Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kara Dev Murad Paşa (d. 1611 - ö. 19 Ağustos 1655) IV. Mehmed saltanatında 21 Mayıs 1649 - 5 Ağustos 1650 ve 11 Mayıs 1655 - 19 Ağustos 1655 tarihleri arasında iki kez, toplam bir yıl, beş ay, yirmi dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
| Kara Dev Murad Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 11 Mayıs 1655 - 19 Ağustos 1655 | |
| Hükümdar | IV. Mehmed |
| Yerine geldiği | İbşir Mustafa Paşa |
| Yerine gelen | Ermeni Süleyman Paşa |
| Görev süresi 21 Mayıs 1649 - 19 Ağustos 1650 | |
| Hükümdar | IV. Mehmed |
| Yerine geldiği | Sofu Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | Melek Ahmed Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1610 İstanbul |
| Ölüm | 19 Ağustos 1655 Hama |
Hayatı
Arnavut asıllıdır. Devşirme olup I. Ahmed döneminde (1603-1617) yeniçeri ocağına alınmıştır. 1644'te'de kul kethüdası olmuştur. Bir grup yeniçeri ile yeniçeri ağasına vekaleten Girit'e göndermiştir. Burada Venediklilerle çarpışmalara katılıp bazı kalelerin alınmasında (özellikle Hanya) kahramanlık gösterip mühim rol oynamıştır. Bu nedenle 1645'te sekbanbaşı görevlerine yükselmiştir. Deli Hüseyin Paşa Girit serdarı iken bir dönem Hanya muhafızlığı görevi de verilmiştir. Sekbanbaşı iken yeniçeri ocağı işlerine çok karışması ile İstanbul'a dönünce azledilmiştir.
İstanbul'a döndüğünde Sultan I. İbrahim samur ve amber satın almak için özel samur vergisi ve amber vergisi toplatmaya başlamıştı. Bu vergileri vermek istemeyen Kara Murat Ağa kendisinden bu vergileri almaya gelen görevlileri
"Ben Girit'ten geldim. İnce perdaht barut ile yağlı kurşundan gayri nesnem yoktur. Samur ve amberin adını biz ilden ışıtırız, görmemişsiz"
diyerek kovduğu bildirilir. Bu olay İstanbul içinde yaygınca duyulmuş ve Sultan İbrahim'in hal edilmesine başlangıç olan 7 Ağustos 1648'de oraya çıkan yeniçeri ve ulema isyanı içinde Kara Murad Ağa önemli rol oynamıştır.
Çocuk yaşta IV. Mehmed tahta geçirildikten sonra, Aralık 1648'de Kara Murad Ağa Yeniçeri Ağası olmuştur. Bir müddet sonra sadrazam Sofu Mehmet Paşa ile Kara Murad Ağa'nın arası bozulmuştur. O yıl donanmanın Venediklilere mağlup olmasının kusuru sadrazama bağlandığı için Sofu Mehmet Paşa sadrazamlıktan azledilmiş ve kendisine vezirlik verilen Kara Murad Paşa 21 Mayıs 1648'de sadrazam olmuştur.
Kara Murad Paşa o dönemde çok sorunlarla dolu olan devletin içişleri ve dışişleri idaresini yürütecek eğitimde ve tecrübede değildi. Sadrazamlığının başlangıç döneminde devlet işlerini diğer ocak ağalarıyla ve kendi menfaatleri için çalışan diğer devlet ricali ile birlikte yürütmek zorunda kalmıştır. Uğraşmak zorunda kaldığı ilk sorun Celali ayaklanmacılarından olan Gürcü Abdunnebi'nin İstanbul'a yürüyüp ta Üsküdar'a kadar gelmesi olmuştur. Sadrazam'ın komutasında ocak ve kulluk güçleri Üsküdar'a geçirilmiş ve 17 Temmuz 1649'da yapılan bir çarpışmada Celali Gürcü Abdunnebi yenilip Anadolu'ya kaçmak zorunda kalmıştır. Sultan İbrahim'in tahttan indirilmesinde önemli rol oynayan Şeyhülislam (ve oğlu Galata kadısı Mehmet Çelebi)'nin servet toplamak için sayısız yolsuzluğu ve kendi menfaatleri için devlet işlerine karışmaları yaygınca dedikodu konusu olmaya başlamıştır. Bu baba-oğul zorla Hicaz'a hacca gönderilip İstanbul'dan uzaklaştırılarak bu soruna bir çare sağlanmıştır. 15 Ekim 1649'da ulufe alamayan sipahiler isyan etmişlerdir ve verilmesi gereken bu ulufelerin finansmanı için İstanbul ve Galata tüccarlarından avârız akçesi toplanarak bu ödemeler yapılmıştır. Divan toplantılarında ilmiye mensupları ile diğer vezirler arasında protokol sorunları yaşanıp bu toplantılar itiş kakış kavgalarına sahne olmuştur. Sadrazamın göreve getirilmesinde önemli rol oynamış olan Müneccimbaşı Hüseyin Efendi ise her türlü atamalara ve hatta elçi ilişkilerine karışmakta ve kendini halkın maslahatgüzarı olarak tanıtmaktaydı. Kara Mehmed Paşa çocuk İV. Mehmed'e gerçekte taht naibi olan büyükvalide Kösem Sultan'ın devamla desteklenmekte idi. Fakat bir müddet sonra sadrazam özellikle ocaklıların devlet işlerine karışmasından gayet tedirgin olmaya başlamıştır. Sadrazamlıkta gözü olan yeniçeri ağası Kara Çavuş Mustafa'nın küçük valide Turhan Sultan ile birlikte kendini öldürmek için komplo kurduğu söylentisini duyunca Kara Mehmed Paşa sadrazamlıktan ayrılmaya karar vermiştir. Taht naibi Büyük Valide Sultan'a ocaktan sadrazam yapılmamasını ve tam o srada Bağdat valisi olma tayini çıkan Melek Ahmet Paşa'yı sadrazamlığa tayin etmesini tavsiye etmiştir. Kendine de Budin valiliği görevi verilmesini rica etmiştir. Böylece Kara Murad Paşa birinci kez sadrazamlığından 19 Ağustos 1650'da istifa ederek ayrılmıştır.
İstifasından sonra Budin valisi tayin olunan Kara Murad Paşa 1653'te bu görevden ayrılarak İstanbul'a dönmüştür.
Aralık 1653'te Kara Murad Paşa kaptan-ı derya görevine getirilmiştir. Bu sırada Venedik donanması Osmanlıların Girit'e asker, donatım ve iaşe yardımı göndermesini önlemek için Çanakkale Boğazı'nı bloke etmekteydiler. Kara Murad Paşa komutanlığında Osmanlı donanması bu Venedik abluka filosuna hücum edip 6 saat süren bir deniz savaşı sonucunda Venediklileri mağlup edip onları ablukayı bırakıp çekilmeye mecbur etmiştir. Sonra Ege Denizi'ne açılan donanma Değirmenlik adası yanında daha ufak çaplı bir çarpışma ile Venedik filosunu yenmiştir. Donanma bir müddet Ege Deniz batı kıyılarında seyrettikten sonra iaşe ve asker ile yüklü gemilerle Girit'e gitmiştir. Burada Kara Murad Paşa Girit serdarı Deli Hüseyin Paşa ile görüşmüştür. Donanma yüzlerce esir ve esir alınan bazı Venedik gemileri ile birlikte 1 Kasım 1654'te İstanbul'a dönmüştür.
Bu sırada sadrazam olan İbşir Mustafa Paşa başarıları ile isim yapan kaptan-ı derya Kara Murad Paşa'yı büyük bir rakip olarak görmeye başlamıştır ve onu İstanbul'da uzaklaştırmak için tedbirler almaya girişmiştir. Bunlardan haberdar olan Kara Murat Paşa karşı tedbirler alarak İpşir Mustafa Paşa'yı görevden attırmaya çalışmaya başlamıştır. İlk olarak sipahi ocağı ilerigelenlerini kışkırtmış; Mart 1655'te sipahi lideri Kürt Mehmet Üsküdar'da bir ayaklanmaya başlamıştır. Kara Murad Paşa, kışkırtması ile ortaya çıkan bu olaylarla hiç ilgisi yokmuş gibi tavırlar almıştır. Mayıs'ta tüm kapıkulu askerleri Atmeydanı'nda toplanıp Sadrazam İbşir Mustafa Paşa'nın başını istemeye başlamışlardı. 11 Mayıs 1655'te istifa edip idam edilen İbşir Mustafa Paşa'nın yerine Kara Murad Paşa ikinci kez sadrazamlık görevine getirilmiştir.
Koca Murad Paşa ocaklıları bol para vaatleri ile isyana kışkırtmıştı. Fakat sadrazam olunca bu ekstra para vaatlerini karşılamak devlet hazinesinin imkânı olmadığını ve karşıladığı vaatlerden sonra da para isteklerinin durmadığını görmüştür. Diğer taraftan devamlı olarak dışarıdan devlet idaresine yapılan müdahalelerden de bıkkınlık getirmiştir. Bu nedenlerle bir yıl üç ay kadar süren ikinci kez sedaretinden de 19 Ağustos 1655'te istifa ederek ayrılmıştır.
İkinci kez sadrazamlığından istifa ettikten sonra kendisine Şam valiliği görevi verilmiştir. Oraya doğru Ağustos 1655'te hareket etmiştir. Fakat yolda Suriye'ye geldiği zaman humma hastalığına tutulmuştur. Hama şehrine geldiği zaman hayat gözlerini yummuştur. Ölümünde 44 yaşında bulunmaktaydı. Mezarı (günümüzde Suriye'de bulunan) Hama şehrinde İmamzâde Mehmed Paşa'nın yaptırdığı türbededir. Evvelce o türbenin yapıldığını işittiğinde "hınzır (domuz) defnedeyim" demişti.
Değerlendirme
Sicill-i Osmani'de şöyle değerlendirilmektedir:
Yeniçerilerin azmanlarından ve nüfuzlularından olup hafifliği ve içkisi olmasa, vakur olsaydı, zamanı uzardı. Zira heybet ve yüce himmet erbabından olup yıkıma hizmetten istidadı fazlaydı.
Uzunçarşılı'ya göre
Cesur ve iyi görüşlü idi. İcabında telakat-ı lisanı ile etrafını tahrike mahareti vardı. Her iki sadaretinde de aleyhine olan tehlikeli durumu görünce işin içinden sıyrılmasını bilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.397-398
- ^ a b c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.IV s.356 [1]
- ^ a b c d e Özcan, Abdülkadir, "Murad Paşa (Kara)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, C.2 s.253, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
- ^ a b Sakaoğlu, Necdet (1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak Yayınları s.265
- ^ Kara Murad Paşa'nın tecrübesiz, hatta safdil, devlet icraatına örnek olarak bir akıl hastası olan kadının komşu duvarında geceleri mumlar yandığını iddia etmesi dolayısıyla sadrazamın duvarı güçlükle yıktırtıp duvar altında define aratması Sakaoğlu tarafından gösterilir.
Dış bağlantılar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.397-398
- Özcan, Abdülkadir, "Murad Paşa (Kara)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlilar Ansiklopedisi, C.2 s.253, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.IV s.356 [2]
- Sakaoglu, Necdet (1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak Yayinlari
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, s.105-106.
- Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi,
- Yuce, Yaşar ve Sevim, Ali (1991) Türkiye Tarihi, İstanbul:AKDTYKTTK Yayınları,, C.III s. 103-104
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Sofu Mehmed Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 21 Mayıs 1649 - 19 Ağustos 1650 | Sonra gelen: Melek Ahmed Paşa |
| Önce gelen: İbşir Mustafa Paşa | Osmanlı Sadrazamı 11 Mayıs 1655 - 19 Ağustos 1655 | Sonra gelen: Ermeni Süleyman Paşa |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: Çavuşzade Mehmed Paşa | Kaptan-ı Derya Aralık 1653 - 29 Nisan 1655 | Sonra gelen: Dellak Mustafa Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kara Dev Murad Pasa d 1611 o 19 Agustos 1655 IV Mehmed saltanatinda 21 Mayis 1649 5 Agustos 1650 ve 11 Mayis 1655 19 Agustos 1655 tarihleri arasinda iki kez toplam bir yil bes ay yirmi dort gun sadrazamlik yapmis bir Osmanli devlet adamidir Kara Dev Murad PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 11 Mayis 1655 19 Agustos 1655Hukumdar IV MehmedYerine geldigi Ibsir Mustafa PasaYerine gelen Ermeni Suleyman PasaGorev suresi 21 Mayis 1649 19 Agustos 1650Hukumdar IV MehmedYerine geldigi Sofu Mehmed PasaYerine gelen Melek Ahmed PasaKisisel bilgilerDogum 1610 IstanbulOlum 19 Agustos 1655 HamaHayatiArnavut asillidir Devsirme olup I Ahmed doneminde 1603 1617 yeniceri ocagina alinmistir 1644 te de kul kethudasi olmustur Bir grup yeniceri ile yeniceri agasina vekaleten Girit e gondermistir Burada Venediklilerle carpismalara katilip bazi kalelerin alinmasinda ozellikle Hanya kahramanlik gosterip muhim rol oynamistir Bu nedenle 1645 te sekbanbasi gorevlerine yukselmistir Deli Huseyin Pasa Girit serdari iken bir donem Hanya muhafizligi gorevi de verilmistir Sekbanbasi iken yeniceri ocagi islerine cok karismasi ile Istanbul a donunce azledilmistir Istanbul a dondugunde Sultan I Ibrahim samur ve amber satin almak icin ozel samur vergisi ve amber vergisi toplatmaya baslamisti Bu vergileri vermek istemeyen Kara Murat Aga kendisinden bu vergileri almaya gelen gorevlileri Ben Girit ten geldim Ince perdaht barut ile yagli kursundan gayri nesnem yoktur Samur ve amberin adini biz ilden isitiriz gormemissiz diyerek kovdugu bildirilir Bu olay Istanbul icinde yayginca duyulmus ve Sultan Ibrahim in hal edilmesine baslangic olan 7 Agustos 1648 de oraya cikan yeniceri ve ulema isyani icinde Kara Murad Aga onemli rol oynamistir Cocuk yasta IV Mehmed tahta gecirildikten sonra Aralik 1648 de Kara Murad Aga Yeniceri Agasi olmustur Bir muddet sonra sadrazam Sofu Mehmet Pasa ile Kara Murad Aga nin arasi bozulmustur O yil donanmanin Venediklilere maglup olmasinin kusuru sadrazama baglandigi icin Sofu Mehmet Pasa sadrazamliktan azledilmis ve kendisine vezirlik verilen Kara Murad Pasa 21 Mayis 1648 de sadrazam olmustur Kara Murad Pasa o donemde cok sorunlarla dolu olan devletin icisleri ve disisleri idaresini yurutecek egitimde ve tecrubede degildi Sadrazamliginin baslangic doneminde devlet islerini diger ocak agalariyla ve kendi menfaatleri icin calisan diger devlet ricali ile birlikte yurutmek zorunda kalmistir Ugrasmak zorunda kaldigi ilk sorun Celali ayaklanmacilarindan olan Gurcu Abdunnebi nin Istanbul a yuruyup ta Uskudar a kadar gelmesi olmustur Sadrazam in komutasinda ocak ve kulluk gucleri Uskudar a gecirilmis ve 17 Temmuz 1649 da yapilan bir carpismada Celali Gurcu Abdunnebi yenilip Anadolu ya kacmak zorunda kalmistir Sultan Ibrahim in tahttan indirilmesinde onemli rol oynayan Seyhulislam ve oglu Galata kadisi Mehmet Celebi nin servet toplamak icin sayisiz yolsuzlugu ve kendi menfaatleri icin devlet islerine karismalari yayginca dedikodu konusu olmaya baslamistir Bu baba ogul zorla Hicaz a hacca gonderilip Istanbul dan uzaklastirilarak bu soruna bir care saglanmistir 15 Ekim 1649 da ulufe alamayan sipahiler isyan etmislerdir ve verilmesi gereken bu ulufelerin finansmani icin Istanbul ve Galata tuccarlarindan avariz akcesi toplanarak bu odemeler yapilmistir Divan toplantilarinda ilmiye mensuplari ile diger vezirler arasinda protokol sorunlari yasanip bu toplantilar itis kakis kavgalarina sahne olmustur Sadrazamin goreve getirilmesinde onemli rol oynamis olan Muneccimbasi Huseyin Efendi ise her turlu atamalara ve hatta elci iliskilerine karismakta ve kendini halkin maslahatguzari olarak tanitmaktaydi Kara Mehmed Pasa cocuk IV Mehmed e gercekte taht naibi olan buyukvalide Kosem Sultan in devamla desteklenmekte idi Fakat bir muddet sonra sadrazam ozellikle ocaklilarin devlet islerine karismasindan gayet tedirgin olmaya baslamistir Sadrazamlikta gozu olan yeniceri agasi Kara Cavus Mustafa nin kucuk valide Turhan Sultan ile birlikte kendini oldurmek icin komplo kurdugu soylentisini duyunca Kara Mehmed Pasa sadrazamliktan ayrilmaya karar vermistir Taht naibi Buyuk Valide Sultan a ocaktan sadrazam yapilmamasini ve tam o srada Bagdat valisi olma tayini cikan Melek Ahmet Pasa yi sadrazamliga tayin etmesini tavsiye etmistir Kendine de Budin valiligi gorevi verilmesini rica etmistir Boylece Kara Murad Pasa birinci kez sadrazamligindan 19 Agustos 1650 da istifa ederek ayrilmistir Istifasindan sonra Budin valisi tayin olunan Kara Murad Pasa 1653 te bu gorevden ayrilarak Istanbul a donmustur Aralik 1653 te Kara Murad Pasa kaptan i derya gorevine getirilmistir Bu sirada Venedik donanmasi Osmanlilarin Girit e asker donatim ve iase yardimi gondermesini onlemek icin Canakkale Bogazi ni bloke etmekteydiler Kara Murad Pasa komutanliginda Osmanli donanmasi bu Venedik abluka filosuna hucum edip 6 saat suren bir deniz savasi sonucunda Venediklileri maglup edip onlari ablukayi birakip cekilmeye mecbur etmistir Sonra Ege Denizi ne acilan donanma Degirmenlik adasi yaninda daha ufak capli bir carpisma ile Venedik filosunu yenmistir Donanma bir muddet Ege Deniz bati kiyilarinda seyrettikten sonra iase ve asker ile yuklu gemilerle Girit e gitmistir Burada Kara Murad Pasa Girit serdari Deli Huseyin Pasa ile gorusmustur Donanma yuzlerce esir ve esir alinan bazi Venedik gemileri ile birlikte 1 Kasim 1654 te Istanbul a donmustur Bu sirada sadrazam olan Ibsir Mustafa Pasa basarilari ile isim yapan kaptan i derya Kara Murad Pasa yi buyuk bir rakip olarak gormeye baslamistir ve onu Istanbul da uzaklastirmak icin tedbirler almaya girismistir Bunlardan haberdar olan Kara Murat Pasa karsi tedbirler alarak Ipsir Mustafa Pasa yi gorevden attirmaya calismaya baslamistir Ilk olarak sipahi ocagi ilerigelenlerini kiskirtmis Mart 1655 te sipahi lideri Kurt Mehmet Uskudar da bir ayaklanmaya baslamistir Kara Murad Pasa kiskirtmasi ile ortaya cikan bu olaylarla hic ilgisi yokmus gibi tavirlar almistir Mayis ta tum kapikulu askerleri Atmeydani nda toplanip Sadrazam Ibsir Mustafa Pasa nin basini istemeye baslamislardi 11 Mayis 1655 te istifa edip idam edilen Ibsir Mustafa Pasa nin yerine Kara Murad Pasa ikinci kez sadrazamlik gorevine getirilmistir Koca Murad Pasa ocaklilari bol para vaatleri ile isyana kiskirtmisti Fakat sadrazam olunca bu ekstra para vaatlerini karsilamak devlet hazinesinin imkani olmadigini ve karsiladigi vaatlerden sonra da para isteklerinin durmadigini gormustur Diger taraftan devamli olarak disaridan devlet idaresine yapilan mudahalelerden de bikkinlik getirmistir Bu nedenlerle bir yil uc ay kadar suren ikinci kez sedaretinden de 19 Agustos 1655 te istifa ederek ayrilmistir Ikinci kez sadrazamligindan istifa ettikten sonra kendisine Sam valiligi gorevi verilmistir Oraya dogru Agustos 1655 te hareket etmistir Fakat yolda Suriye ye geldigi zaman humma hastaligina tutulmustur Hama sehrine geldigi zaman hayat gozlerini yummustur Olumunde 44 yasinda bulunmaktaydi Mezari gunumuzde Suriye de bulunan Hama sehrinde Imamzade Mehmed Pasa nin yaptirdigi turbededir Evvelce o turbenin yapildigini isittiginde hinzir domuz defnedeyim demisti DegerlendirmeSicill i Osmani de soyle degerlendirilmektedir Yenicerilerin azmanlarindan ve nufuzlularindan olup hafifligi ve ickisi olmasa vakur olsaydi zamani uzardi Zira heybet ve yuce himmet erbabindan olup yikima hizmetten istidadi fazlaydi Uzuncarsili ya gore Cesur ve iyi goruslu idi Icabinda telakat i lisani ile etrafini tahrike mahareti vardi Her iki sadaretinde de aleyhine olan tehlikeli durumu gorunce isin icinden siyrilmasini bilmistir Kaynakca a b c d e f Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 397 398 a b c Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV s 356 1 a b c d e Ozcan Abdulkadir Murad Pasa Kara 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 2 s 253 Istanbul Yapi Kredi Kultur Yayincilik A S ISBN 975 08 0071 01 a b Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari ISBN 975 329 2996 s 265 Kara Murad Pasa nin tecrubesiz hatta safdil devlet icraatina ornek olarak bir akil hastasi olan kadinin komsu duvarinda geceleri mumlar yandigini iddia etmesi dolayisiyla sadrazamin duvari guclukle yiktirtip duvar altinda define aratmasi Sakaoglu tarafindan gosterilir Dis baglantilarUzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 397 398 Ozcan Abdulkadir Murad Pasa Kara 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 2 s 253 Istanbul Yapi Kredi Kultur Yayincilik A S ISBN 975 08 0071 01 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV s 356 2 Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari ISBN 975 329 2996 Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN978 975 254 278 5 s 105 106 Danismend Ismail Hami 2011 Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi 6 Cilt Istanbul Dogu Kutuphanesi ISBN 9789944397681 Yuce Yasar ve Sevim Ali 1991 Turkiye Tarihi Istanbul AKDTYKTTK Yayinlari C III s 103 104Siyasi goreviOnce gelen Sofu Mehmed Pasa Osmanli Sadrazami 21 Mayis 1649 19 Agustos 1650 Sonra gelen Melek Ahmed PasaOnce gelen Ibsir Mustafa Pasa Osmanli Sadrazami 11 Mayis 1655 19 Agustos 1655 Sonra gelen Ermeni Suleyman PasaAskeri goreviOnce gelen Cavuszade Mehmed Pasa Kaptan i Derya Aralik 1653 29 Nisan 1655 Sonra gelen Dellak Mustafa Pasa