Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hollanda tarihi bugünkü Hollanda Krallığı topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Tarih öncesi
Son buzul çağı sırasında Hollanda'da bitki örtüsünün az olduğu bir tundra iklimi vardı ve bölge sakinleri avcı toplayıcı olarak hayatta kaldı. MÖ 5600 civarında ortaya çıkan Swifterbant kültürü, nehirlere ve açık sulara güçlü bir şekilde bağlı avcı toplayıcılardı ve güney İskandinav Ertebølle kültürüyle ilişkiliydi.
Tarım, Akdeniz kökenli Orta Avrupalı çiftçiler olan Linear Pottery kültürü ile MÖ 5000 civarında Hollanda'ya yakın bölgelere de gelmiştir. Çiftlikleri güney Limburg ile sınırlıydı ve sadece geçici olarak kurulmuştu. Bununla birlikte, kıyı Swifterband halkının ülkenin geri kalanında çömlekçilik ve hayvancılıkla uğraştığına dair bazı kanıtlar vardır. Yerel gruplar hayvancılığa MÖ 4800 ile MÖ 4500 yılları arasında geçiş yapmıştır. MÖ yaklaşık 4000'de Funnelbeaker kültürü çiftçiliği bölgeye kalıcı olarak getirmiştir. Bu kültür Danimarka'dan kuzey Almanya üzerinden kuzey Hollanda'ya kadar uzanmıştır. Vlaardingen kültürü kıyı bölgelerinde avcı-toplayıcı geleneğini sürdürmüştür.
M.Ö. 2950'lere gelindiğinde, Funnelbeaker tarım kültüründen kuzey ve orta Avrupa'nın büyük bir bölümüne yayılan Kordonlu Çömlek kültürüne geçiş olmuştur. Bu kültürün yayılmasının, Hint-Avrupa dillerini ve bakır çağı teknolojisini getiren insanların Ukrayna yönünden hareketini içerdiğine inanılmaktadır. En eski bronz aletler Wageningen sürüsünde, bir Bronz Çağı metal işçisinin mezarında bulunmuştur. Kuzeydeki Elp kültürü ve güneydeki Hilversum kültürü Bronz Çağı'nda gelişmiştir ve ikincisinin Britanya ile kültürel bağları vardır.
Demir Çağı, ülkenin her yerinde bulunan demir cevheri sayesinde bugünkü Hollanda topraklarında yaşayan insanlara bir ölçüde refah getirmiştir. Demirciler bronz ve demirle küçük yerleşim yerlerinden yerleşim yerlerine seyahat ederek balta, bıçak, iğne, ok ucu ve kılıç gibi aletleri talep üzerine imal ediyorlardı. Vorstengraf büyük mezar höyüğünde, aralarında kavisli bir demir kılıcın da bulunduğu bir dizi nesne bulunmuştur. Romalıların gelişine kadar, kuzeyde muhtemelen iklimsel bozulma nedeniyle İskandinavya'dan göç eden ve daha sonra erken Frizyalılar ve erken Saksonlar olacak bir kuzey grubuna ve Ren Nehri'ne uzanan ve sonunda Salian Franklarına dönüşen bir güney grubuna ayrılmış olan muhtemelen Germen Harpstedt kültürü yükselirken, daha güneyde Hallstatt kültüründen etkilenen ve sonunda ikisi arasında bir miktar karışımla Kelt La Tène kültürüne asimile olan halklar vardı. Bu durum Sezar'ın Ren Nehri'nin Kelt ve Cermen kabileleri arasındaki sınırı oluşturduğuna dair açıklamasıyla tutarlıdır. Bazı akademisyenler, ne Cermen ne de Kelt olan kendi diline sahip ayrı bir etnik kimliğin Somme'den Weser'e kadar uzanan bir Kuzeybatı bloğu oluşturduğunu ve Kelt ve Cermen komşuları tarafından emilmeden önce Roma dönemine kadar hayatta kaldığını iddia etmiştir.
Romalıların gelmesinden sonra cesaretleriyle tanınan Batavyalılar ve Toxandriërs gibi bazı Cermen kabileleri Ren nehrinin güneyine göç ederek Roma ordusuna asker verdiler. Batavyalılar Roma imparatoru Trajan'ın Daçya (Romanya) seferinde önemli bir rol oynamışlardır.
Roma dönemi
Roma imparatoru Jül Sezar Galya'yı ele geçirdikten sonra M.Ö. 58 civarında Belçika ve Hollanda'ya yöneldi. Bu bölgeleri ele geçirdikten sonra bölgenin ilk kentlerini kurdu ve bölgeyi Germania Inferior adı altında bir Roma eyaleti haline getirdi. Roma İmparatorluğunun sınırları bundan sonra Ren nehriyle sınırlı kaldı. Romalılar Hollanda'nın ilk kentlerini ve kalelerini kurdular ve bölgeye ilk defa yazı yazmayı getirdiler. Bu kentlerin en önemlileri Utrecht, Nijmegen ve Maastricht'ti. Hollanda'nın kuzey bölümü Roma İmparatorluğu'nun sınırları dışında kaldı. Frizlerin yaşadığı bölge buna rağmen Roma kültüründen etkilendi.
Kutsal Roma İmparatorluğu dönemi
Roma İmparatorluğu'nun çökmesi üzerine bölge Barbar akınlarına hedef oldu. Yeni gelen kavimler yerlilerle karışarak 3 değişik halkı oluşturdular: kuzey kıyıda oturan Frizler, doğuda yaşayan Saksonlar ve güneydeki Franklar. Frankların kralı I. Chlodwig 496 yılında Hristiyanlığı kabul etti. Franklar kuzeydeki Frizye'yi ele geçirerek halkını Hristiyan yaptılar.
Hollanda'nın güney kısmı Şarlman'ın kurduğu, günümüzdeki Almanya ve Fransa'yı da kapsayan Karolenj İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. 843 yılında Şarlman'ın torunları Verdun Antlaşması'nı imzalayarak imparatorluğu 3 parçaya böldüler. Bunlardan batıdaki imparatorluk zamanla Fransa'ya dönüştü. Doğu kısımlar Almanya haline geldi. Hollanda ise orta kısımda kaldı. Daha sonra bu orta kısım ikiye ayrıldı. Hollandaca konuşan halkın çoğu Alman kısmına katıldı. Flaman Bölgesi ise Fransa'ya katıldı.
10. ve 11. yüzyıllarda Hollanda Alman krallar ve imparatorlar tarafından yönetildi. I. Otto'nun kendisini imparator ilan etmesinden sonra Alman imparatorluğu Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu adını aldı. Hollanda'nın Nijmegen kenti bu imparatorluğun önemli kentlerinden biriydi.
Burgonya dönemi
1433 yılında günümüzdeki Belçika ve Hollanda'nın büyük bir bölümü Burgonya Düklüğü'nün eline geçti. Burgonya Düklüğü Fransa'nın Burgonya bölgesinde Fransa Krallığı'na bağlı bir feodal düklüktü. Burgonya Dükü aslında Hollandalı soylular tarafından davet edilmişti. Hollandalılar Burgonya Düklüğü'ne bağlı olan Flaman Bölgesindeki ekonomik ve yasal koşulların Hollanda'ya da getirilmesini istiyorlardı.
Nitekim Burgonya dönemi Hollanda için çok yararlı oldu. Burgonya Dükleri Hollanda'nın ticaret ve nakliye haklarını savundular. Hollanda filosu Hansa Birliği filosunu defalarca yenilgiye uğrattı. Amsterdam büyüdü ve zenginleşti. 15. yüzyılda Baltık bölgesinden gelen tahılın nakliyesi için Amsterdam en büyük liman haline geldi.
Seksen Yıl Savaşları
16. yüzyılda savaş ve miras yoluyla Alçak Ülkeler Kutsal Roma İmparatoru V. Karl'ın eline geçti. Hollandalılar bağımsızlık istiyorlardı. 1548 V. Karl Hollanda'nın 'ine özerklik verdi. Ancak V. Karl'ın oğlu II. Felipe babasının tersine Hollanda'ya taviz vermeme taraflısıydı. Çok dindar bir Katolik olan II. Felipe Hollanda'da yayılmaya başlayan Protestanlık'tan memnun değildi. Hollanda'ya zorla ağır yasalar ve vergiler getirdi, Protestanlığı yok etmeye çalıştı. Bütün bu sert yönetim koşulları Hollanda'da ayaklanmalara yol açtı.
Ayaklanmalar 1568-1648 yıllar arasında devam etti. Seksen Yıl Savaşları adıyla anılan bu ayaklanmalar sırasında 1579 yılında 7 Protestan ağırlıklı Hollandalı eyalet bir araya gelerek 'ni kurdular. Bu eyaletlerin arasındaki Oranje Prensliğinin Prensi olan I. Willem Hollandalı isyancıların başına geçti. Günümüzdeki Hollanda kraliyet ailesi olan böylece I. Willem tarafından kurulmuş oldu. Utrecht Birliği zamanla Yedi Birleşik Alçak Ülkeler Cumhuriyetine (Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden) dönüştü. Bu cumhuriyet ilerideki yıllarda günümüzdeki Hollanda'nın çekirdeğini oluşturacaktı.
İspanya kralı II. Felipe ayaklanmaları bastırmak için 1585 yılında Hollanda'ya büyük bir ordu yolladı. İspanyollar Anvers'i ele geçirerek 10,000 kişiyi katlettiler. İspanyolların güneyde ele geçirdiği kentlerdeki Protestanlar kuzeye kaçtılar. Hollandalılar İspanyolların elindeki bazı kentleri tekrar geri aldılar ama Flaman Bölgesi'ndeki Katoliklerin çoğunlukta olduğu topraklar İspanya'nın elinde kaldı. Bu topraklar zamanla Belçika haline geldi. Kuzeydeki bölge ise Hollanda'yı oluşturdu. Böylece aynı dili konuşan Belçikalı Flamanlarla Hollandalıların kaderleri ayrılmış oldu. Seksen Yıl Savaşları 60 yıl daha devam etti. 30 Ocak 1648 tarihi imzalanan Vestfalya Antlaşması ile son buldu.
Hollanda Altın Çağı
Hollanda tarihinde 1585-1702 yılları arasındaki döneme Hollanda Altın Çağı denir. Bu dönemde Hollanda bilim, ticaret ve sanat dallarında dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri haline gelmiştir.
Hollanda'nın Altın Çağı 1585 yılında Anvers'in İspanya'nın eline geçmesi sonucu güneydeki zengin Kalvinci (Protestan) tüccarların ve aydınların kuzeye sığınmalarıyla başladı. Ayrıca İspanya'daki Engizisyon'dan kaçan Sefarad Yahudiler, Fransa'dan kaçan Protestan Huguenot'lar da Hollanda'ya sığındılar. Böylece Avrupa'nın en zengin ve aydın insanları Hollanda'da toplanmış oldular.
17. yüzyıl boyunca Hollandalılar dünyanın her bölgesiyle ticarete girdiler. Kuzey Amerika'da Nieuw Amsterdam gibi koloniler kurdular. 1602 yılında kurulan 'Hollanda Doğu Hindistan Şirketi (Vereenigde Oostindische Compagnie) Asya'da koloniler kurdu. Bu koloniler zamanla Endonezya ülkesini oluşturdu. İlk olarak Osmanlı Devleti'nden ithal edilen laleler Hollanda'da bir tutku haline geldi. Ünlü Hollandalı ressamlar Rembrandt (1606-1669) ve Rubens (1577-1640) bu dönemde sanatlarını doruğa çıkardılar.
Ayrıca Hollandalılar köle ticaretinden büyük bir kar sağladılar. 1650 yılında Hollanda Avrupa'da köle ticaretinin merkezi haline geldi. Amsterdam limanında kayıtlı köle gemilerinin sayısı 10,000'i aşıyordu. Bu şekilde iddialar olmasını rağmen ilgili tarihte bu kadar gemi sayısı tartışmalıdır.
Fransız işgali
Hollanda 18. yüzyıl sonlarında Avrupa'da esen özgürlük ve demokrasi rüzgarlarından nasibini aldı. Fransız Devrimi ve Amerikan Bağımsızlık Savaşı Hollanda halkı arasında demokrasi isteklerine yol açtı. Hollanda halkı yurtseverler ve Oranjistler olmak üzere iki gruba ayrıldılar. Yurtseverler demokrasi yanlısıydılar. Oranjistler ise Oranje-Nassau Prensi V. Willem'i destekliyorlardı. Hollanda'nın ABD'nin bağımsızlığını tanıması üzerine Birleşik Krallık Hollanda'ya savaş açtı. 1780-1784 yılları arasındaki Dördüncü İngiltere-Hollanda Savaşı Hollanda'nın ticaretine büyük bir zarar verdi.
1794 yılında Hollandalı Yurtseverler Fransız ordusunun yardımıyla Oranje-Nassau Prensini devirerek Batavya Cumhuriyeti'ni kurdular. Bu cumhuriyet 1806 yılına kadar yaşadı. O tarihte Napolyon Bonapart Hollanda'nın yönetimine el koydu. Hollanda Krallığı'nı kurarak 5 Haziran 1806'da kardeşi Louis Bonaparte'ı Hollanda kralı ilan etti. Fransız yönetimi 1813'te Napolyon'un yenilmesine kadar devam etti. Nihayet 30 Kasım 1813'te Oranje-Nassau Prensi VI. Willem Lahey sahillerinde karaya çıkarak kendisini Hollanda kralı ilan etti. 1815 yılında Avusturya'nın elindeki bölgelerin katılmasıyla Birleşik Hollanda Krallığı'na dönüştü.
Hollanda Krallığı
1 Kasım 1814-8 Haziran 1815 tarihleri arasında toplanan Viyana Kongresi'nde kuzey ve güneydeki Alçak Ülkelerin bir bayrak altında toplanmasına karar verildi. Böylece Belçika ve Hollanda ilk defa birleşmiş oluyordu. Lüksemburg da bu ülkeye bağlı bir düklük haline geldi. Ancak bu birliktelik uzun sürmedi. 1830 yılında Belçikalılar ayaklandılar ve 1839 yılında bağımsızlıklarını kazandılar. 1890 yılında da Lüksemburg bağımsız oldu.
Hollanda I. Dünya Savaşı boyunca tarafsız kaldı. Ancak II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın işgaline uğradı. 10 Mayıs 1940 tarihinde Almanlar Belçika ve Hollanda'yı işgal etti. Hollanda'da yaşayan 140,000 Yahudi'nin 100,000'i Nazi Almanyası tarafından imha edildi. Ayrıca 1942 tarihinde Japonya Hollanda'nın bir sömürgesi olan Endonezya'yı işgal etti. Savaş bittikten sonra Endonezya bağımsızlığını ilan etti.
Hollanda Dünya savaşlarından sonra Avrupa'da barışın sağlanması konusunda büyük çabalar gösterdi. Hollanda hem NATO hem de Avrupa Birliği'nin kurucu ülkeleri arasında yer almaktadır. Parlamenter monarşiyle yönetilen Hollanda'yı 33 yıldır yöneten 75 yaşındaki Kraliçe Beatrix, görevini en büyük oğlu veliaht Prens Willem-Alexander’a bırakmıştır. Hollanda böylece 123 yıl aradan sonra yeniden bir kral tarafından yönetilmeye başladı.
Kaynakça
- ^ a b c "Trijntje van de Betuweroute, jachtkampen uit de Steentijd te Hardinxveld-Giessendam". Spiegel Historiael. 1998. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
- ^ (PDF). University of Groningen. 2006. 10 Nisan 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
- ^ "DPG Media Privacy Gate". myprivacy.dpgmedia.nl. 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
- ^ Arnoldussen, S.; Huisman, D. J.; van Os, B.; Steffens, B.; Theunissen, L.; Amkreutz, L. (1 Aralık 2022). "A not so isolated fringe: Dutch later prehistoric (c. 2200 BCE-AD 0) bronze alloy networks from compositional analyses on metals and corrosion layers". Journal of Archaeological Science: Reports (İngilizce). 46: 103684. doi:10.1016/j.jasrep.2022.103684. ISSN 2352-409X. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
- ^ nick_xylas (1 Mart 2021). "Essential Wessex: Wessex Culture" (İngilizce). 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
- ^ "In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology and Myth" (PDF). London: Thames & Hudson. 1989. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
- ^ de Vries, Jan W. (1994). . lib.ugent.be. 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
- ^ Butler, Jay Jordan (1969). Nederland in de bronstijd. Fibulareeks. Bussum: Fibula-Van Dishoeck. OCLC 781321432.
- ^ Uslar, Raphael von (1963). "Hachmann, Rolf; Kossack, Georg,- Kuhn, Hans: Völker zwischen Germanen und Kelten". Nachrichten aus Niedersachsens Urgeschichte (Almanca). 32: 142-145. doi:10.11588/nnu.1963.0.65277. ISSN 2568-0161. 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
- ^ . livius.org. 6 Ekim 2011. 30 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hollanda tarihi bugunku Hollanda Kralligi topraklarinin tarih oncesi donemlerden gunumuze kadar uzanan tarihini kapsar Tarih oncesiSon buzul cagi sirasinda Hollanda da bitki ortusunun az oldugu bir tundra iklimi vardi ve bolge sakinleri avci toplayici olarak hayatta kaldi MO 5600 civarinda ortaya cikan Swifterbant kulturu nehirlere ve acik sulara guclu bir sekilde bagli avci toplayicilardi ve guney Iskandinav Ertebolle kulturuyle iliskiliydi Tarim Akdeniz kokenli Orta Avrupali ciftciler olan Linear Pottery kulturu ile MO 5000 civarinda Hollanda ya yakin bolgelere de gelmistir Ciftlikleri guney Limburg ile sinirliydi ve sadece gecici olarak kurulmustu Bununla birlikte kiyi Swifterband halkinin ulkenin geri kalaninda comlekcilik ve hayvancilikla ugrastigina dair bazi kanitlar vardir Yerel gruplar hayvanciliga MO 4800 ile MO 4500 yillari arasinda gecis yapmistir MO yaklasik 4000 de Funnelbeaker kulturu ciftciligi bolgeye kalici olarak getirmistir Bu kultur Danimarka dan kuzey Almanya uzerinden kuzey Hollanda ya kadar uzanmistir Vlaardingen kulturu kiyi bolgelerinde avci toplayici gelenegini surdurmustur M O 2950 lere gelindiginde Funnelbeaker tarim kulturunden kuzey ve orta Avrupa nin buyuk bir bolumune yayilan Kordonlu Comlek kulturune gecis olmustur Bu kulturun yayilmasinin Hint Avrupa dillerini ve bakir cagi teknolojisini getiren insanlarin Ukrayna yonunden hareketini icerdigine inanilmaktadir En eski bronz aletler Wageningen surusunde bir Bronz Cagi metal iscisinin mezarinda bulunmustur Kuzeydeki Elp kulturu ve guneydeki Hilversum kulturu Bronz Cagi nda gelismistir ve ikincisinin Britanya ile kulturel baglari vardir Demir Cagi ulkenin her yerinde bulunan demir cevheri sayesinde bugunku Hollanda topraklarinda yasayan insanlara bir olcude refah getirmistir Demirciler bronz ve demirle kucuk yerlesim yerlerinden yerlesim yerlerine seyahat ederek balta bicak igne ok ucu ve kilic gibi aletleri talep uzerine imal ediyorlardi Vorstengraf buyuk mezar hoyugunde aralarinda kavisli bir demir kilicin da bulundugu bir dizi nesne bulunmustur Romalilarin gelisine kadar kuzeyde muhtemelen iklimsel bozulma nedeniyle Iskandinavya dan goc eden ve daha sonra erken Frizyalilar ve erken Saksonlar olacak bir kuzey grubuna ve Ren Nehri ne uzanan ve sonunda Salian Franklarina donusen bir guney grubuna ayrilmis olan muhtemelen Germen Harpstedt kulturu yukselirken daha guneyde Hallstatt kulturunden etkilenen ve sonunda ikisi arasinda bir miktar karisimla Kelt La Tene kulturune asimile olan halklar vardi Bu durum Sezar in Ren Nehri nin Kelt ve Cermen kabileleri arasindaki siniri olusturduguna dair aciklamasiyla tutarlidir Bazi akademisyenler ne Cermen ne de Kelt olan kendi diline sahip ayri bir etnik kimligin Somme den Weser e kadar uzanan bir Kuzeybati blogu olusturdugunu ve Kelt ve Cermen komsulari tarafindan emilmeden once Roma donemine kadar hayatta kaldigini iddia etmistir Romalilarin gelmesinden sonra cesaretleriyle taninan Batavyalilar ve Toxandriers gibi bazi Cermen kabileleri Ren nehrinin guneyine goc ederek Roma ordusuna asker verdiler Batavyalilar Roma imparatoru Trajan in Dacya Romanya seferinde onemli bir rol oynamislardir Roma donemiRoma imparatoru Jul Sezar Galya yi ele gecirdikten sonra M O 58 civarinda Belcika ve Hollanda ya yoneldi Bu bolgeleri ele gecirdikten sonra bolgenin ilk kentlerini kurdu ve bolgeyi Germania Inferior adi altinda bir Roma eyaleti haline getirdi Roma Imparatorlugunun sinirlari bundan sonra Ren nehriyle sinirli kaldi Romalilar Hollanda nin ilk kentlerini ve kalelerini kurdular ve bolgeye ilk defa yazi yazmayi getirdiler Bu kentlerin en onemlileri Utrecht Nijmegen ve Maastricht ti Hollanda nin kuzey bolumu Roma Imparatorlugu nun sinirlari disinda kaldi Frizlerin yasadigi bolge buna ragmen Roma kulturunden etkilendi Kutsal Roma Imparatorlugu donemiHollanda nin 800 yilindaki hali Roma Imparatorlugu nun cokmesi uzerine bolge Barbar akinlarina hedef oldu Yeni gelen kavimler yerlilerle karisarak 3 degisik halki olusturdular kuzey kiyida oturan Frizler doguda yasayan Saksonlar ve guneydeki Franklar Franklarin krali I Chlodwig 496 yilinda Hristiyanligi kabul etti Franklar kuzeydeki Frizye yi ele gecirerek halkini Hristiyan yaptilar Hollanda nin guney kismi Sarlman in kurdugu gunumuzdeki Almanya ve Fransa yi da kapsayan Karolenj Imparatorlugu nun bir parcasiydi 843 yilinda Sarlman in torunlari Verdun Antlasmasi ni imzalayarak imparatorlugu 3 parcaya bolduler Bunlardan batidaki imparatorluk zamanla Fransa ya donustu Dogu kisimlar Almanya haline geldi Hollanda ise orta kisimda kaldi Daha sonra bu orta kisim ikiye ayrildi Hollandaca konusan halkin cogu Alman kismina katildi Flaman Bolgesi ise Fransa ya katildi 10 ve 11 yuzyillarda Hollanda Alman krallar ve imparatorlar tarafindan yonetildi I Otto nun kendisini imparator ilan etmesinden sonra Alman imparatorlugu Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu adini aldi Hollanda nin Nijmegen kenti bu imparatorlugun onemli kentlerinden biriydi Burgonya donemi1433 yilinda gunumuzdeki Belcika ve Hollanda nin buyuk bir bolumu Burgonya Duklugu nun eline gecti Burgonya Duklugu Fransa nin Burgonya bolgesinde Fransa Kralligi na bagli bir feodal dukluktu Burgonya Duku aslinda Hollandali soylular tarafindan davet edilmisti Hollandalilar Burgonya Duklugu ne bagli olan Flaman Bolgesindeki ekonomik ve yasal kosullarin Hollanda ya da getirilmesini istiyorlardi Nitekim Burgonya donemi Hollanda icin cok yararli oldu Burgonya Dukleri Hollanda nin ticaret ve nakliye haklarini savundular Hollanda filosu Hansa Birligi filosunu defalarca yenilgiye ugratti Amsterdam buyudu ve zenginlesti 15 yuzyilda Baltik bolgesinden gelen tahilin nakliyesi icin Amsterdam en buyuk liman haline geldi Seksen Yil SavaslariOranje Prensi I Willem 16 yuzyilda savas ve miras yoluyla Alcak Ulkeler Kutsal Roma Imparatoru V Karl in eline gecti Hollandalilar bagimsizlik istiyorlardi 1548 V Karl Hollanda nin ine ozerklik verdi Ancak V Karl in oglu II Felipe babasinin tersine Hollanda ya taviz vermeme taraflisiydi Cok dindar bir Katolik olan II Felipe Hollanda da yayilmaya baslayan Protestanlik tan memnun degildi Hollanda ya zorla agir yasalar ve vergiler getirdi Protestanligi yok etmeye calisti Butun bu sert yonetim kosullari Hollanda da ayaklanmalara yol acti Ayaklanmalar 1568 1648 yillar arasinda devam etti Seksen Yil Savaslari adiyla anilan bu ayaklanmalar sirasinda 1579 yilinda 7 Protestan agirlikli Hollandali eyalet bir araya gelerek ni kurdular Bu eyaletlerin arasindaki Oranje Prensliginin Prensi olan I Willem Hollandali isyancilarin basina gecti Gunumuzdeki Hollanda kraliyet ailesi olan boylece I Willem tarafindan kurulmus oldu Utrecht Birligi zamanla Yedi Birlesik Alcak Ulkeler Cumhuriyetine Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden donustu Bu cumhuriyet ilerideki yillarda gunumuzdeki Hollanda nin cekirdegini olusturacakti Vestfalya Barisi Ispanya krali II Felipe ayaklanmalari bastirmak icin 1585 yilinda Hollanda ya buyuk bir ordu yolladi Ispanyollar Anvers i ele gecirerek 10 000 kisiyi katlettiler Ispanyollarin guneyde ele gecirdigi kentlerdeki Protestanlar kuzeye kactilar Hollandalilar Ispanyollarin elindeki bazi kentleri tekrar geri aldilar ama Flaman Bolgesi ndeki Katoliklerin cogunlukta oldugu topraklar Ispanya nin elinde kaldi Bu topraklar zamanla Belcika haline geldi Kuzeydeki bolge ise Hollanda yi olusturdu Boylece ayni dili konusan Belcikali Flamanlarla Hollandalilarin kaderleri ayrilmis oldu Seksen Yil Savaslari 60 yil daha devam etti 30 Ocak 1648 tarihi imzalanan Vestfalya Antlasmasi ile son buldu Hollanda Altin CagiAmsterdam daki Trippenhuis Hollanda tarihinde 1585 1702 yillari arasindaki doneme Hollanda Altin Cagi denir Bu donemde Hollanda bilim ticaret ve sanat dallarinda dunyanin en gelismis ulkelerinden biri haline gelmistir Hollanda nin Altin Cagi 1585 yilinda Anvers in Ispanya nin eline gecmesi sonucu guneydeki zengin Kalvinci Protestan tuccarlarin ve aydinlarin kuzeye siginmalariyla basladi Ayrica Ispanya daki Engizisyon dan kacan Sefarad Yahudiler Fransa dan kacan Protestan Huguenot lar da Hollanda ya sigindilar Boylece Avrupa nin en zengin ve aydin insanlari Hollanda da toplanmis oldular 17 yuzyil boyunca Hollandalilar dunyanin her bolgesiyle ticarete girdiler Kuzey Amerika da Nieuw Amsterdam gibi koloniler kurdular 1602 yilinda kurulan Hollanda Dogu Hindistan Sirketi Vereenigde Oostindische Compagnie Asya da koloniler kurdu Bu koloniler zamanla Endonezya ulkesini olusturdu Ilk olarak Osmanli Devleti nden ithal edilen laleler Hollanda da bir tutku haline geldi Unlu Hollandali ressamlar Rembrandt 1606 1669 ve Rubens 1577 1640 bu donemde sanatlarini doruga cikardilar Ayrica Hollandalilar kole ticaretinden buyuk bir kar sagladilar 1650 yilinda Hollanda Avrupa da kole ticaretinin merkezi haline geldi Amsterdam limaninda kayitli kole gemilerinin sayisi 10 000 i asiyordu Bu sekilde iddialar olmasini ragmen ilgili tarihte bu kadar gemi sayisi tartismalidir Fransiz isgaliHollanda yi ele geciren Napolyon BonapartHollanda Kralligi Hollanda 18 yuzyil sonlarinda Avrupa da esen ozgurluk ve demokrasi ruzgarlarindan nasibini aldi Fransiz Devrimi ve Amerikan Bagimsizlik Savasi Hollanda halki arasinda demokrasi isteklerine yol acti Hollanda halki yurtseverler ve Oranjistler olmak uzere iki gruba ayrildilar Yurtseverler demokrasi yanlisiydilar Oranjistler ise Oranje Nassau Prensi V Willem i destekliyorlardi Hollanda nin ABD nin bagimsizligini tanimasi uzerine Birlesik Krallik Hollanda ya savas acti 1780 1784 yillari arasindaki Dorduncu Ingiltere Hollanda Savasi Hollanda nin ticaretine buyuk bir zarar verdi 1794 yilinda Hollandali Yurtseverler Fransiz ordusunun yardimiyla Oranje Nassau Prensini devirerek Batavya Cumhuriyeti ni kurdular Bu cumhuriyet 1806 yilina kadar yasadi O tarihte Napolyon Bonapart Hollanda nin yonetimine el koydu Hollanda Kralligi ni kurarak 5 Haziran 1806 da kardesi Louis Bonaparte i Hollanda krali ilan etti Fransiz yonetimi 1813 te Napolyon un yenilmesine kadar devam etti Nihayet 30 Kasim 1813 te Oranje Nassau Prensi VI Willem Lahey sahillerinde karaya cikarak kendisini Hollanda krali ilan etti 1815 yilinda Avusturya nin elindeki bolgelerin katilmasiyla Birlesik Hollanda Kralligi na donustu Hollanda KralligiMayis 1940 ta Almanlar tarafindan bombalanan Rotterdam 1 Kasim 1814 8 Haziran 1815 tarihleri arasinda toplanan Viyana Kongresi nde kuzey ve guneydeki Alcak Ulkelerin bir bayrak altinda toplanmasina karar verildi Boylece Belcika ve Hollanda ilk defa birlesmis oluyordu Luksemburg da bu ulkeye bagli bir dukluk haline geldi Ancak bu birliktelik uzun surmedi 1830 yilinda Belcikalilar ayaklandilar ve 1839 yilinda bagimsizliklarini kazandilar 1890 yilinda da Luksemburg bagimsiz oldu Hollanda kralicesi Beatrix Hollanda I Dunya Savasi boyunca tarafsiz kaldi Ancak II Dunya Savasi nda Nazi Almanyasi nin isgaline ugradi 10 Mayis 1940 tarihinde Almanlar Belcika ve Hollanda yi isgal etti Hollanda da yasayan 140 000 Yahudi nin 100 000 i Nazi Almanyasi tarafindan imha edildi Ayrica 1942 tarihinde Japonya Hollanda nin bir somurgesi olan Endonezya yi isgal etti Savas bittikten sonra Endonezya bagimsizligini ilan etti Hollanda Dunya savaslarindan sonra Avrupa da barisin saglanmasi konusunda buyuk cabalar gosterdi Hollanda hem NATO hem de Avrupa Birligi nin kurucu ulkeleri arasinda yer almaktadir Parlamenter monarsiyle yonetilen Hollanda yi 33 yildir yoneten 75 yasindaki Kralice Beatrix gorevini en buyuk oglu veliaht Prens Willem Alexander a birakmistir Hollanda boylece 123 yil aradan sonra yeniden bir kral tarafindan yonetilmeye basladi Kaynakca a b c Trijntje van de Betuweroute jachtkampen uit de Steentijd te Hardinxveld Giessendam Spiegel Historiael 1998 10 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Mayis 2023 PDF University of Groningen 2006 10 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2023 DPG Media Privacy Gate myprivacy dpgmedia nl 28 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mayis 2023 Arnoldussen S Huisman D J van Os B Steffens B Theunissen L Amkreutz L 1 Aralik 2022 A not so isolated fringe Dutch later prehistoric c 2200 BCE AD 0 bronze alloy networks from compositional analyses on metals and corrosion layers Journal of Archaeological Science Reports Ingilizce 46 103684 doi 10 1016 j jasrep 2022 103684 ISSN 2352 409X 8 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mayis 2023 nick xylas 1 Mart 2021 Essential Wessex Wessex Culture Ingilizce 28 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mayis 2023 In Search of the Indo Europeans Language Archaeology and Myth PDF London Thames amp Hudson 1989 Erisim tarihi 27 Mayis 2023 de Vries Jan W 1994 lib ugent be 27 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2023 Butler Jay Jordan 1969 Nederland in de bronstijd Fibulareeks Bussum Fibula Van Dishoeck OCLC 781321432 Uslar Raphael von 1963 Hachmann Rolf Kossack Georg Kuhn Hans Volker zwischen Germanen und Kelten Nachrichten aus Niedersachsens Urgeschichte Almanca 32 142 145 doi 10 11588 nnu 1963 0 65277 ISSN 2568 0161 27 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mayis 2023 livius org 6 Ekim 2011 30 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2023