Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2020) () |
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi, 16 Ekim 1958'de Cumhuriyetçi Millet Partisi ile Türkiye Köylü Partisi'nin birleşmesiyle kurulan siyasi parti. Kurucuları arasında Osman Bölükbaşı, Ahmet Tahtakılıç, Hasan Koçdemir, Enis Akaygen ve Suphi Batur yer alır. CMP Genel Başkanı Osman Bölükbaşı yeni partinin de başkanı seçildi. CKMP, 1961 genel seçimlerinde %14 oy alarak CHP ve AP'den sonra üçüncü parti olmuştur. 1962 yılında kurucusu ve genel başkanı Osman Bölükbaşı istifa ederek partiden ayrılmıştır. 1965'te Alparslan Türkeş ile birlikte "Ondörtler"in çoğu partiye girmiştir. Aynı yıl Alparslan Türkeş genel başkan seçilmiştir. 1969'da Milliyetçi Hareket Partisi adını almıştır.
| Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | CKMP |
| Genel başkan | Osman Bölükbaşı (1958-1962) Hasan Dinçer (1962-1964) (vekaleten) Ahmet Oğuz (1964-1965) Alparslan Türkeş (1965-1969) |
| Kurucu | Osman Bölükbaşı |
| Kuruluş tarihi | 16 Ekim 1958 |
| Kapanış tarihi | 9 Şubat 1969 |
| Bölünme | Millet Partisi |
| Önceli | Cumhuriyetçi Millet Partisi Türkiye Köylü Partisi |
| Ardılı | Milliyetçi Hareket Partisi |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Aşırı sağ |
Kuruluşu
Partiyi oluşturan paydaşlardan Cumhuriyetçi Millet Partisi; 1948 yılında hem iktidarda olan Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) hem de muhalefette olan Demokrat Parti'ye (DP) karşı, Fevzi Çakmak liderliğinde kurulmuş olan Millet Partisi’nin 1954 yılında kapatılması sonucunda, aynı yıl Osman Bölükbaşı’nın liderliğinde tesis edilmişti.
Diğer paydaş Türkiye Köylü Partisi, 19 Mayıs 1952'de DP'den ayrılan bir grup tarafından kuruldu. Kurucuları Remzi Oğuz Arık, Cezmi Türk, Tahsin Demiray, Yusuf Ziya Eker ve Süreyya Endik'ti. Arık partinin genel başkanlığına, Ethem Menemencioğlu da fahri genel başkanlığına seçildi. Programında köylünün yaşam düzeyini yükseltmeyi ve tarımsal kalkınmaya ağırlık vermeyi amaçlayan Türkiye Köylü Partisi, 2 Mayıs 1954'te yapılan genel seçimlerde oyların ancak yüzde 0,53'ünü alabildi ve milletvekili çıkaramadı. 27 Ekim 1957 genel seçimlerine de katılmadı.
16 Ekim 1958'de Cumhuriyetçi Millet Partisi ile Türkiye Köylü Partisi birleşerek Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'ne dönüştü. Partinin genel başkanlığına da Osman Bölükbaşı getirildi.
Bölünmesi
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi, 27 Mayıs Darbesi (1960) sonrası süreçte CHP ile birlikte mevcudiyetini devam ettiren diğer önemli siyasi parti konumunu elde etti. Darbeden sonra kurulan Kurucu Meclis'te 25 üye ile temsil edilen ve ikinci parti durumunda olan CKMP, 15 Ekim 1961'de yapılan genel seçimlerde oyların yüzde 14'ünü alarak 54 milletvekili çıkardı ve üçüncü parti oldu. Seçim sonrasında İsmet İnönü başkanlığında kurulacak koalisyon hükûmetine katılıp katılmama konusunda çıkan tartışmalarda Bölükbaşı hükûmete katılmaya karşı çıkarak genel başkanlıktan istifa etti ve yerine vekaleten Hasan Dinçer getirildi. CKMP 1962'de İnönü'nün kurduğu ikinci koalisyon hükümetine altı bakanla katıldı. Bu durum parti yönetiminde anlaşmazlıklara yol açtı. Bölükbaşı bir grup milletvekili ile birlikte partiden ayrıldı ve 13 Haziran 1962'de Millet Partisi'ni kurdu. CKMP, 17 Kasım 1963'teki yerel seçimlerde oyları %3'e gerileyince koalisyonun diğer küçük ortağı olan Yeni Türkiye Partisi (YTP) ile benzer bir tepki göstererek 27 Kasım 1963'te ikinci İnönü koalisyonundan ayrılarak hükûmetin düşmesine neden oldu.
CKMP'den MHP'ye geçiş
CKMP, 1963 seçim sonuçlarının da gösterdiği üzere, Bölükbaşı’nın ayrılmasından sonra oldukça kan kaybetmişti. Bu gelişmeler karşısında parti yönetimi gittikçe zayıflayan CKMP'nin güçlenmesi için yeni girişimlerde bulundu. 22-23 Şubat 1964'te Alparslan Türkeş yanlısı bir grubun partiye katılmasından sonra kongreye gidildi ve genel başkanlığa Ahmet Oğuz getirildi. 31 Mart 1965'te de, 27 Mayıs Darbesi'nden sonra Milli Birlik Komitesi'nde yer alıp daha sonra tasfiye edilen Ondörtler'den Alparslan Türkeş, Muzaffer Özdağ, Rıfat Baykal, Ahmet Er ve Dündar Taşer partiye katıldılar. Bunları 19 Haziran 1965'te Mustafa Kaplan, Fazıl Akkoyunlu, Şefik Soyuyüce ile Numan Esin izledi. 20 Şubat 1965'te Suat Hayri Ürgüplü başkanlığında kurulan koalisyon hükümetine katılan CKMP'nin yönetimi, Türkeş ve yandaşlarının eleştirilerine hedef oldu. Bunun üzerine Ahmet Oğuz genel başkanlıktan istifa etti ve toplanan olağanüstü kongrede Alparslan Türkeş genel başkan seçildi (1 Ağustos 1965). Parti içinde Türkeş’in yönetimi ele geçirmesine muhalif isimler CKMP’den ayrılmaya başladılar (6 milletvekili ve senatör); bu kopmalara karşı Türkeş de emekli askerleri ve 1944’ten beri bağlantısını sürdürdüğü Türkçü çevreleri partiye girmeye teşvik etti.
CKMP, 10 Ekim 1965'te yapılan genel seçimlerde oyların yüzde 2,24'ünü alarak 11 milletvekili çıkardı.
CKMP'nin göreli İslamcılaşma süreci 1967'de başlayıp 1969'da MHP'ye dönüşmesiyle tamamlandı. Haziran 1968'deki Senato seçimleri öncesinde radyoda parti adına propaganda konuşması yapan Osman Yüksel Serdengeçti şu ifadeleri kullandı: "CKMP Allah'tan başka kimseden korkmayanların partisidir. Korkusuzlar bize geliniz. İman ordusuna katılınız. Kardeşlerim, bizler iman edenler, yeni bir Malazgirt savaşına hazırlanıyoruz. Bu savaş, imanlılarla imansızların savaşıdır. İnanmayanlar, münafıklar, riyakarlar; hepsi bu savaşla helak olacak".
CKMP'nin 8-9 Şubat 1969 tarihlerinde Adana'da yapılan olağanüstü kongresinde delegelerin büyük desteğini alan "Milliyetçi Hareket Partisi" adı kabul edilmiştir. Büyük kongreden sonra toplanan ilk genel idare kurulunda partinin amblemi "Üç Hilâl" olarak kararlaştırılmış ve aynı toplantıda MHP Gençlik Kolları için de "Hilâl içinde Bozkurt" amblemi benimsenmiştir.
Nasyonal Aktivite ve Zinde İnkişaf
1969'da İzmir'de eski CKMP üyelerinden müteşekkil bir grubun "Nasyonal Aktivite ve Zinde İnkişaf" (NAZİ) adında bir dernek kurmasıyla Türkiye'de neo-Nazi bir teşkilat mevcut oldu. Derneğin iki savaş birimi vardı. Üyeleri SA üniformaları giydi ve Hitler selamını kullandı. Liderlerinden biri (Gündüz Kapancıoğlu) 1975'te MHP'ye tekrar kabul edildi.
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve seçimler
Genel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Sandalye | Meclis | Sıra | Kurulan Hükûmetler | Harita | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ± | # | ± | ||||||
| 1961 |  Osman Bölükbaşı | 1.415.390 | %13,95 | — | 54 / 450 | — | Muhalefet | 3. | 27. Türkiye Hükûmeti (Koalisyon) 29. Türkiye Hükûmeti (Koalisyon) |  |
| 1965 | Alparslan Türkeş | 208.696 | %2,24 |  11,71 | 11 / 450 | 43 | Muhalefet | 6. | — | Hiçbir ilde 1. olamadı |
Yerel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | İl Genel Meclisi | Belediye | Harita | |
|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | ||||
| 1963 | Hasan Dinçer | 292.596 | %3,06 | 8 / 1.045 | Hiçbir ilde 1. olamadı |
| 1968 | Alparslan Türkeş | 90.816 | %1 | 6 / 1.252 | |
Kaynakça
- ^ a b Ferit Salim Sanlı (2017). "Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisinden Milliyetçi Hareket Partisine Tarihsel Süreç, İdeoloji ve Politika (1960-69)" (PDF). Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ Ahmad, Feroz; Turgay, Bedia (1976). Türkiye'de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi: 1945-1971. İstanbul: Bilgi Yayınevi. s. 267.
- ^ (PDF). insanvetoplum.com. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ Okan İrtem (2020). Behlül Özkan ve Tolga Gürakar (Ed.). 12 Mart: Karargâhtaki İslam iktidarı (2. bas.). İstanbul: Tekin Yayınevi. ss. 185-186.
- ^ Jürgen Roth ve Kamil Taylan: Die Türkei – Republik unter Wölfen. Bornheim-Merten, s. 119
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Cumhuriyetci Koylu Millet Partisi haber gazete kitap akademik JSTOR Mayis 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Cumhuriyetci Koylu Millet Partisi 16 Ekim 1958 de Cumhuriyetci Millet Partisi ile Turkiye Koylu Partisi nin birlesmesiyle kurulan siyasi parti Kuruculari arasinda Osman Bolukbasi Ahmet Tahtakilic Hasan Kocdemir Enis Akaygen ve Suphi Batur yer alir CMP Genel Baskani Osman Bolukbasi yeni partinin de baskani secildi CKMP 1961 genel secimlerinde 14 oy alarak CHP ve AP den sonra ucuncu parti olmustur 1962 yilinda kurucusu ve genel baskani Osman Bolukbasi istifa ederek partiden ayrilmistir 1965 te Alparslan Turkes ile birlikte Ondortler in cogu partiye girmistir Ayni yil Alparslan Turkes genel baskan secilmistir 1969 da Milliyetci Hareket Partisi adini almistir Cumhuriyetci Koylu Millet PartisiKisaltmaCKMPGenel baskanOsman Bolukbasi 1958 1962 Hasan Dincer 1962 1964 vekaleten Ahmet Oguz 1964 1965 Alparslan Turkes 1965 1969 KurucuOsman BolukbasiKurulus tarihi16 Ekim 1958Kapanis tarihi9 Subat 1969BolunmeMillet PartisiOnceliCumhuriyetci Millet Partisi Turkiye Koylu PartisiArdiliMilliyetci Hareket PartisiIdeolojiTurkculuk Milli muhafazakarlik TarimcilikSiyasi pozisyonAsiri sagKurulusuPartiyi olusturan paydaslardan Cumhuriyetci Millet Partisi 1948 yilinda hem iktidarda olan Cumhuriyet Halk Partisi ne CHP hem de muhalefette olan Demokrat Parti ye DP karsi Fevzi Cakmak liderliginde kurulmus olan Millet Partisi nin 1954 yilinda kapatilmasi sonucunda ayni yil Osman Bolukbasi nin liderliginde tesis edilmisti Diger paydas Turkiye Koylu Partisi 19 Mayis 1952 de DP den ayrilan bir grup tarafindan kuruldu Kuruculari Remzi Oguz Arik Cezmi Turk Tahsin Demiray Yusuf Ziya Eker ve Sureyya Endik ti Arik partinin genel baskanligina Ethem Menemencioglu da fahri genel baskanligina secildi Programinda koylunun yasam duzeyini yukseltmeyi ve tarimsal kalkinmaya agirlik vermeyi amaclayan Turkiye Koylu Partisi 2 Mayis 1954 te yapilan genel secimlerde oylarin ancak yuzde 0 53 unu alabildi ve milletvekili cikaramadi 27 Ekim 1957 genel secimlerine de katilmadi 16 Ekim 1958 de Cumhuriyetci Millet Partisi ile Turkiye Koylu Partisi birleserek Cumhuriyetci Koylu Millet Partisi ne donustu Partinin genel baskanligina da Osman Bolukbasi getirildi BolunmesiCumhuriyetci Koylu Millet Partisi 27 Mayis Darbesi 1960 sonrasi surecte CHP ile birlikte mevcudiyetini devam ettiren diger onemli siyasi parti konumunu elde etti Darbeden sonra kurulan Kurucu Meclis te 25 uye ile temsil edilen ve ikinci parti durumunda olan CKMP 15 Ekim 1961 de yapilan genel secimlerde oylarin yuzde 14 unu alarak 54 milletvekili cikardi ve ucuncu parti oldu Secim sonrasinda Ismet Inonu baskanliginda kurulacak koalisyon hukumetine katilip katilmama konusunda cikan tartismalarda Bolukbasi hukumete katilmaya karsi cikarak genel baskanliktan istifa etti ve yerine vekaleten Hasan Dincer getirildi CKMP 1962 de Inonu nun kurdugu ikinci koalisyon hukumetine alti bakanla katildi Bu durum parti yonetiminde anlasmazliklara yol acti Bolukbasi bir grup milletvekili ile birlikte partiden ayrildi ve 13 Haziran 1962 de Millet Partisi ni kurdu CKMP 17 Kasim 1963 teki yerel secimlerde oylari 3 e gerileyince koalisyonun diger kucuk ortagi olan Yeni Turkiye Partisi YTP ile benzer bir tepki gostererek 27 Kasim 1963 te ikinci Inonu koalisyonundan ayrilarak hukumetin dusmesine neden oldu CKMP den MHP ye gecisCKMP 1963 secim sonuclarinin da gosterdigi uzere Bolukbasi nin ayrilmasindan sonra oldukca kan kaybetmisti Bu gelismeler karsisinda parti yonetimi gittikce zayiflayan CKMP nin guclenmesi icin yeni girisimlerde bulundu 22 23 Subat 1964 te Alparslan Turkes yanlisi bir grubun partiye katilmasindan sonra kongreye gidildi ve genel baskanliga Ahmet Oguz getirildi 31 Mart 1965 te de 27 Mayis Darbesi nden sonra Milli Birlik Komitesi nde yer alip daha sonra tasfiye edilen Ondortler den Alparslan Turkes Muzaffer Ozdag Rifat Baykal Ahmet Er ve Dundar Taser partiye katildilar Bunlari 19 Haziran 1965 te Mustafa Kaplan Fazil Akkoyunlu Sefik Soyuyuce ile Numan Esin izledi 20 Subat 1965 te Suat Hayri Urguplu baskanliginda kurulan koalisyon hukumetine katilan CKMP nin yonetimi Turkes ve yandaslarinin elestirilerine hedef oldu Bunun uzerine Ahmet Oguz genel baskanliktan istifa etti ve toplanan olaganustu kongrede Alparslan Turkes genel baskan secildi 1 Agustos 1965 Parti icinde Turkes in yonetimi ele gecirmesine muhalif isimler CKMP den ayrilmaya basladilar 6 milletvekili ve senator bu kopmalara karsi Turkes de emekli askerleri ve 1944 ten beri baglantisini surdurdugu Turkcu cevreleri partiye girmeye tesvik etti CKMP 10 Ekim 1965 te yapilan genel secimlerde oylarin yuzde 2 24 unu alarak 11 milletvekili cikardi CKMP nin goreli Islamcilasma sureci 1967 de baslayip 1969 da MHP ye donusmesiyle tamamlandi Haziran 1968 deki Senato secimleri oncesinde radyoda parti adina propaganda konusmasi yapan Osman Yuksel Serdengecti su ifadeleri kullandi CKMP Allah tan baska kimseden korkmayanlarin partisidir Korkusuzlar bize geliniz Iman ordusuna katiliniz Kardeslerim bizler iman edenler yeni bir Malazgirt savasina hazirlaniyoruz Bu savas imanlilarla imansizlarin savasidir Inanmayanlar munafiklar riyakarlar hepsi bu savasla helak olacak CKMP nin 8 9 Subat 1969 tarihlerinde Adana da yapilan olaganustu kongresinde delegelerin buyuk destegini alan Milliyetci Hareket Partisi adi kabul edilmistir Buyuk kongreden sonra toplanan ilk genel idare kurulunda partinin amblemi Uc Hilal olarak kararlastirilmis ve ayni toplantida MHP Genclik Kollari icin de Hilal icinde Bozkurt amblemi benimsenmistir Nasyonal Aktivite ve Zinde Inkisaf1969 da Izmir de eski CKMP uyelerinden mutesekkil bir grubun Nasyonal Aktivite ve Zinde Inkisaf NAZI adinda bir dernek kurmasiyla Turkiye de neo Nazi bir teskilat mevcut oldu Dernegin iki savas birimi vardi Uyeleri SA uniformalari giydi ve Hitler selamini kullandi Liderlerinden biri Gunduz Kapancioglu 1975 te MHP ye tekrar kabul edildi Cumhuriyetci Koylu Millet Partisi ve secimlerGenel secimler Secim Genel Baskan Oy Sandalye Meclis Sira Kurulan Hukumetler Harita 1961 Osman Bolukbasi 1 415 390 13 95 54 450 Muhalefet 3 27 Turkiye Hukumeti Koalisyon 29 Turkiye Hukumeti Koalisyon 1965 Alparslan Turkes 208 696 2 24 11 71 11 450 43 Muhalefet 6 Hicbir ilde 1 olamadiYerel secimler Secim Genel Baskan Il Genel Meclisi Belediye HaritaOy 1963 Hasan Dincer 292 596 3 06 8 1 045 Hicbir ilde 1 olamadi1968 Alparslan Turkes 90 816 1 6 1 252Kaynakca a b Ferit Salim Sanli 2017 Cumhuriyetci Koylu Millet Partisinden Milliyetci Hareket Partisine Tarihsel Surec Ideoloji ve Politika 1960 69 PDF Hacettepe Universitesi Ataturk Ilkeleri ve Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Ilkeleri ve Inkilap Tarihi Anabilim Dali 16 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Mayis 2021 Ahmad Feroz Turgay Bedia 1976 Turkiye de Cok Partili Politikanin Aciklamali Kronolojisi 1945 1971 Istanbul Bilgi Yayinevi s 267 PDF insanvetoplum com 20 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2020 Okan Irtem 2020 Behlul Ozkan ve Tolga Gurakar Ed 12 Mart Karargahtaki Islam iktidari 2 bas Istanbul Tekin Yayinevi ss 185 186 KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Jurgen Roth ve Kamil Taylan Die Turkei Republik unter Wolfen Bornheim Merten s 119