Yukarı Tananalar ya da Yukarı Tanana Atabaskları (Yukarı Tananaca Kohtʼiin «ahali, mahâl sakinleri, meskûn olanlar»; İngilizce: Upper Tanana, Upper Tanana Athabascans, Upper Tanana Indians, Nabesna), Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesindeki Southeast Fairbanks Census Area sayım bölgesinin Tanana Nehri'nin (Tth’iitu’ Niign) yukarı kısımlarında ve Kanada'da Yukon topraklarında Beaver Creek yöresinde taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 300 kişilik etnik nüfustan 55 kadarı anadillerini konuşabiliyor.
| |
Toplam nüfus | |
---|---|
300 | |
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
Alaska | 300 |
Diller | |
Din | |
Kabileleri
Yukarı Tananalar 3-4 kabile (regional band) olarak yapılanır:
- Tetlin-Last Tetlin band — Batıda Tanakrosların Mansfeld-Kechumstuk band kabilesiyle, kuzeyde Hanlarla, güneyde Ahtnalarla komşudur. Doğusunda Lower Nabesna band kabilesi yer alır. Bu kabileden Yukarı Tananalar geçmişte Tetlin (Teetłaiy), Last Tetlin (Nah K’and), Tetlin Lake yörelerinde dağınık olarak yaşarlarken, günümüzde Tetlin'de yaşamaktadırlar.
- Lower Nabesna-Scottie Creek bands
- Lower Nabesna band — Batıda Tetlin-Last Tetlin band kabilesiyle, kuzeyde Hanlarla, güneyde Ahtnalarla komşudur. Doğusunda Scottie Creek band kabilesi yer alır. Bu kabileden Yukarı Tananalar geçmişte Northway, Jol, Nabesna Village, Gardiner Creek, Nabesna River (aşağı), Chisana River (aşağı) yörelerinde dağınık olarak yaşarlarken, günümüzde Northway'de yaşamaktadırlar.
- Scottie Creek band — Batıda Lower Nabesna band kabilesiyle, kuzeyde Hanlarla, güneyde Ahtnalarla komşudur. Doğusunda Kanada'da Kuzey Tuçonları yer alır. Bu kabileden Yukarı Tananalar geçmişte Scottie Creek yörelerinde dağınık olarak yaşarlarken, günümüzde Alaska'da Northway'de, Kanada'da ise Whitehorse ve Beaver Creek'te yaşamaktadırlar. Kanada'da federal olarak White River First Nations kabile hükûmeti olarak yapılanırlar.
- Upper Nabesna-Upper Chisana ya da Upper Chisana-Upper Nabesna band (kendilerince Ddhał Tot iin «among the mountain people») — Batıda Ahtnalarla, kuzeyde ise diğer Yukarı Tanana kabileleriyle komşudur. Doğusunda Kanada'da Güney Tuçonları yer alır. Bu kabileden Yukarı Tananalar geçmişte Nabesna, Nabesna River (yukarı), Chisana River (yukarı), Cross Creek (Nach'etay Cheeg), Chisana yörelerinde dağınık olarak yaşarlarken, günümüzde Alaska'da Northway, Mentasta, Chistochina'da yaşamaktadırlar.
Komşuluk
Alaska'da; kuzeybatıda Tanakroslarla, kuzeyde Hanlarla, güney ve güneybatıda Ahtnalarla komşudurlar. Kanada'da; kuzeydoğuda Kuzey Tuçonları, güneydoğuda ise Güney Tuçonlarıyla komşudur.
Yerleşimleri
Alaska'da:
- (Teełąy)
- Northway (K’ehtthiign)
Şirketleşme
Rus Amerikası döneminde ABD'nin Ruslarla birlikte idare ettiği Alaska'yı 1867 yılında Rus İmparatorluğundan satın almasından bu yana 100 yıldır çözülemeyen yerlilerinin (Eskimo ve Kızılderililerin) toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresinde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürülüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa olan Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (ANCSA) gereği kurulan Alaska Yerli Bölge Şirketlerinden Doyon, Limited (DOYON) yerli bölge şirketine bağlı 2 köy şirketi Koyukonlara aittir. Köy şirketleri topraklarının yüzey hakkına sahiptir, fakat bölge şirketleri hem köy şirketlerinin hakkına hem de toprakların yer altı hakkına sahiptir.
Yerli Köy Şirketi | Yerleşim |
---|---|
Northway Natives Inc. | Northway |
Tetlin Indian Reservation | Tetlin |
Tanana Chiefs Conference adlı kâr amacı gütmeyen konsorsiyumda temsil edilen Yukarı Tanana regional bandları:
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yukari Tananalar ya da Yukari Tanana Atabasklari Yukari Tananaca Kohtʼiin ahali mahal sakinleri meskun olanlar Ingilizce Upper Tanana Upper Tanana Athabascans Upper Tanana Indians Nabesna Amerika Birlesik Devletlerine bagli Alaska eyaletinin Ic Alaska cografi bolgesindeki Southeast Fairbanks Census Area sayim bolgesinin Tanana Nehri nin Tth iitu Niign yukari kisimlarinda ve Kanada da Yukon topraklarinda Beaver Creek yoresinde taygada yasayan sigin avlayan avci ve toplayici yari gocebe anasoylu onceleri animist ya da samanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarindan Kizilderili halki Alaska Yerli Dil Merkezine gore 300 kisilik etnik nufustan 55 kadari anadillerini konusabiliyor Yukari Tananalar Kohtʼiin 12 Yukari Tanana cografyasiToplam nufus300Onemli nufusa sahip bolgelerAlaska300DillerYukari Tananaca IngilizceDinHristiyanlik Animizm SamanizmKabileleriYukari Tananalar 3 4 kabile regional band olarak yapilanir Tetlin Last Tetlin band Batida Tanakroslarin Mansfeld Kechumstuk band kabilesiyle kuzeyde Hanlarla guneyde Ahtnalarla komsudur Dogusunda Lower Nabesna band kabilesi yer alir Bu kabileden Yukari Tananalar gecmiste Tetlin Teetlaiy Last Tetlin Nah K and Tetlin Lake yorelerinde daginik olarak yasarlarken gunumuzde Tetlin de yasamaktadirlar Lower Nabesna Scottie Creek bands Lower Nabesna band Batida Tetlin Last Tetlin band kabilesiyle kuzeyde Hanlarla guneyde Ahtnalarla komsudur Dogusunda Scottie Creek band kabilesi yer alir Bu kabileden Yukari Tananalar gecmiste Northway Jol Nabesna Village Gardiner Creek Nabesna River asagi Chisana River asagi yorelerinde daginik olarak yasarlarken gunumuzde Northway de yasamaktadirlar Scottie Creek band Batida Lower Nabesna band kabilesiyle kuzeyde Hanlarla guneyde Ahtnalarla komsudur Dogusunda Kanada da Kuzey Tuconlari yer alir Bu kabileden Yukari Tananalar gecmiste Scottie Creek yorelerinde daginik olarak yasarlarken gunumuzde Alaska da Northway de Kanada da ise Whitehorse ve Beaver Creek te yasamaktadirlar Kanada da federal olarak White River First Nations kabile hukumeti olarak yapilanirlar Upper Nabesna Upper Chisana ya da Upper Chisana Upper Nabesna band kendilerince Ddhal Tot iin among the mountain people Batida Ahtnalarla kuzeyde ise diger Yukari Tanana kabileleriyle komsudur Dogusunda Kanada da Guney Tuconlari yer alir Bu kabileden Yukari Tananalar gecmiste Nabesna Nabesna River yukari Chisana River yukari Cross Creek Nach etay Cheeg Chisana yorelerinde daginik olarak yasarlarken gunumuzde Alaska da Northway Mentasta Chistochina da yasamaktadirlar KomsulukAlaska da kuzeybatida Tanakroslarla kuzeyde Hanlarla guney ve guneybatida Ahtnalarla komsudurlar Kanada da kuzeydoguda Kuzey Tuconlari guneydoguda ise Guney Tuconlariyla komsudur YerlesimleriAlaska da Teelay Northway K ehtthiign SirketlesmeRus Amerikasi doneminde ABD nin Ruslarla birlikte idare ettigi Alaska yi 1867 yilinda Rus Imparatorlugundan satin almasindan bu yana 100 yildir cozulemeyen yerlilerinin Eskimo ve Kizilderililerin toprak taleplerini cozmek uzere ABD Kongresinde 18 Aralik 1971 tarihinde baskan Richard Nixon tarafindan imzalanarak yuruluge giren ve ABD tarihinin en buyuk toprak talebini karsilayan yasa olan Alaska Yerli Talepleri Cozumleme Yasasi ANCSA geregi kurulan Alaska Yerli Bolge Sirketlerinden Doyon Limited DOYON yerli bolge sirketine bagli 2 koy sirketi Koyukonlara aittir Koy sirketleri topraklarinin yuzey hakkina sahiptir fakat bolge sirketleri hem koy sirketlerinin hakkina hem de topraklarin yer alti hakkina sahiptir Yerli Koy Sirketi YerlesimNorthway Natives Inc NorthwayTetlin Indian Reservation Tetlin Tanana Chiefs Conference adli kar amaci gutmeyen konsorsiyumda temsil edilen Yukari Tanana regional bandlari Northway TetlinKaynakca a b 9 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2013 The Map of Indigeneous Peoples and Languages of Alaska 10 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2013