Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ağustos 2011) |
Richard McKay Rorty, (4 Kasım 1931, New York, ABD - 8 Haziran 2007, Palo Alto, Kaliforniya, ABD) Amerikalı düşünür. Postyapısalcılık 'ı Amerika'da geçerli kılmış, Pragmatizm olarak bilinen felsefe ögretisini yeniden yorumlayarak kullanan ve bir tür Relativizm yaklaşımıyla postyapısalcılığı değerlendiren bir düşünürdür.
| Richard McKay Rorty | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | 4 Ekim 1931 New York, New York, ABD |
| Ölümü | 8 Haziran 2007 (75 yaşında) Palo Alto, Kaliforniya, ABD |
| Çağı | 20. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Pragmatizm, |
| İlgi alanları | Epistemoloji, dil felsefesi, zihin felsefesi, etik, metafelsefe, liberalizm, |
| Önemli fikirleri | Postanalitik felsefe, , , epistemolojik davranışçılık |
Analitik felsefe geleneğinde yetişmiş biri olmakla birlikte zaman içinde Kıta felsefesine eğilim göstermiş ve özgül bir edinimle bu felsefeye katkıda bulunmuştur. Kıta felsefesinin teorik sorunlarını ve sorularını üstlenen Rorty, analitik ve pragmatik felsefenin olanaklarından yararlanarak önemli kuramsal açılımlar ortaya koyar.
Genel anlamda söylenecek olursa, teorik düzlemde genelgeçer formülasyonları ve evrensel ilkeleri reddeden görelikci postmodern yaklaşımı ve siyasal olarak da liberal bir eğilimi benimsediği söylenebilir. Daha yakından bakıldığında ise, hem postyapısalcılığı hem de liberalizm i kendine özgü bir şekilde değerlendirip tanımladığı görülür. Rorty'nin yapıtları, ele aldığı konular bağlamında oldukça derinlikli ve çok katmanlıdır. Pragmatizmi yeniden değerlendirir ve bu felsefeye oldukça önemli bir teorik satatü kazandırır yeniden. Disiplinlerarası ve düşüncelerarası iletişimle çalışır Rorty ve yapıtları bunun örneklerini veriri.
anlayışının en özgün ve yetkin temsilcilerinden biridir Rorty. Postmodern toplumun üç ayağı olarak olumsallık, ironi ve dayanışma kavramlarını öne sürer. Olumsallık, İroni ve Toplumsal Dayanışma adlı kitabında bu nosyonları ayrıntılı olarak irdeler, içerimlerini yan anlamlarıyla birlikte soruşturur ve kendi anlayışını ortaya koymak üzere değerlendirir. Buna göre bir yanda demokratik özgürlükler bir yanda bireysel yetenekler desteklenmeli, her iki alan birbirine indirgenmemeli, hükmedici kesin ve mutlak yargılardan kaçınılmalı, tarihsel olumsallık bilinci yaygınlaştırılmalıdır. Rorty, bir tür ile kamusal alan ayrımını kullanır liberal siyasal felsefesinde. Özel alan, bireyselin yetkinleştirilmesi gereken alanını gösterir; ve kamusal alan başkalarıyla birlikte yaşama alanı olarak toplumsal dayanışma fikriyle ilgilidir.
Olumsallık, ironi ve dayanışma
Rorty’e göre bireyler ancak olumsallıklarının bilincine varmakla metafizik-mutlak doğrulardan ve baskıcı değer yargılarından arınabilirler. Rorty bu bağlamda tarihselcilik eğilimde durmaktadır. Tarihselcilik, tarihsel-toplumsal gelişme bağlamında süreçlere bakar.Öte yandan Hakikati görelileştiren bir yönelim söz konusudur burada. Doğruluk ancak toplumdaki özgür bireyler arasındaki iletişim ile olanaklı olabilir ve bu da ancak olumsallıklarının bilincindeki bireylerin yapabilecekleri bir şeydir.
İroni kavramı ise bireyin mükemmelleşmesine dogru giden yolu gösterir. İronik birey bununla birlikte kendi zihnine mesafe koyabilen ve başkalarını da zihin sahibi bireyler olarak görebilen, eleştirel mesafesini kendine karşı da kaybetmeyen bireydir. Olumsallığının farkında biri olarak, ironik birey, kendi felsefesinin ötekilerden daha üstün olduğu vehmine kapılmayan, çevresindeki öteki düşünce ve fikirlerin farkında olup kendi gerçekliğini yeniden tanımlaya açık olabilen bireydir.
Dayanışma kavramı ise Rorty'nin kamusal alan için önerdiği bir kavramdır. Onun liberalizmi, özel alanda, bireyin bireysel olarak mükemmelleşmesini talep ederken, toplumsal alanda da ortak bir dayanışma duyarlılığını talep eder. Buna göre, eğitim, sağlık ve benzeri sosyal konularda hak eşitliğiyle adalet ve güven sağlanabilecek, böylece siyasete etkin katılımın da yolları açılacaktır. Kamusal alanda dayanışma, özel alanda ironi. Böylece, Rorty, her ikisini de dengelemeye çalışır. Toplumsal dayanışma, metafizik bir insan özü keşfetme çabası değil, başka insanların acılarını ve ızdıraplarını anlayabilme, onlarla duygudaşlık kurabilme ve onları olumsallıkları içinde farklılıklarıyla kendi gibi biri olarak görebilme yeteneğidir. Böylece, ancak, olumsallıklarının bilincinde olan bireylerin yetkinleştirilmesi ve dayanışma halinde bir toplumsallığın oluşturulması mümkün olabilecektir.
Bazı kitapları
- Olumsallık,İroni ve Dayanışma, Ayrıntı yayınları, çev:Alev Türker, Mehmet Küçük; 1995;
- Felsefe ve Doğanın Aynası, Paradigma yayınları, çev:Funda Günsoy Kaya; 2005;
- Richard Rorty -Pragmatizm ve Politik Liberalizm-*, yazar: Michael Bacon, Sitare Yayınları, çev:Banu Özdemir; 2010;
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Agustos 2011 Richard McKay Rorty 4 Kasim 1931 New York ABD 8 Haziran 2007 Palo Alto Kaliforniya ABD Amerikali dusunur Postyapisalcilik i Amerika da gecerli kilmis Pragmatizm olarak bilinen felsefe ogretisini yeniden yorumlayarak kullanan ve bir tur Relativizm yaklasimiyla postyapisalciligi degerlendiren bir dusunurdur Richard McKay RortyDogumu4 Ekim 1931 1931 10 04 New York New York ABDOlumu8 Haziran 2007 75 yasinda Palo Alto Kaliforniya ABDCagi20 yuzyil felsefesiBolgesiBati felsefesiOkuluPragmatizm Ilgi alanlariEpistemoloji dil felsefesi zihin felsefesi etik metafelsefe liberalizm Onemli fikirleriPostanalitik felsefe epistemolojik davraniscilikEtkilendikleri Dewey Heidegger Wittgenstein Nietzsche Plato Quine James Rawls Proust Nabokov Gadamer Kuhn DerridaEtkiledikleri Fraser Harris Analitik felsefe geleneginde yetismis biri olmakla birlikte zaman icinde Kita felsefesine egilim gostermis ve ozgul bir edinimle bu felsefeye katkida bulunmustur Kita felsefesinin teorik sorunlarini ve sorularini ustlenen Rorty analitik ve pragmatik felsefenin olanaklarindan yararlanarak onemli kuramsal acilimlar ortaya koyar Genel anlamda soylenecek olursa teorik duzlemde genelgecer formulasyonlari ve evrensel ilkeleri reddeden gorelikci postmodern yaklasimi ve siyasal olarak da liberal bir egilimi benimsedigi soylenebilir Daha yakindan bakildiginda ise hem postyapisalciligi hem de liberalizm i kendine ozgu bir sekilde degerlendirip tanimladigi gorulur Rorty nin yapitlari ele aldigi konular baglaminda oldukca derinlikli ve cok katmanlidir Pragmatizmi yeniden degerlendirir ve bu felsefeye oldukca onemli bir teorik satatu kazandirir yeniden Disiplinlerarasi ve dusuncelerarasi iletisimle calisir Rorty ve yapitlari bunun orneklerini veriri anlayisinin en ozgun ve yetkin temsilcilerinden biridir Rorty Postmodern toplumun uc ayagi olarak olumsallik ironi ve dayanisma kavramlarini one surer Olumsallik Ironi ve Toplumsal Dayanisma adli kitabinda bu nosyonlari ayrintili olarak irdeler icerimlerini yan anlamlariyla birlikte sorusturur ve kendi anlayisini ortaya koymak uzere degerlendirir Buna gore bir yanda demokratik ozgurlukler bir yanda bireysel yetenekler desteklenmeli her iki alan birbirine indirgenmemeli hukmedici kesin ve mutlak yargilardan kacinilmali tarihsel olumsallik bilinci yayginlastirilmalidir Rorty bir tur ile kamusal alan ayrimini kullanir liberal siyasal felsefesinde Ozel alan bireyselin yetkinlestirilmesi gereken alanini gosterir ve kamusal alan baskalariyla birlikte yasama alani olarak toplumsal dayanisma fikriyle ilgilidir Olumsallik ironi ve dayanismaRorty e gore bireyler ancak olumsalliklarinin bilincine varmakla metafizik mutlak dogrulardan ve baskici deger yargilarindan arinabilirler Rorty bu baglamda tarihselcilik egilimde durmaktadir Tarihselcilik tarihsel toplumsal gelisme baglaminda sureclere bakar Ote yandan Hakikati gorelilestiren bir yonelim soz konusudur burada Dogruluk ancak toplumdaki ozgur bireyler arasindaki iletisim ile olanakli olabilir ve bu da ancak olumsalliklarinin bilincindeki bireylerin yapabilecekleri bir seydir Ironi kavrami ise bireyin mukemmellesmesine dogru giden yolu gosterir Ironik birey bununla birlikte kendi zihnine mesafe koyabilen ve baskalarini da zihin sahibi bireyler olarak gorebilen elestirel mesafesini kendine karsi da kaybetmeyen bireydir Olumsalliginin farkinda biri olarak ironik birey kendi felsefesinin otekilerden daha ustun oldugu vehmine kapilmayan cevresindeki oteki dusunce ve fikirlerin farkinda olup kendi gercekligini yeniden tanimlaya acik olabilen bireydir Dayanisma kavrami ise Rorty nin kamusal alan icin onerdigi bir kavramdir Onun liberalizmi ozel alanda bireyin bireysel olarak mukemmellesmesini talep ederken toplumsal alanda da ortak bir dayanisma duyarliligini talep eder Buna gore egitim saglik ve benzeri sosyal konularda hak esitligiyle adalet ve guven saglanabilecek boylece siyasete etkin katilimin da yollari acilacaktir Kamusal alanda dayanisma ozel alanda ironi Boylece Rorty her ikisini de dengelemeye calisir Toplumsal dayanisma metafizik bir insan ozu kesfetme cabasi degil baska insanlarin acilarini ve izdiraplarini anlayabilme onlarla duygudaslik kurabilme ve onlari olumsalliklari icinde farkliliklariyla kendi gibi biri olarak gorebilme yetenegidir Boylece ancak olumsalliklarinin bilincinde olan bireylerin yetkinlestirilmesi ve dayanisma halinde bir toplumsalligin olusturulmasi mumkun olabilecektir Bazi kitaplariOlumsallik Ironi ve Dayanisma Ayrinti yayinlari cev Alev Turker Mehmet Kucuk 1995 ISBN 975 539 113 4 Felsefe ve Doganin Aynasi Paradigma yayinlari cev Funda Gunsoy Kaya 2005 ISBN 975 98217 1 0 Richard Rorty Pragmatizm ve Politik Liberalizm yazar Michael Bacon Sitare Yayinlari cev Banu Ozdemir 2010 ISBN 978 605 4232 90 1