Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tiflis'in Zaptı, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre. Safevî ordusunu Çıldır Muharebesi'nde (9 Ağustos 1578) kesin bir yenilgiye uğratan Osmanlı ordusu'nun ileri harekâtını sürdürerek 24 Ağustos 1578'de Tiflis'i zaptetti. Bu sayede, Tiflis'te 1606 yılına kadar süren Osmanlı egemenliği başladı.
| Tiflis'in Zaptı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1578-1590 Osmanlı-İran Savaşı | |||||||||
 Osmanlı ordusu Tiflis kalesi önünde geçit yaparken | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı Devleti | |||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Lala Mustafa Paşa Özdemiroğlu Osman Paşa |  | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 60.000 | 8-10.000 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Yok | Çekildi | ||||||||
Harekât öncesi
Osmanlı İmparatorluğu ile Safevî Devleti arasında 1578 yılında başlayan savaşta Lala Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu kuzey cephesinden harekete geçti ve komutasındaki İran ordusunu 9 Ağustos 1578'de Çıldır Muharebesi'nde büyük bir yenilgiye uğrattı. Bu yenilgi sonrasında İran'ın Osmanlıların karşısına çıkaracak bölgede başkaca gücü kalmaması nedeniyle Osmanlı ordusu Gürcistan'a doğru ileri harekâtını sürdürdü.
Osmanlı ordusu önce Samtshe Atabeyliği üzerine yürüdü. Esasen Lala Mustafa Paşa Çıldır Muharebesinden önce II. Manuçar'a bir mektup göndererek Safevî Devleti yerine Osmanlı İmparatorluğu'na tâbi olmasını talep etmiş, II. Manuçar da itaatini bildiren cevapnamesinde Mustafa Paşa'dan bir ahidnâmeyle hükûmetini onaylayan bir berat istemişti. Lala Mustafa Paşa bu talebi kısmen yerine getirerek, II. Manuçar'a , kardeşi Greguvar'a ise Oltu sancağının idaresini verdi. Bu şekilde, Samtshe Atabeyliği topraklarını Osmanlı idaresine alan Lala Mustafa Paşa ordusuyla Tiflis üzerine yürüdü.
Harekât
Lala Mustafa Paşa, Safevîlerin Tiflis Valisi 'a da (XI. David) II. Manuçar'a gönderdiğiyle benzer içerikli bir mektup iletmiş, bununla birlikte Şah Tahmasb'ın kayınpederi olan adıgeçen Osmanlılara itaat etmeye meyletmemişti. Lala Mustafa Paşa'nın mektubunu yanıtsız bırakan Davut Han, Çıldır Muharebesi'nin ardından Tiflis'i terk etti.
Çıldır zaferi sonrasındaki harp meclisinde Lala Mustafa Paşa Tiflis’in zaptı için harekât planını Beylerbeyileriyle görüştü ve Özdemiroğlu Osman Paşa'nın öncü olarak gitmesine karar verildi. 10 Ağustos 1578'de ise Lala Mustafa Paşa harekete geçti. Yüksek dağlar, vadiler, ormanlar ve bataklıklardan oluşan bir coğrafyayı şiddetli yağan yağmur altında geçen Osmanlı ordusu 24 Ağustos 1578'de Tiflis'e ulaştı.
Osmanlı öncü kuvvetlerine kumanda eden Özdemiroğlu Osman Paşa Tiflis'e gelmeden önce Osmanlı ordusunun kalabalık olduğunu duydu ve Tiflis'i tahliye ederek dağlık ve ormanlık alanlara sığındı.
Gürcistan'ın eski Krallık hanedanlarına mensup iki prensten Açıkbaş Hanı II. Giorgi ile Kaheti Kralı II. Aleksander (İskender Levendoğlu) Lala Mustafa Paşa'dan Tiflis'in idaresini istediler. Lala Mustafa Paşa bu ikiliden 'e söz vermişse de, adıgeçenin Müslümanlığa dönmemesini gerekçe göstererek, Tiflis'i 'nın oğlu Kastamonu Sancakbeyi Mehmed Bey'e beylerbeyilik rütbesiyle tevcih etti. Osmanlı ordusu 24 Ağustos 1578'de boşaltılmış kaleyi ele geçirdi.
Harekât sonrası
29 Ağustos Cuma günü Osmanlı Padişah III. Murad adına iki kilise ve Kura Nehrinin karşı yakasında serdar adına bir kilise camiye çevrildi. Tiflis kalesine ise 300 yeniçeri, 100 süvari, 200 muhafız, 300 gönüllü, 15 azab, 200 tüfekçi 153 aylıklı süvari, 3-400 topçu olmak üzere yaklaşık 2.000 kişilik garnizon ve 100 top yerleştirildi.
Tiflis'te beş gün kalan Lala Mustafa Paşa 30 Ağustos günü Tiflis’ten ayrılarak doğuya doğru ilerledi. Kaheti Krallığı'nın sınırını da teşkil eden Kabur Nehri kıyısına gelindiğinde, Kakheti Kralı 1 Eylül günü Lala Mustafa Paşa'nın otağına geldi ve 5.000 askeriyle itaatini bildirdi. Askeri törenle karşılanan krala ülkesinin beylerbeyliği cizye karşılığı bağlandı.
Kral de Şirvan'a doğru ilerleyen Osmanlı ordusuna yol boyunca zahire ve erzak tedarik ederek Şirvan sınırını teşkil eden Kanık Nehrine kadar orduya refakat etti (8 Eylül). Ertesi gün ise Osmanlı ordusu Koyungeçidi Muharebesi'nde bu defa komutasındaki ikinci bir İran ordusunu mağlup ederek Şirvan'ı da ele geçirdi.
Osmanlı ordusunun çok başarılı geçen 1578 seferinin ardından 1578-1579 kışında kışlamak üzere Erzurum'a çekilmesini fırsat bilen Safevîler 30 Mart-1 Ağustos 1579 tarihleri arasında Tiflis'i kuşattılarsa da, gerek komutasındaki garnizonun dirençli savunması gerek Sokolluzade Hasan Paşa komutasındaki Osmanlı takviye birliğinin kaleye yaklaşması neticesinde yenilgi halinde geri çekildiler.
Kaynakça
- ^ "Osmanlı-Safevî Mücadelesinde Askerî Harekât Alanı ve Muharebeler (1578-1590), Turgay Koçak, 29 Mayıs Üniversitesi, İstanbul (2016), s.42
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.7, s.62
- ^ "Zafername-i Sultan Murad Han", Rahimîzade İbrahim Harimî Çavuş, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY, no.2373, s.16
- ^ "Osmanlılar’ın Kafkas-Elleri’ni Fethi (1451-1590)", M. Fahrettin Kırzıoğlu, Türk Tarih Kurumu, Ankara (1998), s.291-292
- ^ "Osmanlı Devleti ve Kafkasya", M. Sadık Bilge, Eren Yayınları, İstanbul (2005), s.63
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tiflis in Zapti 1578 1590 Osmanli Safevi Savasi nda evre Safevi ordusunu Cildir Muharebesi nde 9 Agustos 1578 kesin bir yenilgiye ugratan Osmanli ordusu nun ileri harekatini surdurerek 24 Agustos 1578 de Tiflis i zaptetti Bu sayede Tiflis te 1606 yilina kadar suren Osmanli egemenligi basladi Tiflis in Zapti1578 1590 Osmanli Iran SavasiOsmanli ordusu Tiflis kalesi onunde gecit yaparkenTarih24 Agustos 1578BolgeTiflis GurcistanSonucOsmanli ordusu Tiflis i ele gecirdiCografi Degisiklikler1606 ya dek surecek Osmanli idaresi kurulduTaraflarOsmanli DevletiSafevi Devleti Kartli KralligiKomutanlar ve liderlerLala Mustafa Pasa Ozdemiroglu Osman PasaGucler60 0008 10 000KayiplarYokCekildiHarekat oncesiOsmanli Imparatorlugu ile Safevi Devleti arasinda 1578 yilinda baslayan savasta Lala Mustafa Pasa komutasindaki Osmanli ordusu kuzey cephesinden harekete gecti ve komutasindaki Iran ordusunu 9 Agustos 1578 de Cildir Muharebesi nde buyuk bir yenilgiye ugratti Bu yenilgi sonrasinda Iran in Osmanlilarin karsisina cikaracak bolgede baskaca gucu kalmamasi nedeniyle Osmanli ordusu Gurcistan a dogru ileri harekatini surdurdu Osmanli ordusu once Samtshe Atabeyligi uzerine yurudu Esasen Lala Mustafa Pasa Cildir Muharebesinden once II Manucar a bir mektup gondererek Safevi Devleti yerine Osmanli Imparatorlugu na tabi olmasini talep etmis II Manucar da itaatini bildiren cevapnamesinde Mustafa Pasa dan bir ahidnameyle hukumetini onaylayan bir berat istemisti Lala Mustafa Pasa bu talebi kismen yerine getirerek II Manucar a kardesi Greguvar a ise Oltu sancaginin idaresini verdi Bu sekilde Samtshe Atabeyligi topraklarini Osmanli idaresine alan Lala Mustafa Pasa ordusuyla Tiflis uzerine yurudu HarekatTiflis kalesi ve cevresi Lala Mustafa Pasa Safevilerin Tiflis Valisi a da XI David II Manucar a gonderdigiyle benzer icerikli bir mektup iletmis bununla birlikte Sah Tahmasb in kayinpederi olan adigecen Osmanlilara itaat etmeye meyletmemisti Lala Mustafa Pasa nin mektubunu yanitsiz birakan Davut Han Cildir Muharebesi nin ardindan Tiflis i terk etti Cildir zaferi sonrasindaki harp meclisinde Lala Mustafa Pasa Tiflis in zapti icin harekat planini Beylerbeyileriyle gorustu ve Ozdemiroglu Osman Pasa nin oncu olarak gitmesine karar verildi 10 Agustos 1578 de ise Lala Mustafa Pasa harekete gecti Yuksek daglar vadiler ormanlar ve batakliklardan olusan bir cografyayi siddetli yagan yagmur altinda gecen Osmanli ordusu 24 Agustos 1578 de Tiflis e ulasti Osmanli oncu kuvvetlerine kumanda eden Ozdemiroglu Osman Pasa Tiflis e gelmeden once Osmanli ordusunun kalabalik oldugunu duydu ve Tiflis i tahliye ederek daglik ve ormanlik alanlara sigindi Gurcistan in eski Krallik hanedanlarina mensup iki prensten Acikbas Hani II Giorgi ile Kaheti Krali II Aleksander Iskender Levendoglu Lala Mustafa Pasa dan Tiflis in idaresini istediler Lala Mustafa Pasa bu ikiliden e soz vermisse de adigecenin Muslumanliga donmemesini gerekce gostererek Tiflis i nin oglu Kastamonu Sancakbeyi Mehmed Bey e beylerbeyilik rutbesiyle tevcih etti Osmanli ordusu 24 Agustos 1578 de bosaltilmis kaleyi ele gecirdi Harekat sonrasiKaheti Krali II Aleksander Lala Mustafa Pasa nin huzurunda 1 Eylul 1578 29 Agustos Cuma gunu Osmanli Padisah III Murad adina iki kilise ve Kura Nehrinin karsi yakasinda serdar adina bir kilise camiye cevrildi Tiflis kalesine ise 300 yeniceri 100 suvari 200 muhafiz 300 gonullu 15 azab 200 tufekci 153 aylikli suvari 3 400 topcu olmak uzere yaklasik 2 000 kisilik garnizon ve 100 top yerlestirildi Tiflis te bes gun kalan Lala Mustafa Pasa 30 Agustos gunu Tiflis ten ayrilarak doguya dogru ilerledi Kaheti Kralligi nin sinirini da teskil eden Kabur Nehri kiyisina gelindiginde Kakheti Krali 1 Eylul gunu Lala Mustafa Pasa nin otagina geldi ve 5 000 askeriyle itaatini bildirdi Askeri torenle karsilanan krala ulkesinin beylerbeyligi cizye karsiligi baglandi Kral de Sirvan a dogru ilerleyen Osmanli ordusuna yol boyunca zahire ve erzak tedarik ederek Sirvan sinirini teskil eden Kanik Nehrine kadar orduya refakat etti 8 Eylul Ertesi gun ise Osmanli ordusu Koyungecidi Muharebesi nde bu defa komutasindaki ikinci bir Iran ordusunu maglup ederek Sirvan i da ele gecirdi Osmanli ordusunun cok basarili gecen 1578 seferinin ardindan 1578 1579 kisinda kislamak uzere Erzurum a cekilmesini firsat bilen Safeviler 30 Mart 1 Agustos 1579 tarihleri arasinda Tiflis i kusattilarsa da gerek komutasindaki garnizonun direncli savunmasi gerek Sokolluzade Hasan Pasa komutasindaki Osmanli takviye birliginin kaleye yaklasmasi neticesinde yenilgi halinde geri cekildiler Kaynakca Osmanli Safevi Mucadelesinde Askeri Harekat Alani ve Muharebeler 1578 1590 Turgay Kocak 29 Mayis Universitesi Istanbul 2016 s 42 Buyuk Osmanli Tarihi Joseph von Hammer c 7 s 62 Zafername i Sultan Murad Han Rahimizade Ibrahim Harimi Cavus Istanbul Universitesi Kutuphanesi TY no 2373 s 16 Osmanlilar in Kafkas Elleri ni Fethi 1451 1590 M Fahrettin Kirzioglu Turk Tarih Kurumu Ankara 1998 s 291 292 Osmanli Devleti ve Kafkasya M Sadik Bilge Eren Yayinlari Istanbul 2005 s 63