Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Herophilos ( ; Yunanca: Ἡρόφιλος; MÖ 335-280), Latince Herophilus olarak da bilinir, en eski anatomistler arasında kabul edilen bir Yunan doktoruydu. Chalcedon'da doğdu, hayatının çoğunu İskenderiye'de geçirdi. İnsan kadavralarının bilimsel diseksiyonlarını sistematik olarak yapan ilk bilim insanıydı. Bulgularını, hemen hemen hepsi kaybolan dokuzdan fazla esere kaydetti. İlk Hristiyan yazar Tertullian, Herophilos'un en az 600 canlı mahkûm üzerinde diseksiyon (viviseksiyon) çalışmaları yaptığını anlatır.
Hayatı
Herophilos, Küçük Asya'daki Chalcedon'da (şimdi Kadiköy, Türkiye) MÖ 335'te doğdu. Okula başlamak için oldukça genç yaşlarda İskenderiye'ye taşınması dışında ilk yılları hakkında çok fazla şey bilinmiyor.
Yetişkinliğine öğretmenlik yapan Herophilos kalpten arterlere kan akışını araştıran On Pulses adlı kitaptan Midwifery adlı doğumun süresi ve aşamalarını tartışan en az dokuz metnin yazarlığını yaptı. İskenderiye'de, hayranlarına ne yaptığını açıklayabilmesi için genellikle halka açık diseksiyonlar yaptı. Erasistratus onun çağdaşıydı. Birlikte, İskenderiye'de Herophilos'un şöhreti nedeniyle antik dünyanın dört bir yanından insanları çektiği söylenen bir tıp okulunda çalıştılar.
Eserleri kayboldu ancak MS ikinci yüzyılda Galen tarafından alıntılandı. Herophilos, insan kadavralarının bilimsel diseksiyonlarını sistematik olarak gerçekleştiren ilk bilim insanıydı. İskenderiye hariç, çoğu yerde insan kadavrası diseksiyonu yasaklandı. De Medicina'daki Celsus ve kilise lideri Tertullian, en az 600 canlı mahkûmda diseksiyon çalışmaları yaptığını vurgulamıştır.
M.Ö. 280 yılında Herophilos'un ölümünden sonra, anatomik bulguları başta Galen olmak üzere diğer önemli hekimlerin çalışmalarında var oldu. Sonraki yüzyıllarda ve Orta Çağ'da diseksiyonlar yapılsa da, sadece birkaç ekleme yapılabildi. İnsan anatomisi hakkında bilgi edinmek amacıyla diseksiyon, Herophilos'un ölümünden 1600 yıl sonra, modern çağların başlarında Vesalius tarafından yeniden başladı.
Tıp
Deneysel yöntemin tıpta kullanımını vurguladı, çünkü ampirik temeller hakkında bilgi bulmanın gerekli olduğu yöntemin bu olduğunu düşündü.
Zamanın geleneksel tıbbı safra, kara safra, balgam ve kan arasındaki dengesizliğin hastalık veya hastalığa yol açtığı dörtlü humoral teori etrafında dönmüştür. Damarların kan, hava ve su karışımı ile dolu olduğuna inanılıyordu. Diseksiyonlarla Herophilus, damarların sadece kan taşıdığını belirledi. Kan akışını inceledikten sonra atardamarla (arter) ve toplardamarlar (ven) arasında ayrım yapabildi. Arterlerden kan akarken, nabız attığını veya ritmik olarak dalgalandığını fark etti. Bir nabzı ölçmek için standartlar geliştirdi ve bu standartları hastalık veya hastalıkların teşhisinde yardımcı olmak için kullandı. Nabzı ölçmek için bir su saati kullandı.
Kan ve onun hareketleri üzerine çalışması, onu beyni incelemeye ve analiz etmeye yönlendirdi. Beynin zekayı kalpten ziyade barındırdığını öne sürdü. Beyin ve beyincik ve bunların üzerindeki her bölümün önemi üzerine çalışma yapan ilk insandı. Kafatasındaki sinir ağına daha yakından baktı. Görme ve göz hareketi için optik siniri ve okülomotor siniri tanımladı. Gözün diseksiyonu sayesinde göz katmanları olan kornea, retina, iris ve koroidi keşfetti. Kafatasının daha fazla araştırması, insan ruhunun merkezi olduğuna inandığı kalamus scriptorius'u tanımlamasına yol açtı. Kafatasındaki sinirlerin analizi, sinirleri ve kan damarlarını ayırt etmesini ve motor ve duyu sinirleri arasındaki farkları keşfetmesini sağladı. Duyu ve motor sinirlerin beyinden çıktığına ve sinirsel aktarımların pnöma yoluyla gerçekleştiğine inanıyordu. İnsan vücudu ile ilgili inanç sisteminin bir kısmı, kanla birlikte arterlerden akan bir madde olduğuna inandığı [[pneuma|pnaumayı]] içeriyordu. O sırada tıbbi inançları ortadan kaldıran Herophilos, Humoral Patoloji Teorisine göre bu faktörlerden birinin fazlalığı pnömanın beyne ulaşmasını engellediğinde hastalıkların meydana geldiğini öne sürdü.
Herophilos ayrıca anatomik olayları tanımlamak için günümüze kadar kullanılan birçok bilimsel terimi tanıttı. “Doğal isimler” in aksine, çalışma nesnelerini tanımlamak için yarattığı terimleri kullanarak ilk kez geleneksel terminoloji kavramını tanıttı. Kafatasındaki sinüslerin bir araya gelmesiyle oluşan torcular Herophiliyi ilk kez tanımladı. Torcular, Herophilos'un ληνός - lenos, 'şarap fıçısı ' veya 'şarap presi' nin Latince çevirisidir. Ayrıca ince bağırsağın bir parçası olan duodenumu da adlandırdı. Diğer anatomik çalışmaları arasında karaciğer, pankreas ve sindirim sistemi, tükürük bezleri ve genital bölge yer alır.
Herophilos, kadın üreme sisteminin fizyolojisi hakkında kapsamlı bir şekilde çalışmasıyla tanınır. Ebelik kitabında, hamileliğin aşamaları ve süresi ile zor doğum nedenlerini tartışmıştır. Bu çalışmanın amacı ebelerin ve zamanın diğer doktorlarının üreme ve hamilelik sürecini daha iyi anlamalarına yardımcı olmaktı. Ayrıca yumurtanın keşfi ile de bilinir ve daha sonra olarak adlandırılan ve 2001'de kadın prostatı olarak adlandırılan anatomik yapıyı tanımlamıştır.
Herophilos, egzersiz ve sağlıklı bir diyetin bireyin vücut sağlığının ayrılmaz bir parçası olduğuna inanıyordu. Herophilos bir keresinde "sağlık olmadığında, bilgelik kendini açığa çıkaramaz, sanat tezahür edemez, güç kullanılamaz, servet işe yaramaz ve akıl güçsüz olur" demiştir.
Kaynakça
- ^ a b c "Galen. On Semen. DeLacy P (trans.) Akademie Verlag, 1992. p.147 l.22". 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ Heinrich von, Staden (2013). Herophilus: The art of Medicine in Early Alexandria. Cambridge University Press. s. 138. ISBN . 22 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ "Can Women Ejaculate?". McGill - Office for Science and Society. McGill. 20 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2018.
Ek kaynaklar
- von Staden H. (ed. çev.2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Herophilos: Erken İskenderiye'de Tıp Sanatı .2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Cambridge University Press, 19892 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Simon Hornblower ve Anthony Spawford, "Herophilos", Oxford Klasik Sözlüğü . (New York: Oxford University Press, 1999) 699.
- "Herophilus", Dünya Biyografi Ansiklopedisi, Ek Cilt. 25 Thomson Gale. (Michigan: Gale).
- Adrian Wills, "Herophilus, Erasistratus ve sinirbilimin doğuşu", Lancet . (13 Kasım 1999): 1719 Genişletilmiş Akademik ASAP. Gale, 30 Kasım 2008.
- "Dil Fakültesine Özel Referansla Beyin Fonksiyonlarının Lokalizasyonu Üzerine", Antropolojik Derleme, Cilt. 6, (Ekim 1868) 336.
- Galen. Doğal fakülteler hakkında. Brock A. J. (çev.) Heinemann, Londra 1916. s. xii, 233
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Herophilos h ɪ ˈ r ɒ f ɪ l e s Yunanca Ἡrofilos MO 335 280 Latince Herophilus olarak da bilinir en eski anatomistler arasinda kabul edilen bir Yunan doktoruydu Chalcedon da dogdu hayatinin cogunu Iskenderiye de gecirdi Insan kadavralarinin bilimsel diseksiyonlarini sistematik olarak yapan ilk bilim insaniydi Bulgularini hemen hemen hepsi kaybolan dokuzdan fazla esere kaydetti Ilk Hristiyan yazar Tertullian Herophilos un en az 600 canli mahkum uzerinde diseksiyon viviseksiyon calismalari yaptigini anlatir Herophilos sagda Anatomi ogretimi 1906 Veloso Salgado NOVA Tip Fakultesi Lizbon HayatiHerophilos Kucuk Asya daki Chalcedon da simdi Kadikoy Turkiye MO 335 te dogdu Okula baslamak icin oldukca genc yaslarda Iskenderiye ye tasinmasi disinda ilk yillari hakkinda cok fazla sey bilinmiyor Yetiskinligine ogretmenlik yapan Herophilos kalpten arterlere kan akisini arastiran On Pulses adli kitaptan Midwifery adli dogumun suresi ve asamalarini tartisan en az dokuz metnin yazarligini yapti Iskenderiye de hayranlarina ne yaptigini aciklayabilmesi icin genellikle halka acik diseksiyonlar yapti Erasistratus onun cagdasiydi Birlikte Iskenderiye de Herophilos un sohreti nedeniyle antik dunyanin dort bir yanindan insanlari cektigi soylenen bir tip okulunda calistilar Eserleri kayboldu ancak MS ikinci yuzyilda Galen tarafindan alintilandi Herophilos insan kadavralarinin bilimsel diseksiyonlarini sistematik olarak gerceklestiren ilk bilim insaniydi Iskenderiye haric cogu yerde insan kadavrasi diseksiyonu yasaklandi De Medicina daki Celsus ve kilise lideri Tertullian en az 600 canli mahkumda diseksiyon calismalari yaptigini vurgulamistir M O 280 yilinda Herophilos un olumunden sonra anatomik bulgulari basta Galen olmak uzere diger onemli hekimlerin calismalarinda var oldu Sonraki yuzyillarda ve Orta Cag da diseksiyonlar yapilsa da sadece birkac ekleme yapilabildi Insan anatomisi hakkinda bilgi edinmek amaciyla diseksiyon Herophilos un olumunden 1600 yil sonra modern caglarin baslarinda Vesalius tarafindan yeniden basladi TipDeneysel yontemin tipta kullanimini vurguladi cunku ampirik temeller hakkinda bilgi bulmanin gerekli oldugu yontemin bu oldugunu dusundu Zamanin geleneksel tibbi safra kara safra balgam ve kan arasindaki dengesizligin hastalik veya hastaliga yol actigi dortlu humoral teori etrafinda donmustur Damarlarin kan hava ve su karisimi ile dolu olduguna inaniliyordu Diseksiyonlarla Herophilus damarlarin sadece kan tasidigini belirledi Kan akisini inceledikten sonra atardamarla arter ve toplardamarlar ven arasinda ayrim yapabildi Arterlerden kan akarken nabiz attigini veya ritmik olarak dalgalandigini fark etti Bir nabzi olcmek icin standartlar gelistirdi ve bu standartlari hastalik veya hastaliklarin teshisinde yardimci olmak icin kullandi Nabzi olcmek icin bir su saati kullandi Kan ve onun hareketleri uzerine calismasi onu beyni incelemeye ve analiz etmeye yonlendirdi Beynin zekayi kalpten ziyade barindirdigini one surdu Beyin ve beyincik ve bunlarin uzerindeki her bolumun onemi uzerine calisma yapan ilk insandi Kafatasindaki sinir agina daha yakindan bakti Gorme ve goz hareketi icin optik siniri ve okulomotor siniri tanimladi Gozun diseksiyonu sayesinde goz katmanlari olan kornea retina iris ve koroidi kesfetti Kafatasinin daha fazla arastirmasi insan ruhunun merkezi olduguna inandigi kalamus scriptorius u tanimlamasina yol acti Kafatasindaki sinirlerin analizi sinirleri ve kan damarlarini ayirt etmesini ve motor ve duyu sinirleri arasindaki farklari kesfetmesini sagladi Duyu ve motor sinirlerin beyinden ciktigina ve sinirsel aktarimlarin pnoma yoluyla gerceklestigine inaniyordu Insan vucudu ile ilgili inanc sisteminin bir kismi kanla birlikte arterlerden akan bir madde olduguna inandigi pneuma pnaumayi iceriyordu O sirada tibbi inanclari ortadan kaldiran Herophilos Humoral Patoloji Teorisine gore bu faktorlerden birinin fazlaligi pnomanin beyne ulasmasini engellediginde hastaliklarin meydana geldigini one surdu Herophilos ayrica anatomik olaylari tanimlamak icin gunumuze kadar kullanilan bircok bilimsel terimi tanitti Dogal isimler in aksine calisma nesnelerini tanimlamak icin yarattigi terimleri kullanarak ilk kez geleneksel terminoloji kavramini tanitti Kafatasindaki sinuslerin bir araya gelmesiyle olusan torcular Herophiliyi ilk kez tanimladi Torcular Herophilos un lhnos lenos sarap ficisi veya sarap presi nin Latince cevirisidir Ayrica ince bagirsagin bir parcasi olan duodenumu da adlandirdi Diger anatomik calismalari arasinda karaciger pankreas ve sindirim sistemi tukuruk bezleri ve genital bolge yer alir Herophilos kadin ureme sisteminin fizyolojisi hakkinda kapsamli bir sekilde calismasiyla taninir Ebelik kitabinda hamileligin asamalari ve suresi ile zor dogum nedenlerini tartismistir Bu calismanin amaci ebelerin ve zamanin diger doktorlarinin ureme ve hamilelik surecini daha iyi anlamalarina yardimci olmakti Ayrica yumurtanin kesfi ile de bilinir ve daha sonra olarak adlandirilan ve 2001 de kadin prostati olarak adlandirilan anatomik yapiyi tanimlamistir Herophilos egzersiz ve saglikli bir diyetin bireyin vucut sagliginin ayrilmaz bir parcasi olduguna inaniyordu Herophilos bir keresinde saglik olmadiginda bilgelik kendini aciga cikaramaz sanat tezahur edemez guc kullanilamaz servet ise yaramaz ve akil gucsuz olur demistir Kaynakca a b c Galen On Semen DeLacy P trans Akademie Verlag 1992 p 147 l 22 22 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2020 Heinrich von Staden 2013 Herophilus The art of Medicine in Early Alexandria Cambridge University Press s 138 ISBN 9780521236461 22 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Can Women Ejaculate McGill Office for Science and Society McGill 20 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Aralik 2018 Ek kaynaklarvon Staden H ed cev 2 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Herophilos Erken Iskenderiye de Tip Sanati 2 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cambridge University Press 19892 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 0 521 23646 0 978 0 521 23646 1 Simon Hornblower ve Anthony Spawford Herophilos Oxford Klasik Sozlugu New York Oxford University Press 1999 699 Herophilus Dunya Biyografi Ansiklopedisi Ek Cilt 25 Thomson Gale Michigan Gale Adrian Wills Herophilus Erasistratus ve sinirbilimin dogusu Lancet 13 Kasim 1999 1719 Genisletilmis Akademik ASAP Gale 30 Kasim 2008 Dil Fakultesine Ozel Referansla Beyin Fonksiyonlarinin Lokalizasyonu Uzerine Antropolojik Derleme Cilt 6 Ekim 1868 336 Galen Dogal fakulteler hakkinda Brock A J cev Heinemann Londra 1916 s xii 233