Fin mitolojisi, kökenini bugün Fin halkının çok az bir kısmının inandığı Fin paganizminden alır. Kendileri gibi bir Fin-Ugor kavmi olan Estonlar ile komşuları, Hint-Avrupalı Balt ve İskandinav halklarının mitolojileriyle de pek çok ortak temayı paylaşır. Hatta kimi mitler gene bir Fin-Ugor halkı olan komşuları Laponlardan direkt alınmıştır.
Fin mitolojisi sözlü gelenek, şiirler, şarkılar ve folklorik elementler ile 19. yüzyıla dek oldukça iyi bir şekilde aktarılmıştır.
Baba tanrı Ukko sadece bir doğa ruhuyken, çevre kültürlerin etkisiyle monolatrist manada bir Gök Tanrısına dönüşmüştür. Hayvanların en kutsalı, av kötü geçmesin diye adı asla yüksek sesle anılmayan ayıydı. Ayı, Fince adıyla "Karhu", ataların cisimleşmiş hali olarak görülür ve bu yüzden kendi adından ziyade mesikämmen (nektar patili), otso (kaşlı), kontio (bölge sakini), lakkapoika (bulut meyvesi oğlan), metsän kultaomena (ormanın altın elması) gibi adlarla anılırdı ama asla tanrı olarak kabul edilmezdi.
Fin mitolojisi ve dininin tarihi üzerine yapılan çalışmalar
Fin halk inançlarının tarihte anıldığı ilk yer Lüterci reformist Piskopos Mikael Agricola'nın (1510–1555) 1551'de yazdığı Zebur'un Fince çevirisidir. Agricola, Karelya ve İsveç Finlandiyasındaki ilahlar hakkında kısa bir liste verdi (her bölgeye on ikişer ilah düşüyordu), her ilahın yanına farzedilen fonksiyonunu belirten kısa bir mısra da yazdı. (Kimi yorumculara göre İsveç Finlandiyasında sadece 11 ilah vardı. Şeytan olan Piru sayılmaz) Bu liste sebebiyle Agricola Fin ilahiyat tarihi araştırmalarının kurucusu sayılır. Sonraki araştırmacılar ve öğrenciler Agricola'nın listesini tarihi bir kaynak olarak çokça alıntıladı. Ancak 18. yüzyıl'da pek çok araştırmacı, Agricola'nın listesinde sunulan varlıkların tamamının tanrı olarak kabulünü eleştirmeye başladı. Yapılan pek çok araştırma listedeki varlıkların birçoğunun tanrıdan ziyade yöresel koruyucu ruhlar, halk hikâyesi kahramanları, açıklayıcı mitler, yerel kahramanlar, yerel isimlerle anılan Hristiyan azizleri ve (hatta bir tanesinin) yöresel bir hasat bayramı olduğunu ortaya çıkardı.
1789'da basılan 'in 'sı, Fin itolojisi hakkındaki ilk gerçek akedemik yayındır. 19. yüzyılda Fin folklörüne duyulan ilgi yoğunlaştı. Elias Lönnrot, J.F. Cajan, M.A. Castrén ve D.E.D. Europaeus gibi akedemisyenler Finlandiya'yı baştan sona dolaştı ve halk şiirlerini, runo (şiir) okuyuculları ile beraber yazıya geçirdi. Bu materyaller ile Kalevala ile birlikte da düzenlendi. Toplanan halk şiirlerinin zenginliği sayesinde içlerindeki Hristiyanlık öncesi motifler daha iyi anlaşılarak, Fin mitolojisi hakkında daha detaylı çalışmaların kapısını açtı.
Dünyanın kökeni ve yapısı
Dünyanın bir tatlı su ördeği yumurtasının patlamasından oluştuğuna inanılır. Gökyüzü ise yumurtanın üst kısmıdır, buna alternatif olarak gökyüzünün kutup yıldızının hemen altında, kuzey kutbundan çıkan direkle tutulan bir tente olduğu da söylenir.
Yıldızların hareketleri, gök kubbenin kuzey yıldızı ve kendi etrafındaki dönüşü ile açıklanır. Kuzey kutbunda bu dönüş yüzünden büyük bir girdap olduğu kabul edilir. Bu girdap ruhların ölüler dünyası 'ya gittiği kapıdır.
Dünyanın düz olduğuna inanılır. Dünyanın kenarları olan Lintukoto (kuşların yuvası), kuşların kışın yaşadığı sıcak ülkedir. Samanyolu'na Linnunrata (kuşların patikası) adı verilir. Çünkü kuşların Lintukoto'ya onu izleyerek gittiğine inanılır. Bilimsel veriler de göçmen kuşların, güneydeki sıcak bölgelere göç ederken Samanyolu'nu kullandıklarını saptamıştır. Lintukoto'nun modern anlamı daha çok, "cennetvârî, mutluluk getiren, sıcak ve huzurlu yer" anlamındadır.
Ayrıca kuşların yeni doğanlara ruh getirme, ölenlerinse ruhlarını alıp götürme görevleri bulunur. Kimi bölgelerde uyku sırasında ruhun kaçmasını önlemek için başucuna tahta kuşlar konur. Bu Sielulintu (ruh kuşu), kişinin ruhunun rüya aleminde dolaşırken yolunu kaybolup gitmesine mânî olur.
Tatlı su ördeğinin hikâyelerde, taş resimlerinde ve oymalarda sıkça görülmesi onun bize eski Finlerde ne kadar önemli bir yer tuttuğunu gösterir.
Tuonela, ölülerin ülkesi
Tuonela ölülerin ülkesiydi. İyi kötü ayırmadan tüm ölülerin yaşadığı, yer altındaki bir yurt veya şehirdi. Herkesin sonsuza kadar uyuduğu karanlık ve cansız bir yerdi. Cesur şamanlar hâlen transa geçerek, atalarının rehberliğinde Tuonela'yı gezebilir. Tuonela seyahati için ruh Tuonela'nın karanlık nehrini geçmelidir. Eğer geçerli bir sebebi varsa bir bot gelir ve onu karşıya geçirir. Pek çok zaman şamanlar gardiyanları ölü olduklarına inandırıp kandırarak geçerler.
Ukko, göğün ve şimşeğin tanrısı
Ukko ("yaşlı adam") göğün, havanın ve mahsullerin tanrısıydı. Fin mitolojisinin en bilinen tanrısıdır ve Fince yıldırım anlamına gelen "ukkonen" (küçük Ukko) veya "ukonilma" (Ukko'nun havası) kelimeleri onun adından gelir. Kalevalada gökyüzündeki şeylerin tanrısı olarak, "ylijumala" (üst tanrı) adıyla da anılır. Mitlerdeki tüm varlığı doğal etmenlerin çağrılması şeklinde olur.
Ukko'nun kökeni muhtemelen Baltların isimli yıldırım tanrısı veya daha eski bir Fin gök tanrısı olan İlmarinen ile alakalıdır. Ayrıca Thor da ile ilgilidir. Gök Tanrısı olarak Ukko İlmarinen'in yerini alınca, Ilmarinen bir demirci kahramana veya kaya tanrısı haline geldi. Kalevala'da, İlmarinen gök kubbedeki yıldızları yapıp ve sihirli değirmen 'yu inşa eder.
Ukko'nun silâhı şimşeğe vurulmuş, çekiç, balta veya . Ukko karısı Akka ile evlendiğinde bir şimşek fırtınası çıkmıştı. Ukko şimşek fırtınalarını ayrıca bulutların arasında arabasıyla gezerek de çıkarır. Ukko'nun çekici ("çekiç") muhtemelen kayık şekilli bir taş baltaydı. Metal çağında, taş aletler terk edilince, taş aletlerin kökenleri gizemli hâle gelmişti. Ukko'nun çarpınca şimşekler çıkaran taş başlı silahları olduğuna inanılırdı. Şamanlar taş baltaları iyileştirme ve güç verme özellikleri olduğu gerekçesi ile biriktirirlerdi.
Testere duruşlu engerek, şimşeğin sembolü kabul edilirdi.
Tanrılar
- Ahti (veya Ahto), balıkları veren derinlerin tanrısı.
- Äkräs, bereket tanrısı ve bitkilerin (özellikle şalgamın) koruyucusu.
- , Fin ulusal destanı Kalevalada Väinämöinen'in annesi olarak geçen havanın bakire ruhu.
- , en büyük ilaha verilen genel ad. Esasen Finler tarafından göğe, Gök Tanrısına ve baş tanrıya verilen isimdir. Sonraları taivas ve Ukko da göğü ve Gök Tanrısnı tanımlamak için kullanılmıştır. Tanrı anlamına gelir ve Hristiyanlıktan sonra Hristiyan tanrısı için kullanılmıştır.
- , antik Gök Tanrısı, daha sonraları ay döngüsü ilahına dönüşmüştür. Väinämöinen ve 'nın babası.[]
- , Ay Tanrıçası.
- , 'nin kör kızı ve anası.
- , Tapio'nun karısı, orman tanrıçası.
- , Tapio'nun oğlu, av tanrısı.
- , gün tanrıçası.
- (veya Pellon Pekko), mahsul tanrısı, özellikle de arpa ve mayanın.
- Perkele, şeytan. Esasen şimşek tanrısıdır ancak Hristiyanlığın gelişiyle şeytanlaştırılmıştır.
- , Karellerin zaman tanrısı; "Rahko ayı katranlar" sözü ayın evrelerini belirtir.
- (veya Sampsa Pellervoinen), hasat tanrısı.
- , vahşi ölümün kişileşmiş hâli.
- , orman tanrısı.
- , orman tanrıçası, Tapio ve Mielikki'nin kızı.
- , yer altının kraliçesi, Tuoni'nin karısı.
- , ölüm tanrısı.
- , savaş tanrısı.
- , Tapio ve Mielikki'nin kızı, hayvanların tanrıçası.
- Ukko ("yaşlı adam"), göğün ve şimşeğin tanrısı (Estonlardaki karşılığı, Taara).
- , Tuoni ve Tuonetar'ın kızı. Acı, hastalık, çile, kötülük ve şanssızlık tanrıçası.
- , Ahti'nin karısı. Deniz, göl ve fırtına tanrıçası.
- ("suyun anası"), Karellerin su tanrıçası.
Ruhlar
- Ajatar (veya Ajattara), şeytani orman ruhu.
- ("yaşlı kadın"), dişi ruh. Ukko'nun dişi muadili.
- , cenneti inşa eden ulu demirci. Talih değirmeni 'yu tasarlamıştır. Esasen havanın eril ruhudur.
- (veya Tonttu), evin koruyucusu.
- , bereket ruhu. Hristiyanlık sonrasında şeytan anlamına gelmiştir.
- , doğa ruhu, dişil yaratıcı.
- , peri ruhu, yer cücesi.
- Metsänväki, orman ruhu, orman canavarı.
- , havuzların, kuyuların ve köprilerin korkulu ruhu. Eston mitolojisinde kindar ve güzel bir deniz kızıdır.
- , ayı ruhu.
- , ağılların koruyucusu.
- , ruh, demon.
- , saunaların koruyucusu.
- , genelde iyi huylu bir ruhtur. Esasen ekili alanların koruyucusudur.
Kahramanlar, canavarlar ve karakterler
- , merhum dev, derin bilginin ve büyünün koyucusu.
- , demon, ogerçekte kutsal koru anlamına gelir, sonradan goblin mânâsına gelmiştir.
- , kötü niyetli deniz canavarı; Tursas ile muhtemelen aynı.
- (Kaleva'nın oğlu), ormanları kesebilen ve uçsuz çayırları biçebilen dev kahraman. Estonların ulusal destan karakteri Kalevipoeg ile aynı.
- , trajik antikahraman. Tolkien'nin Silmarillion'unda yer alan Túrin Turambar karakterine model olmuştur.
- (Ahti Saarelainen, Kaukomieli), küstah kahraman.
- , 'yi Köyliö gölünün buzunda öldüren Fin.
- Louhi, Pohjola kraliçasi, şekil değiştirebilen güçlü cadı, yeraltının yardımcısı.
- Väinämöinen, güçlü ve sihirli bir sese sahip olan yaşlı ve bilge adam. Eston karakteri ile ilintilidir. Fin kültürünün ve Kalevala'nın ana karakteri
Mekânlar
- (Raatikko); bakire ölen kadınların gittiği yer. Daha sonraları Paskalyada cadıların buluştuğu yer olmuştur.
- ; (ayrıca Manala, Pohjola) ölülerin ikâmetgâhı. Yeraltı.
- Kalevala ve Pohjola, Finlerin ulusal destanı Kalevala'daki birbirinin zıddı iki ülkedir. Pohjola, kuzeydedir.
- , gömülü hazineleri işaret eden sonsuz ateştir.
- , göç eden kuşların kışladığına inanılan mistik yer, ayrıca bu sözcük fincede mecazi olarak "mutlu yer" mânâsına gelir.
Hayvanlar
- Kahverengi Ayı, hayvanların en kutsalı sayılırdı ve adını doğrudan anmak bir tabuydu. Bir ayı öldürüldükten sonra o ayının onuruna büyük bir ziyafet () düzenlenirdi. Kutlamaların temelinde ayının öldürülmediği, ayı ruhunun yanlışıkla öldüğü inancı vardı. Ardından ayının ruhu cennete dönsün diye kafatası yüksek bir çam ağacının tepesine yerleştirilirdi.
- ; (Tuonelan joutsen) 1895 tarihli bir senfonik şiirdir. Şiirde Tuonela'da yüzen farâzî bir kuğu anlatılır.
- ; (Hiiden hirvi).
Eşyalar
- , taşıyana iyi talih getiren bir nesnedir. Elias Lönnrot'un Kalevala yorumuna göre, havadan un, tuz ve altın üreten bir değirmendir.
- Väinämöinen'in sihirli kantelesi devasa bir balığın sırt yüzgecinden ve genç kızların saçlarından yapılmıştır.
- Väinämöinen'in ulu kılıcı güneş gibi parlar ve anormal derecede keskindir.
Ayrıca bakınız
Çevirisi yapılan orijinal İngilizce Wikipedia sayfası: https://en.wikipedia.org/wiki/Finnish_mythology 11 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Notlar
Kaynakça
- Honko, Lauri, Senni Timonen, Michael Branch, and Keith Bosley. (1994). The Great Bear: A Thematic Anthology of Oral Poetry in the Finno-Ugrian Languages. New York: Oxford University Press. Originally published 1993 by the Finnish Literature Society.
- Holmberg, Uno. (1964). Finno-Ugric, Siberian. The Mythology of All Races, Vol. IV (ed. by John Arnott MacCullough). New York: Cooper Square Publishers, 1964. Originally published 1927 by Marshall Jones, Boston.
- Pentikäinen, Juha Y. (1999). Kalevala Mythology, expanded ed. Translated by Ritva Poom. Bloomington: Indiana University Press.
- Kuusi, Matti, Keith Bosley, and Michael Branch. (1997). Finnish Folk Poetry: Epic. Helsinki: Finnish Literature Society.
- Pentikäinen, Juha. (2002). "Kalevala: the finnish national epic" ThisisFINLAND23 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Talve, Ilmar. (1997). Finnish Folk Culture. Studia Fennica, Ethnologica 4. Translated by Susan Sinisalo. Helsinki: Finnish Literature Society.
- Virtanen, Leea and Dubois, Thomas. (2000). Finnish Folklore. Studia Fennica, Folklorista 9. Translated by Thomas Dubois. Helsinki: Finnish Literature Society in association with University of Washington Press, Seattle, WA.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fin mitolojisi kokenini bugun Fin halkinin cok az bir kisminin inandigi Fin paganizminden alir Kendileri gibi bir Fin Ugor kavmi olan Estonlar ile komsulari Hint Avrupali Balt ve Iskandinav halklarinin mitolojileriyle de pek cok ortak temayi paylasir Hatta kimi mitler gene bir Fin Ugor halki olan komsulari Laponlardan direkt alinmistir Fin mitolojisi sozlu gelenek siirler sarkilar ve folklorik elementler ile 19 yuzyila dek oldukca iyi bir sekilde aktarilmistir Baba tanri Ukko sadece bir doga ruhuyken cevre kulturlerin etkisiyle monolatrist manada bir Gok Tanrisina donusmustur Hayvanlarin en kutsali av kotu gecmesin diye adi asla yuksek sesle anilmayan ayiydi Ayi Fince adiyla Karhu atalarin cisimlesmis hali olarak gorulur ve bu yuzden kendi adindan ziyade mesikammen nektar patili otso kasli kontio bolge sakini lakkapoika bulut meyvesi oglan metsan kultaomena ormanin altin elmasi gibi adlarla anilirdi ama asla tanri olarak kabul edilmezdi Fin mitolojisi ve dininin tarihi uzerine yapilan calismalarFin halk inanclarinin tarihte anildigi ilk yer Luterci reformist Piskopos Mikael Agricola nin 1510 1555 1551 de yazdigi Zebur un Fince cevirisidir Agricola Karelya ve Isvec Finlandiyasindaki ilahlar hakkinda kisa bir liste verdi her bolgeye on ikiser ilah dusuyordu her ilahin yanina farzedilen fonksiyonunu belirten kisa bir misra da yazdi Kimi yorumculara gore Isvec Finlandiyasinda sadece 11 ilah vardi Seytan olan Piru sayilmaz Bu liste sebebiyle Agricola Fin ilahiyat tarihi arastirmalarinin kurucusu sayilir Sonraki arastirmacilar ve ogrenciler Agricola nin listesini tarihi bir kaynak olarak cokca alintiladi Ancak 18 yuzyil da pek cok arastirmaci Agricola nin listesinde sunulan varliklarin tamaminin tanri olarak kabulunu elestirmeye basladi Yapilan pek cok arastirma listedeki varliklarin bircogunun tanridan ziyade yoresel koruyucu ruhlar halk hikayesi kahramanlari aciklayici mitler yerel kahramanlar yerel isimlerle anilan Hristiyan azizleri ve hatta bir tanesinin yoresel bir hasat bayrami oldugunu ortaya cikardi 1789 da basilan in si Fin itolojisi hakkindaki ilk gercek akedemik yayindir 19 yuzyilda Fin folklorune duyulan ilgi yogunlasti Elias Lonnrot J F Cajan M A Castren ve D E D Europaeus gibi akedemisyenler Finlandiya yi bastan sona dolasti ve halk siirlerini runo siir okuyucullari ile beraber yaziya gecirdi Bu materyaller ile Kalevala ile birlikte da duzenlendi Toplanan halk siirlerinin zenginligi sayesinde iclerindeki Hristiyanlik oncesi motifler daha iyi anlasilarak Fin mitolojisi hakkinda daha detayli calismalarin kapisini acti Dunyanin kokeni ve yapisiDunyanin bir tatli su ordegi yumurtasinin patlamasindan olustuguna inanilir Gokyuzu ise yumurtanin ust kismidir buna alternatif olarak gokyuzunun kutup yildizinin hemen altinda kuzey kutbundan cikan direkle tutulan bir tente oldugu da soylenir Yildizlarin hareketleri gok kubbenin kuzey yildizi ve kendi etrafindaki donusu ile aciklanir Kuzey kutbunda bu donus yuzunden buyuk bir girdap oldugu kabul edilir Bu girdap ruhlarin oluler dunyasi ya gittigi kapidir Dunyanin duz olduguna inanilir Dunyanin kenarlari olan Lintukoto kuslarin yuvasi kuslarin kisin yasadigi sicak ulkedir Samanyolu na Linnunrata kuslarin patikasi adi verilir Cunku kuslarin Lintukoto ya onu izleyerek gittigine inanilir Bilimsel veriler de gocmen kuslarin guneydeki sicak bolgelere goc ederken Samanyolu nu kullandiklarini saptamistir Lintukoto nun modern anlami daha cok cennetvari mutluluk getiren sicak ve huzurlu yer anlamindadir Ayrica kuslarin yeni doganlara ruh getirme olenlerinse ruhlarini alip goturme gorevleri bulunur Kimi bolgelerde uyku sirasinda ruhun kacmasini onlemek icin basucuna tahta kuslar konur Bu Sielulintu ruh kusu kisinin ruhunun ruya aleminde dolasirken yolunu kaybolup gitmesine mani olur Tatli su ordeginin hikayelerde tas resimlerinde ve oymalarda sikca gorulmesi onun bize eski Finlerde ne kadar onemli bir yer tuttugunu gosterir Tuonela olulerin ulkesiTuonela olulerin ulkesiydi Iyi kotu ayirmadan tum olulerin yasadigi yer altindaki bir yurt veya sehirdi Herkesin sonsuza kadar uyudugu karanlik ve cansiz bir yerdi Cesur samanlar halen transa gecerek atalarinin rehberliginde Tuonela yi gezebilir Tuonela seyahati icin ruh Tuonela nin karanlik nehrini gecmelidir Eger gecerli bir sebebi varsa bir bot gelir ve onu karsiya gecirir Pek cok zaman samanlar gardiyanlari olu olduklarina inandirip kandirarak gecerler Ukko gogun ve simsegin tanrisiUkko yasli adam gogun havanin ve mahsullerin tanrisiydi Fin mitolojisinin en bilinen tanrisidir ve Fince yildirim anlamina gelen ukkonen kucuk Ukko veya ukonilma Ukko nun havasi kelimeleri onun adindan gelir Kalevalada gokyuzundeki seylerin tanrisi olarak ylijumala ust tanri adiyla da anilir Mitlerdeki tum varligi dogal etmenlerin cagrilmasi seklinde olur Ukko nun kokeni muhtemelen Baltlarin isimli yildirim tanrisi veya daha eski bir Fin gok tanrisi olan Ilmarinen ile alakalidir Ayrica Thor da ile ilgilidir Gok Tanrisi olarak Ukko Ilmarinen in yerini alinca Ilmarinen bir demirci kahramana veya kaya tanrisi haline geldi Kalevala da Ilmarinen gok kubbedeki yildizlari yapip ve sihirli degirmen yu insa eder Ukko nun silahi simsege vurulmus cekic balta veya Ukko karisi Akka ile evlendiginde bir simsek firtinasi cikmisti Ukko simsek firtinalarini ayrica bulutlarin arasinda arabasiyla gezerek de cikarir Ukko nun cekici cekic muhtemelen kayik sekilli bir tas baltaydi Metal caginda tas aletler terk edilince tas aletlerin kokenleri gizemli hale gelmisti Ukko nun carpinca simsekler cikaran tas basli silahlari olduguna inanilirdi Samanlar tas baltalari iyilestirme ve guc verme ozellikleri oldugu gerekcesi ile biriktirirlerdi Testere duruslu engerek simsegin sembolu kabul edilirdi TanrilarAhti veya Ahto baliklari veren derinlerin tanrisi Akras bereket tanrisi ve bitkilerin ozellikle salgamin koruyucusu Fin ulusal destani Kalevalada Vainamoinen in annesi olarak gecen havanin bakire ruhu en buyuk ilaha verilen genel ad Esasen Finler tarafindan goge Gok Tanrisina ve bas tanriya verilen isimdir Sonralari taivas ve Ukko da gogu ve Gok Tanrisni tanimlamak icin kullanilmistir Tanri anlamina gelir ve Hristiyanliktan sonra Hristiyan tanrisi icin kullanilmistir antik Gok Tanrisi daha sonralari ay dongusu ilahina donusmustur Vainamoinen ve nin babasi kaynak belirtilmeli Ay Tanricasi nin kor kizi ve anasi Tapio nun karisi orman tanricasi Tapio nun oglu av tanrisi gun tanricasi veya Pellon Pekko mahsul tanrisi ozellikle de arpa ve mayanin Perkele seytan Esasen simsek tanrisidir ancak Hristiyanligin gelisiyle seytanlastirilmistir Karellerin zaman tanrisi Rahko ayi katranlar sozu ayin evrelerini belirtir veya Sampsa Pellervoinen hasat tanrisi vahsi olumun kisilesmis hali orman tanrisi orman tanricasi Tapio ve Mielikki nin kizi yer altinin kralicesi Tuoni nin karisi olum tanrisi savas tanrisi Tapio ve Mielikki nin kizi hayvanlarin tanricasi Ukko yasli adam gogun ve simsegin tanrisi Estonlardaki karsiligi Taara Tuoni ve Tuonetar in kizi Aci hastalik cile kotuluk ve sanssizlik tanricasi Ahti nin karisi Deniz gol ve firtina tanricasi suyun anasi Karellerin su tanricasi RuhlarAjatar veya Ajattara seytani orman ruhu yasli kadin disi ruh Ukko nun disi muadili cenneti insa eden ulu demirci Talih degirmeni yu tasarlamistir Esasen havanin eril ruhudur veya Tonttu evin koruyucusu bereket ruhu Hristiyanlik sonrasinda seytan anlamina gelmistir doga ruhu disil yaratici peri ruhu yer cucesi Metsanvaki orman ruhu orman canavari havuzlarin kuyularin ve koprilerin korkulu ruhu Eston mitolojisinde kindar ve guzel bir deniz kizidir ayi ruhu agillarin koruyucusu ruh demon saunalarin koruyucusu genelde iyi huylu bir ruhtur Esasen ekili alanlarin koruyucusudur Kahramanlar canavarlar ve karakterler merhum dev derin bilginin ve buyunun koyucusu demon ogercekte kutsal koru anlamina gelir sonradan goblin manasina gelmistir kotu niyetli deniz canavari Tursas ile muhtemelen ayni Kaleva nin oglu ormanlari kesebilen ve ucsuz cayirlari bicebilen dev kahraman Estonlarin ulusal destan karakteri Kalevipoeg ile ayni trajik antikahraman Tolkien nin Silmarillion unda yer alan Turin Turambar karakterine model olmustur Ahti Saarelainen Kaukomieli kustah kahraman yi Koylio golunun buzunda olduren Fin Louhi Pohjola kralicasi sekil degistirebilen guclu cadi yeraltinin yardimcisi Vainamoinen guclu ve sihirli bir sese sahip olan yasli ve bilge adam Eston karakteri ile ilintilidir Fin kulturunun ve Kalevala nin ana karakteriMekanlar Raatikko bakire olen kadinlarin gittigi yer Daha sonralari Paskalyada cadilarin bulustugu yer olmustur ayrica Manala Pohjola olulerin ikametgahi Yeralti Kalevala ve Pohjola Finlerin ulusal destani Kalevala daki birbirinin ziddi iki ulkedir Pohjola kuzeydedir gomulu hazineleri isaret eden sonsuz atestir goc eden kuslarin kisladigina inanilan mistik yer ayrica bu sozcuk fincede mecazi olarak mutlu yer manasina gelir HayvanlarKahverengi Ayi hayvanlarin en kutsali sayilirdi ve adini dogrudan anmak bir tabuydu Bir ayi olduruldukten sonra o ayinin onuruna buyuk bir ziyafet duzenlenirdi Kutlamalarin temelinde ayinin oldurulmedigi ayi ruhunun yanlisikla oldugu inanci vardi Ardindan ayinin ruhu cennete donsun diye kafatasi yuksek bir cam agacinin tepesine yerlestirilirdi Tuonelan joutsen 1895 tarihli bir senfonik siirdir Siirde Tuonela da yuzen farazi bir kugu anlatilir Hiiden hirvi Esyalar tasiyana iyi talih getiren bir nesnedir Elias Lonnrot un Kalevala yorumuna gore havadan un tuz ve altin ureten bir degirmendir Vainamoinen in sihirli kantelesi devasa bir baligin sirt yuzgecinden ve genc kizlarin saclarindan yapilmistir Vainamoinen in ulu kilici gunes gibi parlar ve anormal derecede keskindir Ayrica bakinizCevirisi yapilan orijinal Ingilizce Wikipedia sayfasi https en wikipedia org wiki Finnish mythology 11 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Notlar a b c d Pentikainen 1999 p 7 Virtanen amp Dubois pp 18 Pentikainen 1999 p 236 Pentikainen 1999 p 235 Pentikainen 1999 p 8 Talve 1997 p 227 Akka on Godchecker 15 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2014 KaynakcaHonko Lauri Senni Timonen Michael Branch and Keith Bosley 1994 The Great Bear A Thematic Anthology of Oral Poetry in the Finno Ugrian Languages New York Oxford University Press Originally published 1993 by the Finnish Literature Society Holmberg Uno 1964 Finno Ugric Siberian The Mythology of All Races Vol IV ed by John Arnott MacCullough New York Cooper Square Publishers 1964 Originally published 1927 by Marshall Jones Boston Pentikainen Juha Y 1999 Kalevala Mythology expanded ed Translated by Ritva Poom Bloomington Indiana University Press Kuusi Matti Keith Bosley and Michael Branch 1997 Finnish Folk Poetry Epic Helsinki Finnish Literature Society Pentikainen Juha 2002 Kalevala the finnish national epic ThisisFINLAND23 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Talve Ilmar 1997 Finnish Folk Culture Studia Fennica Ethnologica 4 Translated by Susan Sinisalo Helsinki Finnish Literature Society Virtanen Leea and Dubois Thomas 2000 Finnish Folklore Studia Fennica Folklorista 9 Translated by Thomas Dubois Helsinki Finnish Literature Society in association with University of Washington Press Seattle WA