yolu uzerinde koyden yaklasik 5 km sonra yer alir Olasilikla Roma donemine aittir Ana kayanin islenmesi ile elde edilen cephe formuna sahiptir Giris kapisindan besik tonozlu buyuk odaya gecilir Odaya bitisik mezar odasi vardir Gunumuzde korumasiz durumdadir Asik Veysel Muzesi Buyuk halk ozani Asik Veysel in yasadigi Sivrialan koyundeki evi 1982 yilindan itibaren Kultur Bakanligi tarafindan muzeye donusturulmustur Asik Veysel in kisisel esyalari sazlari fotograflar bulunmaktadir Her yil 16 21 Mart tarihleri arasinda Sarkisla Sivrialan koyunde anma torenleri ve Asiklar Bayrami duzenlenmektedir Hardal Koyu Camii Hardal koyundeki yaklasik 500 yil once yapildigi tahmin edilen ve 1653 yilinda restore edilen caminin dis duvarlarinin yarisi ust ortusu tamamen yikilmistir Duvarlar kesme tas ortuludur Canakci Koy Odasi Canakci koyunde yer alan ve ahsap direklerle desteklenerek insa edilmis olan koy odasinin icerisindeki tabelaya gore Hicri 1272 Miladi 1855 yilinda yapilmistir Koyun tarihi koy odasi surekli temiz tutulmakta ve bakimi yapilmaktadir Mesire alanlari Sarkisla ya yakin mesafelerde bulunan Yapaltin Baraji ve Maksutlu Baraji etrafinda Belediye tarafindan duzenlenmis mesire ve piknik alanlari bulunmaktadir Ilce icerisinde eski Sarkisla Baraji nin yerine yapilan goletin yaninda yine mesire alani olusturulmustur Kaplicalar Ortakoy Cermigi Acik Havuz Sarkisla Sarkisla yoresinde kaplicalar icin Cermik kavrami kullanilmaktadir Ortakoy Cermigi Sarkisla ilcesine 18 km uzakliktadir Ortakoy girisinden yaklasik iki kilometre onde yer alir Acik bir havuzu kapali erkek ve kadin havuzlari ile 14 odali bir moteli ve dinlenme tesisleri bulunmaktadir Koronavirus salgini nedeniyle alinan onlemler cercevesinde gerceklestirilen kapanma surecinde isletmeci kazanc elde edemedigi icin kaplica alanini terketmistir 2021 ve 2022 yillarinda bakimsiz ve harap durumdadir Sarisu Goleti Sarisu Goleti Dolluk koyu Corak mevki Sarkisla Pinarbasi yolunun alt tarafinda kalan Dolluk koyu arazisi icerisindeki Corak mevkiinde bulunan goletin sifali olduguna ozellikle alerjik hastaliklara iyi geldigine inanilmaktadir Fakat genisleyen ilce merkezinde insa edilen cok katli binalarin giderek bu araziye yaklasiyor olmasi korumasiz durumdaki goletin varligi icin bilincsizce yok edilebilme ihtimali nedeniyle tehlike teskil etmektedir Golete girilmez suyu icilmez yalnizca cilt yikanir Diger bilgilerHava Radar Mevzi Komutanligi Sarkisla Hava Radar 2011 yilinda kapatilmistir 1956 yilinda kurulan ve halk arasinda daha sonra Radar olarak anilmaya baslayan bolgede gorev yapan garnizon Subat 2011 tarihinde kapanmistir 100 kadar rutbeli asker ve 100 un uzerinde er bulunan askeri tesislere ait ilce merkezindeki lojmanlar daha sonra yikilarak yerine TOKI tarafindan toplu konutlar insa edilmistir Sarkisla ilce merkezinin disindaki bir alanda kalan radar ise Sarkisla ya bagli Konakyazi ve Sivas merkez ilceye bagli Gazibey koyleri arasinda ayrica Altinyayla ilcesine bagli Kale koyune yakin bir konumda Deveboynu mevkisinde yer almistir Kuruldugu donemde hava radar istasyonuna ayrilan yer icerisinde kalan bir turbenin yikilmak istendiginde Yedi Kardesler adi verilen kutlu kisilerin gelerek birkac gece ust uste cadirlari tasladigi sonraki yillarda ise radarin yesile boyali olan yerlerinin kirmiziya boyatildiginda cihazlarin calismaz oldugu ancak muhendislerin radarda herhangi bir ariza olmadigini soylemeleri uzerine bir askerin teklifi ile radarin yesile boyatilmasi sonucu calismaya basladiklari soylentileri yayilmistir Sarkisla daki koylerin eski adlari Bu liste eksiktir maddeyi gelistirerek yardimci olabilirsiniz Eski adi Yeni adiAlikviran AlikorenAdiyaman BaglararasiSagri Sarkli BasagacHekimkislasi BenlihasanKoylez BeyyurduKaldurak BozkurtAlinpinari CanabdalOsmanli CanakciMergesen CatalyolCakal CicekliyurtKiziltan Kizildon DemirkopruCihsiyan DikiliKarauyuk Emlek HuyukGazibag GazikoyPeyik GulorenYapaltin GumustepeCayirseyhi GurcayirHatir HardalHizirbey HocabeyIgdeluce IgdecikKalaycik KalecikKaracaviran KaracaorenGantaros KarakuzSavcun KizilcakislaKanak KonakyaziLisanli KomurkayaPohrenk OluktasOrtakisla Ortabucak OrtakoyIskantopaci OrtatopacTuzla PolatpasaEbesil SamankayaSavran SarikavakKurtaraposman SarikayaSariabdal SaritekkeTezekcikavagi TemecikIgdis YukselenGaleriKaymakamlik Binasi Sarkisla Mirza Mercan Konagi Sarkisla Kalesi sur gorunumlu duvarlar Sarkisla Kalesi gunbatimi yandan Sarkisla Kalesi tam gorunum Kanak Deresi ve Muhsin Yazicioglu Camisi Muhsin Yazicioglu Camisi Kale den gorunum Kaymakamlik Binasi Kale den gorunum Semsi Efendi Konagi Sarkisla Yapaltin Baraji Mesire Alani Sarkisla Muhsin Yazicioglu Ogrenci Yurdu Sarkisla Ressam Seyfeddin Soysal in Evi Merkez Huyuk koyu Muzeye donusturulmesi planlanmaktadir Onde Merkez Huyuk koyu arkada Sarkisla ilce merkezi Kanak Deresi Konakyazi koyu yakinlari Sarkisla Sarkisla Kaymakamligi LogosuAyrica bakinizEmlek yoresi Asik Veysel Meslek Yuksekokulu Osman Fazil Polat Sarkisla Ulu Camii Turan Dursun Musa Kazim Sakarya Kizyandi EfsanesiNotlar Bu efsanenin farkli bir anlatima sahip aslinda gercek bir olayi anlatan Bedir Turkusu ile birlestirilerek uyarlama yapildigi anlasilan bir varyanti mevcuttur Mitolojik Ask Oykuleri 29 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Izzet Ihsan Kalemli Isev Dijital Kutuphane Sayfa 236 tarayicida 234 Ancak efsane buyuk oranda anlatilan konudan farklilastirilmistir Yalnizca ekinlerin icinde yanma motifi ortaktir Ayrica bahsi gecen turkuye konu olan gercek olayda kesinlikle asiklarin olumu veya herhangi bir bicimde oldurulmesi soz konusu degildir Ancak turkunun icindeki kiz yandigin yere kadar ben de gittim dizesinin uyarlamaya zemin teskil ettigi anlasilmaktadir Elmali koyunden Musa Kazim Sakarya nin kendisi ile birebir ayni adi ve soyadi tasidigi soylenen Sivas merkezde Cami i Kebir mahallesinden oldugu iddia edilen Musa Kazim ile hicbir ilgisi yoktur Yalnizca bir isim benzerligi mevcuttur ancak aralarinda bir akrabalik iliskisi veya baska bir baglanti yoktur Hatipoglu olarak bilinen Haci Mustafa Efendi nin oglu olan Musa Kazim Sakarya savasa katilmadan once de sonra da dogdugu yer olan Elmali koyunde yasamistir Gemerek ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Altinyayla ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Bu raporda Sarkisla Kalesi adiyla bilinen kismen dogal tepeye yonelik olarak yapilan aciklamalar yanlislikla Sarkisla ilce merkezinin disinda yer alan ve Merkez Huyuk koyune adini veren gunumuzde tamamen yokolmus olan hoyugun adi ile karistirilmistir Kitapta yanlis adlandirma ile de olsa aslinda Sarkisla Kalesi tepesinde bulunmus oldugu anlasilan kalintilara dair fotograflar da yer almaktadir Oysaki bahsi gecen tepe Sarkisla yoresinde Merkez Huyuk adiyla taninmaz Yani her iki hoyuk icin de tahribat dogru ama tarif edilen yer icin adlandirma yanlistir Ayni arastirmaci tarafindan yapilan 1994 yilina ait Yuzey Arastirmasi icerisinde de ayni karisiklik mevcuttur Sarkisla Merkez ve Koyleri Incelemesi Asik Veysel Meslek Yuksekokulu Sayfa 38 A Tuba Okse tarafindan yazilan 1998 Yuzey Arastirmasi Raporu icerisinde Sayfa 20 de yer alan Madde 37 Sarkisla Merkez Hoyuk basligindaki hatali adlandirma icin yapilan tespit Hava Radar Mevkisi nde 1970 li yillarin basinda gorev yapmis bir astsubay olan Tacettin Yildirim bir anisinda turbenin bakiminin askeri birlige ait oldugunu ifade etmistir Arap Dede Yayin Tarihi 19 Ocak 2010 Kaynakca Sarkisla Kaymakamligi Resmi Sitesi 13 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Eylul 2015 Sarkisla Belediyesi Resmi Sitesi 8 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Agustos 2020 Kizilirmak ve Firat Havzalarini Birbirine Baglayan Eski Kervan Yollari Doc Dr A Tuba OKSE Hacettepe Universitesi Edebiyat Fakultesi Arkeoloji Bolumu Bir Sarkisla Efsanesi Kizyandi Emin Kuzucular Sivas Folkloru Agustos 1975 Sayi 31 Sayfa 13 16 Rafet Metin 16 Yuzyilda Orta Anadolu da Nufus ve Yerlesme Bozok Kirsehir Nigde Nevsehir ve Keskin Ornegi Sayfa 38 a b c d e Sarkisla Ilcesi Cevre Inceleme Raporu 22 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sarkisla Kaymakamligi Mucahit Karakus 05 Agustos 2019 Sayfa 4 An Example of Hittite Mountain Culture Today Visit to Seme Mountain Dr Hulya Kaya Hasdemir Erciyes Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi XLVIII 2020 1 324 345 Yayin Tarihi 30 06 2020 Darga M 1992 Hitit sanati Akbank Kultur ve Sanat Yayinlari Ankara Meydan Muharebesi Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etut Baskanligi Yayinlari Genel Kurmay Basimevi 1995 Yayin No 95 20 Sayfa 17 I Hakki Uzuncarsili Osmanli Tarihi Turk Tarih Kurumu Basimevi 1949 Ankara Cilt 1 Sayfa 166 Ankara Meydan Muharebesi Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etut Baskanligi Yayinlari Genel Kurmay Basimevi 1995 Yayin No 95 20 Sayfa 62 Sivas Efsaneleri Kutlu Ozen 2001 Dilek Matbaasi Sayfa 265 Turkiye Baskurt Tatar Ve Ozbek Turkleri Arasinda Timur Tipi Etrafinda Tesekkul Eden Efsaneler 1 6 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1336 1405 Prof Dr Gulhan Atnur T C Kultur ve Turizm Bakanligi 9 Milletlerarasi Halk Kulturu Kongresi Bildirisi Sayfa 59 Kemal Karpat Ottoman Population 1830 1914 Demographic and Social Characteristics The University of Wisconsin Press 1985 Ataturk un Sivas i Ziyaretleri Dr Huseyin Yildirim Ataturk Arastirma Merkezi Dergisi Cilt 12 Kasim 1996 Sayi 36 Sayfa 672 Irade i Milliye Sivas Gazetesi Sayfa 1 28 Aralik 1919 tarihli 4 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2020 Ataturk ve Harf Inkilabi Doc Dr Cengiz DONMEZ Gazi Universitesi Gazi Egitim Fakultesi Sayfa 46 Makale sayfasi 10 Sarkisla Yoresi Kadin Agzi Turku Yakma ve Soyleme Gelenekleri Hazirlayan Kutay Ozturk Yuksek Lisans Tezi Baskent Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Muzik ve Sahne Sanatlari Anabilim Dali 2019 Elmali koyu web sitesi Aileler 6 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mehmet Ali Oz konu Muhsin Yazicioglu na atif yapilarak anlatilmakta Asik Veysel Meslek Yuksekokulu Sarkisla Merkez ve Koyleri Incelemesi 2017 Sayfa 51 Elmali koyu alt basligi Surmeli Bostanci ile gorusme Burada verilen bilgiye gore Musa Kazim Sakarya Istiklal Harbi nde Sakarya Muharebesi nde yaralanarak gazi olmustur Kursun bir yanagindan girerek agiz boslugunu gecip diger yanagindan cikmistir Baska bir kursunla da kolundan yaralanmistir Soyadini kendisine Ataturk vermistir a b c Sarkisla Ilcesi Cevre Inceleme Raporu 22 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sarkisla Kaymakamligi Mucahit Karakus 05 Agustos 2019 Sayfa 3 a b Sivas ta Ampul seklinde yapilan park ve havuz uzaydan gorunuyor 22 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Haberler com 29 Mayis 2019 Konuyla ilgili olarak yapilan siyasi tartismalara deginilmektedir Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Sarkisla Nufusu Sivas nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Sivas Sarkisla Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b Sarkisla Ilcesi Cevre Inceleme Raporu 22 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sarkisla Kaymakamligi Mucahit Karakus 05 Agustos 2019 Sayfa 7 a b Sarkisla da Kultur ve Turizm 22 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sarkisla Kaymakamligi Resmi Web Sayfasi 27 06 2019 Yemek Kulturu basligi Dogan Kaya Emlek Yoresi Asiklari Emlek Yoresi ve Cevresi Halk Ozanlari Sempozyumu 16 17 Mayis 1998 Ankara 1999 s 142 153 Yesevi Universitesi Turk Edebiyati Isimler Sozlugu Madde Yazari Beydogdu Turan 2018 Madde Basligi Esme Sahin Asik 20 Yuzyil Anadolu Osmanli Turkiye 1 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fatma Ahsen Turan Reyhan Gokben Saluk Ozlem Unal Unalan 2014 Gecmisten Gunumuze Sazda ve Sozde Usta Kadinlar Ankara Gazi Kitabevi Sarkisla Yoresinde Ziyaret Yerleri Ile Ilgili Inanc ve Uygulamalar Yrd Doc Ahmet GOKBEL Cumhuriyet Universitesi Sayfa 8 Kulturumuzde kardes veliler inanci Dogan Kaya Cumhuriyet Universitesi Turk Halk Bilimi Bolumu Asik Veysel Meslek Yuksekokulu Sarkisla Merkez ve Koyleri Incelemesi 2017 Sayfa 39 Sarkisla Yoresinde Ziyaret Yerleri Ile Ilgili Inanc ve Uygulamalar Yrd Doc Ahmet GOKBEL Cumhuriyet Universitesi Sayfa 13 14 Turkiye de Folklor Arastirmalari Dr Seval Kasimoglu Turnalar Uluslararasi Hakemli Turk Dili ve Edebiyati Dergisi Temmuz Agustos Eylul 2018 Yil 20 Sayi 71 Sivas Kultur Envanteri Sivas ta Resim Sanati ve Sivasli Ressamlar 25 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sira no 33 Sivas Kilimleri 24 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sarkisla Kaymakamligi Resmi Web Sitesi 4 paragraf Sarkisla Kilimleri Sarkisla Kilimi Yasatiliyor 8 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sivas Valiligi Resmi Web Sitesi Yayin Tarihi 30 09 2021 Turkiye Kultur Portali Sarkisla Ulu Camii 9 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Envanter No 58 09 65 1 0 Sarkisla Ilcesi Kultur Envanteri T C Kultur ve Turizm Bakanligi Sivas Kultur Varliklarini Koruma Bolge Kurulu Mudurlugu Koruma Kurullari Kararlari 31 no lu madde Kale Hoyuk Turkiye Arkeolojik Yerlesmeleri TAY Projesi Sarkisla Merkez Hoyuk 27 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Aciklamalar aslinda Sarkisla Kalesi Kultur Bakanligi Anitlar ve Muzeler Genel Mudurlugu 17 Arastirma Sonuclari Toplantisi 2 Cilt 24 28 Mayis 1999 Yayin No 2345 2 73 2 Bolum Sivas Ili 1998 Yuzey Arastirmasi Yazan A Tuba Okse Sayfa 20 Madde 37 Sarkisla Merkez Hoyuk Milli Kutuphane Basimevi Ankara ISBN 975 17 2320 5 Asik Veysel Meslek Yuksekokulu Sarkisla Merkez ve Koyleri Incelemesi 2017 Sayfa 43 Ataturk Kalesi alt basligi Faruk Sumer Bozok Tarihine Dair Arastirmalar I Cumhuriyetin 50 Yildonumu Anma Kitabi Ankara 1974 Sayfa 328 Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu 998 Numarali Muhasebe i Vilayet i Diyar i Bekr ve Arab ve Zu l Kadiriyye Defteri 937 1530 2 Cilt Ankara 1999 Sayfa 144 Sivas Kultur Envanteri Madde Alaman Koyu Kaya Mezari 14 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 30 09 2020 Sivas Sarkisla Hardal Koyu Camisi Yrd Doc Dr Irfan YILDIZ DergiPark Guzel Sanatlar Enstitusu Dergisi Arsiv Cilt 0 Sayi 23 Sayfalar 215 226 Dicle Universitesi PDF Sarkisla Kaymakamligi Tanitim Bilgileri 2017 yili CD halinde arsivde mevcuttur Kubbealti Lugati Cermik 10 Subat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim Tarihi 10 Subat 2022 Sarkisla nin Sicak Cermigi Ortakoy Kaplicasi Harabeye Dondu baslikli haber Kizilirmak Gazetesi Sarkisladan Haberler 20 Ekim 2021 Alinti Sarkisla halkinin gurbetcilerin ve cevre il ve ilcelerin ziyaret edebidigi ve gunu birlik kalabilecekleri yer olan ortakoy cermigi son gunlerde isletme sahiplerinin terk etmesiyle birlikte viran oldu Sivas in Sarkisla ilcesindeki Hava Radar Mevzii Komutanligi kapandi 22 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Haber3 17 Subat 2011 Bosaltilan Hava Radar Mevzi Komutanligi nda Inceleme 22 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Haberler com 21 Eylul 2012 Sarkisla Yoresinde Ziyaret Yerleri Ile Ilgili Inanc ve Uygulamalar Yrd Doc Ahmet GOKBEL Cumhuriyet Universitesi Sayfa 4 Sarkisla Kaymakamligi Logo Hakkinda 11 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Baglama icerisinde Sarkisla kilimi Turk Bayragi Sivas in S harf ve Sarkisla nin S harfi Dis baglantilarSarkisla Asik Veysel Meslek Yuksekokulu Resmi site 23 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ogrenci Yurdu Hizmete Acildi Haber 1 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sivas Valiligi Sarkisla 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dogan Kaya Emlek Yoresinde Asiklik Gelenegi 20 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turnalar siiri Mustafa Soylu Asik Yoksul 26 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sarkisla yoresi anlatilmaktadir Sarkisla Ahmet Ozdemir 5 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kose Yazisi 02 Haziran 2019 Sarkisla Halk Edebiyati Agitlar Deyisler Maniler Yazilar Emin Kuzucular Sarkisla Yoresi Derlemeleri Somineden Zehirlenen Ressam Yasamini Yitirdi Haberler 25 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Emlek Yoresinin Arkeolojik Dokusu Musa Tokmak 8 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sarkisla Tanitim Klibi Dogal ve Kulturel Varliklari Koruma Envanteri Sarkisla 29 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sivas Ili Yuzey Arastirmalari Merkez ve Ilceler olu kirik baglanti Hoyukler ve Tarihi Yerlesim Alanlari 1992 1993 1994 1995 Indirilebilir PDF Sarkisla Fotograflari Yuksek Cozunurluklu ve Siyah Beyaz Fotograflar 14 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hava Radar Gecesi Tanitim Videosu 2009 3 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Slayt formatinda fotograflar ile Sarkisla li Oksuz Ahmet Cocuklugunda trenden inerek ailesini kaybedip Sarkisla da kalmistir Sarkisla Kaymakamligi Logolar Ana Simge Tum Logolar Logo Set Yuksek cozunurluklu Sarkisla Kalesi 27 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fotograflar Sarkisla Merkez Hoyuk adiyla