Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lingua franca veya geçer dil, ortak bir dili veya lehçeyi paylaşmayan insanların birbiriyle iletişim kurmak için kullandığı ortak dildir. Lingua francalar insan tarihi boyunca, ticari, kültürel, dinî, yönetimsel veya diplomatik gereklilikler dolayısı ile gelişmiş, farklı milletlere mensup bilim insanları ve akademisyenler arasındaki iletişimi sağlamak için de kullanılmıştır.
Terimin ismi Orta Çağ'da denizciler ve tüccarlar tarafından 11. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar konuşulmuş, Latin dili bazlı bir pidgin olan Akdeniz Lingua Francası'ndan (Sabir) almıştır ve lingua franca, İtalyancada Frenk dili anlamına gelmektedir. Eğer bir dil belli bir bölgede yaşayan farklı gruplar yerine tüm dünya çapında geçer dil statüsüne sahip ise dünya dili olarak adlandırılır.
Örnekler
Lingua francalar antik çağlardan beri var olmuştur. Latince ve Koini Yunancası, Roma İmparatorluğu ile Helen kültüründe geçer dil statüsünde konuşulmuştur. Akadca ve Aramice de Orta Doğu'da eski zamanlarda geçer dil olmuştur.
Birleşik Krallık'ın kolonicilik yolu ile dünyanın büyük bir kısmını kontrolü altına alması, bu bölgelerde İngilizcenin yönetimde kullanılmasına yol açmıştır. Bunun sonucunda kolonicilik dönemi bitmesine rağmen, pek çok yüksek etnik ve dilsel çeşitliliğe sahip eski koloni ülkesi İngilizceyi resmî dilleri olarak benimsemiştir. İngilizce aynı zamanda günümüzde bir dünya dilidir. Fransızca da benzer bir şekilde Fransız ve Belçika koloniciliği yolu ile günümüzde hâlâ Batı ve Orta Afrika ülkelerinde geçer dildir ve resmî statüye sahiptir.
Eskiden Rus İmparatorluğu veya Sovyetler Birliği'nin bir parçası olmuş veya etkisi altında kalmış Kafkaslar, Orta ve Doğu Avrupa ile Orta Asya gibi bölgelerde Rusça hâlâ bir lingua francadır.
Hindustânî (Hintçe-Urduca) ise Pakistan ve Kuzey Hindistan'da lingua francadır.[][] Özellikle Arunaçel Pradeş gibi etnik açıdan yüksek çeşitlilik gösteren bölgelerde de Hintçe, toplumun %90'ı tarafından anadilleri olmamasına rağmen konuşulur.Malaycanın bir varyantı olan Endonezce, Cavacanın ülkede daha çok konuşanı bulunmasına rağmen Endonezya'nın tek resmî dilidir. Türkçe, Osmanlı idaresi boyunca Anadolu ve Balkanlar başta olmak üzere Osmanlı topraklarında lingua franca görevi görmüştür. Farsça ise İran'da bulunan çeşitli azınlıklar arasında iletişimin sağlanmasında rol oynar.
Svahili Doğu Afrika'daki Bantular arasında 18. yüzyıl civarında yayılmış, kolonicilerin bu dili yönetim dili seçmesi ile de güçlenerek bölgede geçer dil statüsünü korumuştur.Hausa dili de Batı Afrika ve Kuzey Nijerya'daki çeşitli farklı etnik gruplara mensup bireylerin birbirleri ile iletişimine olanak tanıdığı için bir lingua franca olarak nitelendirilebilir.
Kaynakça
- ^ Yağcıoğlu, Semiramis (2005). "Dil asla masum değildir" (PDF). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7 (2). s. 138. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Şubat 2013.
- ^ Demircan, Ömer (2012). "Dilbilim Sözlüğü 2: Düzçeviri yoluyla terimsel sığlama ve yanlışlari". Türk Dili Dergisi. 25 (148). 27 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2013.
- ^ "Kelimenin anlamı hakkında Özdemir İnce'nin makalesi". 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2007.
- ^ Nye, Mary Jo (2016). . Distillations. 2 (1). ss. 40-43. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2018.
- ^ Gordin, Michael D. (2015). Scientific Babel: How Science Was Done Before and After Global English. Chicago, Illinois: University of Chicago Press. ISBN .
- ^ "lingua franca." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ Ostler, 2005 pp. 38–40
- ^ Ostler, 2010 pp. 163–167
- ^ "Department for General Assembly and Conference Management – What are the official languages of the United Nations?". United Nations. 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2008.
- ^ Mohammad Tahsin Siddiqi (1994), Hindustani-English code-mixing in modern literary texts, University of Wisconsin,
... Hindustani is the lingua franca of both India and Pakistan ...
- ^ Lydia Mihelič Pulsipher; Alex Pulsipher; Holly M. Hapke (2005), World Regional Geography: Global Patterns, Local Lives, Macmillan, ISBN ,
... By the time of British colonialism, Hindustani was the lingua franca of all of northern India and what is today Pakistan ...
- ^ Chandra, Abhimanyu (22 August 2014). "How Hindi Became the Language of Choice in Arunachal Pradesh." 21 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Retrieved 12 March 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2019.
- ^ Tuncer, A. Selim (24 Ocak 2012). . 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.
- ^ İNCE, Özdemir. . Hürriyet. 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.
- ^ "Language use in the Ottoman Empire and its problems, 1299-1923". archive.vn. 24 Aralık 2012. 24 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.
- ^ "Swahili language". Encyclopædia Britannica. 27 Ağustos 2014. 23 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lingua franca veya gecer dil ortak bir dili veya lehceyi paylasmayan insanlarin birbiriyle iletisim kurmak icin kullandigi ortak dildir Lingua francalar insan tarihi boyunca ticari kulturel dini yonetimsel veya diplomatik gereklilikler dolayisi ile gelismis farkli milletlere mensup bilim insanlari ve akademisyenler arasindaki iletisimi saglamak icin de kullanilmistir Ucdilli Cince Malayca Ingilizce metin 1839 Malayca Malakka Bogazi cevresindeki gecer dil olmustur Terimin ismi Orta Cag da denizciler ve tuccarlar tarafindan 11 yuzyildan 19 yuzyila kadar konusulmus Latin dili bazli bir pidgin olan Akdeniz Lingua Francasi ndan Sabir almistir ve lingua franca Italyancada Frenk dili anlamina gelmektedir Eger bir dil belli bir bolgede yasayan farkli gruplar yerine tum dunya capinda gecer dil statusune sahip ise dunya dili olarak adlandirilir OrneklerLingua francalar antik caglardan beri var olmustur Latince ve Koini Yunancasi Roma Imparatorlugu ile Helen kulturunde gecer dil statusunde konusulmustur Akadca ve Aramice de Orta Dogu da eski zamanlarda gecer dil olmustur Ingilizcenin cogunlugun anadili oldugu bolgeler Ingilizcenin resmi dil oldugu ancak cogunlugun anadili olmadigi ulkeler Birlesik Krallik in kolonicilik yolu ile dunyanin buyuk bir kismini kontrolu altina almasi bu bolgelerde Ingilizcenin yonetimde kullanilmasina yol acmistir Bunun sonucunda kolonicilik donemi bitmesine ragmen pek cok yuksek etnik ve dilsel cesitlilige sahip eski koloni ulkesi Ingilizceyi resmi dilleri olarak benimsemistir Ingilizce ayni zamanda gunumuzde bir dunya dilidir Fransizca da benzer bir sekilde Fransiz ve Belcika koloniciligi yolu ile gunumuzde hala Bati ve Orta Afrika ulkelerinde gecer dildir ve resmi statuye sahiptir Eskiden Rus Imparatorlugu veya Sovyetler Birligi nin bir parcasi olmus veya etkisi altinda kalmis Kafkaslar Orta ve Dogu Avrupa ile Orta Asya gibi bolgelerde Rusca hala bir lingua francadir Hindustani Hintce Urduca ise Pakistan ve Kuzey Hindistan da lingua francadir Sahsen yayimlanan kaynaklar sayfa belirt Ozellikle Arunacel Prades gibi etnik acidan yuksek cesitlilik gosteren bolgelerde de Hintce toplumun 90 i tarafindan anadilleri olmamasina ragmen konusulur Malaycanin bir varyanti olan Endonezce Cavacanin ulkede daha cok konusani bulunmasina ragmen Endonezya nin tek resmi dilidir Turkce Osmanli idaresi boyunca Anadolu ve Balkanlar basta olmak uzere Osmanli topraklarinda lingua franca gorevi gormustur Farsca ise Iran da bulunan cesitli azinliklar arasinda iletisimin saglanmasinda rol oynar Svahili Dogu Afrika daki Bantular arasinda 18 yuzyil civarinda yayilmis kolonicilerin bu dili yonetim dili secmesi ile de guclenerek bolgede gecer dil statusunu korumustur Hausa dili de Bati Afrika ve Kuzey Nijerya daki cesitli farkli etnik gruplara mensup bireylerin birbirleri ile iletisimine olanak tanidigi icin bir lingua franca olarak nitelendirilebilir Kaynakca Yagcioglu Semiramis 2005 Dil asla masum degildir PDF Dokuz Eylul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 7 2 s 138 4 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Subat 2013 Demircan Omer 2012 Dilbilim Sozlugu 2 Duzceviri yoluyla terimsel siglama ve yanlislari Turk Dili Dergisi 25 148 27 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2013 Kelimenin anlami hakkinda Ozdemir Ince nin makalesi 4 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2007 Nye Mary Jo 2016 Distillations 2 1 ss 40 43 3 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2018 Gordin Michael D 2015 Scientific Babel How Science Was Done Before and After Global English Chicago Illinois University of Chicago Press ISBN 9780226000299 lingua franca Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 Ostler 2005 pp 38 40 Ostler 2010 pp 163 167 Department for General Assembly and Conference Management What are the official languages of the United Nations United Nations 12 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2008 Mohammad Tahsin Siddiqi 1994 Hindustani English code mixing in modern literary texts University of Wisconsin Hindustani is the lingua franca of both India and Pakistan Lydia Mihelic Pulsipher Alex Pulsipher Holly M Hapke 2005 World Regional Geography Global Patterns Local Lives Macmillan ISBN 0 7167 1904 5 By the time of British colonialism Hindustani was the lingua franca of all of northern India and what is today Pakistan Chandra Abhimanyu 22 August 2014 How Hindi Became the Language of Choice in Arunachal Pradesh 21 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 12 March 2019 Arsivlenmis kopya 13 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2019 Tuncer A Selim 24 Ocak 2012 10 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2021 INCE Ozdemir Hurriyet 2 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2021 Language use in the Ottoman Empire and its problems 1299 1923 archive vn 24 Aralik 2012 24 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2021 Swahili language Encyclopaedia Britannica 27 Agustos 2014 23 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Nisan 2019