Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İnsan vücudunun gelişimi, döllenmeden olgunluğa kadar olan büyüme sürecidir. Süreç, bir dişinin yumurtalığından salınan bir yumurtanın, bir erkekten gelen bir sperm hücresinin döllemesi ile başlar. Ortaya çıkan zigot, mitoz ve hücre farklılaşması yoluyla gelişir ve ortaya çıkan embriyo daha sonra rahim içinde implante olur. Doğumdan sonra büyüme ve gelişme devam eder ve genetik, hormonal, çevresel ve diğer faktörlerden etkilenerek hem fiziksel hem de psikolojik bir gelişme gözlenir. Bu, yaşam boyunca devam eder: çocuklukta ve ergenlikten yetişkinliğe.
İnsan vücudunun gelişimi aşamaları gamet, zigot, , fetüs, bebek, yeni yürüyen, çocuk, ergenlik öncesi, ergen, genç erişkin, orta yaş, ileri yaş aşamalarıdır.
Doğumdan önce
Doğum öncesi gelişim, gebelik sırasında bir zigotun daha sonra bir embriyonun ve ardından bir fetüsün geliştiği süreçtir. Doğum öncesi gelişim, döllenme ve zigot oluşumu ile başlar; embriyonik gelişimin ilk aşamasıdır ve doğuma kadar devam eder.
Döllenme
Döllenme, sperm yumurta zarına başarılı bir şekilde girdiğinde gerçekleşir. Spermin kromozomları, benzersiz bir genom oluşturmak için yumurtaya geçirilir. Yumurta bir zigot haline gelir ve embriyonik gelişimin germinal aşaması başlar. Germinal aşama, döllenmeden erken embriyonun gelişimine ve implantasyona kadar geçen süreyi ifade eder. Germinal evre, gebeliğin yaklaşık 10. gününde sona erer.
Embriyonik gelişimin dört aşaması vardır: morula aşaması, blastula aşaması, gastrula aşaması ve neurula aşaması. İmplantasyondan önce embriyo, zona pellucida adı verilen bir protein kabuğunda kalır ve bölünme adı verilen bir dizi hızlı mitotik hücre bölünmesinden geçer. Döllenmeden bir hafta sonra embriyo hala büyümemiştir, ancak zona pellucidadan çıkar ve annenin rahmine yapışır. İnsanlarda embriyo, doğum öncesi gelişimin sonraki aşamalarında fetüs olarak adlandırılır. Embriyodan fetüse geçiş, döllenmeden 8 hafta sonra meydana gelir. Embriyo ile karşılaştırıldığında, fetüs daha tanınabilir dış özelliklere ve giderek gelişen bir dizi iç organa sahiptir.
Doğumdan sonra
Bebeklik ve çocukluk
Çocukluk, doğumdan ergenliğe kadar uzanan yaş aralığıdır. Çeşitli çocukluk faktörleri bir kişinin davranışlarını etkileyebilir.
Tanner aşamaları, bir çocuğun yaşını fiziksel gelişime dayalı olarak yaklaşık olarak değerlendirmek için kullanılabilir.
Ergenlik
Ergenlik, bir çocuğun vücudunun olgunlaşarak cinsel üreme yeteneğine sahip yetişkin bir vücuda dönüştüğü fiziksel ve psikolojik değişiklikler sürecidir. Beyinden gonadlara (kızlarda yumurtalıklara, bir erkekte ise testislere) giden hormonal sinyallerle başlatılır. Sinyallere yanıt olarak gonadlar; beynin, kemiklerin, kasların, kanın, cildin, saçın, göğüslerin ve cinsel organların büyümesini, işlevini ve dönüşümünü uyaran hormonlar üretir. Fiziksel büyüme (boy ve kilo) ergenliğin ilk dönemlerinde hızlanır. Bu dönemde mitoz bölünme de yüksek hızdadır. Ortalama olarak, kızlar 10-11 yaşlarında ergenliğe başlar ve 15-17 yaşlarında ergenliğe son verir; erkekler 11-12 yaşlarında başlar ve 16-17 yaşlarında biter. Kızlar için ergenliğin erişme noktası menarş, yani ortalama olarak 12-13 yaşları arasında ilk kez meydana gelen menstrüasyonun başlangıcıdır. Erkeklerde ise ortalama 13 yaşında gerçekleşen ilk boşalmadır. 21. yüzyılda çocukların, özellikle kızların ergenliğe erişme yaşı, 19. yüzyıla göre daha düşüktür. Bu, hızlı vücut büyümesi, artan ağırlık ve yağ birikimi ile sonuçlanan gelişmiş beslenme veya zaman zaman gıda tüketimine veya diğer çevresel faktörlere bağlı olabilen ksenoöstrojenler gibi endokrin bozuculara maruz kalma dahil olmak üzere herhangi bir sayıda faktöre bağlı olabilir. Normalden daha erken başlayan ergenliğe erken ergenlik, normalden daha geç başlayan ergenliğe ise gecikmiş ergenlik denir.
Kaynakça
- ^ . Encyclopedia Britannica (İngilizce). 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020.
- ^ . Mosby's Medical Dictionary, 8th edition. Elsevier. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2013.
- ^ Principles of anatomy & physiology. 13th. Wiley. 2012. s. 1183. ISBN .
- ^ a b Macmillan Dictionary for Students Macmillan, Pan Ltd. (1981), page 173. Retrieved 2010-7-15.
- ^ Kail, RV; Cavanaugh JC. Human Development: A Lifespan View (5.5yıl=2010 bas.). Cengage Learning. s. 296. ISBN . 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2014.
- ^ "For girls, puberty begins around 10 or 11 years of age and ends around age 16. Boys enter puberty later than girls-usually around 12 years of age-and it lasts until around age 16 or 17." "Teenage Growth & Development: 11 to 14 Years". /pamf.org. 5 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2013.
- ^ "Teenage Growth & Development: 15 to 17 Years". /pamf.org. 17 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2013.
- ^ . University of Maryland. 24 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
- ^ Marshall (1986), pp. 176–177
- ^ (Tanner, 1990).
- ^ Anderson SE, Dallal GE, Must A (April 2003). "Relative weight and race influence average age at menarche: results from two nationally representative surveys of US girls studied 25 years apart". Pediatrics. 111 (4 Pt 1): 844-850. doi:10.1542/peds.111.4.844. (PMID) 12671122.
- ^ Al-Sahab B, Ardern CI, Hamadeh MJ, Tamim H (2010). "Age at menarche in Canada: results from the National Longitudinal Survey of Children & Youth". BMC Public Health. 10: 736. doi:10.1186/1471-2458-10-736. (PMC) 3001737 $2. (PMID) 21110899.
- ^ Hamilton-Fairley, Diana. "Obstetrics and Gynaecology" (PDF) (Second bas.). Blackwell Publishing. 9 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Kasım 2013.
- ^ (Jorgensen & Keiding 1991).
- ^ Alleyne, Richard (13 Haziran 2010). . The Daily Telegraph. Londra. 14 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Guillette EA, Conard C, Lares F, Aguilar MG, McLachlan J, Guillette LJ (March 2006). "Altered breast development in young girls from an agricultural environment". Environ. Health Perspect. 114 (3): 471-5. doi:10.1289/ehp.8280. (PMC) 1392245 $2. (PMID) 16507474.
- ^ Buck Louis GM, Gray LE, Marcus M, Ojeda SR, Pescovitz OH, Witchel SF, Sippell W, Abbott DH, Soto A, Tyl RW, Bourguignon JP, Skakkebaek NE, Swan SH, Golub MS, Wabitsch M, Toppari J, Euling SY (February 2008). "Environmental factors and puberty timing: expert panel research needs". . 121 Suppl 3: S192-207. doi:10.1542/peds.1813E
![image]()
. (PMID) 18245512. - ^ Mouritsen A, Aksglaede L, Sørensen K, Mogensen SS, Leffers H, Main KM, Frederiksen H, Andersson AM, Skakkebaek NE, Juul A (April 2010). "Hypothesis: exposure to endocrine-disrupting chemicals may interfere with timing of puberty". Int. J. Androl. 33 (2): 346-59. doi:10.1111/j.1365-2605.2010.01051.x. (PMID) 20487042.
İlgili maddeler
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Insan vucudunun gelisimi dollenmeden olgunluga kadar olan buyume surecidir Surec bir disinin yumurtaligindan salinan bir yumurtanin bir erkekten gelen bir sperm hucresinin dollemesi ile baslar Ortaya cikan zigot mitoz ve hucre farklilasmasi yoluyla gelisir ve ortaya cikan embriyo daha sonra rahim icinde implante olur Dogumdan sonra buyume ve gelisme devam eder ve genetik hormonal cevresel ve diger faktorlerden etkilenerek hem fiziksel hem de psikolojik bir gelisme gozlenir Bu yasam boyunca devam eder cocuklukta ve ergenlikten yetiskinlige Insan vucudunun gelisimi asamalari gamet zigot fetus bebek yeni yuruyen cocuk ergenlik oncesi ergen genc eriskin orta yas ileri yas asamalaridir Dogumdan onceDogum oncesi gelisim gebelik sirasinda bir zigotun daha sonra bir embriyonun ve ardindan bir fetusun gelistigi surectir Dogum oncesi gelisim dollenme ve zigot olusumu ile baslar embriyonik gelisimin ilk asamasidir ve doguma kadar devam eder Dollenme Yumurtayi dolleyen sperm Dollenme sperm yumurta zarina basarili bir sekilde girdiginde gerceklesir Spermin kromozomlari benzersiz bir genom olusturmak icin yumurtaya gecirilir Yumurta bir zigot haline gelir ve embriyonik gelisimin germinal asamasi baslar Germinal asama dollenmeden erken embriyonun gelisimine ve implantasyona kadar gecen sureyi ifade eder Germinal evre gebeligin yaklasik 10 gununde sona erer Embriyonik gelisimin dort asamasi vardir morula asamasi blastula asamasi gastrula asamasi ve neurula asamasi Implantasyondan once embriyo zona pellucida adi verilen bir protein kabugunda kalir ve bolunme adi verilen bir dizi hizli mitotik hucre bolunmesinden gecer Dollenmeden bir hafta sonra embriyo hala buyumemistir ancak zona pellucidadan cikar ve annenin rahmine yapisir Insanlarda embriyo dogum oncesi gelisimin sonraki asamalarinda fetus olarak adlandirilir Embriyodan fetuse gecis dollenmeden 8 hafta sonra meydana gelir Embriyo ile karsilastirildiginda fetus daha taninabilir dis ozelliklere ve giderek gelisen bir dizi ic organa sahiptir Dogumdan sonraBebeklik ve cocukluk Cocukluk dogumdan ergenlige kadar uzanan yas araligidir Cesitli cocukluk faktorleri bir kisinin davranislarini etkileyebilir Cocuk gelisiminde gelisim donemlerinin yaklasik taslagi Tanner asamalari bir cocugun yasini fiziksel gelisime dayali olarak yaklasik olarak degerlendirmek icin kullanilabilir Ergenlik Ergenlik bir cocugun vucudunun olgunlasarak cinsel ureme yetenegine sahip yetiskin bir vucuda donustugu fiziksel ve psikolojik degisiklikler surecidir Beyinden gonadlara kizlarda yumurtaliklara bir erkekte ise testislere giden hormonal sinyallerle baslatilir Sinyallere yanit olarak gonadlar beynin kemiklerin kaslarin kanin cildin sacin goguslerin ve cinsel organlarin buyumesini islevini ve donusumunu uyaran hormonlar uretir Fiziksel buyume boy ve kilo ergenligin ilk donemlerinde hizlanir Bu donemde mitoz bolunme de yuksek hizdadir Ortalama olarak kizlar 10 11 yaslarinda ergenlige baslar ve 15 17 yaslarinda ergenlige son verir erkekler 11 12 yaslarinda baslar ve 16 17 yaslarinda biter Kizlar icin ergenligin erisme noktasi menars yani ortalama olarak 12 13 yaslari arasinda ilk kez meydana gelen menstruasyonun baslangicidir Erkeklerde ise ortalama 13 yasinda gerceklesen ilk bosalmadir 21 yuzyilda cocuklarin ozellikle kizlarin ergenlige erisme yasi 19 yuzyila gore daha dusuktur Bu hizli vucut buyumesi artan agirlik ve yag birikimi ile sonuclanan gelismis beslenme veya zaman zaman gida tuketimine veya diger cevresel faktorlere bagli olabilen ksenoostrojenler gibi endokrin bozuculara maruz kalma dahil olmak uzere herhangi bir sayida faktore bagli olabilir Normalden daha erken baslayan ergenlige erken ergenlik normalden daha gec baslayan ergenlige ise gecikmis ergenlik denir Kaynakca Encyclopedia Britannica Ingilizce 31 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2020 Mosby s Medical Dictionary 8th edition Elsevier 28 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2013 Principles of anatomy amp physiology 13th Wiley 2012 s 1183 ISBN 978 0470 91777 0 a b Macmillan Dictionary for Students Macmillan Pan Ltd 1981 page 173 Retrieved 2010 7 15 Kail RV Cavanaugh JC Human Development A Lifespan View 5 5yil 2010 bas Cengage Learning s 296 ISBN 978 0495600374 12 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2014 For girls puberty begins around 10 or 11 years of age and ends around age 16 Boys enter puberty later than girls usually around 12 years of age and it lasts until around age 16 or 17 Teenage Growth amp Development 11 to 14 Years pamf org 5 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2013 Teenage Growth amp Development 15 to 17 Years pamf org 17 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2013 University of Maryland 24 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Aralik 2020 Marshall 1986 pp 176 177 Tanner 1990 Anderson SE Dallal GE Must A April 2003 Relative weight and race influence average age at menarche results from two nationally representative surveys of US girls studied 25 years apart Pediatrics 111 4 Pt 1 844 850 doi 10 1542 peds 111 4 844 PMID 12671122 Al Sahab B Ardern CI Hamadeh MJ Tamim H 2010 Age at menarche in Canada results from the National Longitudinal Survey of Children amp Youth BMC Public Health 10 736 doi 10 1186 1471 2458 10 736 PMC 3001737 2 PMID 21110899 Hamilton Fairley Diana Obstetrics and Gynaecology PDF Second bas Blackwell Publishing 9 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Kasim 2013 Jorgensen amp Keiding 1991 Alleyne Richard 13 Haziran 2010 The Daily Telegraph Londra 14 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Guillette EA Conard C Lares F Aguilar MG McLachlan J Guillette LJ March 2006 Altered breast development in young girls from an agricultural environment Environ Health Perspect 114 3 471 5 doi 10 1289 ehp 8280 PMC 1392245 2 PMID 16507474 Buck Louis GM Gray LE Marcus M Ojeda SR Pescovitz OH Witchel SF Sippell W Abbott DH Soto A Tyl RW Bourguignon JP Skakkebaek NE Swan SH Golub MS Wabitsch M Toppari J Euling SY February 2008 Environmental factors and puberty timing expert panel research needs 121 Suppl 3 S192 207 doi 10 1542 peds 1813E PMID 18245512 Mouritsen A Aksglaede L Sorensen K Mogensen SS Leffers H Main KM Frederiksen H Andersson AM Skakkebaek NE Juul A April 2010 Hypothesis exposure to endocrine disrupting chemicals may interfere with timing of puberty Int J Androl 33 2 346 59 doi 10 1111 j 1365 2605 2010 01051 x PMID 20487042 Ilgili maddelerHamilelik Cocuk dogurma Dil edinimi Insanin evrimi Cocuk gelisimi Insan uremesi Ergenlik donemi Menopoz Yaslanma Olum Baglanma teorisi Psikoseksuel gelisim Ureme sagligi Piaget teorisi