Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Büyük Bulgar Hanlığı (Ortaçağ Yunancası: Παλαιά Μεγάλη Βουλγαρία, Palaiá Megálē Voulgaría), Latince: Patria Onoguria ("Onogur ülkesi")), adlarıyla da bilinen, Onogur Ön Bulgarlarının Göktürklerin yıkılması ve Avarların zayıflamasıyla batı Pontus-Hazar bozkırında oluşturduğu 7. yüzyıldan kalma Göçebe bir imparatorluktur.
Büyük Bulgar Büyük Bulgar Hanlığı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 632-668 | |||||||||||||||
 Büyük Bulgar Devleti (650) | |||||||||||||||
| Başkent | |||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Ön Bulgarca | ||||||||||||||
| Resmî din | Tengrizm Hıristiyanlık | ||||||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Ön Bulgarlar pek çok Türk kavmin birleşmesiyle 630 yılında ortaya çıktılar. Büyük Bulgar hanlığını Kubrat Han kurdu. Ancak kurulan devlet uzun ömürlü olmadı. Kubrat Han'ın 665 yılında ölmesiyle Hazarların baskısı sonucunda yıkıldı.
Etimoloji
Bulgar kelimesinin etimolojisi tam olarak anlaşılamamıştır, bu isme dair en eski kayıtlar 4.yüzyıla dayanmaktadır. Genellikle Türk dilinden türediğine inanılmaktadır. bulğha (karıştırmak, rahatsız etmek), muhtemelen diğer Türk halklarının Ön Bulgarları "karışık" bir halk olarak veya "asi" olarak gördüklerini öne sürmektedir.
Tarih
Onogurlar/Ön Bulgarlar, Türk dillerinin Ogur grubu'na mensup bir dil konuşan tarihi Türk halkı Büyük Hunları oluşturan İtil nehri çevresinde yaşayan Türk kavimlerinden biriydi.
Hiung-nuların yıkılmasından sonra, batıya göç eden Hun boyları sebebiyle Ön Bulgarlar daha kuzeye çekildiler ve bu Hunlarla kültür alışverişinde bulundular. 5. yüzyılda doğudan gelen Sabir Türkleri ile karşılaştılar ve biraz daha kuzeye ve batıya çekildiler. Avrupa Hunlarının bir parçası oldular. Avrupa Hunları ile Ogur Türklerinin karışmasıyla “Bulgar” adıyla anılan Türk topluluğunu meydana geldi. Bulgar (Bulganmak/Bulanmak) “karışmak” anlamına gelmektedir. Hunlardan sonra Sabirlerin ve Göktürklerin hakimiyetine girdiler. Ogur kabileleri Avarların İstanbul'u kuşatmaları sırasında Avarlara yardım etmişlerdir.[]Bizans-Avar rekabetinde Balkan Ogurları tampon vazifesiyle bazen Bizanslıları bazen de Avarları tutmuşlardır.
7. yüzyılın ilk yarısında Goktuğ Han, Karadenizin kuzeyinde dağınık yaşayan Türki Kutrigur (dokuz ogurlar), Utrigur (otuz ogurlar), Sabirler ve Onogurlar gibi Ogur kavimlerini ve bundan başka 7 (yedi) slav kavimini, Bizans'ın rızası ile kurduğu ilk büyük Bulgar devletinin sınırları içinde birleştirmiştir ve Bulgar adında yeni bir boy doğmuştur.[] 7. yüzyılın ikinci yarısında ordusunu tekrar kurdu ve 40.000 süvariyle Kafkasya'nın fethine girişti. Doğu Anadolu topraklarına kadar olan bölgeyi çiğnedi ve topraklarına kattı.
Bu fetih hareketinden 1 yıl sonra bu sefer 100.000 süvariyle Doğu Roma topraklarına girdi İmparator Aleksinos Komanus'u 2 kez mağlup edip hakimiyet sahasını Dalmaçya kıyılarına kadar genişletti bununla da yetinmeyen Göktuğ Han komutanı İlbey'e kuvvet verip Topraklarının kuzeyine gönderdi kendisi ise Balkanları tamamen ele geçirip başkent 'ya döndü.
Göktuğ Han'ın komutanı İlbey ise hakimiyet sahasını Eston topraklarına kadar götürmüştü. Göktuğ Han'ın bitmek tükenmek bilmeyen fetih hareketi onu 2 sene sonra tekrar bir fetih hareketine girişmesine yol açtı bu seferki hedefi tüm Avrupa idi. Doğu'dan gelen göçlerle ordusundaki asker sayısını 300.000'lere çıkarmıştı tam 3 sene içerisinde komutanları vasıtasıyla Batı Avrupa'ya kadar olan bölgeyi ele geçirdi ve bir dünya imparatorluğu kurdu.
Büyük Bulgar Hanlığı alt dallara ayrılmıştır.
a. Kubrat'ın büyük oğlu Batbayan (Bayan) Hazarların hükümdarlığı altında yaşamaya razı olmuş ve Hazarlara katılmışlardır. Hazarların egemenliği altında yaşamaya razı kalan Ön Bulgarlara Kara Ön Bulgarlar denir.[]
b. Halkın en önemli bölümlerinden bir kısmı kuzeye göç edip İdil Ön Bulgarları devletini kurdular. Kuzeye göç eden İdil Ön Bulgarlarına Ak Ön Bulgarlar'da denilir. Ak Ön Bulgarlar da bugünkü Çuvaş ulusunu meydana getirmiştir. Zira Çuvaşlar kendilerine Bulgar der.
c. Asparuh'un emiri altında güneybatıya göç eden bölüm ise 681 yılında Tuna Ön Bulgarları Birinci Bulgar İmparatorluğu devletini kurmuşlardır ve bugünkü Bulgaristan'ın temelini atmışlardır.
d. Diğer bir grubun Avarlara katılarak daha da batıya, Orta Avrupa'ya doğru göç ettiği bilinmektedir.[]
Soyağacı (tez)
| Tartışmalı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yedi Slav Boyu | Bazı Sabir boyları | Onogurlar | Utrigurlar (Otuz ogurlar) | Kutrigurlar (Dokuz Ogurlar) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ön Bulgarlar Büyük Bulgar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İtalya'ya | Tuna Bulgarları | İdil Bulgarları | Avarlara karışmış | Hazarlara Karışmış | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Birinci Bulgar Devleti (681-1018) | Çuvaşlar (Tartışmalı) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İkinci Bulgar Devleti (1185-1396) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bulgaristan'ın Bulgarları | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Zimonyi Istvan: "History of the Turkic speaking peoples in Europe before the Ottomans". 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Uppsala University: Institute of Linguistics and Philology)
- ^ (PDF). www.nada.kth.se. 27 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Kulikowski, Michael; Bowersock, G. W.; Brown, Peter; Grabar, Oleg (2000). "Late Antiquity: A Guide to the Postclassical World". Phoenix. 54 (3/4): 383. doi:10.2307/1089083. ISSN 0031-8299.
- ^ Maenchen-Helfen, Otto J. (31 Aralık 1973). "The World of the Huns". doi:10.1525/9780520310773.
- ^ Petersen, Leif Inge Ree (15 Eylül 2013). Siege Warfare and Military Organization in the Successor States (400-800 AD): Byzantium, the West and Islam (İngilizce). BRILL. ISBN . 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Golden, Peter Benjamin (1992). An introduction to the History of the Turkic peoples: ethnogenesis and state formation in medieval and early modern Eurasia and the Middle East. Wiesbaden: Otto Harrassowitz. (İngilizce)
- ^ Golden, Peter B. (2011) "Oq and Ogur - Oguz" Studies on the Peoples and Cultures of the Eurasian Steppes {Editura Academiei Române; Editura Istros a Muzeului Brăilei. . (İngilizce) [1] 19 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ http://www.lingfil.uu.se/afro/turkiskasprak/IP2007/ZimonyiIP.pdf 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Konstantinopolis patriği Nikiforos, Historia syntomos, breviarium
Dış bağlantılar
- Encyclopaedia Britannica Online - Bulgarlar5 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Encyclopaedia Britannica Online - Bulgarlarin ortaya çıkması 5 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Subat 2016 Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Nisan 2014 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Buyuk Bulgar Hanligi Ortacag Yunancasi Palaia Megalh Boylgaria Palaia Megale Voulgaria Latince Patria Onoguria Onogur ulkesi adlariyla da bilinen Onogur On Bulgarlarinin Gokturklerin yikilmasi ve Avarlarin zayiflamasiyla bati Pontus Hazar bozkirinda olusturdugu 7 yuzyildan kalma Gocebe bir imparatorluktur Buyuk BulgarBuyuk Bulgar Hanligi632 668Kubrat MonogramiBuyuk Bulgar Devleti 650 BaskentYaygin dil ler On BulgarcaResmi dinTengrizm HiristiyanlikHukumetMonarsi 632 665Kubrat Han 665 668BatbayanTarihce Kurulusu632 Dagilisi668Onculler ArdillarOnogurlar Hazar KaganligiBirinci Bulgar ImparatorluguIdil Bulgarlari On Bulgarlar pek cok Turk kavmin birlesmesiyle 630 yilinda ortaya ciktilar Buyuk Bulgar hanligini Kubrat Han kurdu Ancak kurulan devlet uzun omurlu olmadi Kubrat Han in 665 yilinda olmesiyle Hazarlarin baskisi sonucunda yikildi EtimolojiBulgar kelimesinin etimolojisi tam olarak anlasilamamistir bu isme dair en eski kayitlar 4 yuzyila dayanmaktadir Genellikle Turk dilinden turedigine inanilmaktadir bulgha karistirmak rahatsiz etmek muhtemelen diger Turk halklarinin On Bulgarlari karisik bir halk olarak veya asi olarak gorduklerini one surmektedir TarihOnogurlar On Bulgarlar Turk dillerinin Ogur grubu na mensup bir dil konusan tarihi Turk halki Buyuk Hunlari olusturan Itil nehri cevresinde yasayan Turk kavimlerinden biriydi Hiung nularin yikilmasindan sonra batiya goc eden Hun boylari sebebiyle On Bulgarlar daha kuzeye cekildiler ve bu Hunlarla kultur alisverisinde bulundular 5 yuzyilda dogudan gelen Sabir Turkleri ile karsilastilar ve biraz daha kuzeye ve batiya cekildiler Avrupa Hunlarinin bir parcasi oldular Avrupa Hunlari ile Ogur Turklerinin karismasiyla Bulgar adiyla anilan Turk toplulugunu meydana geldi Bulgar Bulganmak Bulanmak karismak anlamina gelmektedir Hunlardan sonra Sabirlerin ve Gokturklerin hakimiyetine girdiler Ogur kabileleri Avarlarin Istanbul u kusatmalari sirasinda Avarlara yardim etmislerdir kaynak belirtilmeli Bizans Avar rekabetinde Balkan Ogurlari tampon vazifesiyle bazen Bizanslilari bazen de Avarlari tutmuslardir 7 yuzyilin ilk yarisinda Goktug Han Karadenizin kuzeyinde daginik yasayan Turki Kutrigur dokuz ogurlar Utrigur otuz ogurlar Sabirler ve Onogurlar gibi Ogur kavimlerini ve bundan baska 7 yedi slav kavimini Bizans in rizasi ile kurdugu ilk buyuk Bulgar devletinin sinirlari icinde birlestirmistir ve Bulgar adinda yeni bir boy dogmustur kaynak belirtilmeli 7 yuzyilin ikinci yarisinda ordusunu tekrar kurdu ve 40 000 suvariyle Kafkasya nin fethine giristi Dogu Anadolu topraklarina kadar olan bolgeyi cignedi ve topraklarina katti Bu fetih hareketinden 1 yil sonra bu sefer 100 000 suvariyle Dogu Roma topraklarina girdi Imparator Aleksinos Komanus u 2 kez maglup edip hakimiyet sahasini Dalmacya kiyilarina kadar genisletti bununla da yetinmeyen Goktug Han komutani Ilbey e kuvvet verip Topraklarinin kuzeyine gonderdi kendisi ise Balkanlari tamamen ele gecirip baskent ya dondu Goktug Han in komutani Ilbey ise hakimiyet sahasini Eston topraklarina kadar goturmustu Goktug Han in bitmek tukenmek bilmeyen fetih hareketi onu 2 sene sonra tekrar bir fetih hareketine girismesine yol acti bu seferki hedefi tum Avrupa idi Dogu dan gelen goclerle ordusundaki asker sayisini 300 000 lere cikarmisti tam 3 sene icerisinde komutanlari vasitasiyla Bati Avrupa ya kadar olan bolgeyi ele gecirdi ve bir dunya imparatorlugu kurdu Buyuk Bulgar Hanligi alt dallara ayrilmistir a Kubrat in buyuk oglu Batbayan Bayan Hazarlarin hukumdarligi altinda yasamaya razi olmus ve Hazarlara katilmislardir Hazarlarin egemenligi altinda yasamaya razi kalan On Bulgarlara Kara On Bulgarlar denir kaynak belirtilmeli b Halkin en onemli bolumlerinden bir kismi kuzeye goc edip Idil On Bulgarlari devletini kurdular Kuzeye goc eden Idil On Bulgarlarina Ak On Bulgarlar da denilir Ak On Bulgarlar da bugunku Cuvas ulusunu meydana getirmistir Zira Cuvaslar kendilerine Bulgar der c Asparuh un emiri altinda guneybatiya goc eden bolum ise 681 yilinda Tuna On Bulgarlari Birinci Bulgar Imparatorlugu devletini kurmuslardir ve bugunku Bulgaristan in temelini atmislardir d Diger bir grubun Avarlara katilarak daha da batiya Orta Avrupa ya dogru goc ettigi bilinmektedir kaynak belirtilmeli Soyagaci tez Tartismali Yedi Slav Boyu Bazi Sabir boylari Onogurlar Utrigurlar Otuz ogurlar Kutrigurlar Dokuz Ogurlar On Bulgarlar Buyuk Bulgar Italya ya Tuna Bulgarlari Idil Bulgarlari Avarlara karismis Hazarlara Karismis Birinci Bulgar Devleti 681 1018 Cuvaslar Tartismali Ikinci Bulgar Devleti 1185 1396 Bulgaristan in Bulgarlari Ayrica bakinizOn Bulgarlar Idil Bulgarlari Onogurlar Birinci Bulgar DevletiKaynakca a b Zimonyi Istvan History of the Turkic speaking peoples in Europe before the Ottomans 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uppsala University Institute of Linguistics and Philology PDF www nada kth se 27 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Kulikowski Michael Bowersock G W Brown Peter Grabar Oleg 2000 Late Antiquity A Guide to the Postclassical World Phoenix 54 3 4 383 doi 10 2307 1089083 ISSN 0031 8299 Maenchen Helfen Otto J 31 Aralik 1973 The World of the Huns doi 10 1525 9780520310773 Petersen Leif Inge Ree 15 Eylul 2013 Siege Warfare and Military Organization in the Successor States 400 800 AD Byzantium the West and Islam Ingilizce BRILL ISBN 978 90 04 25446 6 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Golden Peter Benjamin 1992 An introduction to the History of the Turkic peoples ethnogenesis and state formation in medieval and early modern Eurasia and the Middle East Wiesbaden Otto Harrassowitz ISBN 9783447032742 Ingilizce Golden Peter B 2011 Oq and Ogur Oguz Studies on the Peoples and Cultures of the Eurasian Steppes Editura Academiei Romane Editura Istros a Muzeului Brăilei ISBN 9789732721520 Ingilizce 1 19 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www lingfil uu se afro turkiskasprak IP2007 ZimonyiIP pdf 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Konstantinopolis patrigi Nikiforos Historia syntomos breviariumDis baglantilarEncyclopaedia Britannica Online Bulgarlar5 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Encyclopaedia Britannica Online Bulgarlarin ortaya cikmasi 5 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce