Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bayağı deniz papağanı (Fratercula arctica), dalıcımartıgiller (Alcidae) familyasından bir kuş türüdür. Başlıca olarak İzlanda ve Faroe Adaları'nda yaşayan deniz papağanları, Kanada, Kuzey Avrupa ve Arktik Daire gibi diğer bölgelerin de yerli canlısıdır.
| Bayağı deniz papağanı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 2.3) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Fratercula arctica Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||
Özellikleri
Bayağı deniz papağanı siyah-beyaz tüyleri, alaca renkli papağanımsı gagasıyla dikkat çeker. Gözlerinin çevresinde bulunan siyah desen, ona palyaçoya benzeyen bir görünüm kazandırır.
Gövde boyu yaklaşık 30 cm olup, 60 cm kanat aralığı ile yaklaşık bir güvercin büyüklüğündedir. Görece kalın bir başı ve kısa boynu ona tıknaz bir hava verir. Yetişkin bir deniz papağanı yaklaşık 500 gr ağırlığındadır. Alaca gaganın kuvvetli renkleri kışın solarken, aynı şekilde mercan kırmızı renkte perdeli ayakları da soluk sarı hal alır. Büyük kıkırdağımsı gaga kılıfı, yavru tüylerine sahip olduğu aşamada atılır ve yenisi çıkar. Genç kuşlar kırmızı çizgileri olan koyu gri bir gagaya sahiptir.
Kuşların uçuşu biraz hantal gözükse de buna rağmen göçmen kuşlardır ve kışın Güney Afrika'ya veya Yeni Zelanda 'ya kadar uçarlar. Kuluçka yerlerine geldiklerinde büyük sürüler oluşturarak karakteristik daireler çizerler ve denize kadar ilerleyerek mesela sardalya türü balıkları avlarlar. Bir deniz papağanının kanat çırpışı oldukça sessizdir. Bu esnada kuşlar 80 km/h kadar hızlara ulaşabilirler. Ancak bu, kısa kanatları daha çok dalmaya uygun olduğundan kuşlar için çok büyük güç sarfiyatı demektir.
Nüfus ve dağılım
Bayağı deniz papağanı kuluçka zamanı özellikle Kuzey Atlantik'te dağılım gösterir. Kuluçka bölgesi Güney-Kuzey istikametinde Bretanya'dan İzlanda ve Faroe Adaları üzerinden Spitzberg'e kadar uzanır. 19. yüzyılın sonlarına kadar hatta Helgoland'da birkaç kuluçka yeri bulunuyordu. Dünya çapında yaklaşık 15 milyon kuş nüfusu olduğu tahmin edilir. Kuluçka zamanı haricinde hayvanlar açık denizde yaşarlar ve tahminen seçtikleri partnerlerine ömür boyu sadık olarak kalırlar.
İzlanda nüfusu
Bu kuş İzlanda'da, özellikle 'da, Vík í Mýrdal'deki 'da, Yarımadası'nda bulunan 'un kayalıklarında ve Heimaey Adası'nda sıkça görülür. Yerliler, leziz ve hafif balık lezzetinde olan kuşları ağlarla yakalarlar. Diğer yandan, ağdan düşen genç civcivlere Heimaey'de çok iyi muamele edilir. Genç hayvanlar korunurlar. Önceleri bu kuşlar, kuşları yakalayan ama öldürmeyen özel köpeklerle avlanırlardı. Bu deniz papağanı avcısı köpeklerin, bu hayvanları avlamaya yatkın kılan çok sayıda anatomik özellikleri vardır. Deniz papağanı İzlanda'da gayriresmî olarak ülkenin arma yani sembol hayvanı olarak kabul edilir.
Faroe Adaları nüfusu
Faroe Adaları'nda yerlilerin Lundi diye adlandırdıkları kuş, İzlanda'da olduğu gibi aynı metotla yakalanır. Burada da milli lezzet olarak kabul edilir ve konservelerde satılır. Dik kayalıkların olduğu her yerde Lundi kolonileri bulunur. Özellikle iyi olarak en yakın mesafeden (ürkektir ve bir insanın yaklaşmasına yaklaşık 2 metreye kadar izin verir) Faroe'deki kuş cenneti Adası'nda gözlemlenebilir. Etileyici olan, tamamen gürültüsüz uçuşudur. Mykines kayalıklarındaki sürülerin iniş esnasında biraz beceriksiz olan kuşlarını, çevrede uçuşurken, tek bir ses duymadan görmek mümkündür.
- Faroe Adaları'nda deniz papağanı
-
![image]()
Deniz papağanı kolonisi Mykines (Faroe Adaları) -
![image]()
Mykines üzerinde deniz papağanı(Faroe Adaları) Haziran 2006 -
![image]()
Mykines üzerinde uçuşurlarken (Faroe Adaları) Haziran 2006
Diğer nüfuslar
Shetland Adaları'nda deniz papağanları Tammy Norie olarak adlandırılırlar.
İrlanda'nın batı sahilinin önlerinde bulunan küçük kayalık ada Skellig Michael'da da Haziran/Temmuz aylarında bir deniz papağanı kolonisi kuluçka yapar. İrlanda'da Puffins olarak adlandırılırlar. irlanda'nın diğer sahil ve adalarında da koloniler bulunur. Tam olarak puffin bu kuşun cins tanımlamasıdır ve deniz papağanı aslında İngilizcede atlantic puffin veya common puffin olarak geçer.
İskoçya'da deniz papağanları ülke açıklarındaki birçok yerleşim olmayan adada (örn. veya ve) kısmen büyük sayılar halinde (Isle of May'de 40.000 çift civarı) yuva kurarlar. Yine de Büyük Britanya'nın en büyük kolonisi uzakta bulunan Hebridler'in batısındaki ada grubu St Kilda 'dadır. Ana karada da zor ulaşılan sahil kesimlerde ('daki veya 'deki ) bulunurlar.
İngiltere'nin kuzeydoğusunda 'a yakın 'nda büyük bir deniz papağanı kolonisi vardır. Ayrıca Isle of Man ve Kanarya Adaları'nı mesken edinmiş koloniler de mevcuttur.
Pembrokeshire sahilleri önündeki adalarda, en başta olmak üzere düzenli olarak yuva yaparlar.
Bretagne'de küçük bir nüfus, Sept Iles önlerindeki Perros Guirec şehrinde tek bir hat üzerinde yoğunlaşmıştır.
Atlas Okyanusu'nun diğer yanında Newfoundland ve Labrador'da „Puffin“ resmî bir semboldür.
Batı Norveç'in Adası'nda yaklaşık 100.000 çift deniz papağanı bulunur ki bu İskandinavya'nın en güneydeki kolonisidir. Diğer kuluçka kolonileri, en başta , Lofoten Adaları ve Varanger Yarımadası 'ndadır.
Björnöya, Jan Mayen ve küçük koloniler halinde Grönland, ayrıca Newfoundland, Yeni İskoçya, ABD eyaleti Maine'e kadar olan bazı diğer yerler de deniz papağanlarının yuva kuruduğu yerler arasındadır.
Beslenme
Deniz papağanları iyi dalgıçlar olup, genelde genç hayvanlara tarafından yakalanan sardalya türleri ve gibi balıklarla beslenirler. Yaşlı hayvanlar, zırhlarını güçlü gagaları ile sorunsuz kırabildikleri yengeçleri ve diğer kabukluları tercih ederler. Yavrular yuvayı terk ettikten sonra beslenilmezler ve yaşlı hayvanların yardımı olmadan kendi başlarına balık yakalamayı öğrenmek zorundadırlar. Deniz papağanları yakaladıkları balıkları, gagalarında çapraz olarak taşırlar ve böylece sudan çıkmak zorunda kalmadan avlarına devam edebilirler. Bu esnada balıklar, dil yardımıyla tüm gaga boyu on kadar balık ile doluncaya kadar üst gagaya doğru bastırılır.
Üreme
Deniz papağanları kuluçka toplulukları halinde yaşar ve doğal kavuklarda, genelde ise perdeli ayaklarının pençeleri ile çim toprak üzerinde kazıyarak kendi yaptıkları oyuk koridorlarda, tekli olarak kuluçka yaparlar. Çok sayıda ailenin bir giriş paylaştığı oyuk sistemleri, çapı yaklaşık 15 cm olan birkaç metre derinlikte olabilirler. Yuva, bir koridorun sonunda bulunur ve kazan şeklinde bir kovukla genişler. Bu kovukta kuru ot, bitki ve tüyler üzerinde yaklaşık 65 ile 70 mm kadar bir yumurta kuluçkalanır. Kuluçka süresi yaklaşık 35 gün kadar tutar ancak kısmen yumurta bırakıldıktan birkaç gün sonra başlar ve çok sakin geçer. Kuşlar bu süre boyunca kovuklarını pek terk etmezler. Bir kuluçka beraberliğinin işlevi, kendileri hiç yumurta bırakmayan genç kuşlar tarafından üstlenilen, bir nevi süt annelik görevi ile belirginleşir. Eğer bir anne, mesela av esnasında öldürülürse, kuluçkayı sürdürecek bir “yedek anne” anında devreye girer.
Son yıllarda yine de birçok kolonide (en başta Britanya Adaları ve Bretagne’de) civciv sayılarında dramatik bir gerileme tespit edilmiştir. Deniz papağanlarının ana avları kum yılan balıkları, denizlerin ısınmasıyla daha serin sulara çekildikleri için bu durum genelde iklim değişikliğinin etkileriyle ilişkilendirilir.
Dış bağlantılar
- Türle ilgili Almanca bilgiler15 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hayvan ansiklopedisi8 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Resimler
- Kuş adası Runde Norveç24 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- IUCN Kırmızı Listesi'nde Fratercula arctica22 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Çizimler
- Lundi-Cartoons von den Färöern21 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bayagi deniz papagani Fratercula arctica dalicimartigiller Alcidae familyasindan bir kus turudur Baslica olarak Izlanda ve Faroe Adalari nda yasayan deniz papaganlari Kanada Kuzey Avrupa ve Arktik Daire gibi diger bolgelerin de yerli canlisidir Bayagi deniz papagani source source track Korunma durumuAsgari endise altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim CharadriiformesFamilya AlcidaeCins FraterculaTur F arcticaIkili adlandirmaFratercula arcticaLinnaeus 1758Dagilimi source source source source source Bayagi deniz papaganiOzellikleriBayagi deniz papagani siyah beyaz tuyleri alaca renkli papaganimsi gagasiyla dikkat ceker Gozlerinin cevresinde bulunan siyah desen ona palyacoya benzeyen bir gorunum kazandirir Govde boyu yaklasik 30 cm olup 60 cm kanat araligi ile yaklasik bir guvercin buyuklugundedir Gorece kalin bir basi ve kisa boynu ona tiknaz bir hava verir Yetiskin bir deniz papagani yaklasik 500 gr agirligindadir Alaca gaganin kuvvetli renkleri kisin solarken ayni sekilde mercan kirmizi renkte perdeli ayaklari da soluk sari hal alir Buyuk kikirdagimsi gaga kilifi yavru tuylerine sahip oldugu asamada atilir ve yenisi cikar Genc kuslar kirmizi cizgileri olan koyu gri bir gagaya sahiptir Kuslarin ucusu biraz hantal gozukse de buna ragmen gocmen kuslardir ve kisin Guney Afrika ya veya Yeni Zelanda ya kadar ucarlar Kulucka yerlerine geldiklerinde buyuk suruler olusturarak karakteristik daireler cizerler ve denize kadar ilerleyerek mesela sardalya turu baliklari avlarlar Bir deniz papaganinin kanat cirpisi oldukca sessizdir Bu esnada kuslar 80 km h kadar hizlara ulasabilirler Ancak bu kisa kanatlari daha cok dalmaya uygun oldugundan kuslar icin cok buyuk guc sarfiyati demektir Nufus ve dagilimBayagi deniz papagani kulucka zamani ozellikle Kuzey Atlantik te dagilim gosterir Kulucka bolgesi Guney Kuzey istikametinde Bretanya dan Izlanda ve Faroe Adalari uzerinden Spitzberg e kadar uzanir 19 yuzyilin sonlarina kadar hatta Helgoland da birkac kulucka yeri bulunuyordu Dunya capinda yaklasik 15 milyon kus nufusu oldugu tahmin edilir Kulucka zamani haricinde hayvanlar acik denizde yasarlar ve tahminen sectikleri partnerlerine omur boyu sadik olarak kalirlar Izlanda nufusu Bu kus Izlanda da ozellikle da Vik i Myrdal deki da Yarimadasi nda bulunan un kayaliklarinda ve Heimaey Adasi nda sikca gorulur Yerliler leziz ve hafif balik lezzetinde olan kuslari aglarla yakalarlar Diger yandan agdan dusen genc civcivlere Heimaey de cok iyi muamele edilir Genc hayvanlar korunurlar Onceleri bu kuslar kuslari yakalayan ama oldurmeyen ozel kopeklerle avlanirlardi Bu deniz papagani avcisi kopeklerin bu hayvanlari avlamaya yatkin kilan cok sayida anatomik ozellikleri vardir Deniz papagani Izlanda da gayriresmi olarak ulkenin arma yani sembol hayvani olarak kabul edilir Faroe Adalari nufusu Faroe Adalari nda yerlilerin Lundi diye adlandirdiklari kus Izlanda da oldugu gibi ayni metotla yakalanir Burada da milli lezzet olarak kabul edilir ve konservelerde satilir Dik kayaliklarin oldugu her yerde Lundi kolonileri bulunur Ozellikle iyi olarak en yakin mesafeden urkektir ve bir insanin yaklasmasina yaklasik 2 metreye kadar izin verir Faroe deki kus cenneti Adasi nda gozlemlenebilir Etileyici olan tamamen gurultusuz ucusudur Mykines kayaliklarindaki surulerin inis esnasinda biraz beceriksiz olan kuslarini cevrede ucusurken tek bir ses duymadan gormek mumkundur Faroe Adalari nda deniz papagani Deniz papagani kolonisi Mykines Faroe Adalari Mykines uzerinde deniz papagani Faroe Adalari Haziran 2006 Mykines uzerinde ucusurlarken Faroe Adalari Haziran 2006Diger nufuslar Shetland Adalari nda deniz papaganlari Tammy Norie olarak adlandirilirlar Irlanda nin bati sahilinin onlerinde bulunan kucuk kayalik ada Skellig Michael da da Haziran Temmuz aylarinda bir deniz papagani kolonisi kulucka yapar Irlanda da Puffins olarak adlandirilirlar irlanda nin diger sahil ve adalarinda da koloniler bulunur Tam olarak puffin bu kusun cins tanimlamasidir ve deniz papagani aslinda Ingilizcede atlantic puffin veya common puffin olarak gecer Iskocya da deniz papaganlari ulke aciklarindaki bircok yerlesim olmayan adada orn veya ve kismen buyuk sayilar halinde Isle of May de 40 000 cift civari yuva kurarlar Yine de Buyuk Britanya nin en buyuk kolonisi uzakta bulunan Hebridler in batisindaki ada grubu St Kilda dadir Ana karada da zor ulasilan sahil kesimlerde daki veya deki bulunurlar Ingiltere nin kuzeydogusunda a yakin nda buyuk bir deniz papagani kolonisi vardir Ayrica Isle of Man ve Kanarya Adalari ni mesken edinmis koloniler de mevcuttur Pembrokeshire sahilleri onundeki adalarda en basta olmak uzere duzenli olarak yuva yaparlar Bretagne de kucuk bir nufus Sept Iles onlerindeki Perros Guirec sehrinde tek bir hat uzerinde yogunlasmistir Atlas Okyanusu nun diger yaninda Newfoundland ve Labrador da Puffin resmi bir semboldur Bati Norvec in Adasi nda yaklasik 100 000 cift deniz papagani bulunur ki bu Iskandinavya nin en guneydeki kolonisidir Diger kulucka kolonileri en basta Lofoten Adalari ve Varanger Yarimadasi ndadir Bjornoya Jan Mayen ve kucuk koloniler halinde Gronland ayrica Newfoundland Yeni Iskocya ABD eyaleti Maine e kadar olan bazi diger yerler de deniz papaganlarinin yuva kurudugu yerler arasindadir Cesitli adalardan deniz papaganlari Deniz papaganlari Deniz papagani Norvec in kus adasi Runde Deniz papaganlari Lofoten ssp grabae Museum specimenBeslenmeDeniz papaganlari iyi dalgiclar olup genelde genc hayvanlara tarafindan yakalanan sardalya turleri ve gibi baliklarla beslenirler Yasli hayvanlar zirhlarini guclu gagalari ile sorunsuz kirabildikleri yengecleri ve diger kabuklulari tercih ederler Yavrular yuvayi terk ettikten sonra beslenilmezler ve yasli hayvanlarin yardimi olmadan kendi baslarina balik yakalamayi ogrenmek zorundadirlar Deniz papaganlari yakaladiklari baliklari gagalarinda capraz olarak tasirlar ve boylece sudan cikmak zorunda kalmadan avlarina devam edebilirler Bu esnada baliklar dil yardimiyla tum gaga boyu on kadar balik ile doluncaya kadar ust gagaya dogru bastirilir UremeDeniz papaganlari kulucka topluluklari halinde yasar ve dogal kavuklarda genelde ise perdeli ayaklarinin penceleri ile cim toprak uzerinde kaziyarak kendi yaptiklari oyuk koridorlarda tekli olarak kulucka yaparlar Cok sayida ailenin bir giris paylastigi oyuk sistemleri capi yaklasik 15 cm olan birkac metre derinlikte olabilirler Yuva bir koridorun sonunda bulunur ve kazan seklinde bir kovukla genisler Bu kovukta kuru ot bitki ve tuyler uzerinde yaklasik 65 ile 70 mm kadar bir yumurta kuluckalanir Kulucka suresi yaklasik 35 gun kadar tutar ancak kismen yumurta birakildiktan birkac gun sonra baslar ve cok sakin gecer Kuslar bu sure boyunca kovuklarini pek terk etmezler Bir kulucka beraberliginin islevi kendileri hic yumurta birakmayan genc kuslar tarafindan ustlenilen bir nevi sut annelik gorevi ile belirginlesir Eger bir anne mesela av esnasinda oldurulurse kuluckayi surdurecek bir yedek anne aninda devreye girer Son yillarda yine de bircok kolonide en basta Britanya Adalari ve Bretagne de civciv sayilarinda dramatik bir gerileme tespit edilmistir Deniz papaganlarinin ana avlari kum yilan baliklari denizlerin isinmasiyla daha serin sulara cekildikleri icin bu durum genelde iklim degisikliginin etkileriyle iliskilendirilir Dis baglantilarTurle ilgili Almanca bilgiler15 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hayvan ansiklopedisi8 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Resimler Kus adasi Runde Norvec24 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde IUCN Kirmizi Listesi nde Fratercula arctica22 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cizimler Lundi Cartoons von den Faroern21 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde