Güney Atabask dilleri ya da Apaçi dilleri (İngilizce: Southern Athabaskan languages, Apachean languages), Kuzey Amerika'nın güneybatısında, çoğu Amerika Birleşik Devletleri'nde Arizona, New Mexico, Kolorado, Utah, Teksas ve Oklahoma eyaletlerinde, birazı da Meksika'nın Sonora ve Chihuahua eyaletlerinde yaşayan Güney Atabaskları (Apaçiler ile Navaholar) tarafından konuşulan ve 6 dilden oluşan Atabask dillerinin bir alt grubudur.
Güney Atabask dilleri | |
---|---|
Coğrafi dağılım | ABD (Güneybatı ABD), Meksika |
Sınıflandırma | Denesey
|
Sınıflandırma
- Ova Apaçi dilleri
- Ova Apaçicesi: Konuşanı bir iki kişi olup Oklahoma'da Na-Dene olmayan Kiowalar arasında yaşarlar.
- Navaho-Apaçi dilleri
- Doğu Apaçi dilleri
- Hikarilaca: New Mexico'nun kuzeyi ile Kolorado'nun güneyinde konuşulur.
- Llanero
- Hoyero
- Lipanca: New Mexico'nun doğusu ile Teksas'ın batısında konuşulur.
- Hikarilaca: New Mexico'nun kuzeyi ile Kolorado'nun güneyinde konuşulur.
- Batı Apaçi dilleri
- Meskalero-Çirikavaca
- Çirikavaca: Arizona'nın güneyi ile New Mexico'nun güneybatısında konuşulur. Ünlü Apaçi kahramanı Geronimo'nun anadilidir.
- Chiricahua
- Mimbreño
- Mogollon
- Meskaleroca: New Mexico'nun orta bölgelerinde konuşulur.
- Çirikavaca: Arizona'nın güneyi ile New Mexico'nun güneybatısında konuşulur. Ünlü Apaçi kahramanı Geronimo'nun anadilidir.
- Batı Apaçicesi: Arizona'nın orta bölgelerinde konuşulur. Günümüzde Apaçi adı daha çok bu dili konuşanlar için kullanılmaktadır.
- Cibecue
- Kuzey Tontocası
- Güney Tontocası
- San Carlos
- Tsézhiné (Arivaipa)
- Pinal
- Apache Peaks
- San Carlos proper
- White Mountain
- Navahoca: Arizona, New Mexico, Utah ve Kolorado eyaletlerinde konuşulur. Konuşanı en kalabalık Na-Dene dilidir.
- Meskalero-Çirikavaca
- Doğu Apaçi dilleri
Coğrafi dağılım
Karşılaştırma
Navahoca | Çirikavaca | Batı Apaçicesi (San Carlos) | Hikarilaca | Lipanca | |
---|---|---|---|---|---|
ben | shí | shí | shíí | shí | shí |
sen | ni | ⁿdí | ⁿdi | ni | ⁿdí |
biz | nihí | náhí | nohwíí | nahí | nahí |
çok | łą́ | łą́ | łą́ą́ | łá | łą́ |
bir | ła’ | ła’ | ła’- | ła’ | ła’- |
iki | naaki | naaki | naaki | naaki | naaki |
büyük | -tso | -tso | -tso | -tso | -tso |
uzun | -neez | -neez | -neez | -ⁿdees | -ⁿdiis |
ufak | -yáázh | -zą́ą́yé | -zhaazh | -zhááh | -zhą́ą́yí |
kadın | ’asdzání | ’isdzáń | ’isdzánhń | ’isdzání | ’isdzání |
adam | diné | nⁿdé | nnéé | diⁿdé | diⁿdí |
balık | łóó’ | łóí’ | łóg | łógee | łǫ́’ |
köpek | łééchą́ą́’í | kéjaa | łį́į́chaayáné | łį́’chaa’á | nii’łį́ |
bit | yaa’ | yaa | yaa’ | yaa’ | yaa |
ağaç | tsin | tsin | ch’il | nooshchíí | chish |
yaprak | -t’ąą’ | -t’ąą | -t’ąą’ | -t’ąą’ | -t’ąą’ |
et | -tsį’ | -tsįį | -tsį’ | -tsį | -tsįį |
kan | dił | dił | dił | dił | dił |
kemik | ts’in | ts’į’ | ts’in | -ts’in | -ts’įh |
yağ | -k’ah | k’ah | k’ah | xéh | xáí |
yumurta | -yęęzhii | -gheezhe | -ghęęzh | -gheezhi | -ghaish |
boynuz | -dee’ | -dee’ | -dee’ | -dee’ | -dii’ |
kuyruk | -tsee’ | -tsee’ | -tsee’ | -tsee’ | -dzistsii’ |
tüy | -t’a’ | -t’a’ | -t’a’ | -t’a’ | -t’a’ |
saç | -ghaa’ | -ghaa | -ghaa | -ghaa’ | -ghaa |
baş | -tsii’ | -tsii | -tsii | -tsii | -tsii’ |
kulak | -jaa’ | -zhaa | -jaa | -jaa | -jaa |
göz | -náá’ | -ⁿdáa | -náá | -ⁿdáá | -ⁿdáa |
burun | -´-chį́į́h | -´-chį́ | -chį́h | -chį́sh | -´-chį́sh |
ağız | -zéé’ | -zé | -zé’ | -zé’ | -zí’ |
diş | -woo’ | -ghoo | -ghoo’ | -ghoo | -ghoo |
dil | -tsoo’ | -zaade | -zaad | -zaadi | -zaadi |
tırnak | -s-gaan | -s-gan | -gan | -s-gan | -s-gąą |
ayak | -kee’ | -kee | -kee’ | -kee | -kii |
diz | -god | -go’ | -god | -go’ | -goh |
el | -´-la’ | -laa | -la’ | -la’ | -laa’ |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guney Atabask dilleri ya da Apaci dilleri Ingilizce Southern Athabaskan languages Apachean languages Kuzey Amerika nin guneybatisinda cogu Amerika Birlesik Devletleri nde Arizona New Mexico Kolorado Utah Teksas ve Oklahoma eyaletlerinde birazi da Meksika nin Sonora ve Chihuahua eyaletlerinde yasayan Guney Atabasklari Apaciler ile Navaholar tarafindan konusulan ve 6 dilden olusan Atabask dillerinin bir alt grubudur Guney Atabask dilleriCografi dagilimABD Guneybati ABD MeksikaSiniflandirmaDeneseyNa DeneAtabask dilleriGuney Atabask dilleri SiniflandirmaOva Apaci dilleri Ova Apacicesi Konusani bir iki kisi olup Oklahoma da Na Dene olmayan Kiowalar arasinda yasarlar Navaho Apaci dilleri Dogu Apaci dilleri Hikarilaca New Mexico nun kuzeyi ile Kolorado nun guneyinde konusulur Llanero Hoyero Lipanca New Mexico nun dogusu ile Teksas in batisinda konusulur Bati Apaci dilleri Meskalero Cirikavaca Cirikavaca Arizona nin guneyi ile New Mexico nun guneybatisinda konusulur Unlu Apaci kahramani Geronimo nun anadilidir Chiricahua Mimbreno Mogollon Meskaleroca New Mexico nun orta bolgelerinde konusulur Bati Apacicesi Arizona nin orta bolgelerinde konusulur Gunumuzde Apaci adi daha cok bu dili konusanlar icin kullanilmaktadir Cibecue Kuzey Tontocasi Guney Tontocasi San Carlos Tsezhine Arivaipa Pinal Apache Peaks San Carlos proper White Mountain Navahoca Arizona New Mexico Utah ve Kolorado eyaletlerinde konusulur Konusani en kalabalik Na Dene dilidir Cografi dagilimAmerika Birlesik Devletleri Utah Navahoca Kolorado Hikarilaca Navahoca Arizona Cirikavaca Navahoca Bati Apacicesi New Mexico Cirikavaca Meskaleroca Hikarilaca Lipanca Navahoca Teksas Meskaleroca Lipanca Oklahoma Cirikavaca Hikarilaca Ova Apacicesi Meksika Sonora ve Chihuahua CirikavacaKarsilastirma Navahoca Cirikavaca Bati Apacicesi San Carlos Hikarilaca Lipancaben shi shi shii shi shisen ni ⁿdi ⁿdi ni ⁿdibiz nihi nahi nohwii nahi nahicok la la la a la la bir la la la la la iki naaki naaki naaki naaki naakibuyuk tso tso tso tso tsouzun neez neez neez ⁿdees ⁿdiisufak yaazh za a ye zhaazh zhaah zha a yikadin asdzani isdzan isdzanhn isdzani isdzaniadam dine nⁿde nnee diⁿde diⁿdibalik loo loi log logee lǫ kopek leecha a i kejaa lį į chaayane lį chaa a nii lį bit yaa yaa yaa yaa yaaagac tsin tsin ch il nooshchii chishyaprak t aa t aa t aa t aa t aa et tsį tsįį tsį tsį tsįįkan dil dil dil dil dilkemik ts in ts į ts in ts in ts įhyag k ah k ah k ah xeh xaiyumurta yeezhii gheezhe gheezh gheezhi ghaishboynuz dee dee dee dee dii kuyruk tsee tsee tsee tsee dzistsii tuy t a t a t a t a t a sac ghaa ghaa ghaa ghaa ghaabas tsii tsii tsii tsii tsii kulak jaa zhaa jaa jaa jaagoz naa ⁿdaa naa ⁿdaa ⁿdaaburun chį į h chį chį h chį sh chį shagiz zee ze ze ze zi dis woo ghoo ghoo ghoo ghoodil tsoo zaade zaad zaadi zaaditirnak s gaan s gan gan s gan s gaaayak kee kee kee kee kiidiz god go god go gohel la laa la la laa