Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Özgür Danzig Şehri (Almanca: Freie Stadt Danzig; Lehçe: Wolne Miasto Gdańsk), Baltık Denizi kıyısındaki liman kenti Danzig (bugünkü Gdańsk, Polonya) ve etrafındaki 200 kadar kasabanın oluşturduğu, 1920 ile 1939 hüküm sürmüş yarı bağımsız bir şehir devleti. I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1919'da imzalanan Versay Barış Antlaşması'nın 100. maddesi (III. Bölümün XI. Alt Bölümü) uyarınca kurulmuştur.
Danzig | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1920-1939 | |||||||||||
 Bayrak  Arma | |||||||||||
 Almanya ve Polonya ile çevrelenen Danzig | |||||||||||
 Danzig Özgür Şehri'nin 1930 Avrupası'ndaki konumu | |||||||||||
| Başkent | Danzig | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Almanca Lehçe | ||||||||||
| Hükûmet | Cumhuriyet | ||||||||||
| Yüksek Komiser | |||||||||||
| |||||||||||
| Senato başkanı | |||||||||||
| |||||||||||
| Yasama organı | |||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 1966 km2 | ||||||||||
| Nüfus | |||||||||||
• Sayılan | 366730 | ||||||||||
| |||||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Polonya | ||||||||||
Danzig ve etrafındaki köyler, kasabalar ve diğer yerleşimlerden oluşan Serbest Şehir'de Almanlar nüfus olarak çoğunluğa sahipti. Antlaşma bölgeyi I. Dünya Savaşı sonrası Almanya'sından (Weimar Cumhuriyeti) ve yeni bağımsızlığına kavuşmuş İkinci Polonya Cumhuriyeti'nden (iki dünya savaşı arası Polonya) ayırmış ancak kente bağımsızlık vermemiştir. Serbest Şehir Milletler Cemiyeti idaresine teslim edilmiştir ancak Polonya'ya gümrük birliği yoluyla bağlanmıştır.
Polonya'ya kentin ulaşımını, iletişimini ve liman faaliyetlerini sürdürmesi ve gelişmesi için tam yetki verilmiştir. Serbest Şehir, nüfusunun yaklaşık yüzde 95'inin Alman olduğu bilinmesine rağmen Polonya'ya iyi durumda bir deniz limanına erişim kazandırmak amacıyla yaratılmıştır. Alman çoğunluk Almanya'dan koparılmış ve Leh azınlığın ayrımcılığına maruz kalmış, bu durum özellikle 1935-1936 arası Nazi Partisi'nin güç kazanmasıyla hissedilmiştir.
Polonya kent ve liman üzerinde tam kontrole sahip olmadığı için 1921'de Gdynia limanını inşa etmeye başlamıştır.
1933'te kentin yönetimi yerel Nazi Partisi'ne geçmiş ve bu problem demokratik muhalefetle bastırılmıştır. Kentte artan antisemitik baskı ve zulüm birçok Yahudi'nin bölgeyi terk etmesine neden olmuştur. 1939'da Polonya'nın Almanya tarafından işgaliyle Serbest Şehir yönetimi yıkılıp bölge yeni kurulan Danzig-Batı Prusya Reich Gausu'na (Reichsgau Danzig-Westpreußen) bağlanmıştır. Almanlar Lehleri ve Yahudileri insan altı olarak sınıflandırmışlar ve onları ayrımcılığa maruz bırakmış, zorla çalıştırmış ya da imha etmiştir.
Kentin 1945'in ilk aylarında Kızıl Ordu tarafından fethedilmesiyle birçok vatandaş kaçmış ya da öldürülmüştür.[] Savaş öncesi Leh azınlık kente geri döndükçe sağ kalan Almanlar sınırdışı edilmiştir. Kent ile Polonya'nın parçası olmuş ve Almanlar'dan dolan boşluğu doldurmak üzere Leh yerleşimciler kente gelmiştir.
Tarih
Milletler Cemiyeti Yüksek Komiserliği
Milletler Cemiyeti burada, üye devletlere emanet edilen manda alanları gibi bir yönetim kurmayıp kenti direkt kendi otoritesine almıştır. Farklı ülkelerden temsilciler Yüksek Komiserlik rolü üstlenerek egemenliği sağlamıştır:
| № | Ad | Periyod | Ülke |
|---|---|---|---|
| 1 | 1919–1920 |  Birleşik Krallık | |
| 2 | 1920 | Birleşik Krallık | |
| 3 | 1920 |  İtalya | |
| 4 | 1921–1923 | Birleşik Krallık | |
| 5 | 1923–1925 | Birleşik Krallık | |
| 6 | 1925–1929 |  Hollanda | |
| 7 | 1929–1932 | İtalya | |
| 8 | 1932–1934 |  Danimarka | |
| 9 | 1934–1936 |  Özgür İrlanda | |
| 10 | 1937–1939 |  İsviçre |
Nüfus
| demonim | Alman | Alman ve Leh | Leh, Kaşup, | Rus, Ukraynalı | İbrani, | Sınıflandırılmamış | Toplam |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Danzig | 327,827 | 1,108 | 6,788 | 99 | 22 | 77 | 335,921 |
| Danzig dışı | 20,666 | 521 | 5,239 | 2,529 | 580 | 1,274 | 30,809 |
| Toplam | 348,493 | 1,629 | 12,027 | 2,628 | 602 | 1,351 | 366,730 |
| Yüzde | 95.03% | 0.44% | 3.28% | 0.72% | 0.16% | 0.37% | 100.00% |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ (Şubat 2011). Danzig – Biographie einer Stadt (Almanca). C.H. Beck. s. 189. ISBN .
- ^ Samerski, Stefan (2003). Das Bistum Danzig in Lebensbildern (Almanca). LIT Verlag. s. 8. ISBN .
- ^ Kaczorowska, Alina (21 Temmuz 2010). Public International Law. Routledge. s. 199. ISBN .
- ^ . . . 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2007.
- ^ Chestermann, Simon (2004). You, the People; United Nations, Transitional Administration and State building. Oxford University Press. s. 20. ISBN . Erişim tarihi: 26 Nisan 2011.
- ^ Levine, Herbert S., Hitler's Free City: A History of the Nazi Party in Danzig, 1925-39 (University of Chicago Press, 1970), p. 102.
- ^ "Danzig subsection of Poland entry from World Statesmen.org". 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2014.
- ^ Mason, John Brown (1946). The Danzig Dilemma, A Study in Peacemaking by Compromise (İngilizce). Stanford University Press. ss. 5, 11. ISBN . 18 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2014.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Danzig Serbest Şehri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Extensive Prussian/ Danzig Tarihi Materyaller 14 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ozgur Danzig Sehri Almanca Freie Stadt Danzig Lehce Wolne Miasto Gdansk Baltik Denizi kiyisindaki liman kenti Danzig bugunku Gdansk Polonya ve etrafindaki 200 kadar kasabanin olusturdugu 1920 ile 1939 hukum surmus yari bagimsiz bir sehir devleti I Dunya Savasi ndan sonra 1919 da imzalanan Versay Baris Antlasmasi nin 100 maddesi III Bolumun XI Alt Bolumu uyarinca kurulmustur DanzigFreie Stadt Danzig Almanca Wolne Miasto Gdansk Lehce Ozgur Danzig Sehri1920 1939Bayrak ArmaMilli marsAlmanya ve Polonya ile cevrelenen DanzigDanzig Ozgur Sehri nin 1930 Avrupasi ndaki konumuBaskentDanzigYaygin dil ler Almanca LehceHukumetCumhuriyetYuksek Komiser 1919 1920Reginald Tower 1937 1939Carl BurckhardtSenato baskani 1920 1931Heinrich Sahm 1934 1939Arthur GreiserYasama organiTarihce Kurulusu1920 Kurulus15 Kasim 1920 Polonya nin isgali1 Eylul 1939 Nazi Almanyasi na ilhak olunmasi2 Eylul 1939 Dagilisi1939Yuzolcumu Toplam1966 km2Nufus Sayilan366730Onculler ArdillarBati Prusya Danzig Bati Prusya Reich GausuGunumuzdeki durumuPolonya Danzig ve etrafindaki koyler kasabalar ve diger yerlesimlerden olusan Serbest Sehir de Almanlar nufus olarak cogunluga sahipti Antlasma bolgeyi I Dunya Savasi sonrasi Almanya sindan Weimar Cumhuriyeti ve yeni bagimsizligina kavusmus Ikinci Polonya Cumhuriyeti nden iki dunya savasi arasi Polonya ayirmis ancak kente bagimsizlik vermemistir Serbest Sehir Milletler Cemiyeti idaresine teslim edilmistir ancak Polonya ya gumruk birligi yoluyla baglanmistir Polonya ya kentin ulasimini iletisimini ve liman faaliyetlerini surdurmesi ve gelismesi icin tam yetki verilmistir Serbest Sehir nufusunun yaklasik yuzde 95 inin Alman oldugu bilinmesine ragmen Polonya ya iyi durumda bir deniz limanina erisim kazandirmak amaciyla yaratilmistir Alman cogunluk Almanya dan koparilmis ve Leh azinligin ayrimciligina maruz kalmis bu durum ozellikle 1935 1936 arasi Nazi Partisi nin guc kazanmasiyla hissedilmistir Polonya kent ve liman uzerinde tam kontrole sahip olmadigi icin 1921 de Gdynia limanini insa etmeye baslamistir 1933 te kentin yonetimi yerel Nazi Partisi ne gecmis ve bu problem demokratik muhalefetle bastirilmistir Kentte artan antisemitik baski ve zulum bircok Yahudi nin bolgeyi terk etmesine neden olmustur 1939 da Polonya nin Almanya tarafindan isgaliyle Serbest Sehir yonetimi yikilip bolge yeni kurulan Danzig Bati Prusya Reich Gausu na Reichsgau Danzig Westpreussen baglanmistir Almanlar Lehleri ve Yahudileri insan alti olarak siniflandirmislar ve onlari ayrimciliga maruz birakmis zorla calistirmis ya da imha etmistir Kentin 1945 in ilk aylarinda Kizil Ordu tarafindan fethedilmesiyle bircok vatandas kacmis ya da oldurulmustur kaynak belirtilmeli Savas oncesi Leh azinlik kente geri dondukce sag kalan Almanlar sinirdisi edilmistir Kent ile Polonya nin parcasi olmus ve Almanlar dan dolan boslugu doldurmak uzere Leh yerlesimciler kente gelmistir TarihMilletler Cemiyeti Yuksek Komiserligi Milletler Cemiyeti burada uye devletlere emanet edilen manda alanlari gibi bir yonetim kurmayip kenti direkt kendi otoritesine almistir Farkli ulkelerden temsilciler Yuksek Komiserlik rolu ustlenerek egemenligi saglamistir Ad Periyod Ulke1 1919 1920 Birlesik Krallik2 1920 Birlesik Krallik3 1920 Italya4 1921 1923 Birlesik Krallik5 1923 1925 Birlesik Krallik6 1925 1929 Hollanda7 1929 1932 Italya8 1932 1934 Danimarka9 1934 1936 Ozgur Irlanda10 1937 1939 IsvicreNufus1 Kasim 1923 tarihli Serbest Danzig Sehri sayimlarina gore nufusun konusulan dile gore dagilimi demonim Alman Alman ve Leh Leh Kasup Rus Ukraynali Ibrani Siniflandirilmamis ToplamDanzig 327 827 1 108 6 788 99 22 77 335 921Danzig disi 20 666 521 5 239 2 529 580 1 274 30 809Toplam 348 493 1 629 12 027 2 628 602 1 351 366 730Yuzde 95 03 0 44 3 28 0 72 0 16 0 37 100 00 Ayrica bakinizDanzig KoridoruKaynakca Subat 2011 Danzig Biographie einer Stadt Almanca C H Beck s 189 ISBN 978 3 406 60587 1 Samerski Stefan 2003 Das Bistum Danzig in Lebensbildern Almanca LIT Verlag s 8 ISBN 3 8258 6284 4 Kaczorowska Alina 21 Temmuz 2010 Public International Law Routledge s 199 ISBN 0 203 84847 0 10 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2007 Chestermann Simon 2004 You the People United Nations Transitional Administration and State building Oxford University Press s 20 ISBN 978 0 19 926348 6 Erisim tarihi 26 Nisan 2011 Levine Herbert S Hitler s Free City A History of the Nazi Party in Danzig 1925 39 University of Chicago Press 1970 p 102 Danzig subsection of Poland entry from World Statesmen org 7 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2014 Mason John Brown 1946 The Danzig Dilemma A Study in Peacemaking by Compromise Ingilizce Stanford University Press ss 5 11 ISBN 978 0 8047 2444 9 18 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2014 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Danzig Serbest Sehri ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Extensive Prussian Danzig Tarihi Materyaller 14 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca