Raşid Ali el-Geylani (Arapça: رشيد عالي الكيلاني, diğer telaffuzları Seyyid Raşid Ali el-Gillani, Seyyid Raşid Ali el-Gaylani veya bazen Seyyid Raşid Ali el Keylani) (1892 – 28 Ağustos 1965), Irak Krallığı'nda 3 kez başbakanlık yapmış olan Iraklı asker ve siyasetçi.
Reşid Ali Geylani | |
---|---|
Irak Başbakanı | |
Görev süresi 3 Nisan 1941 - 29 Mayıs 1941 | |
Hükümdar | II. Faysal |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | |
Görev süresi 31 Mart 1940 - 31 Ocak 1941 | |
Hükümdar | Gazi |
Yerine geldiği | Nuri el-Said |
Yerine gelen | |
Görev süresi 20 Mart 1933 - 9 Kasım 1933 | |
Hükümdar | Faysal bin Hüseyin |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1892 Bağdat, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 28 Ağustos 1965 Beyrut, Lübnan |
Partisi | |
Dini | Sünni İslam |
Bağdat'ın ünlü ailelerinden birinin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1924'te, Yasin Haşimi'nin hükûmetine adalet bakanı olarak atanmasıyla siyasi kariyeri başlamış oldu; İngilizlerin örtülü bir manda rejimi kurdukları Irak'ın içişlerine müdahale etmelerine Haşimi'yle birlikte şiddetle karşı çıkıyordu. 1930'da, Nuri Said başkanlığında oluşturulan yeni hükûmetin İngilizlerle imzaladığı yeni ittifak antlaşmasına karşı çıktı. Hemen sonra milliyetçi hedefleri gerçekleştirmeye yönelik olarak Ulusal Kardeşlik Partisi'ni kurdu.
1933'te, Kral Faysal bağımsızlık sonrasında bölünmüş siyasal çevreleri birleştirmek amacıyla muhalefet önderlerinden Raşid Ali Geylani'yi başbakanlığa getirdi. 1933'te Musul'daki Asurilerin ayaklanmasını sert biçimde bastıran Raşid Ali Geylani hükûmeti çok geçmeden yerini daha ılımlı bir hükûmete bıraktı.
II. Dünya Savaşı patlak verdiğinde başbakan olan Nuri Said, Irak'ın tarafsızlığını ilan etmekle birlikte Almanya'yla diplomatik ilişkiyi kesti. Kral Gazi'nin ölümünden sonra Emir Abdullah'ın naipliğinde kral ilan edilen 4 yaşındaki oğlu II. Faysal'ın zayıf yönetiminden faydalanan ve Mihver devletlerine yakın olan güçlerin temsilcisi olan Raşid Ali bir darbeyle Mart 1940'ta iktidara geldi. Raşid Ali, giderek güçlenen Pan-Arabizm akımının baskısı altında İngiliz karşıtı bir tutuma yöneldi. Öte yandan Mihver Devletleri'yle gizli görüşmelere başladı. Bunun üzerine Birleşik Krallık Nisan 1941'de Basra üzerinden Irak'a takviye birlikler gönderdi. Irak'taki üslerden de destek gören bu birlikler bir ay içinde Irak ordusunu teslim olmaya zorladı. Çarpışmalar sırasında ülkeden kaçan kral naibi Emir Abdullah ve Nuri Said'in dönüşüyle İngilizlerle işbirliğine yatkın yeni bir hükûmet kuruldu.
Raşid Ali Geylani görevden uzaklaştıktan sonra Almanya'ya kaçtı ve Berlin'de bir sürgün hükûmeti kurdu. Ancak Nazi Almanyasının yenilgisinden sonra Suudi Arabistan'a iltica etti. 1958'de Abdülkerim Kasım'ın monarşiyi deviren darbesinden sonra Irak'a geri döndü. Bir kez daha iktidara gelmek için Kasım'a karşı bir ayaklanma başlattı ancak başarılı olamadı, önce idam cezasına mahkûm edildi ancak sonradan affedildi. Ölümüne kadar Lübnan'da sürgün hayatı sürdü.
Kaynakça
Iraklı siyasetçi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rasid Ali el Geylani Arapca رشيد عالي الكيلاني diger telaffuzlari Seyyid Rasid Ali el Gillani Seyyid Rasid Ali el Gaylani veya bazen Seyyid Rasid Ali el Keylani 1892 28 Agustos 1965 Irak Kralligi nda 3 kez basbakanlik yapmis olan Irakli asker ve siyasetci Resid Ali GeylaniIrak BasbakaniGorev suresi 3 Nisan 1941 29 Mayis 1941Hukumdar II FaysalYerine geldigiYerine gelenGorev suresi 31 Mart 1940 31 Ocak 1941Hukumdar GaziYerine geldigi Nuri el SaidYerine gelenGorev suresi 20 Mart 1933 9 Kasim 1933Hukumdar Faysal bin HuseyinYerine geldigiYerine gelenKisisel bilgilerDogum 1892 Bagdat Osmanli ImparatorluguOlum 28 Agustos 1965 Beyrut LubnanPartisiDini Sunni Islam Bagdat in unlu ailelerinden birinin cocugu olarak dunyaya geldi 1924 te Yasin Hasimi nin hukumetine adalet bakani olarak atanmasiyla siyasi kariyeri baslamis oldu Ingilizlerin ortulu bir manda rejimi kurduklari Irak in icislerine mudahale etmelerine Hasimi yle birlikte siddetle karsi cikiyordu 1930 da Nuri Said baskanliginda olusturulan yeni hukumetin Ingilizlerle imzaladigi yeni ittifak antlasmasina karsi cikti Hemen sonra milliyetci hedefleri gerceklestirmeye yonelik olarak Ulusal Kardeslik Partisi ni kurdu 1933 te Kral Faysal bagimsizlik sonrasinda bolunmus siyasal cevreleri birlestirmek amaciyla muhalefet onderlerinden Rasid Ali Geylani yi basbakanliga getirdi 1933 te Musul daki Asurilerin ayaklanmasini sert bicimde bastiran Rasid Ali Geylani hukumeti cok gecmeden yerini daha ilimli bir hukumete birakti II Dunya Savasi patlak verdiginde basbakan olan Nuri Said Irak in tarafsizligini ilan etmekle birlikte Almanya yla diplomatik iliskiyi kesti Kral Gazi nin olumunden sonra Emir Abdullah in naipliginde kral ilan edilen 4 yasindaki oglu II Faysal in zayif yonetiminden faydalanan ve Mihver devletlerine yakin olan guclerin temsilcisi olan Rasid Ali bir darbeyle Mart 1940 ta iktidara geldi Rasid Ali giderek guclenen Pan Arabizm akiminin baskisi altinda Ingiliz karsiti bir tutuma yoneldi Ote yandan Mihver Devletleri yle gizli gorusmelere basladi Bunun uzerine Birlesik Krallik Nisan 1941 de Basra uzerinden Irak a takviye birlikler gonderdi Irak taki uslerden de destek goren bu birlikler bir ay icinde Irak ordusunu teslim olmaya zorladi Carpismalar sirasinda ulkeden kacan kral naibi Emir Abdullah ve Nuri Said in donusuyle Ingilizlerle isbirligine yatkin yeni bir hukumet kuruldu Rasid Ali Geylani gorevden uzaklastiktan sonra Almanya ya kacti ve Berlin de bir surgun hukumeti kurdu Ancak Nazi Almanyasinin yenilgisinden sonra Suudi Arabistan a iltica etti 1958 de Abdulkerim Kasim in monarsiyi deviren darbesinden sonra Irak a geri dondu Bir kez daha iktidara gelmek icin Kasim a karsi bir ayaklanma baslatti ancak basarili olamadi once idam cezasina mahkum edildi ancak sonradan affedildi Olumune kadar Lubnan da surgun hayati surdu KaynakcaIrakli siyasetci ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz