Oğuz Atay (12 Ekim 1934, İnebolu - 13 Aralık 1977, İstanbul), Türk roman, öykü ve oyun yazarı.
Oğuz Atay | |
---|---|
Atay'ın İnebolu'daki büstü | |
Doğum | 12 Ekim 1934 İnebolu, Türkiye |
Ölüm | 13 Aralık 1977 (43 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Defin yeri | Edirnekapı Şehitliği, İstanbul |
Meslek | Roman, oyun, öykü yazarı ve inşaat mühendisi |
Milliyet | Türk |
Tür | Postmodernizm |
Önemli ödülleri | 1970 |
Etkilendikleri | |
Resmî site | |
oguzatay.net |
Hayatı
Oğuz Atay, 12 Ekim 1934'te Kastamonu'nun İnebolu ilçesinde dünyaya geldi. Babası, ağır ceza yargıcı ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) VI. ve VII. dönem Sinop, VIII. dönem Kastamonu vekili Cemil Atay'dır. İlk ve ortaokulu Ankara'da okuyan Atay, 1951'de bugünkü adı TED Ankara Koleji olan Ankara Maarif Koleji'nden, 1957'de İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'nden mezun oldu. Askerliğini 1957-59 yılları arasında yaptıktan sonra tamir ve kontrol elemanı olarak Kadıköy vapur iskelesinin yapımında çalıştı. Görevinden istifa ettikten sonra İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi (şimdiki Yıldız Teknik Üniversitesi) İnşaat Bölümü'nde öğretim üyesi oldu. 1975'te doçent olan Atay, Topografya adlı bir de mesleki kitap yazdı. Çeşitli dergi ve gazetelerde makale ve söyleşileri yayımlandı. Oğuz Atay, Tutunamayanlar'ın 1971-72'de yayımlanmasından sonra, önemli bir tartışmanın odak noktası oldu. Bu romanıyla 1970 'nü kazandı. Roman, Oğuz Atay'ın 20. ölüm yıldönümü olan 1997 yılında UNESCO tarafından 20. yüzyıl Türk edebiyatının en seçkin eseri olarak seçilmiştir.
Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biri olan Tutunamayanlar, eleştirmen Berna Moran tarafından, "hem söyledikleri hem de söyleyiş biçimiyle bir başkaldırı" olarak nitelendirilmiştir. Moran'a göre Tutunamayanlar'daki edebi yetkinlik, Türk romanını çağdaş roman anlayışıyla aynı hizaya getirmiş ve ona çok şey kazandırmıştır.
Atay'ın büyük etki yaratan eseri Tutunamayanlar'ı 1973'te yayımladığı Tehlikeli Oyunlar adlı ikinci romanı izlemiştir. Hikâyelerini Korkuyu Beklerken başlığı altında toplayan Atay, 1911-1967 yılları arasında yaşamış ve aynı zamanda hocası olan Prof. Mustafa İnan'ın hayatını konu edinen Bir Bilim Adamının Romanı'nı 1975 yılında yayımlamıştır. 1973 yılında yayımlanan Oyunlarla Yaşayanlar adlı oyunu, Devlet Tiyatrosu'nda sahnelenmiştir. Atay, beyninde çıkan habis bir tümör nedeniyle büyük projesi "Türkiye'nin Ruhu"nu yazamadan 13 Aralık 1977'de, arkadaşı Altay Gündüz'ün Mecidiyeköy'deki evinde hayatını kaybetmiştir. Atay, Edirnekapı Mezarlığı Sakız Ağacı mevkiine defnedildi.
Öldükten sonra 1987'de , 1998'de ise Eylembilim adlı kitapları yayımlanmıştır. Sağlığında hiçbir kitabı ikinci baskı bile yapamayan Atay'ın kitapları ölümünden sonra büyük ilgi gördü ve defalarca basıldı. Yıldız Ecevit'in hazırladığı Oğuz Atay biyografisi "Ben Buradayım..." - Oğuz Atay'ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası 2005 yılında yayınlandı.
Korkuyu Beklerken eseri 2008 yılında Öteki Tiyatro tarafından tiyatro oyunu olarak sahnelenmiştir.Tehlikeli Oyunlar romanı, 2009 yılında Seyyar Sahne tarafından aynı adla tiyatro oyunu olarak uyarlanarak sahnelenmeye başlanmış ve hâlen sahnelenmektedir. Bir Bilim Adamının Romanı adlı biyografik eseri de 2012 yılında Bir Bilim Adamının Oyunu: Mustafa İnan adıyla Te Sahne tarafından tiyatroya uyarlanarak sahnelenmeye başlanmıştır.
Eserlerinde düşle gerçeğin birbirine karışması, üstkurmacanın kurgunun ana ilkesi olması Oğuz Atay’ı postmodernist roman kategorisinde eser veren ilk Türk yazar yapmıştır. Oğuz Atay, özellikle Tutunamayanlar romanında, modern şehir yaşamı içinde bireyin yaşadığı yalnızlığı, toplumdan kopuşları ve toplumsal ahlaka, kalıplaşmış düşüncelere yabancılaşan, tutunamayan bireylerin iç dünyasını anlatır. Yapıtları eleştiri, mizah ve ironi barındırır. Kastamonu Valiliği kendisi adına 2007 yılından beri Oğuz Atay Edebiyat Ödülleri vermektedir.
Yayımlanmış eserleri
- Tutunamayanlar (1972)
- Tehlikeli Oyunlar (1973)
- Bir Bilim Adamının Romanı (1975)
- Korkuyu Beklerken (1975)
- Oyunlarla Yaşayanlar (1975)
- (1987 - ölümünden sonra)
- Eylembilim (1998 - ölümünden sonra)
Hakkında yazılan eleştiri kitapları ve makaleler
- Oğuz Atay Sözlüğü, Holden Kİtap, 2021,
- Ölülerle Konuşmak, Shakespeare’den Joyce’a Tutunamayanlar’da Edebi Miras Meselesi, İletişim Yayınları, 2016,
- Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, Yıldız Ecevit, İletişim Yayınları, 2001, İstanbul.
- "Ben Buradayım" - Oğuz Atay'ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası, Yıldız Ecevit, İletişim Yayınları, 2005, İstanbul.
- Oğuz Atay'a Armağan – Türk Edebiyatının "Oyun/Bozan"ı, yayına hazırlayan: Handan İnci, İletişim Yayınları, İstanbul 2007.
- Nabokov’dan Oğuz Atay’a ‘Tutunamayanlar’da ‘Solgun Ateş’ İzleri, Ramazan Gülendam–Bahadır Sürelli, Varlık, 1151, 31-37 (2003).
- "Yapıtları ve Yaşamıyla Oğuz Atay" 25 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Hasan Uygun, Mavi Melek, sayı:44, 05/02/2010.
- "Korkuyu Beklerken Gelenler": Oğuz Atay Öyküleri Üzerine Yazılar 1 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., derleyen: Hilmi Tezgör.
- Oğuz Atay: Romandaki düşünce 6 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Feridun Andaç, edebiyathaber.net, 1 Aralık 2015.
- Oğuz Atay'ın Dünyası, Tatjana Seyppel, İletişim Yayınları, 1989, İstanbul.
- Oğuz Atay'da Aydın Olgusu, Yıldız Ecevit, Ara Yayıncılık, 1989
- Geleceği Elinden Alınan Adam - Oğuz Atay, Sefa Kaplan, Doğan Kitap, 2014
- Yer Değiştiren Gölge, Nurdan Gürbilek, Metis Yayınları, 1995
- Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum, Handan İnci-Elif Türker, İletişim Yayınları, 2009, İstanbul. (13-14 Aralık 2007 tarihlerindeki sempozyumun genişletilmiş basımı.)
Belgesel
Nilgün Eroğlu Maktav'ın yönettiği Hayat Bir Oyundur adlı 2002 TRT yapımı bir belgesel bulunmaktadır.
Dış bağlantılar
- Oğuz Atay'ın 86'ıncı doğum günü vesilesiyle Google'ın hazırladığı Doodle
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Vikisöz'de Oğuz Atay ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- ^ Oğuz Atay'la Tutunamayanlar Üzerine 28 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Pakize Kutlu'nun Oğuz Atay'la Yeni Ortam dergisi için yaptığı 30 Eylül 1972 tarihli röportajı.
- ^ Nabokov’dan Oğuz Atay’a ‘Tutunamayanlar’da ‘Solgun Ateş’ İzleri, Gülendam, Ramazan – Sürelli, Bahadır. Varlık, 1151, 31-37 (2003).
- ^ "11 maddeyle unutulmaz yazar Oğuz Atay". CNN Türk. 13 Aralık 2018. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
- ^ http://otekitiyatro.com/index.php/2015/10/01/korkuyu-beklerken-2008-2009/ []
- ^ "Ben Buradayım..." - Oğuz Atay'ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası, Yıldız Ecevit, İletişim Yayınları, 2005, İstanbul.
- ^ . CNN Türk. 20 Aralık 2008. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . TRT Arşiv. 13 Aralık 2019. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oguz Atay 12 Ekim 1934 Inebolu 13 Aralik 1977 Istanbul Turk roman oyku ve oyun yazari Oguz AtayAtay in Inebolu daki bustuDogum12 Ekim 1934 1934 10 12 Inebolu TurkiyeOlum13 Aralik 1977 43 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriEdirnekapi Sehitligi IstanbulMeslekRoman oyun oyku yazari ve insaat muhendisiMilliyetTurkTurPostmodernizmOnemli odulleri1970Etkilendikleri Fyodor Dostoyevski Franz Kafka James Joyce Vladimir NabokovResmi siteoguzatay netHayatiOguz Atay 12 Ekim 1934 te Kastamonu nun Inebolu ilcesinde dunyaya geldi Babasi agir ceza yargici ve Cumhuriyet Halk Partisi CHP VI ve VII donem Sinop VIII donem Kastamonu vekili Cemil Atay dir Ilk ve ortaokulu Ankara da okuyan Atay 1951 de bugunku adi TED Ankara Koleji olan Ankara Maarif Koleji nden 1957 de Istanbul Teknik Universitesi Insaat Fakultesi nden mezun oldu Askerligini 1957 59 yillari arasinda yaptiktan sonra tamir ve kontrol elemani olarak Kadikoy vapur iskelesinin yapiminda calisti Gorevinden istifa ettikten sonra Istanbul Devlet Muhendislik ve Mimarlik Akademisi simdiki Yildiz Teknik Universitesi Insaat Bolumu nde ogretim uyesi oldu 1975 te docent olan Atay Topografya adli bir de mesleki kitap yazdi Cesitli dergi ve gazetelerde makale ve soylesileri yayimlandi Oguz Atay Tutunamayanlar in 1971 72 de yayimlanmasindan sonra onemli bir tartismanin odak noktasi oldu Bu romaniyla 1970 nu kazandi Roman Oguz Atay in 20 olum yildonumu olan 1997 yilinda UNESCO tarafindan 20 yuzyil Turk edebiyatinin en seckin eseri olarak secilmistir Turk edebiyatinin en onemli eserlerinden biri olan Tutunamayanlar elestirmen Berna Moran tarafindan hem soyledikleri hem de soyleyis bicimiyle bir baskaldiri olarak nitelendirilmistir Moran a gore Tutunamayanlar daki edebi yetkinlik Turk romanini cagdas roman anlayisiyla ayni hizaya getirmis ve ona cok sey kazandirmistir Atay in buyuk etki yaratan eseri Tutunamayanlar i 1973 te yayimladigi Tehlikeli Oyunlar adli ikinci romani izlemistir Hikayelerini Korkuyu Beklerken basligi altinda toplayan Atay 1911 1967 yillari arasinda yasamis ve ayni zamanda hocasi olan Prof Mustafa Inan in hayatini konu edinen Bir Bilim Adaminin Romani ni 1975 yilinda yayimlamistir 1973 yilinda yayimlanan Oyunlarla Yasayanlar adli oyunu Devlet Tiyatrosu nda sahnelenmistir Atay beyninde cikan habis bir tumor nedeniyle buyuk projesi Turkiye nin Ruhu nu yazamadan 13 Aralik 1977 de arkadasi Altay Gunduz un Mecidiyekoy deki evinde hayatini kaybetmistir Atay Edirnekapi Mezarligi Sakiz Agaci mevkiine defnedildi Oldukten sonra 1987 de 1998 de ise Eylembilim adli kitaplari yayimlanmistir Sagliginda hicbir kitabi ikinci baski bile yapamayan Atay in kitaplari olumunden sonra buyuk ilgi gordu ve defalarca basildi Yildiz Ecevit in hazirladigi Oguz Atay biyografisi Ben Buradayim Oguz Atay in Biyografik ve Kurmaca Dunyasi 2005 yilinda yayinlandi Korkuyu Beklerken eseri 2008 yilinda Oteki Tiyatro tarafindan tiyatro oyunu olarak sahnelenmistir Tehlikeli Oyunlar romani 2009 yilinda Seyyar Sahne tarafindan ayni adla tiyatro oyunu olarak uyarlanarak sahnelenmeye baslanmis ve halen sahnelenmektedir Bir Bilim Adaminin Romani adli biyografik eseri de 2012 yilinda Bir Bilim Adaminin Oyunu Mustafa Inan adiyla Te Sahne tarafindan tiyatroya uyarlanarak sahnelenmeye baslanmistir Eserlerinde dusle gercegin birbirine karismasi ustkurmacanin kurgunun ana ilkesi olmasi Oguz Atay i postmodernist roman kategorisinde eser veren ilk Turk yazar yapmistir Oguz Atay ozellikle Tutunamayanlar romaninda modern sehir yasami icinde bireyin yasadigi yalnizligi toplumdan kopuslari ve toplumsal ahlaka kaliplasmis dusuncelere yabancilasan tutunamayan bireylerin ic dunyasini anlatir Yapitlari elestiri mizah ve ironi barindirir Kastamonu Valiligi kendisi adina 2007 yilindan beri Oguz Atay Edebiyat Odulleri vermektedir Yayimlanmis eserleriTutunamayanlar 1972 Tehlikeli Oyunlar 1973 Bir Bilim Adaminin Romani 1975 Korkuyu Beklerken 1975 Oyunlarla Yasayanlar 1975 1987 olumunden sonra Eylembilim 1998 olumunden sonra Hakkinda yazilan elestiri kitaplari ve makalelerOguz Atay Sozlugu Holden KItap 2021 ISBN 9786057489470 Olulerle Konusmak Shakespeare den Joyce a Tutunamayanlar da Edebi Miras Meselesi Iletisim Yayinlari 2016 ISBN 978 975 051 971 0 Turk Romaninda Postmodernist Acilimlar Yildiz Ecevit Iletisim Yayinlari 2001 Istanbul ISBN 978 975 470 875 2 Ben Buradayim Oguz Atay in Biyografik ve Kurmaca Dunyasi Yildiz Ecevit Iletisim Yayinlari 2005 Istanbul ISBN 978 975 05 0321 4 Oguz Atay a Armagan Turk Edebiyatinin Oyun Bozan i yayina hazirlayan Handan Inci Iletisim Yayinlari Istanbul 2007 Nabokov dan Oguz Atay a Tutunamayanlar da Solgun Ates Izleri Ramazan Gulendam Bahadir Surelli Varlik 1151 31 37 2003 Yapitlari ve Yasamiyla Oguz Atay 25 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hasan Uygun Mavi Melek sayi 44 05 02 2010 Korkuyu Beklerken Gelenler Oguz Atay Oykuleri Uzerine Yazilar 1 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde derleyen Hilmi Tezgor Oguz Atay Romandaki dusunce 6 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Feridun Andac edebiyathaber net 1 Aralik 2015 Oguz Atay in Dunyasi Tatjana Seyppel Iletisim Yayinlari 1989 Istanbul Oguz Atay da Aydin Olgusu Yildiz Ecevit Ara Yayincilik 1989 Gelecegi Elinden Alinan Adam Oguz Atay Sefa Kaplan Dogan Kitap 2014 Yer Degistiren Golge Nurdan Gurbilek Metis Yayinlari 1995 Oguz Atay Icin Bir Sempozyum Handan Inci Elif Turker Iletisim Yayinlari 2009 Istanbul 13 14 Aralik 2007 tarihlerindeki sempozyumun genisletilmis basimi BelgeselNilgun Eroglu Maktav in yonettigi Hayat Bir Oyundur adli 2002 TRT yapimi bir belgesel bulunmaktadir Dis baglantilarOguz Atay in 86 inci dogum gunu vesilesiyle Google in hazirladigi DoodleAyrica bakinizMEB 100 Turk edebiyatcisi listesiKaynakcaVikisoz de Oguz Atay ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Oguz Atay la Tutunamayanlar Uzerine 28 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pakize Kutlu nun Oguz Atay la Yeni Ortam dergisi icin yaptigi 30 Eylul 1972 tarihli roportaji Nabokov dan Oguz Atay a Tutunamayanlar da Solgun Ates Izleri Gulendam Ramazan Surelli Bahadir Varlik 1151 31 37 2003 11 maddeyle unutulmaz yazar Oguz Atay CNN Turk 13 Aralik 2018 Erisim tarihi 12 Ekim 2020 http otekitiyatro com index php 2015 10 01 korkuyu beklerken 2008 2009 olu kirik baglanti Ben Buradayim Oguz Atay in Biyografik ve Kurmaca Dunyasi Yildiz Ecevit Iletisim Yayinlari 2005 Istanbul CNN Turk 20 Aralik 2008 14 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi TRT Arsiv 13 Aralik 2019 13 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi