Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur.Aralık 2023) ( |
Ophrys tenthredinifera, salepgiller (Orchidaceae) familyasına ait daha çok Akdeniz'de görülen bir orkide türü.
Böcek salebi | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ophrys tenthredinifera | |||||||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||||||
Ophrys tenthredinifera Willd., Sp. Pl. 4: 67 (1805). |
Adlandırma
Latince tenthredinifera ('tenthredo taşıyan') bilim adı, çiçeğinin Tenthredinidae familyasından zar kanatlılara (Hymenoptera) benzetilmesi dolayısıyladır.
Morfoloji
Dik gövdeli 10–40 cm boyunda çok yıllık yumrulu bir bitkidir. Taban ve gövde yapraklar benzer olup yumurtamsı-mızrak biçimindedir.
3 ila 10 arasında çiçek görülür. Çiçek örtüsü segmentleri morumsu veya morumsu menekşe rengindedir, nadiren beyazdır. Dış yanı 6–12 mm uzunluğunda geniş yumurtamsı, tüysüz, dış bükey; iç tarafı genellikle dış yanının 1/3 kadar, geniş üçgen biçiminde kabarcıklı-kadifemsidir. Alttaki çiçek örtüsü segmentleri ters yumurtamsı kare veya yelpaze biçiminde dış bükey nadiren dikdörtgen biçiminde girintili veya belirsiz 3 loplu, morumsu kahverengi, kadifemsidir; kenar kısmı sık tüylü, uzantısı tüysüz, kısadır; tabandaki kabartı göze çarpar.
Genel özellikleri
Bu orkide türü yeterli besin sağlamak amacıyla toprakta bulunan bir mantar türüyle ortak yaşam içerisindedir. Çiçekler, dişi feromona benzer bir koku yayarak erkek böcekleri kendine çeker böylece tozlaşma sağlanmış olur. Toz haline getirilmiş yumrularından salep elde edilir. Salep çok besleyicidir; sıcak içecek olarak tüketilir; bunun yanı sıra tahıllarda veya ekmek yapımında kullanılır. Salep üretmek için çiçeklenme ve tohum dökümü akabinde yumrular hasat edilmelidir.
Dağılımı
Ophrys tenthredinifera, Portekiz, İspanya, Fransa, İtalya, Yunanistan, Türkiye, Kuzey Afrika ve birkaç Akdeniz adasındaki 0–1200 m yükseltilerde bulunur.
Türkiye'de Çanakkale, İzmir, Muğla, Aydın, Antalya, Hatay yörelerinde bulunur.
Yetiştirme
Drenaji iyi, düşük verimlikteki topraklarda ve yarı gölge şartlarda yetişir. Bitkiyle ortak yaşam halinde olan mantarlar gübreleme ve mantar ilaçlarının kullanıma ya da bir yerden başka bir yere nakledilmesi sırasında ölür. Bu yüzden bitki çoğu kez tohumla üretim yöntemiyle çoğaltılır. Ayrıca çiçeklenme dönemi sonunda bölümlere ayırma metoduyla yeni bitkicikler elde edilebilir. Serin iklim şartlarında iyi yetişir ancak soğuğa dayanıklı değildir.
Doğal melezleri
- (O. spruneri × O. tenthredinifera) (Girit)
- (O. passionis × O. tenthredinifera) (İspanya)
- (O. iricolor × O. lutea × O. tenthredinifera). (Kuzey Afrika)
- (O. promontorii × O. tenthredinifera) (İtalya)
- (O. bertoloniiformis × O. tenthredinifera) (Fransa)
- (O. ferrum-equinum × O. tenthredinifera) (Yunanistan)
- (O. sphegodes × O. tenthredinifera) (İtalya ve Sicilya)
- (O. tenthredinifera × O. vernixia subsp. ciliata) (Balear Adaları).
- (O. betolonii × O. tenthredinifera) (Fransa)
- (O. arachniiformis × O. tenthredinifera) (Fransa)
- (O. iricolor × O. tenthredinifera) (Kuzey Afrika)
- (O. bertolonii × O. incubacea × O. tenthredinifera) (İtalya)
- (O. incubacea × O. tenthredinifera) (İtalya)
- (O. holosericea subsp. fuciflora × O. tenthredinifera) (İtalya)
- (O. argolica × O. tenthredinifera) (Yunanistan)
- (O. biscutella × O. tenthredinifera) (İtalya)
- (O. scolopax × O. tenthredinifera) (Kuzey Afrika)
- (O. lutea × O. tentherdiniffera) (İtalya)
- (O. exaltata × O. tenthredinifera) (Fransa)
- (O. exaltata × O. tenthredinifera) (Sicilya)
- (O. fusca × O. tenthredinifera). (İtalya)
- (O. lucis × O. tenthredinifera) (Doğu Ege Adaları)
- (O. bombyliflora × O. tenthredinifera) (Akdeniz)
- (O. bertolonii × O. tenthredinifera) (Güney Avrupa)
- (O. annae × O. tenthredinifera) (Fransa)
Resim galerisi
Kaynakça
- www.herbarium.rdg.ac.uk18 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.wikia.com10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Aralik 2023 Ophrys tenthredinifera salepgiller Orchidaceae familyasina ait daha cok Akdeniz de gorulen bir orkide turu Bocek salebiOphrys tenthrediniferaBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube Sinif LiliopsidaTakim AsparagalesFamilya OrchidaceaeAlt familya OrchidoideaeOymak OrchideaeAlt oymak OrchidinaeCins OphrysTur O tenthrediniferaIkili adlandirmaOphrys tenthrediniferaWilld Sp Pl 4 67 1805 AdlandirmaLatince tenthredinifera tenthredo tasiyan bilim adi ciceginin Tenthredinidae familyasindan zar kanatlilara Hymenoptera benzetilmesi dolayisiyladir MorfolojiDik govdeli 10 40 cm boyunda cok yillik yumrulu bir bitkidir Taban ve govde yapraklar benzer olup yumurtamsi mizrak bicimindedir 3 ila 10 arasinda cicek gorulur Cicek ortusu segmentleri morumsu veya morumsu menekse rengindedir nadiren beyazdir Dis yani 6 12 mm uzunlugunda genis yumurtamsi tuysuz dis bukey ic tarafi genellikle dis yaninin 1 3 kadar genis ucgen biciminde kabarcikli kadifemsidir Alttaki cicek ortusu segmentleri ters yumurtamsi kare veya yelpaze biciminde dis bukey nadiren dikdortgen biciminde girintili veya belirsiz 3 loplu morumsu kahverengi kadifemsidir kenar kismi sik tuylu uzantisi tuysuz kisadir tabandaki kabarti goze carpar Genel ozellikleriBu orkide turu yeterli besin saglamak amaciyla toprakta bulunan bir mantar turuyle ortak yasam icerisindedir Cicekler disi feromona benzer bir koku yayarak erkek bocekleri kendine ceker boylece tozlasma saglanmis olur Toz haline getirilmis yumrularindan salep elde edilir Salep cok besleyicidir sicak icecek olarak tuketilir bunun yani sira tahillarda veya ekmek yapiminda kullanilir Salep uretmek icin ciceklenme ve tohum dokumu akabinde yumrular hasat edilmelidir DagilimiOphrys tenthredinifera Portekiz Ispanya Fransa Italya Yunanistan Turkiye Kuzey Afrika ve birkac Akdeniz adasindaki 0 1200 m yukseltilerde bulunur Turkiye de Canakkale Izmir Mugla Aydin Antalya Hatay yorelerinde bulunur YetistirmeDrenaji iyi dusuk verimlikteki topraklarda ve yari golge sartlarda yetisir Bitkiyle ortak yasam halinde olan mantarlar gubreleme ve mantar ilaclarinin kullanima ya da bir yerden baska bir yere nakledilmesi sirasinda olur Bu yuzden bitki cogu kez tohumla uretim yontemiyle cogaltilir Ayrica ciceklenme donemi sonunda bolumlere ayirma metoduyla yeni bitkicikler elde edilebilir Serin iklim sartlarinda iyi yetisir ancak soguga dayanikli degildir Dogal melezleri O spruneri O tenthredinifera Girit O passionis O tenthredinifera Ispanya O iricolor O lutea O tenthredinifera Kuzey Afrika O promontorii O tenthredinifera Italya O bertoloniiformis O tenthredinifera Fransa O ferrum equinum O tenthredinifera Yunanistan O sphegodes O tenthredinifera Italya ve Sicilya O tenthredinifera O vernixia subsp ciliata Balear Adalari O betolonii O tenthredinifera Fransa O arachniiformis O tenthredinifera Fransa O iricolor O tenthredinifera Kuzey Afrika O bertolonii O incubacea O tenthredinifera Italya O incubacea O tenthredinifera Italya O holosericea subsp fuciflora O tenthredinifera Italya O argolica O tenthredinifera Yunanistan O biscutella O tenthredinifera Italya O scolopax O tenthredinifera Kuzey Afrika O lutea O tentherdiniffera Italya O exaltata O tenthredinifera Fransa O exaltata O tenthredinifera Sicilya O fusca O tenthredinifera Italya O lucis O tenthredinifera Dogu Ege Adalari O bombyliflora O tenthredinifera Akdeniz O bertolonii O tenthredinifera Guney Avrupa O annae O tenthredinifera Fransa Resim galerisiPortekiz Algarve Portekiz Algarve Portekiz Algarve Ispanya Cartagena Ispanya Mallorca Ispanya Mallorca Ispanya Mallorca Ispanya Mallorca Ispanya Mallorca Ispanya Mallorca Italya Sicilya Italya Sicilya Kaynakcawww herbarium rdg ac uk18 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde www wikia com10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde