Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Nisan 2023) |
Pyrrhon veya Firon MÖ 365-275 yılları arasında yaşamış olan kuşkuculuğun kurucusu ünlü Yunan düşünür. Abderalı Anaksarkhos'un öğrencisi olan Pyrrhon Elis'de öğretmenlik yaptı. Yaşamındaki en önemli olay, hocası ile İskender'in yanında Orta Asya'ya, Hindistan'a dek gitmiş ve buradan Doğu kültürü, Hint bilgeliğini öğrenmiş olmasıdır.
| Phyrrhon | |
|---|---|
 | |
| Tam adı | Phyrrhon |
| Doğumu | MÖ 365 Elis, Yunanistan |
| Ölümü | MÖ 275 |
| Çağı | Antik felsefe |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Kuşkuculuk |
Etkilendikleri | |
Etkiledikleri | |
İnsanın bilgiye ulaşmasının, görünüşleri aşıp, gerçekliğe erişmesinin olanaksız olduğunu savunan Phyrrhon, her görüş için lehte ve aleyhte aynı derecede güçlü olan kanıtlar bulunduğunu, bundan dolayı yapılması gereken en iyi şeyin hiçbir tarafa meyletmemek, bilgisizlik itirafında bulunmak, hiçbir şey söylememek, yargıyı askıya almak olduğunu söylemiştir. Buradan yola çıkılarak arzularımızı ve hislerimizi de yok etmemiz gerektiğiyle ilgili bir takım ahlaki sonuçlara da varılır.
Elisli Pyrrhon'a göre düşünce yararsızdır çünkü gereksiz tartışmalar ve bunların sonucu olarak da mutsuzluk doğurmaktadır. Pyrrhon'un öğrencisi Philuslu Timon bu şüpheciliğe kalıcı ve etkileyici bir ilke eklemektedir: Yapabileceğimiz tek şey düşünmeden ve karşı koymadan, doğa yasasına uymaktır.
Büyük İskender için yazmış olduğu bir şiir dışında, savunduğu kuşkuculuğun bir gereği olarak, yazılı hiçbir şey bırakmamıştır. Hiç yazmadığından dolayı düşünceleri öğrencileri vasıtasıyla günümüze ulaşmıştır.Aenesidemos, kuramsal yapısını düzenlemiştir. Bugün Pyrrhon hakkında bildiklerimiz Aenesidemos'un Phyrrhonca Konuşmalar, Sextus Empiricus'un Phyrrhonizmin Ana Hatları kitaplarına dayanmaktadır. Ayrıca, Pyrrhon'un görüşlerine öğrencisi olan Phliuslu Timon'un şiirlerinde de rastlanır. Diogenes Laertios da Ünlü Filozofların Yaşamları, Öğretileri ve Deyişleri adlı eserinde Pyrrhon'un dünya görüşünden bahsetmiştir.
Bu felsefi öğretinin, dünya görüşünün hayata yansıyan örneklerinden biri için herhangi bir konu ele alındığında; mesela Tanrı konusu ele alındığında bu öğretinin temsilcilerinden ve Pyrrhon hakkında bize bilgi veren Sextus Empricus bu felsefi öğreti kapsamında Tanrı konusunu şöyle ele alır:
Tanrı için tanım: Her şeyin yaratıcı gücü olmak-olan anlamında kullanır. Tanrı'nın bilinemeyeceğinden söz eder. Şöyle ki; ortaya 3 epistemolojik neden koymuştur. Bunlardan birincisi:
Tanrı'nın ne olduğu, ne' liği sorunu...
Birçok farklı Tanrı tanımı vardır.
Maddeden oluşur mu oluşmaz mı - neyden oluşur? Evrenin içinde mi dışında mı? Dünya işlerine karışır mı karışmaz mı? Tek mi çok mu? vb. birçok sorulabilecek sorular öğrenile bilmeyecek şeyler... Bunlar Tanrı'nın lehinde bir yere varılamayacak şeyler. Hangi Tanrıdan bahsediyoruz ve bu farklı Tanrı-tanımlarından hangisini/hangilerini nasıl, niçin, seçmeliyiz?
Bunun için bir kanıta ihtiyacımız var. Tanrı hakkında bir şeyden bahsedildiğinde kanıt dediğimiz şey artık sonsuz öteleme sorununa dönüşür. Çünkü ortaya konan her kanıt kendisi için de bir kanıta ihtiyaç duyacaktır. Bunu aşmanın, çözmenin tek yolu Tanrı'nın kendi kendisini aşikar, belirgin kılmasıdır. Fakat bugüne değin öyle olsaydı eğer bu kadar çok Tanrı-tanımı ve din zaten ortaya çıkmazdı. Nedenlerin ikincisi Tanrı'nın varlığı sorununu sunmuş olduk.
Son neden olarak üçüncüsü ise kötülük sorunudur.
Yeryüzünde neden kötülük vardır? Eğer Tanrı her şeyin nedeni, her şeye gücü yeten, her şeyi bilen, her şeye egemense yani her şeyin yaratıcı gücü olansa o zaman kötülük de ondandır. Tanrı dediğimiz kötülüğü de barındırandır. Eğer Tanrı yalnızca iyiliklerin nedeniyse, kötülükler ondan barınmıyorsa o zaman Tanrı izafiyet içeriyor demektir; her şeye hakim olamayan, her şeyin nedeni olamayan, her şeye gücü yetemeyen, her şeyi bilemeyen. Oysa hem izafiyet hem de kötülük Tanrıya ithaf edilen şeyler değildir. Yani dinler ve Tanrı'lar tanımlanırken insanoğluna tanıştırılıp iman etmesi beklenirken Tanrı hem kötülüğü hem izafiyeti barındıran olarak tanımlanmıyor.
Böylece sonuç olarak bu felsefi öğretinin hayattan herhangi bir konuya yaklaşımına bir örnek verilmiş olundu.
Pyrrhonizmin kurucusu olan Pyrrhon hakkında bir öykü anlatılır. Pyrrhon, bir eylemin diğerinden daha akıllıca olduğundan emin olmak için asla yeterince bilgiye sahip olmadığımızı ileri sürmüştü. Öyküye göre gençliğinde bir akşam yürüyüşü sırasında, felsefe hocasını kafası bir çukura sıkışmış ve kendini kurtaramayacak şekilde görür. Bir süre onu seyrettikten sonra, yaşlı adamı çukurdan dışarı çıkarmanın bir yararı olacağına dair yeterli neden olmadığına karar verip yoluna devam eder. Onun kadar kuşkucu olmayan çevredeki diğer insanlar felsefe hocasını çekip çukurdan çıkarırlar ve Pyrrhon'u acımasızlıkla suçlarlar. Ancak hocası, kendi öğretisine sadık kalarak, tutarlılığından dolayı onu kutlar.
Kaynakça
- ^ a b "KUŞKUCULUĞUN KURUCUSU PYRRHON YA DA BÎR FİLOZOFON DÜŞÜNCELERİNİ BELİRLEYEN ETKENLER ÜZERİNE". 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
- ^ Orhan Hançerlioğlu,Düşünce Tarihi,Remzi Kitabevi,1974 syf.86
- ^ Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915, pp. 407-420.
- ^ Empiricus., Sextus, (2000). Sextus Empiricus. Harvard University Press. ISBN . OCLC 613370058.
 | Bir Antik Yunan'ın biyografisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Felsefe ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya sayfa baska bir dilden kotu bir bicimde tercume edilmistir Sayfa makine cevirisi veya dilde yetkinligi bulunmayan bir cevirmen tarafindan olusturulmus olabilir Lutfen ceviriyi gelistirmek icin yardim edin Nisan 2023 Pyrrhon veya Firon MO 365 275 yillari arasinda yasamis olan kuskuculugun kurucusu unlu Yunan dusunur Abderali Anaksarkhos un ogrencisi olan Pyrrhon Elis de ogretmenlik yapti Yasamindaki en onemli olay hocasi ile Iskender in yaninda Orta Asya ya Hindistan a dek gitmis ve buradan Dogu kulturu Hint bilgeligini ogrenmis olmasidir PhyrrhonTam adiPhyrrhonDogumuMO 365 Elis YunanistanOlumuMO 275CagiAntik felsefeBolgesiBati felsefesiOkuluKuskuculukEtkilendikleri Demokritos Protagoras Sokrates Gotama BudaEtkiledikleri Karneades Timon Epikur Aenesidemos Sextus Empiricus David HumeFirtinali bir denizde Pyrrhon Insanin bilgiye ulasmasinin gorunusleri asip gerceklige erismesinin olanaksiz oldugunu savunan Phyrrhon her gorus icin lehte ve aleyhte ayni derecede guclu olan kanitlar bulundugunu bundan dolayi yapilmasi gereken en iyi seyin hicbir tarafa meyletmemek bilgisizlik itirafinda bulunmak hicbir sey soylememek yargiyi askiya almak oldugunu soylemistir Buradan yola cikilarak arzularimizi ve hislerimizi de yok etmemiz gerektigiyle ilgili bir takim ahlaki sonuclara da varilir Elisli Pyrrhon a gore dusunce yararsizdir cunku gereksiz tartismalar ve bunlarin sonucu olarak da mutsuzluk dogurmaktadir Pyrrhon un ogrencisi Philuslu Timon bu suphecilige kalici ve etkileyici bir ilke eklemektedir Yapabilecegimiz tek sey dusunmeden ve karsi koymadan doga yasasina uymaktir Buyuk Iskender icin yazmis oldugu bir siir disinda savundugu kuskuculugun bir geregi olarak yazili hicbir sey birakmamistir Hic yazmadigindan dolayi dusunceleri ogrencileri vasitasiyla gunumuze ulasmistir Aenesidemos kuramsal yapisini duzenlemistir Bugun Pyrrhon hakkinda bildiklerimiz Aenesidemos un Phyrrhonca Konusmalar Sextus Empiricus un Phyrrhonizmin Ana Hatlari kitaplarina dayanmaktadir Ayrica Pyrrhon un goruslerine ogrencisi olan Phliuslu Timon un siirlerinde de rastlanir Diogenes Laertios da Unlu Filozoflarin Yasamlari Ogretileri ve Deyisleri adli eserinde Pyrrhon un dunya gorusunden bahsetmistir Bu felsefi ogretinin dunya gorusunun hayata yansiyan orneklerinden biri icin herhangi bir konu ele alindiginda mesela Tanri konusu ele alindiginda bu ogretinin temsilcilerinden ve Pyrrhon hakkinda bize bilgi veren Sextus Empricus bu felsefi ogreti kapsaminda Tanri konusunu soyle ele alir Tanri icin tanim Her seyin yaratici gucu olmak olan anlaminda kullanir Tanri nin bilinemeyeceginden soz eder Soyle ki ortaya 3 epistemolojik neden koymustur Bunlardan birincisi Tanri nin ne oldugu ne ligi sorunu Bircok farkli Tanri tanimi vardir Maddeden olusur mu olusmaz mi neyden olusur Evrenin icinde mi disinda mi Dunya islerine karisir mi karismaz mi Tek mi cok mu vb bircok sorulabilecek sorular ogrenile bilmeyecek seyler Bunlar Tanri nin lehinde bir yere varilamayacak seyler Hangi Tanridan bahsediyoruz ve bu farkli Tanri tanimlarindan hangisini hangilerini nasil nicin secmeliyiz Bunun icin bir kanita ihtiyacimiz var Tanri hakkinda bir seyden bahsedildiginde kanit dedigimiz sey artik sonsuz oteleme sorununa donusur Cunku ortaya konan her kanit kendisi icin de bir kanita ihtiyac duyacaktir Bunu asmanin cozmenin tek yolu Tanri nin kendi kendisini asikar belirgin kilmasidir Fakat bugune degin oyle olsaydi eger bu kadar cok Tanri tanimi ve din zaten ortaya cikmazdi Nedenlerin ikincisi Tanri nin varligi sorununu sunmus olduk Son neden olarak ucuncusu ise kotuluk sorunudur Yeryuzunde neden kotuluk vardir Eger Tanri her seyin nedeni her seye gucu yeten her seyi bilen her seye egemense yani her seyin yaratici gucu olansa o zaman kotuluk de ondandir Tanri dedigimiz kotulugu de barindirandir Eger Tanri yalnizca iyiliklerin nedeniyse kotulukler ondan barinmiyorsa o zaman Tanri izafiyet iceriyor demektir her seye hakim olamayan her seyin nedeni olamayan her seye gucu yetemeyen her seyi bilemeyen Oysa hem izafiyet hem de kotuluk Tanriya ithaf edilen seyler degildir Yani dinler ve Tanri lar tanimlanirken insanogluna tanistirilip iman etmesi beklenirken Tanri hem kotulugu hem izafiyeti barindiran olarak tanimlanmiyor Boylece sonuc olarak bu felsefi ogretinin hayattan herhangi bir konuya yaklasimina bir ornek verilmis olundu Pyrrhonizmin kurucusu olan Pyrrhon hakkinda bir oyku anlatilir Pyrrhon bir eylemin digerinden daha akillica oldugundan emin olmak icin asla yeterince bilgiye sahip olmadigimizi ileri surmustu Oykuye gore gencliginde bir aksam yuruyusu sirasinda felsefe hocasini kafasi bir cukura sikismis ve kendini kurtaramayacak sekilde gorur Bir sure onu seyrettikten sonra yasli adami cukurdan disari cikarmanin bir yarari olacagina dair yeterli neden olmadigina karar verip yoluna devam eder Onun kadar kuskucu olmayan cevredeki diger insanlar felsefe hocasini cekip cukurdan cikarirlar ve Pyrrhon u acimasizlikla suclarlar Ancak hocasi kendi ogretisine sadik kalarak tutarliligindan dolayi onu kutlar Kaynakca a b KUSKUCULUGUN KURUCUSU PYRRHON YA DA BIR FILOZOFON DUSUNCELERINI BELIRLEYEN ETKENLER UZERINE 21 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Eylul 2016 Orhan Hancerlioglu Dusunce Tarihi Remzi Kitabevi 1974 syf 86 Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 pp 407 420 Empiricus Sextus 2000 Sextus Empiricus Harvard University Press ISBN 0 674 99301 2 OCLC 613370058 Bir Antik Yunan in biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Felsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz