Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Polonya tarihi ya da Lehistan tarihi bugünkü Polonya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Orta Çağda Polonya
Polonya'daki Oder ve Vistül nehirlerinin boyları tarihçiler tarafından dünyadaki Slav ırkının anavatanı olarak kabul edilmektedir. Buradan Avrupa'nın diğer bölgelerine dağılan Slavlar günümüzdeki Slav-kökenli ulusları oluşturmuşlardır. MS 800 yılına doğru Doğu Slavlar Rusya, Ukrayna ve Belarus'a yerleşmiş, Güney Slavlar ise Sırbistan, Hırvatistan ve Bulgaristan gibi Balkan ülkelerine yerleşmiş, Batı Slavlar da Polonya, Çekya, Slovakya ve Doğu Almanya civarına yayılmışlardır.
Polonyalı bir kral olan I. Mieszko'nun 966 yılında Hristiyanlığı kabul ederek Piast Hanedanını kurması Polonya tarihinin başlangıcı olarak kabul edilir. Polonyalılar 11. yüzyıl boyunca güçlü bir devlet kurdular. Ancak Polonya kralı III. Bolesław'ın 1138 yılındaki ölümünden sonra bu krallık parçalandı. 1241 ve 1259 yıllarındaki Moğol istilaları Polonya'yı daha da zayıflattı. Bu dönemde Polonya büyük bir Alman göçüne sahne oldu. Almanlar bu bölgede 20. yüzyıla kadar varlık gösteren büyük bir azınlık oluşturdular ve Polonya kültürüne geniş bir etkide bulundular.
Jagiellon Hanedanı
Jagiellon Hanedanı Litvanya kökenli bir hanedandı. Litvanyalılar savaşçı bir ulustu ve 14. yüzyılın sonlarına gelinceye kadar hala pagan dinlerine inanıyorlardı. Litvanya Grandükü Jagiełło 1386 yılında Hristiyanlığı kabul etti, 11 yaşındaki Polonyalı prenses Jadwiga ile evlenerek kendisini Polonya prensi ilan etti. Böylece Piast Hanedanı sona erdi ve Jagiellon Hanedanı başladı. Hanedanın üyeleri 1377-1392 ve 1440-1572 yılları arasında Litvanya Grandükü görevini yürüttüler, 1386-1572 yılları arasında Polonya kralı, 1440-1444 ve 1490-1526 yılları arasında Macaristan kralı, 1471-1526 yılları arasında ise Bohemya kralıydılar. Bu dönemde genel olarak Polonya ve Litvanya aynı kral tarafından yönetilmekle birlikte ayrı devletler olarak kaldılar. Ancak Polonya kralı II. Zygmunt August'un çocuksuz olarak ölmesi üzerine iki devletin magnatları (soylular) Polonya'nın Lublin kentinde bir araya gelerek 1 Temmuz 1569 tarihinde Lublin Antlaşmasını imzaladılar ve iki devleti bir araya getirdiler. Böylece Lehistan-Litvanya Birliği kurulmuş oldu. Bu tarihten sonra 1795 yılında parçalanmasına kadar Lehistan ve Litvanya tek kral, tek meclis (Sejm) ve tek senato tarafından yönetildi.
Lehistan-Litvanya Birliği
Lehistan-Litvanya Birliği, Avrupa tarihinde çeşitli adlar altında tanınmıştır. Bu adlardan bazıları Birinci Lehistan Cumhuriyeti, İki Ulus Cumhuriyeti, İki Ulus Birliği veya İki Halk Birliği şeklindedir (Lehçe: Rzeczpospolita Obojga Narodów). Lehistan ve Litvanya devletlerinin birleşmesi sonucu ortaya çıkan bu devlet 17. yüzyıl Avrupa'sının en büyük ülkelerinden biriydi.
Lehistan-Litvanya Birliği 1 Temmuz 1569 tarihinde imzalanan Lublin Antlaşması ile kuruldu. Bu antlaşmayla Lehistan Krallığı, Litvanya Grandüklüğü ve Kraliyet Prusyası tek bir devlet olarak birleştiler ve Avrupa'nın en güçlü ülkelerinden biri haline geldiler. Aslında bu ülkeler 1569 yılından önce de işbirliği halindeydiler. Lehistan ve Litvanya 1386 yılında Litvanyalı Jagiellon Hanedanının Lehistan'ı yönetmeye başlamasından sonra aynı krallar tarafından yönetilmekteydiler. Ancak Lublin Birliğine gelinceye kadar kral hariç iki ülkenin bütün yönetim organları ayrı tutulmaktaydı. İki ülkenin ayrı meclis (Sejm) ve senatosu vardı. Kraków ve Vilnius'ta ayrı başkentler bulunmaktaydı. Birleşmeden sonra Krakow'da tek bir meclis ve senato kaldı. Başkent 1596 yılında da Varşova'ya taşındı.
Polonya'nın parçalanması
1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nda Lehistan ordusu çok önemli bir rol oynadı. Viyana düşmek üzereyken Lehistan kralı III. Jan Sobieski 75.000 kişilik bir orduyla Viyana'nın yardımına koştu. Böylece kuşatma başarısızlığa uğradı. Ancak bu tarihten sonra Lehistan gitgide zayıfladı. Lehistan sayesinde Osmanlı egemenliğinden kurtulan Avrupalı devletler bu zayıflıktan yararlanarak Lehistan'ı kendi aralarında bölüştüler. 1772-1795 yılları arasında üç kademede gerçekleşen bölüşmelerden sonra artık Polonya diye bir ülke kalmadı. Osmanlı Devleti Polonya'nın parçalanmasına karşı çıkan ülkelerden biriydi. Hatta 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı Rus çariçesi II. Katerina'nın Polonya'nın işlerine karışmasından dolayı çıkmıştı. Ancak Osmanlı Devleti bu savaşı kaybedince 1772 yılında Polonya'nın çeşitli bölgeleri Rusya, Avusturya ve Prusya arasında paylaşıldı. 1793 yılında Rusya ve Prusya tekrar Polonya'nın geride kalan bölgelerini ikinci bir defa aralarında paylaştılar. Bu paylaşımdan sonra artık Polonya'nın çok küçük bir kısmı bağımsız kalmıştı. 1795 yılında Rusya, Prusya ve Avusturya aralarında bir anlaşma yaparak Polonya'yı tamamen ortadan kaldırmaya karar verdiler. Bu işlem tamamlandıktan sonra Polonya Avrupa haritasından silindi. 18. yüzyıl boyunca Polonyalılar Rusya, Almanya ve Avusturya'nın egemenliği altında yaşadılar. Osmanlılar bu durumdan hiçbir zaman hoşnut kalmadılar. Bağımsızlığını yitiren Polonyalılara yardım elini uzatan nadir ülkelerden biri oldular (Bakınız: Türkiye-Polonya ilişkileri). Polonya'daki bağımsızlık hareketlerini desteklediler, Polonyalı göçmenlere kucak açtılar. Hatta İstanbul yakınlarında Polonyalılar için Polonezköy adında bir köy kuruldu.
Polonya ancak 1918 yılında Versay Antlaşması sayesinde tekrar bağımsızlığını kazandı. Cumhuriyet ilan edildi ve I. Dünya Savaşı kahramanı Józef Piłsudski 1930'ların ortalarına kadar Polonya'yı yönetti.
II. Dünya Savaşı'nda Polonya
Versay Antlaşması'na göre nüfusunun % 95'i Alman olan Danzig (Gdansk) kenti özerk bir kent haline getirilmişti. Ancak bu düzenleme Almanya'nın elindeki Doğu Prusya ile Almanya'nın geri kalan kısmının bağlantısını kesmiş oluyordu. Almanya Polonya'dan Danzig kentine bir ulaşım koridoru sağlamasını talep etti. Ülkeler üstü statüde kabul edilecek olan bu koridorda Almanya, geniş bir karayolu ve çift hatlı bir demiryolu inşa edecekti. Böylece Danzig Sorunu ortaya çıktı. 11 ay boyunca Polonya hükûmeti Almanya’nın bu talebini sürekli olarak reddetti. Almanya ile Polonya arasındaki gergin ilişkiler izleyen olaylarla tırmanırken, İngiliz başbakanı Neville Chamberlain 31 Mart 1939 da Avam Kamarası’nda yaptığı bir konuşmayla, Polonya’nın bir saldırıya uğraması durumunda İngiltere ve Fransa’nın ellerindeki tüm olanaklarla yardım edeceğini tüm dünyaya ilan etti.
Bu gelişme Hitler’i, iki cepheli bir savaştan kaçınabilmek için Sovyetler Birliği ile bir saldırmazlık paktının yollarını aramaya yöneltecektir. 24 Ağustos 1939 akşamı Almanya ve SSCB arasında Saldırmazlık Paktı konusunda görüş birliğine varıldı. 1 Eylül 1939 günü de Alman Hava Kuvvetleri Polonya sınır birlikleri üzerine saldırıya geçti. Rus birlikleri ülkenin doğu sınırlarını geçmiş, ilerlemeye başlamışlardı. Polonya ordusunun zaten neredeyse tümü kuşatılmış durumdayken ikinci cepheyi açacak kuvvetleri yoktu. SSCB böylece Polonya'nın petrol bölgesini elde etmiş oluyordu.
Polonya’nın Almanya’nın eline düşmesinden sonra Polonya Nazi terörünün ilk kez sahnelendiği ülke oldu. Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı ile Baltık ülkeleri Sovyet kontrolüne bırakılınca yaklaşık 86 bin Alman’ın bu ülkelerden boşaltıldığı biliniyor. Bu Almanlar, “temizlenmek” için tutuklanan Polonyalıların yerlerine yerleştirilecektir. Her Alman için iki Polonyalı’nın Polonya topraklarından alınması gerekmektedir. Polonya’daki Auschwitz toplama kampı, tüm toplama kamplarının en bilineni, en yoğun ve akıl almaz şiddetin uygulandığı toplama kampıdır. Yarım milyon insan açlıktan ölüme terk edilmiş, 2.5 milyon insan da bu kampta çeşitli yollarla öldürülmüştür.
Polonya Halk Cumhuriyeti
II. Dünya Savaşı'nın bitmesi üzerine Yalta Konferansı'nda alınan kararları uygulamak üzere Haziran 1945'te Polonya'da geçici bir hükûmet kuruldu. Yalta Konferansı'nda seçimlerin serbestçe yapılması öngörülmesine rağmen Ocak 1947'de yapılan seçimler Polonya Komünist Partisi'nin baskısı altında yapıldı ve komünistlerin zaferiyle sonuçlandı. Polonya Halk Cumhuriyeti ilan edildi. Polonya hükûmeti Stalin'in baskısıya ABD'nin önerdiği Marshall Planı'nı redderek Comecon'a katılma kararı aldı. Soğuk Savaş dönemi başladı. Polonya bu dönemde Doğu Bloku'nda yer aldı. 1953 yılına kadar Polonya Stalinizm'in baskısı altında yaşadı. SSCB'de Kruşçev'in işbaşına geçmesiyle Polonya'da Destalinizasyon dönemi başladı. Ancak Soğuk Savaş bütün hızıyla devam etti. Batı Bloku'nun NATO'yu kurması üzerine Doğu Bloku ülkeleri de 14 Mayıs 1955 tarihinde Polonya'nın başkentinde Varşova Paktı'nı kurdular.
Yakın tarih
1980'li yıllarda SSCB'de başlayan Glasnost ve Perestroyka akımları Polonya'yı da etkiledi. Gdansk tersanelerinde başlayan grevler tüm Polonya'ya yayıldı. Grevcilerin kurduğu Solidarność (Dayanışma) sendikasının başına geçen Lech Walesa 1983 yılında Nobel Barış Ödülünü kazandı. 1989 yılında komünist hükûmet seçimlerin serbestçe yapılmasına razı oldu. 4 Temmuz 1989'da yapılan seçimlerde Solidarność büyük bir zafer kazandı. Ayrıca 9 Aralık 1990 tarihinde yapılan başkanlık seçimlerini Lech Walesa kazandı. Polonya 1999 yılında NATO'ya, 1 Mayıs 2004'te de Avrupa Birliği'ne katıldı.
1989 yılından bu yana Polonya sosyal demokrasi ile yönetilmektedir. Bazen Üçüncü Polonya Cumhuriyeti adıyla da anılan iki meclisli bu sisteme göre yasama görevi 450 üyelik bir Alt Meclis (Sejm) ve 100 üyelik bir Senato tarafından icra edilir. 1997 yılında hazırlanan bir anayasayla yönetilen Polonya'da yürütme görevi ise devlet başkanı, başbakan ve bakanlar kurulu tarafından üstlenmiştir.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Polonya tarihi ya da Lehistan tarihi bugunku Polonya Cumhuriyeti topraklarinin tarih oncesi donemlerden gunumuze kadar uzanan tarihini kapsar Orta Cagda PolonyaI Mieszko Polonya daki Oder ve Vistul nehirlerinin boylari tarihciler tarafindan dunyadaki Slav irkinin anavatani olarak kabul edilmektedir Buradan Avrupa nin diger bolgelerine dagilan Slavlar gunumuzdeki Slav kokenli uluslari olusturmuslardir MS 800 yilina dogru Dogu Slavlar Rusya Ukrayna ve Belarus a yerlesmis Guney Slavlar ise Sirbistan Hirvatistan ve Bulgaristan gibi Balkan ulkelerine yerlesmis Bati Slavlar da Polonya Cekya Slovakya ve Dogu Almanya civarina yayilmislardir Polonyali bir kral olan I Mieszko nun 966 yilinda Hristiyanligi kabul ederek Piast Hanedanini kurmasi Polonya tarihinin baslangici olarak kabul edilir Polonyalilar 11 yuzyil boyunca guclu bir devlet kurdular Ancak Polonya krali III Boleslaw in 1138 yilindaki olumunden sonra bu krallik parcalandi 1241 ve 1259 yillarindaki Mogol istilalari Polonya yi daha da zayiflatti Bu donemde Polonya buyuk bir Alman gocune sahne oldu Almanlar bu bolgede 20 yuzyila kadar varlik gosteren buyuk bir azinlik olusturdular ve Polonya kulturune genis bir etkide bulundular Jagiellon HanedaniPolonya krali II Zygmunt August olum doseginde Jagiellon Hanedani Litvanya kokenli bir hanedandi Litvanyalilar savasci bir ulustu ve 14 yuzyilin sonlarina gelinceye kadar hala pagan dinlerine inaniyorlardi Litvanya Granduku Jagiello 1386 yilinda Hristiyanligi kabul etti 11 yasindaki Polonyali prenses Jadwiga ile evlenerek kendisini Polonya prensi ilan etti Boylece Piast Hanedani sona erdi ve Jagiellon Hanedani basladi Hanedanin uyeleri 1377 1392 ve 1440 1572 yillari arasinda Litvanya Granduku gorevini yuruttuler 1386 1572 yillari arasinda Polonya krali 1440 1444 ve 1490 1526 yillari arasinda Macaristan krali 1471 1526 yillari arasinda ise Bohemya kraliydilar Bu donemde genel olarak Polonya ve Litvanya ayni kral tarafindan yonetilmekle birlikte ayri devletler olarak kaldilar Ancak Polonya krali II Zygmunt August un cocuksuz olarak olmesi uzerine iki devletin magnatlari soylular Polonya nin Lublin kentinde bir araya gelerek 1 Temmuz 1569 tarihinde Lublin Antlasmasini imzaladilar ve iki devleti bir araya getirdiler Boylece Lehistan Litvanya Birligi kurulmus oldu Bu tarihten sonra 1795 yilinda parcalanmasina kadar Lehistan ve Litvanya tek kral tek meclis Sejm ve tek senato tarafindan yonetildi Lehistan Litvanya BirligiLublin Birligi 1569 Lehistan Litvanya Birligi Avrupa tarihinde cesitli adlar altinda taninmistir Bu adlardan bazilari Birinci Lehistan Cumhuriyeti Iki Ulus Cumhuriyeti Iki Ulus Birligi veya Iki Halk Birligi seklindedir Lehce Rzeczpospolita Obojga Narodow Lehistan ve Litvanya devletlerinin birlesmesi sonucu ortaya cikan bu devlet 17 yuzyil Avrupa sinin en buyuk ulkelerinden biriydi Lehistan Litvanya Birligi nin 1618 yilindaki sinirlari Lehistan Litvanya Birligi 1 Temmuz 1569 tarihinde imzalanan Lublin Antlasmasi ile kuruldu Bu antlasmayla Lehistan Kralligi Litvanya Granduklugu ve Kraliyet Prusyasi tek bir devlet olarak birlestiler ve Avrupa nin en guclu ulkelerinden biri haline geldiler Aslinda bu ulkeler 1569 yilindan once de isbirligi halindeydiler Lehistan ve Litvanya 1386 yilinda Litvanyali Jagiellon Hanedaninin Lehistan i yonetmeye baslamasindan sonra ayni krallar tarafindan yonetilmekteydiler Ancak Lublin Birligine gelinceye kadar kral haric iki ulkenin butun yonetim organlari ayri tutulmaktaydi Iki ulkenin ayri meclis Sejm ve senatosu vardi Krakow ve Vilnius ta ayri baskentler bulunmaktaydi Birlesmeden sonra Krakow da tek bir meclis ve senato kaldi Baskent 1596 yilinda da Varsova ya tasindi Polonya nin parcalanmasiPolonya nin parcalanmasi 1683 yilindaki II Viyana Kusatmasi nda Lehistan ordusu cok onemli bir rol oynadi Viyana dusmek uzereyken Lehistan krali III Jan Sobieski 75 000 kisilik bir orduyla Viyana nin yardimina kostu Boylece kusatma basarisizliga ugradi Ancak bu tarihten sonra Lehistan gitgide zayifladi Lehistan sayesinde Osmanli egemenliginden kurtulan Avrupali devletler bu zayifliktan yararlanarak Lehistan i kendi aralarinda bolustuler 1772 1795 yillari arasinda uc kademede gerceklesen bolusmelerden sonra artik Polonya diye bir ulke kalmadi Osmanli Devleti Polonya nin parcalanmasina karsi cikan ulkelerden biriydi Hatta 1768 1774 Osmanli Rus Savasi Rus caricesi II Katerina nin Polonya nin islerine karismasindan dolayi cikmisti Ancak Osmanli Devleti bu savasi kaybedince 1772 yilinda Polonya nin cesitli bolgeleri Rusya Avusturya ve Prusya arasinda paylasildi 1793 yilinda Rusya ve Prusya tekrar Polonya nin geride kalan bolgelerini ikinci bir defa aralarinda paylastilar Bu paylasimdan sonra artik Polonya nin cok kucuk bir kismi bagimsiz kalmisti 1795 yilinda Rusya Prusya ve Avusturya aralarinda bir anlasma yaparak Polonya yi tamamen ortadan kaldirmaya karar verdiler Bu islem tamamlandiktan sonra Polonya Avrupa haritasindan silindi 18 yuzyil boyunca Polonyalilar Rusya Almanya ve Avusturya nin egemenligi altinda yasadilar Osmanlilar bu durumdan hicbir zaman hosnut kalmadilar Bagimsizligini yitiren Polonyalilara yardim elini uzatan nadir ulkelerden biri oldular Bakiniz Turkiye Polonya iliskileri Polonya daki bagimsizlik hareketlerini desteklediler Polonyali gocmenlere kucak actilar Hatta Istanbul yakinlarinda Polonyalilar icin Polonezkoy adinda bir koy kuruldu Polonya ancak 1918 yilinda Versay Antlasmasi sayesinde tekrar bagimsizligini kazandi Cumhuriyet ilan edildi ve I Dunya Savasi kahramani Jozef Pilsudski 1930 larin ortalarina kadar Polonya yi yonetti II Dunya Savasi nda PolonyaII Dunya Savasi nda Polonyali askerler Versay Antlasmasi na gore nufusunun 95 i Alman olan Danzig Gdansk kenti ozerk bir kent haline getirilmisti Ancak bu duzenleme Almanya nin elindeki Dogu Prusya ile Almanya nin geri kalan kisminin baglantisini kesmis oluyordu Almanya Polonya dan Danzig kentine bir ulasim koridoru saglamasini talep etti Ulkeler ustu statude kabul edilecek olan bu koridorda Almanya genis bir karayolu ve cift hatli bir demiryolu insa edecekti Boylece Danzig Sorunu ortaya cikti 11 ay boyunca Polonya hukumeti Almanya nin bu talebini surekli olarak reddetti Almanya ile Polonya arasindaki gergin iliskiler izleyen olaylarla tirmanirken Ingiliz basbakani Neville Chamberlain 31 Mart 1939 da Avam Kamarasi nda yaptigi bir konusmayla Polonya nin bir saldiriya ugramasi durumunda Ingiltere ve Fransa nin ellerindeki tum olanaklarla yardim edecegini tum dunyaya ilan etti Alman askerlerin oldurdugu Yahudilerin cesetlerini inceleyen insanlar 1945 Bu gelisme Hitler i iki cepheli bir savastan kacinabilmek icin Sovyetler Birligi ile bir saldirmazlik paktinin yollarini aramaya yoneltecektir 24 Agustos 1939 aksami Almanya ve SSCB arasinda Saldirmazlik Pakti konusunda gorus birligine varildi 1 Eylul 1939 gunu de Alman Hava Kuvvetleri Polonya sinir birlikleri uzerine saldiriya gecti Rus birlikleri ulkenin dogu sinirlarini gecmis ilerlemeye baslamislardi Polonya ordusunun zaten neredeyse tumu kusatilmis durumdayken ikinci cepheyi acacak kuvvetleri yoktu SSCB boylece Polonya nin petrol bolgesini elde etmis oluyordu Polonya nin Almanya nin eline dusmesinden sonra Polonya Nazi terorunun ilk kez sahnelendigi ulke oldu Alman Sovyet Saldirmazlik Pakti ile Baltik ulkeleri Sovyet kontrolune birakilinca yaklasik 86 bin Alman in bu ulkelerden bosaltildigi biliniyor Bu Almanlar temizlenmek icin tutuklanan Polonyalilarin yerlerine yerlestirilecektir Her Alman icin iki Polonyali nin Polonya topraklarindan alinmasi gerekmektedir Polonya daki Auschwitz toplama kampi tum toplama kamplarinin en bilineni en yogun ve akil almaz siddetin uygulandigi toplama kampidir Yarim milyon insan acliktan olume terk edilmis 2 5 milyon insan da bu kampta cesitli yollarla oldurulmustur Polonya Halk CumhuriyetiII Dunya Savasi nin bitmesi uzerine Yalta Konferansi nda alinan kararlari uygulamak uzere Haziran 1945 te Polonya da gecici bir hukumet kuruldu Yalta Konferansi nda secimlerin serbestce yapilmasi ongorulmesine ragmen Ocak 1947 de yapilan secimler Polonya Komunist Partisi nin baskisi altinda yapildi ve komunistlerin zaferiyle sonuclandi Polonya Halk Cumhuriyeti ilan edildi Polonya hukumeti Stalin in baskisiya ABD nin onerdigi Marshall Plani ni redderek Comecon a katilma karari aldi Soguk Savas donemi basladi Polonya bu donemde Dogu Bloku nda yer aldi 1953 yilina kadar Polonya Stalinizm in baskisi altinda yasadi SSCB de Kruscev in isbasina gecmesiyle Polonya da Destalinizasyon donemi basladi Ancak Soguk Savas butun hiziyla devam etti Bati Bloku nun NATO yu kurmasi uzerine Dogu Bloku ulkeleri de 14 Mayis 1955 tarihinde Polonya nin baskentinde Varsova Pakti ni kurdular Yakin tarihLech Walesa 1980 li yillarda SSCB de baslayan Glasnost ve Perestroyka akimlari Polonya yi da etkiledi Gdansk tersanelerinde baslayan grevler tum Polonya ya yayildi Grevcilerin kurdugu Solidarnosc Dayanisma sendikasinin basina gecen Lech Walesa 1983 yilinda Nobel Baris Odulunu kazandi 1989 yilinda komunist hukumet secimlerin serbestce yapilmasina razi oldu 4 Temmuz 1989 da yapilan secimlerde Solidarnosc buyuk bir zafer kazandi Ayrica 9 Aralik 1990 tarihinde yapilan baskanlik secimlerini Lech Walesa kazandi Polonya 1999 yilinda NATO ya 1 Mayis 2004 te de Avrupa Birligi ne katildi 1989 yilindan bu yana Polonya sosyal demokrasi ile yonetilmektedir Bazen Ucuncu Polonya Cumhuriyeti adiyla da anilan iki meclisli bu sisteme gore yasama gorevi 450 uyelik bir Alt Meclis Sejm ve 100 uyelik bir Senato tarafindan icra edilir 1997 yilinda hazirlanan bir anayasayla yonetilen Polonya da yurutme gorevi ise devlet baskani basbakan ve bakanlar kurulu tarafindan ustlenmistir Ayrica bakiniz1923 Krakow isyani