Pergel ve çizgilik çizimi, belli uzunlukta doğrular, belli büyüklükte açılar ve diğer geometrik şekilleri çizmek için sadece ideal bir çizgilik (işaretsiz cetvel veya cetvel tahtası) ve pergel kullanılmasıdır.
Kullanılacak cetvelin sonsuz uzunlukta olduğu, üzerinde işaretleri olmadığı ve tek bir kenara sahip olduğu varsayılır, bu araç çizgilik olarak adlandırılır. Pergelin ise, sayfadan kaldırıldığı zaman kapandığı, yanı uzaklıkları doğrudan taşımak için kullanılamayacağı varsayılır. (Aslında bu önemsiz bir kısıtlamadır, çünkü ile bu amaca ulaşılabilir.)
Çizgilik ve pergel kullanılarak çizilebilcek her nokta, sadece pergel kullanılarak da elde edilebilir. Düzlem geometrisindeki bazı eski problemler bu kısıtlamayı getirirler.
Pergel ve çizgilik problemlerinin en meşhurlarından birkaçı, tarafından, matematiksel alan teorisi kullanarak ispatlanmıştır. İmkânsızlık kanıtlarına rağmen bazı kişiler bu problemleri çözmek için uğraşmaya devam etmektedir. Bu problemlerin çoğu, başka geometrik dönüşümlere izin verilmesi hâlinde kolaylıkla çözülebilir: örneğin, Küpü iki katına çıkarma, geometrik inşaat yöntemleri ile mümkündür, ama sadece çizgilik ve pergelle yapılamaz.
Matematikçi , çizgilik ve pergel çizimi için sahte kanıtları ve diğer matematiksel saçmalıkları toplamayı kendine hobi edinmiştir.
Pergel ve çizgilik araçları
Çizgilik ve pergel çizimlerindeki "çizgilik" ve "pergel", gerçek hayattaki çizgilik ve pergellerin bir idealizasyonudur.
- Pergel istenildiği kadar açılabilir, ama (gerçek pergellerden farklı olarak) üzerinde işaret yoktur. Çizimin daha evvelki adımlarında elde edilmiş genişlikler kadar açılabilir sadece. Çizim yapmak için kullanılmadığında kapanır (yani hafızası yoktur).
- Çizgilik sonsuz uzunluktadır, üzerinde işaretler yoktur ve, adi cetvellerden farklı olarak, tek bir kenara sahiptir. Sadece iki nokta arasında bir doğru çizmek için veya mevcut bir çizgiyi uzatmak için kullanılabilir.
Her çizim tam olmalıdır. "Göz kararı" çizim yapmak, yani çizime bakarak onun doğruluğuna hüküm vermek veya ölçüm yaparak (bir cetveli kenarındaki işaretleri kullanmak gibi) yaklaşık bir sonuç bulmak, gerçek bir çözüm olarak sayılmaz.
Şartlar bu şekilde ifade edilince, çizgilik ve pergel çizimleri bir salon oyunu gibi görünebilir, ciddi bir pratik problemden çok; ama bu kısıtlamaların amacı, çizimin tam olarak doğru olduğunun kanıtlanmasını sağlamaktır. Yunan matematikçilerinin ana amaçlarından biri belli uzunluklara karşılık gelen hatasız çizim yöntemleri bulmaktı; örneğin, verilen bir çemberin içine teğet bir beşgenin bir kenarı gibi. Yunanlar üç problem için çizim yöntemi bulamamışlardır:
- Daireyi kareyle çevreleme: Verilen bir çember ile aynı alana sahip bir kare çizimi.
- Küpü iki katına çıkarma: Verilen bir küpün iki katı hacme sahip bir küpün kenar uzunluğunun çizimi.
- : Verilen bir açıyı birbirine eşit üç küçük açıya bölme.
2000 yıl boyunca, yukarıda belirtilen kuralların dahilinde bu problemleri çözecek çizimleri bulmak için çeşitli kişiler uğraş verdiler. Her üç problemin de genel olarak imkânsız olduğu artık kanıtlanmıştır. (Bazı değerlere sahip açılar üçe bölünebilir ama her açı üçe bölünemez.)
Temel çizimler
Tüm pergel ve çizgilik çizimleri, daha evvel çizilmiş olan nokta, çizgi ve çemberler kullanılarak yapılan beş temel çizim yönteminin gerektikçe uygulanmasıyla elde edilir. Bunlar:
- İki nokta kullanarak bir çizgi elde edilmesi.
- Bir noktadan geçen ve başka bir noktayı merkez alan bir çember çizilmesi.
- Mevcut, paralel olmayan, iki doğrunun kesişimi olan bir noktanın bulunması.
- Bir doğru ve bir çemberin kesiştiği bir veya iki kesişim noktasının bulunması (eğer kesişiyorlarsa).
- İki çemberin kesişim noktalarının bulunması (eğer kesişiyorlarsa).
Örneğin, bir çizimin en basit hâli olan iki ayrık noktadan başlanarak, bir doğru veya iki çember çizebiliriz. İki çemberin kesişim yerleri ile iki yeni nokta meydana gelir. Bu iki notadan biri ve başlangıçtaki iki nokta arasında doğrular çizerek, bir eşkenar üçgenin çizimi tamamlanır.
Dolayısıyla, herhangi bir geometrik problemde semboller (nokta ve doğrular) içeren bir başlangıç kümesi, bir algoritma ve bir sonuç vardır. Bu bakış açısıyla, geometri, aksiyomatik bir cebire denktir, cebirsel elemanlar yerine semboller kullanır. Muhtemelen Gauss bunu ilk fark eden kişi olmuştur ve bazı çizimlerin imkânsızlığını kanıtlamak için bu yaklaşımı kullanmıştır. Çok sonraları David Hilbert, tam kümesini bulmuştur.
Çizim noktaları ve uzunluklar
Biçimsel kanıt
Bir şeyin imkânsız olduğunu kanıtlamanın çeşitli yolları vardır. Güçlü bir kanıt, olabilirin sınırlarını belirleyip, bu problemleri çözmek için bu sınırı aşmak gerektiğini göstermektir. Çizilebilen şeylerin çoğu Thales'in kesişim kuramı kapsamındadır.
Geometrimiz ile bir cebir arasında bir ilişki kurabiliriz: iki doğrudan oluşan bir Kartezyen koordinat sistemi içinde noktalar sıralı ikililer (vektörler) şeklinde gösterilebilir. Bu vektörler karmaşık sayılar olarak da yazılabilir.
Doğru ve çember denklemleri kullanarak, kesişimlerindeki noktaların bir F alanının olduğu gösterilebilir. Bu alan, doğru üzerindeki iki nokta, çemberin merkezi ve çemberin yarıçapından oluşur. Yani biçimindedirler, burada x, y ve k F'ye aittir.
Çizilebilir noktalar alanı, karekök fonksiyonu içinde kapalı olduğu için, rasyonel katsayılı karmaşık sayılar alanının kadratik uzantılarının sonlu bir dizisinden elde edilebilecek tüm noktaları içerir. Yukarıdaki paragraf gereği, çizilebilecek her bir noktanın, bir uzantılar dizisi ile elde edilebileceği gösterilebilir. Bu önermenin doğal bir sonucu, çizilebilir bir nokta için (ve dolayısıyla herhangi uzunlukta bir doğru parçası için) en düşük polinomiyalin derecesinin 2'nin bir üssü olduğu bulunur. Özellikle, herhangi bir çizilebilir nokta, (veya uzunluk) bir cebirsel sayıdır, ama her cebirsel sayı (örneğin ) çizilebilir değildir (yani, çizilebilir uzunluklar ile cebirsel sayılar arasındaki ilişki birebir değildir)
Çizilebilir açılar
çizilebilir açılar ile, çizilebilir bir halkanın üzerinde çizilebilen noktalar arasında birebir ilişki vardır. Çizilebilen açılar modulo 2π toplaması için (ki bu işlem birim halka üzerinde karmaşık sayılar olarak görünen noktaların çarpımına karşılık gelir) bir Abel grubu oluşturur. Çizilebilen açılar, tanjantı (veya, buna denk olarak, sinüs ve kosinüsü) bir sayı olarak çizilebilen sayılara tam olarak karşılık gelir. Örneğin, düzgün on yedigen çizilebilir, Gauss tarafından keşfedildiği üzere:
Çizilebilir açılar grubu, açıların yarısını elde etme işlemi için (ki bu karekök almaya karşılık gelir) kapalı bir gruptur. İki noktadan başlanarak çizilebilen, sonlu mertebeye (finite order) sahip açılar, ya ikinin katına sahip olanlar ya da ikinin bir katı ile bazı Fermat sayılarının çarpımı olanlardır. Bunlara ilaveten, sonsuz mertebeli, yoğun bir çizilebilir açılar kümesi de mevcuttur.
Karmaşık aritmetik olarak pergel ve çizgilik çizimleri
Öklid düzleminde bir noktalar kümesi verilirse, bunlardan biri 0, bir diğeri 1 olarak adlandırmak için seçilirse, ayrıca bir de herhangi bir seçilirse, kümedeki diğer noktalar bir karmaşık sayılar kümesi olarak değerlendirilebilir.
Bir noktalar kümesinin bu şekilde bir karmaşık sayılar kümesi olarak yorumlarsak, sadece pergel ve çizgilik ile çizilebilen noktaların kümesi, orijinal noktaları da kapsayan ve, ve karekök işlemleri için kapalı olan, en küçük alandır (anlamda muğlaklık olmaması için, karmaşık argümanı π'den küçük olan karekök kastedilir). Bu alanın üyeleri, orijinal noktalar için toplama, çıkarma, çarpma, bölme, kompleks argüman ve karekök işlemleri ile ifade edilebilecek bir formüle karşılık gelir; bunların düzlemdeki noktaların yoğun, ama sonlu sayılı bir alt kümesi olduğu görülebilir. Bu altı işlemin her biri bir pergel ve çizgilik işlemine karşılık gelir. Böylesi bir formülden yola çıkarak, her bir aritmetik işleme karşılık gelen çizim işlemini kullanarak, her bir noktayı elde etmek için gereken çizim adımları belirlenebilir. Bazı noktaları elde etmek için bilinen daha kestirme çim yöntemleri, aritmetik işlemlerdeki kestirmelere (kısa yollara) karşılık gelir.
Buna denk olarak (ve herhangi iki noktanın seçilmesine gerek olmadan), herhangi bir doğrultu seçilirse, bir noktalar kümesinde herhangi iki çift nokta arasındaki farklar oranına karşılık gelen karmaşık oranlar, bu noktalar kümesi tarafından belirlenir. Pergel ve çizgilik tarafından bu oranlar kümesi kullanılarak çizilebilen oranların kümesi, orijinal oranları içeren, karmaşık eşlenikler ve karekökler için kapalı olan, en küçük alan ile tıpatıp aynıdır.
Örneğin, bir z noktası veya oranının (yukarıda belirtilen iki bakış açısı da kullanılabilir) gerçel kısmı, sanal kısmı ve modulusu çizimle elde edilebilir, çünkü bunlar şu şekilde ifade edilebilir:
Küpün iki katına çıkarılması ve açının üçe bölünmesi için kübik denklemlerin çözümü olan oranlar gerekir. "Çemberin karesinin bulunması" ise bir aşkın oran gerektirmektedir. Bunlar, yukarıda tanımlanan alanlar içinde yer almamaktadır, dolayısıyla pergel ve çizgilik ile bunların çizimi için bir çözüm mevcut değildir. (Bir φ açısının üçte birinin bulunması probleminin istisnası, φ/6π'nın bir rasyonel sayı olması ve bu rasyonel sayının paydasının, ikinin bir katı ile bazı Fermat sayılarından birinin çarpımı olmasıdır).
İmkansız çizimler
Çemberin karesinin bulunması
Bu problemlerin en meşhuru olan Çemberin karesinin bulunması, verilen bir çember ile aynı alana sahip olan bir karenin çizimidir, sadece pergel ve çizgilik kullanarak.
Çemberin karesinin bulunmasının imkânsızlığı kanıtlanmıştır, çünkü bu problem aşkın bir oran, yani , üretilmesine karşılık gelir. Çizgilik ve pergel kullanılarak sadece bazı cebirsel oranlar üretilebilir. Bunlar tam sayılardan başlanarak sonlu sayıda toplam, çıkarma, çarpma, bölme ve karekök işlemiyle elde edilenlerdir. Bu yüzden "çemberi karelemek" terimi, "imkansızı yapmak" anlamında kullanılır.
Çizgilik ve pergel kullanma sınırlaması olmazsa, çeşitli geometrik ve cebirsel yöntemlerle problem kolaylıkla çözülebilir, nitekim antik çağlarda birçok kere çözülmüştür.
Küpün iki katına çıkarılması
Küpün iki katına çıkarılması: sadece pergel ve çizgilik kullanarak, kenar uzunluğu verilen bir küpün iki katı hacimli başka bir küpün kenarını çizilmesi problemidir. Bu problemin çözümü imkânsızdır, çünkü 2'nin küp kökü, cebirsel olmakla birlikte, tam sayılardan başlanarak toplama, çıkarma, çarpma, bölme ve karekök alma yoluyla hesaplanamaz. Rasyonel sayılar üzerinden 2'nin küpköküne karşılık gelen minimal polinom denklem 3. derecedendir. Ancak, pergel ve üzerinde iki işaret olan bir cetvel kullanılarak bu problem çözülebilir.
Açının üçe bölünmesi
Açının üçe bölünmesi: sadece pergel ve çizgilik kullanarak, verilen herhangi bir açının üçte biri olan bir açı çizilmesi problemidir. Genel hâliyle bu problem imkânsızdır. Örneğin, π/3 radyan (60°) bölünemez ama 2π/5 radyan (72° = 360°/5) üçe bölünebilir.
Düzgün çokgenlerin çizimi
Bazı (örneğin bir düzgün beşgen) pergel ve çizgilikle kolayca çizilebilir; diğerleri kolayca çizilemez. Bu durumdan şu soru ortaya çıkar: bütün düzgün çokgenler pergel ve çizgilik ile çizilebilir mi?
Carl Friedrich Gauss 1796'da düzgün bir n-gen'in pergel ve çizgilik ile çizilebilmesi için n'nin tek sayılı asal çarpanların ayrık Fermat sayıları gerektiğini gösterdi. Gauss bu şartın ayrıca olduğunu da öne sürdü ama buna bir kanıt göstermedi. Gereklilik 1837'de tarafından kanıtlandı.
Yaklaşık çizimler
Pergel ve çizgilikle çizimi çok karmaşık veya imkânsız olan şekiller için yaklaşık çizim yolları mevcuttur. Bu çizimler, amaçlanan çizimin yaklaştırımlarıdır. Bu tür çizimlerin örnekleri arasında, π sayısının yaklaşık çizimi, çemberin yaklaşık karelenmesi, düzgün yedigenin yaklaşık çizimi ve düzgün dokuzgenin yaklaşık çizimi sayilabilir.
Sadece çizgilik veya sadece pergelle çizim
göre, eğer bir şey çizgilik ve pergelle çizilebilirse, sadece pergelle de çizilebilir, eğer verilen ve elde edilecek bilgiler ayrık noktalardan oluşuyorsa (yani çizgi ve çember değil). Sadece çizgilik kullanarak karekök almak mümkün değildir, bu yüzden çizgilikle çizilemeyen bazı şeyler pergelle çizilebilir. Ama ( göre) pergel ve çizgilik ile çizilebilen her şey, eğer bir çember ve merkezi verilirse, sadece bir çizgilik kullanılarak da çizilebilir.
Geniş kapsamlı çizimler
İşaretli cetveller
Arşimet ve Pergeli Apollonius çizgilik (işaretsiz cetvel) yerine, üzeri işaretli cetvel kullanarak yapılabilecek çizimleri gösterdiler. Bir doğru parçası, iki doğru (veya çember) ve bir noktadan başlayarak, bu yolla, verilen noktadan geçen ve her iki doğruyu kesen ve kesim noktaları arasındaki uzaklığın verilen doğru parçasına eşit olan bir dogru çizmek mümkündür. Yunanlar buna ("eğilim", "temayül", "sınırında olmak") adını vermiştir, çünkü çizilen doğru, noktaya temayül eder. İşaretli cetvelli çizimlerde, bulunacak bir uzaklığın verilen bir uzaklığa oranı eğer üçüncü veya dördüncü dereceden bir denklemin çözümü ise, bu uzaklık çizim yoluyla bulunabilir. Dolayısıyla, eğer işaretli cetvel ve neusis'e izin verilirse, açını üçe bölünmesi (bakınız Arşimet'in üçe bölme yöntemi) ve küpün iki katına çıkarılması mümkündür. ancak çemberin karelenmesi hâlâ imkânsızdır. Bazi düzgün çokgenler, örneğin yedigen, bu yöntemle çizilebilir ve John H. Conway bunların bazılarının çizimini nasıl yapıldığını göstermiştir ancak 11-gen ve sonsuz sayıda başka düzgün çokgen hâlâ imkânsızdır.
Eğer bir açıyı üçe bölücü sanal bir aracın olduğu varsayılır ve kullanımına izin verilirse, çizilebilecek tüm çokgenlerin bir listesi verilmiştir (bunların arasında yedigen, 13-gen ve 19-gen vardır). Bir açı-üçe-bölücüsü, çizgilik ve pergel kullanarak çizilebilecek p-genlerin sayısının sonsuz olup olmadığı, p'nin asal sayı olması hâlinde, henüz cevabı bilinmeyen bir sorudur.
Origami
, pergel ve çizgilik çizimlerinden daha güçlüdür. Huzita–Hatori aksiyomlarını tatmin eden katlamalar ile bulunabilen noktaların kümesi ile, pergel ve işaretli cetvel kullanılarak bulunabilecek noktalar kümesi aynıdır. Dolayısıyla, origami ile üçüncü ve dördüncü dereceden denklemlerin çözümünü bulmak ve klasik problemlerden ikisini çözmek mümkündür.
Uzantı alanı
İşaretli cetvele dayanan neusis yöntemi veya origami yöntemi, çizilebilir sayılar alanını genişletir. Bu genişlemiş alanda, karmaşık sayıların sadece karekökleri değil, küpkökleri de bulunur. Yukarıda bahsedilen, çizilebilir noktalara karşılık gelen aritmetik formüllerin bu genişlemiş alanda karşılıkları vardır, böylece formüllerde küpkökler de yer alır. Bu genişlemiş alanda çizilebilen yeni noktaların oluşturduğu alan genişlemesindeki noktaların derecesi, ikinin bir kuvveti ile üçün bir kuvvetinin çarpımıdır.
İkili sayı sistemiyle ilişki
, çizgilik ve pergel kullanarak bazı sayıların ikili sayı sistemindeki bitlerinin hesaplanmasının mümkün olduğunu göstermiştir.
Sanat
pergel ve çizgilik ile harf tasarımı yapan ilk kişi olmuştur. 1463'te, Roma yazıtlarındaki alfabeyi geomterik olarak yaratılabileceğini göstermiştir. Latin alfabesindeki aş harflerin bir kare ve çember kullanılarak çizilebildiğini gösteren yapıtı Vatikan Kütüphanesinde bulunmaktadır. Pergel ve çizgiliği tipografiye uygulayan diğer Rönesans sanatçıları arasında ve Luca Pacioli sayılabilir.
Luca Pacioli sanatta altın oranın kullanımı üzerine De Divina Proportione (İlahi Oran) adlı eserini yayımlamıştır (1509); altın oran pergel ve çizgilik ile elde edilebilen bir oranıdır.
Albrecht Dürer İtalya'da perspektif konusunu çalıştıktan sonra "Pergel ve Çizgilik ile Çizim Hakkında İnceleme" (Underweysung der Messung, mit dem Zirckel und Richtscheyt) adlı eseri yazmıştır. "Insan orantıları Hakkında Dört Kitap" (1532-1534) adlı eserinde geometrinin insan bedeninini çizimine uygulamıştır.Adem ve Havva adlı tablosundaki insan figürlerinin oranlarının estetik mükemelliğini sağlamak için pergel ve çizgilik kullandığını belirtmiştir.
Mimaride
Eflatun, diğer sanatlar arasında inşaat zanaatının yerinin ayrı olduğunu belirtmiştir, çünkü kullanılan araçların (pergel, düzkenar, gönye, çekül ve ip-ve-kazık) ölçümlerde bilimsel bir doğruluğa olanak vermektedir.
Roma mimarisinde bazı yapılarını planlarının pergel ve çizgilik olmadan çizilememiş olduğu barizdir. Günümüze yazılı eseri kalmış ilk Romalı mimar, MÖ 1. yüzyılda yaşayan, De Architectura'nın yazarı Vitruvius'dır. Vitruvius, bu eserinin birinci cildinde, pergel ve düz çizgilerin doğru kullanımı sayısinde boş bir sahanın toprağının üzerine şekillerin çizilebildiğini belirtmiştir. Pergel ve çizgilik Orta Çağ mimarları tarafından da kullanılırdı. 13. yüzyıl Fransız mimarı 'ın pergel ve çizgilik kullandığı bilinmektedir.
Günümüzde bilgisayar destekli tasarım programlarının yaygınlaşmadan evvel, teknik çizim için pergel ve çizgilik tekniklerinin temel bir yeri vardı.
Matematik eğitimi
Okullarda geometri kavramlarının pergel ve çizgilik çizimleri ile öğretilmesi gelenekseldir.
Kaynakça
- ^ Underwood Dudley (1983). "What To Do When the Trisector Comes" (PDF). The Mathematical Intelligencer. 5 (1). ss. 20-25. 19 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Aralık 2011.
- ^ Eric W. Weisstein, Trigonometry Angles--Pi/17 (MathWorld)
- ^ Kazarinoff, Nicholas D. (2003). Ruler and the Round. Mineola, N.Y.: Dover. ss. 29-30. ISBN .
- ^ Conway, John H. and Richard Guy: The Book of Numbers
- ^ : "Angle trisection, the heptagon, and the triskaidecagon", Amer. Math. Monthly 95 (1988), no. 3, 185-194.
- ^ Row, T. Sundara (1966). Geometric Exercises in Paper Folding. New York: Dover.
- ^ Simon Plouffe (1998). "The Computation of Certain Numbers Using a Ruler and Compass". Journal of Integer Sequences. Cilt 1. ISSN 1530-7638. 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2011.
- ^ John H. Lienhard. "Albrecht Dürer". 9 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2012.
- ^ Albrecht Dürer, Larry Silver, Jeffrey Chipps Smith (2010). The Essential Dürer. University of Pennsylvania Press. s. 28. ISBN .
- ^ John R. Senseney (2011). The Art of Building in the Classical World: Vision, Craftsmanship, and Linear Perspective in Greek and Roman Architecture. Cambridge University Press. s. 112. ISBN .
- ^ Mark Wilson Jones (2003). Principles of Roman Architecture. Yale University Press. s. 94. ISBN . 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2012.
- ^ Indra Kagis McEwen (2004). Vitruvius: writing the body of architecture. MIT Press. s. 181. ISBN .
- ^ Carl F. Barnes (2009). The portfolio of Villard de Honnecourt (Paris, Bibliothèque nationale de France, MS Fr 19093): a new critical edition and color facsimile. Ashgate Publishing, Ltd. s. 20. ISBN .
Ayrıca bakınız
- kullanıcılara pergel ve çizgilik inşaatları yapmalarını sağlar.
- , çoğu pergel ve çizgilik çizimleri gösterir
Dış bağlantılar
- at Convergence25 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 25 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .}nt&sa=viewDocument&nodeId=1056&bodyId=1245 Rönesans artistleri tarafından düzgün poligonların çizimi] (Convergence 12 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .25 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .25 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- Hippokrat tarafından açının üçe bölünmesi14 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Eric W. Weisstein, Açının üçe bölünmesi (MathWorld)
- pergel ve çizgilik ile çeşitli çizimler21 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adım adım animasyonlu talimatlarla
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pergel ve cizgilik cizimi belli uzunlukta dogrular belli buyuklukte acilar ve diger geometrik sekilleri cizmek icin sadece ideal bir cizgilik isaretsiz cetvel veya cetvel tahtasi ve pergel kullanilmasidir Pergel ve cizgilik kullanarak altigen cizimiEskenar besgen cizimi Kullanilacak cetvelin sonsuz uzunlukta oldugu uzerinde isaretleri olmadigi ve tek bir kenara sahip oldugu varsayilir bu arac cizgilik olarak adlandirilir Pergelin ise sayfadan kaldirildigi zaman kapandigi yani uzakliklari dogrudan tasimak icin kullanilamayacagi varsayilir Aslinda bu onemsiz bir kisitlamadir cunku ile bu amaca ulasilabilir Cizgilik ve pergel kullanilarak cizilebilcek her nokta sadece pergel kullanilarak da elde edilebilir Duzlem geometrisindeki bazi eski problemler bu kisitlamayi getirirler Pergel ve cizgilik problemlerinin en meshurlarindan birkaci tarafindan matematiksel alan teorisi kullanarak ispatlanmistir Imkansizlik kanitlarina ragmen bazi kisiler bu problemleri cozmek icin ugrasmaya devam etmektedir Bu problemlerin cogu baska geometrik donusumlere izin verilmesi halinde kolaylikla cozulebilir ornegin Kupu iki katina cikarma geometrik insaat yontemleri ile mumkundur ama sadece cizgilik ve pergelle yapilamaz Matematikci cizgilik ve pergel cizimi icin sahte kanitlari ve diger matematiksel sacmaliklari toplamayi kendine hobi edinmistir Pergel ve cizgilik araclariBir pergel Cizgilik ve pergel cizimlerindeki cizgilik ve pergel gercek hayattaki cizgilik ve pergellerin bir idealizasyonudur Pergel istenildigi kadar acilabilir ama gercek pergellerden farkli olarak uzerinde isaret yoktur Cizimin daha evvelki adimlarinda elde edilmis genislikler kadar acilabilir sadece Cizim yapmak icin kullanilmadiginda kapanir yani hafizasi yoktur Cizgilik sonsuz uzunluktadir uzerinde isaretler yoktur ve adi cetvellerden farkli olarak tek bir kenara sahiptir Sadece iki nokta arasinda bir dogru cizmek icin veya mevcut bir cizgiyi uzatmak icin kullanilabilir Her cizim tam olmalidir Goz karari cizim yapmak yani cizime bakarak onun dogruluguna hukum vermek veya olcum yaparak bir cetveli kenarindaki isaretleri kullanmak gibi yaklasik bir sonuc bulmak gercek bir cozum olarak sayilmaz Sartlar bu sekilde ifade edilince cizgilik ve pergel cizimleri bir salon oyunu gibi gorunebilir ciddi bir pratik problemden cok ama bu kisitlamalarin amaci cizimin tam olarak dogru oldugunun kanitlanmasini saglamaktir Yunan matematikcilerinin ana amaclarindan biri belli uzunluklara karsilik gelen hatasiz cizim yontemleri bulmakti ornegin verilen bir cemberin icine teget bir besgenin bir kenari gibi Yunanlar uc problem icin cizim yontemi bulamamislardir Daireyi kareyle cevreleme Verilen bir cember ile ayni alana sahip bir kare cizimi Kupu iki katina cikarma Verilen bir kupun iki kati hacme sahip bir kupun kenar uzunlugunun cizimi Verilen bir aciyi birbirine esit uc kucuk aciya bolme 2000 yil boyunca yukarida belirtilen kurallarin dahilinde bu problemleri cozecek cizimleri bulmak icin cesitli kisiler ugras verdiler Her uc problemin de genel olarak imkansiz oldugu artik kanitlanmistir Bazi degerlere sahip acilar uce bolunebilir ama her aci uce bolunemez Temel cizimlerTemel cizimler Tum pergel ve cizgilik cizimleri daha evvel cizilmis olan nokta cizgi ve cemberler kullanilarak yapilan bes temel cizim yonteminin gerektikce uygulanmasiyla elde edilir Bunlar Iki nokta kullanarak bir cizgi elde edilmesi Bir noktadan gecen ve baska bir noktayi merkez alan bir cember cizilmesi Mevcut paralel olmayan iki dogrunun kesisimi olan bir noktanin bulunmasi Bir dogru ve bir cemberin kesistigi bir veya iki kesisim noktasinin bulunmasi eger kesisiyorlarsa Iki cemberin kesisim noktalarinin bulunmasi eger kesisiyorlarsa Ornegin bir cizimin en basit hali olan iki ayrik noktadan baslanarak bir dogru veya iki cember cizebiliriz Iki cemberin kesisim yerleri ile iki yeni nokta meydana gelir Bu iki notadan biri ve baslangictaki iki nokta arasinda dogrular cizerek bir eskenar ucgenin cizimi tamamlanir Dolayisiyla herhangi bir geometrik problemde semboller nokta ve dogrular iceren bir baslangic kumesi bir algoritma ve bir sonuc vardir Bu bakis acisiyla geometri aksiyomatik bir cebire denktir cebirsel elemanlar yerine semboller kullanir Muhtemelen Gauss bunu ilk fark eden kisi olmustur ve bazi cizimlerin imkansizligini kanitlamak icin bu yaklasimi kullanmistir Cok sonralari David Hilbert tam kumesini bulmustur Cizim noktalari ve uzunluklarBir dogru parcasinin cizgilik ve pergel kullanarak uc esit parcaya bolunmesi Bicimsel kanit Bir seyin imkansiz oldugunu kanitlamanin cesitli yollari vardir Guclu bir kanit olabilirin sinirlarini belirleyip bu problemleri cozmek icin bu siniri asmak gerektigini gostermektir Cizilebilen seylerin cogu Thales in kesisim kurami kapsamindadir Geometrimiz ile bir cebir arasinda bir iliski kurabiliriz iki dogrudan olusan bir Kartezyen koordinat sistemi icinde noktalar sirali ikililer vektorler seklinde gosterilebilir Bu vektorler karmasik sayilar olarak da yazilabilir Dogru ve cember denklemleri kullanarak kesisimlerindeki noktalarin bir F alaninin oldugu gosterilebilir Bu alan dogru uzerindeki iki nokta cemberin merkezi ve cemberin yaricapindan olusur Yani x yk displaystyle x y sqrt k bicimindedirler burada x y ve k F ye aittir Cizilebilir noktalar alani karekok fonksiyonu icinde kapali oldugu icin rasyonel katsayili karmasik sayilar alaninin kadratik uzantilarinin sonlu bir dizisinden elde edilebilecek tum noktalari icerir Yukaridaki paragraf geregi cizilebilecek her bir noktanin bir uzantilar dizisi ile elde edilebilecegi gosterilebilir Bu onermenin dogal bir sonucu cizilebilir bir nokta icin ve dolayisiyla herhangi uzunlukta bir dogru parcasi icin en dusuk polinomiyalin derecesinin 2 nin bir ussu oldugu bulunur Ozellikle herhangi bir cizilebilir nokta veya uzunluk bir cebirsel sayidir ama her cebirsel sayi ornegin 23 displaystyle sqrt 3 2 cizilebilir degildir yani cizilebilir uzunluklar ile cebirsel sayilar arasindaki iliski birebir degildir Cizilebilir acilarcizilebilir acilar ile cizilebilir bir halkanin uzerinde cizilebilen noktalar arasinda birebir iliski vardir Cizilebilen acilar modulo 2p toplamasi icin ki bu islem birim halka uzerinde karmasik sayilar olarak gorunen noktalarin carpimina karsilik gelir bir Abel grubu olusturur Cizilebilen acilar tanjanti veya buna denk olarak sinus ve kosinusu bir sayi olarak cizilebilen sayilara tam olarak karsilik gelir Ornegin duzgun on yedigen cizilebilir Gauss tarafindan kesfedildigi uzere cos 2p17 116 11617 11634 217 1817 317 34 217 234 217 displaystyle cos left frac 2 pi 17 right frac 1 16 frac 1 16 sqrt 17 frac 1 16 sqrt 34 2 sqrt 17 frac 1 8 sqrt 17 3 sqrt 17 sqrt 34 2 sqrt 17 2 sqrt 34 2 sqrt 17 Cizilebilir acilar grubu acilarin yarisini elde etme islemi icin ki bu karekok almaya karsilik gelir kapali bir gruptur Iki noktadan baslanarak cizilebilen sonlu mertebeye finite order sahip acilar ya ikinin katina sahip olanlar ya da ikinin bir kati ile bazi Fermat sayilarinin carpimi olanlardir Bunlara ilaveten sonsuz mertebeli yogun bir cizilebilir acilar kumesi de mevcuttur Karmasik aritmetik olarak pergel ve cizgilik cizimleriOklid duzleminde bir noktalar kumesi verilirse bunlardan biri 0 bir digeri 1 olarak adlandirmak icin secilirse ayrica bir de herhangi bir secilirse kumedeki diger noktalar bir karmasik sayilar kumesi olarak degerlendirilebilir Bir noktalar kumesinin bu sekilde bir karmasik sayilar kumesi olarak yorumlarsak sadece pergel ve cizgilik ile cizilebilen noktalarin kumesi orijinal noktalari da kapsayan ve ve karekok islemleri icin kapali olan en kucuk alandir anlamda muglaklik olmamasi icin karmasik argumani p den kucuk olan karekok kastedilir Bu alanin uyeleri orijinal noktalar icin toplama cikarma carpma bolme kompleks arguman ve karekok islemleri ile ifade edilebilecek bir formule karsilik gelir bunlarin duzlemdeki noktalarin yogun ama sonlu sayili bir alt kumesi oldugu gorulebilir Bu alti islemin her biri bir pergel ve cizgilik islemine karsilik gelir Boylesi bir formulden yola cikarak her bir aritmetik isleme karsilik gelen cizim islemini kullanarak her bir noktayi elde etmek icin gereken cizim adimlari belirlenebilir Bazi noktalari elde etmek icin bilinen daha kestirme cim yontemleri aritmetik islemlerdeki kestirmelere kisa yollara karsilik gelir Buna denk olarak ve herhangi iki noktanin secilmesine gerek olmadan herhangi bir dogrultu secilirse bir noktalar kumesinde herhangi iki cift nokta arasindaki farklar oranina karsilik gelen karmasik oranlar bu noktalar kumesi tarafindan belirlenir Pergel ve cizgilik tarafindan bu oranlar kumesi kullanilarak cizilebilen oranlarin kumesi orijinal oranlari iceren karmasik eslenikler ve karekokler icin kapali olan en kucuk alan ile tipatip aynidir Ornegin bir z noktasi veya oraninin yukarida belirtilen iki bakis acisi da kullanilabilir gercel kismi sanal kismi ve modulusu cizimle elde edilebilir cunku bunlar su sekilde ifade edilebilir Re z z z 2 displaystyle mathrm Re z frac z bar z 2 Im z z z 2i displaystyle mathrm Im z frac z bar z 2i z zz displaystyle left z right sqrt z bar z Kupun iki katina cikarilmasi ve acinin uce bolunmesi icin kubik denklemlerin cozumu olan oranlar gerekir Cemberin karesinin bulunmasi ise bir askin oran gerektirmektedir Bunlar yukarida tanimlanan alanlar icinde yer almamaktadir dolayisiyla pergel ve cizgilik ile bunlarin cizimi icin bir cozum mevcut degildir Bir f acisinin ucte birinin bulunmasi probleminin istisnasi f 6p nin bir rasyonel sayi olmasi ve bu rasyonel sayinin paydasinin ikinin bir kati ile bazi Fermat sayilarindan birinin carpimi olmasidir Imkansiz cizimlerCemberin karesinin bulunmasi Cemberin karesinin bulunmasi Bu problemlerin en meshuru olan Cemberin karesinin bulunmasi verilen bir cember ile ayni alana sahip olan bir karenin cizimidir sadece pergel ve cizgilik kullanarak Cemberin karesinin bulunmasinin imkansizligi kanitlanmistir cunku bu problem askin bir oran yani 1 p displaystyle 1 sqrt pi uretilmesine karsilik gelir Cizgilik ve pergel kullanilarak sadece bazi cebirsel oranlar uretilebilir Bunlar tam sayilardan baslanarak sonlu sayida toplam cikarma carpma bolme ve karekok islemiyle elde edilenlerdir Bu yuzden cemberi karelemek terimi imkansizi yapmak anlaminda kullanilir Cizgilik ve pergel kullanma sinirlamasi olmazsa cesitli geometrik ve cebirsel yontemlerle problem kolaylikla cozulebilir nitekim antik caglarda bircok kere cozulmustur Kupun iki katina cikarilmasi Kupun iki katina cikarilmasi sadece pergel ve cizgilik kullanarak kenar uzunlugu verilen bir kupun iki kati hacimli baska bir kupun kenarini cizilmesi problemidir Bu problemin cozumu imkansizdir cunku 2 nin kup koku cebirsel olmakla birlikte tam sayilardan baslanarak toplama cikarma carpma bolme ve karekok alma yoluyla hesaplanamaz Rasyonel sayilar uzerinden 2 nin kupkokune karsilik gelen minimal polinom denklem 3 derecedendir Ancak pergel ve uzerinde iki isaret olan bir cetvel kullanilarak bu problem cozulebilir Acinin uce bolunmesi Acinin uce bolunmesi sadece pergel ve cizgilik kullanarak verilen herhangi bir acinin ucte biri olan bir aci cizilmesi problemidir Genel haliyle bu problem imkansizdir Ornegin p 3 radyan 60 bolunemez ama 2p 5 radyan 72 360 5 uce bolunebilir Duzgun cokgenlerin cizimiBir karenin cizimi Yedigen cizimi Bazi ornegin bir duzgun besgen pergel ve cizgilikle kolayca cizilebilir digerleri kolayca cizilemez Bu durumdan su soru ortaya cikar butun duzgun cokgenler pergel ve cizgilik ile cizilebilir mi Carl Friedrich Gauss 1796 da duzgun bir n gen in pergel ve cizgilik ile cizilebilmesi icin n nin tek sayili asal carpanlarin ayrik Fermat sayilari gerektigini gosterdi Gauss bu sartin ayrica oldugunu da one surdu ama buna bir kanit gostermedi Gereklilik 1837 de tarafindan kanitlandi Yaklasik cizimlerPergel ve cizgilikle cizimi cok karmasik veya imkansiz olan sekiller icin yaklasik cizim yollari mevcuttur Bu cizimler amaclanan cizimin yaklastirimlaridir Bu tur cizimlerin ornekleri arasinda p sayisinin yaklasik cizimi cemberin yaklasik karelenmesi duzgun yedigenin yaklasik cizimi ve duzgun dokuzgenin yaklasik cizimi sayilabilir Sadece cizgilik veya sadece pergelle cizimgore eger bir sey cizgilik ve pergelle cizilebilirse sadece pergelle de cizilebilir eger verilen ve elde edilecek bilgiler ayrik noktalardan olusuyorsa yani cizgi ve cember degil Sadece cizgilik kullanarak karekok almak mumkun degildir bu yuzden cizgilikle cizilemeyen bazi seyler pergelle cizilebilir Ama gore pergel ve cizgilik ile cizilebilen her sey eger bir cember ve merkezi verilirse sadece bir cizgilik kullanilarak da cizilebilir Genis kapsamli cizimlerIsaretli cetveller Neusis yontemiyle bir acinin uce bolunmesi Sadece cetvelin uzunlugu kullanilarak 8 gt 135 displaystyle theta gt 135 circ bir aci icin ϕ 83 displaystyle phi frac theta 3 bulunur Yayin yaricapi cetvelin uzunluguna esittir 8 lt 135 displaystyle theta lt 135 circ olan acilar icin de ayni cizim uygulanir ama P displaystyle P AB displaystyle AB nin disinda yer alir Arsimet ve Pergeli Apollonius cizgilik isaretsiz cetvel yerine uzeri isaretli cetvel kullanarak yapilabilecek cizimleri gosterdiler Bir dogru parcasi iki dogru veya cember ve bir noktadan baslayarak bu yolla verilen noktadan gecen ve her iki dogruyu kesen ve kesim noktalari arasindaki uzakligin verilen dogru parcasina esit olan bir dogru cizmek mumkundur Yunanlar buna egilim temayul sinirinda olmak adini vermistir cunku cizilen dogru noktaya temayul eder Isaretli cetvelli cizimlerde bulunacak bir uzakligin verilen bir uzakliga orani eger ucuncu veya dorduncu dereceden bir denklemin cozumu ise bu uzaklik cizim yoluyla bulunabilir Dolayisiyla eger isaretli cetvel ve neusis e izin verilirse acini uce bolunmesi bakiniz Arsimet in uce bolme yontemi ve kupun iki katina cikarilmasi mumkundur ancak cemberin karelenmesi hala imkansizdir Bazi duzgun cokgenler ornegin yedigen bu yontemle cizilebilir ve John H Conway bunlarin bazilarinin cizimini nasil yapildigini gostermistir ancak 11 gen ve sonsuz sayida baska duzgun cokgen hala imkansizdir Eger bir aciyi uce bolucu sanal bir aracin oldugu varsayilir ve kullanimina izin verilirse cizilebilecek tum cokgenlerin bir listesi verilmistir bunlarin arasinda yedigen 13 gen ve 19 gen vardir Bir aci uce bolucusu cizgilik ve pergel kullanarak cizilebilecek p genlerin sayisinin sonsuz olup olmadigi p nin asal sayi olmasi halinde henuz cevabi bilinmeyen bir sorudur Origami pergel ve cizgilik cizimlerinden daha gucludur Huzita Hatori aksiyomlarini tatmin eden katlamalar ile bulunabilen noktalarin kumesi ile pergel ve isaretli cetvel kullanilarak bulunabilecek noktalar kumesi aynidir Dolayisiyla origami ile ucuncu ve dorduncu dereceden denklemlerin cozumunu bulmak ve klasik problemlerden ikisini cozmek mumkundur Uzanti alani Isaretli cetvele dayanan neusis yontemi veya origami yontemi cizilebilir sayilar alanini genisletir Bu genislemis alanda karmasik sayilarin sadece karekokleri degil kupkokleri de bulunur Yukarida bahsedilen cizilebilir noktalara karsilik gelen aritmetik formullerin bu genislemis alanda karsiliklari vardir boylece formullerde kupkokler de yer alir Bu genislemis alanda cizilebilen yeni noktalarin olusturdugu alan genislemesindeki noktalarin derecesi ikinin bir kuvveti ile ucun bir kuvvetinin carpimidir Ikili sayi sistemiyle iliski cizgilik ve pergel kullanarak bazi sayilarin ikili sayi sistemindeki bitlerinin hesaplanmasinin mumkun oldugunu gostermistir Sanat D harfi icin tasarim Felice Feliciano Alphabetum Romanum Codex Vaticanus 6852 pergel ve cizgilik ile harf tasarimi yapan ilk kisi olmustur 1463 te Roma yazitlarindaki alfabeyi geomterik olarak yaratilabilecegini gostermistir Latin alfabesindeki as harflerin bir kare ve cember kullanilarak cizilebildigini gosteren yapiti Vatikan Kutuphanesinde bulunmaktadir Pergel ve cizgiligi tipografiye uygulayan diger Ronesans sanatcilari arasinda ve Luca Pacioli sayilabilir Luca Pacioli sanatta altin oranin kullanimi uzerine De Divina Proportione Ilahi Oran adli eserini yayimlamistir 1509 altin oran pergel ve cizgilik ile elde edilebilen bir oranidir Albrecht Durer Italya da perspektif konusunu calistiktan sonra Pergel ve Cizgilik ile Cizim Hakkinda Inceleme Underweysung der Messung mit dem Zirckel und Richtscheyt adli eseri yazmistir Insan orantilari Hakkinda Dort Kitap 1532 1534 adli eserinde geometrinin insan bedeninini cizimine uygulamistir Adem ve Havva adli tablosundaki insan figurlerinin oranlarinin estetik mukemelligini saglamak icin pergel ve cizgilik kullandigini belirtmistir MimarideEflatun diger sanatlar arasinda insaat zanaatinin yerinin ayri oldugunu belirtmistir cunku kullanilan araclarin pergel duzkenar gonye cekul ve ip ve kazik olcumlerde bilimsel bir dogruluga olanak vermektedir Roma mimarisinde bazi yapilarini planlarinin pergel ve cizgilik olmadan cizilememis oldugu barizdir Gunumuze yazili eseri kalmis ilk Romali mimar MO 1 yuzyilda yasayan De Architectura nin yazari Vitruvius dir Vitruvius bu eserinin birinci cildinde pergel ve duz cizgilerin dogru kullanimi sayisinde bos bir sahanin topraginin uzerine sekillerin cizilebildigini belirtmistir Pergel ve cizgilik Orta Cag mimarlari tarafindan da kullanilirdi 13 yuzyil Fransiz mimari in pergel ve cizgilik kullandigi bilinmektedir Gunumuzde bilgisayar destekli tasarim programlarinin yayginlasmadan evvel teknik cizim icin pergel ve cizgilik tekniklerinin temel bir yeri vardi Matematik egitimiOkullarda geometri kavramlarinin pergel ve cizgilik cizimleri ile ogretilmesi gelenekseldir Kaynakca Underwood Dudley 1983 What To Do When the Trisector Comes PDF The Mathematical Intelligencer 5 1 ss 20 25 19 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Aralik 2011 Eric W Weisstein Trigonometry Angles Pi 17 MathWorld Kazarinoff Nicholas D 2003 Ruler and the Round Mineola N Y Dover ss 29 30 ISBN 0 486 42515 0 Conway John H and Richard Guy The Book of Numbers Angle trisection the heptagon and the triskaidecagon Amer Math Monthly 95 1988 no 3 185 194 Row T Sundara 1966 Geometric Exercises in Paper Folding New York Dover Simon Plouffe 1998 The Computation of Certain Numbers Using a Ruler and Compass Journal of Integer Sequences Cilt 1 ISSN 1530 7638 29 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2011 John H Lienhard Albrecht Durer 9 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2012 Albrecht Durer Larry Silver Jeffrey Chipps Smith 2010 The Essential Durer University of Pennsylvania Press s 28 ISBN 9780812241877 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link John R Senseney 2011 The Art of Building in the Classical World Vision Craftsmanship and Linear Perspective in Greek and Roman Architecture Cambridge University Press s 112 ISBN 9781107002357 Mark Wilson Jones 2003 Principles of Roman Architecture Yale University Press s 94 ISBN 9780300102024 31 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2012 Indra Kagis McEwen 2004 Vitruvius writing the body of architecture MIT Press s 181 ISBN 9780262633062 Carl F Barnes 2009 The portfolio of Villard de Honnecourt Paris Bibliotheque nationale de France MS Fr 19093 a new critical edition and color facsimile Ashgate Publishing Ltd s 20 ISBN 9780754651024 Ayrica bakinizkullanicilara pergel ve cizgilik insaatlari yapmalarini saglar cogu pergel ve cizgilik cizimleri gosterirDis baglantilarat Convergence25 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde nt amp sa viewDocument amp nodeId 1056 amp bodyId 1245 Ronesans artistleri tarafindan duzgun poligonlarin cizimi Convergence 12 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hippokrat tarafindan acinin uce bolunmesi14 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eric W Weisstein Acinin uce bolunmesi MathWorld pergel ve cizgilik ile cesitli cizimler21 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde adim adim animasyonlu talimatlarla