Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sekülarizm veya sekülerizm;toplumda ahiretten ve diğer dinî, ruhani meselelerden ziyade dünya hayatına odaklanılması yönündeki hareket.TDK, sekülerizm kavramına karşılık olarak dünyacılık sözcüğünü önermiştir. Sekülerizm, din merkezli veyahut dinî öğeleri sosyal, hukuki ve siyasi anlamda tayin edici kılan bir yaklaşımın tersine, bunları sosyal, hukuki ve siyasi kümeden ayıran bir yaklaşımı tanımlar. Çok geniş bir terim olan sekülerizm, içinde birçok farklı akım, tür ve teori barındırır. Seküler kelimesi, dünyevi veya çağa uygun olanı belirtir ve dünyanın nesnel hâlinin göz önünde tutulması demektir. Latince çağ anlamına gelen Saeculum sözcüğünden İngiliz dili için türetilen Secularism (Sekülerizm) Türkçeye laiklik, çağdaşlaşma veya dünyevileşme olarak üç farklı terimle çevrilebilmektedir. Fransa'da laiklik için Laïcité (Laicisme) terimi kullanılmaktadır. Bu terim, somut ve bilimsel olan ile soyut ve dinsel olanın birbirine karıştırılmamasını ifade etmektedirler.
"Sekülerizm", ateizm veya dinsizlik demek değildir. Sekülerizm başlıca iki temel önermeyi içermektedir: Birincisi devletin dinsel kurumlardan kesin bir biçimde ayrı olmasıdır. İkincisi ise farklı dinler ve inanışlardan olan kişilerin kanun önünde eşit olarak değerlendirilmeleridir.
Laiklik ve sekülerizm kavramları Türkçede sıklıkla eş anlamlı kullanılır. Laiklik, dinî kişi ve kurumların devletin işleyişine ve devlet kurumlarına müdahale etmemesi; devletin de din işlerine karışmaması anlamına gelir. Fransız sekülerizmi olarak da anılan laiklik kavramı, daha kapsamlı olan sekülerizm hareketinin bir parçasıdır. Örneğin Birleşik Krallık'ta halkın büyük bir kısmı seküler olmasına rağmen devlet laik değildir ve kilise doğrudan hükümdara bağlıdır.
Etimoloji
Sekülerizm sözcüğü Latincede "nesil", "periyot" (zaman dilimi) anlamına gelen zamanla Hristiyan Latincesi'nde "dünya" anlamında kullanılmaya başlanan sæculum’dan türemiştir. Türkçeye Fransızca sécularisme sözcüğünden türeyerek geçmiştir.
Saeculum, "nesil" veya "yüzyıl" anlamlarına gelen ve zaman birimi bildiren bir sözcüktür. Bu sözcük Hristiyan Latincesinde ise "dünya" anlamında kullanılmıştır. Zaman içerisinde seküler sözcüğünün anlamı ve kapsamı büyük oranda değişmiştir.
Laïcité terimi, Fransızca diline eski Grekçe bir sözcük olan 'din adamı dışındaki halk' anlamında kullanılmış olan, 'laos' kökünden gelen 'laicus' sözcüğünden geçmiştir.
Türk Dil Kurumu dünyacılığı şu şekilde tarif etmektedir: "Bireysel katılımı önemli gören, dinin devletten ayrı ve özerk olmasını savunan öğreti."
Tarihçe
Seküler kelimesi Hristiyanlık doktrininin parçalarından olan Tanrı'nın zaman dışında var olduğu prensibine karşılık zamana (zamansal olmaya) vurgu niteliği taşıyan, genel olarak hayat ve idarenin dinî bir merkezden ayrılıp dünyevi bir merkeze ilerlediğini, zamansal, zaman içinde var olan bir tarafa kaydığını belirten bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Bu fikir diğer tüm dinî ve spiritüel inançları kapsayacak şekilde genişlemiştir. Dinî biçimde algılanabilecek veya dinî kaynaklara dayandırılmış çeşitli müessese, konu ve kavramlara dinî olmayan, bunlarla dini ayıran bir bağlamda, yaklaşır. Örnek vermek gerekirse: seküler etik, seküler devlet vb.
Sekülerizm kelimesini ilk defa kullanan George Jacob Holyoake, sekülerliği, inançtan kaynaklanan bütün düşüncelerin dışlanmasını esas alan doktrindir diye tarif etmişti.[] Holyoake başlangıçta netheism, limitationism gibi isimler vermeyi düşündüğü felsefesine sonra sekülarizm adını verdi. Hareketin içinde ateistler bulunmasına rağmen Holyoake felsefesinin ateizme sürüklenmesine karşıydı. Sosyal sekülarizm, dini dünyevi işlerden ayırarak ferdin içine hapsedilmesini öngörüyordu. Samuel Johnson'un 1755 tarihli Dictionary 'sinde secularity, dikkatleri yalnızca bu dünyaya yoğunlaştırma; secularize, dinî ve uhrevi olanı günlük hayattan uzaklaştırma; secularization, dinin etkisini sınırlama, azaltma anlamlarına geliyordu.[]
Sekülerizm tanımları
Siyasi anlamda, sekülerizm din ve devletin ayrılmasıdır ki bu din ve devletin birleşmesi olan teokrasinin zıttıdır.
Felsefi bir açıdan, sekülerizm devletlerin dogmatik bir inanç değil de nedensellik ve deneysellik üzerine kurulu olduğu, somut ve bilimsel temellere dayandığı kavramı ve düzenidir.
Modern zamanlarda, genel kanı insanların özgürlük ve eşitlik ideallerinin yasa ile korunduğu bir siyasi sistemin kralın veya ruhban sınıfının dinî dogma, istek ve kuralları merkez alan ilahi hak ve yargılarından oluşan bir siyasi sistemden daha üstün olduğu yönündedir.
Sekülerizmin bir başka tanımı da; dinin bir toplumun kamusal mesele ve işlerine karışmaması ve bunlarla bütünleşmemesini savunan ve belirten düşüncedir.
Sıklıkla Avrupa'daki Aydınlanma hareketiyle ilişkilendirilen sekülerizm, Batı toplumu ve siyasi gelişimi açısından çok önemli bir yere sahiptir. ABD'deki kilise ve devletin ayrımı ve Fransa'daki laiklik (laïcité), pratik anlamda olmasa da prensip bakımından büyük oranda sekülerizm kaynaklıdır.
Ayrıca, sekülerizm din ve doğaüstü inançların dünyayı anlamak ve günlük hayat için temel teşkil etmediğini savunan sosyal ideoloji olarak da tanımlanmıştır.
Sekülerizm, seküler formların (siyasi, toplumsal veya felsefi) savunulması ve ortaya konmasına verilen isim olarak da kullanılmıştır. Sekülerizm hakkındaki genel bir yargı da ateizme denk tutulmasıdır ki bu yanlıştır. Aslında birçok seküler birey, bireysel anlamda kendilerini dindar saymaktadırlar. Ateizm tanrının varlığını sorgularken, sekülerizm dinî otoritenin dünyevi işlerde yargıç olup olamayacağını sorgular.
Sekülerizm siyasi, felsefi ve toplumsal alanlara nüfuz ettiği için birçok farklı olgu ve kavramda bulunmaktadır. Sekülerizmin özü nedeniyle nüfuz ettiği farklı kavramların bir kısmı bu maddede incelenmiştir. Etik hukuk ve haklar bunlara örnek olarak verilebilir.
Seküler etik
Seküler sözcüğünün kullanımı sekülerizmin bir parçası veya sekülerizmin temellerine bağlı olarak tanımlanırsa, seküler etik kavramı, etik konusunun dinden ayrıştırılmış bir anlayışı olarak tanımlanabilir. Dinî temellere dayanmayan birçok etik anlayışı mevcuttur, bunların büyük çoğunluğu seküler etik başlığı altında incelenebilir. Bu da seküler etik teriminin fazlasıyla genişlemesi ve değişkenlik göstermesine yol açar. Örneğin hem dini veya tanrıyı reddeden etik kuramlar hem de dini veya tanrıyı kabul edip, sadece etiğin tek kaynağı görmeyen kuramlar seküler etik başlığı altında incelenebilir. Tüm bu çoğulluk da seküler etiğin tanımını güçleştirdiği gibi toplumsal boyutta algılanış biçimini de etkilemiştir.
En yalın ve kaba tanımla, seküler etik, dini, doğaüstü veya ilahi temeller yerine pozitif, bilimsel ve rasyonel temellere dayanan etik anlayışları için kullanılan bir terimdir.
Seküler toplum
Din bilimleri açısında yapılan incelemelerde Batı toplumları genellikle seküler olarak tanımlanmaktadır. Genel olarak Batı toplumlarında resmi din dayatması mevcut değildir ve din özgürlüğü, yani bireyin istediği dine inanma veya herhangi bir dine inanmama özgürlüğü, mevcuttur. Her ne kadar bazı Batı ülkelerinde, din kaynaklı geleneksel ahlaki perspektifler tartışmalı konularda rol oynasa da, politik anlamda dinin karar verme mekanizmasında herhangi bir rolü yoktur. Çoğu ülkede dinin bu tür karar mekanizma ve durumlarında kaynak veya delil gösterilmesi de mümkün değildir. Tarihi bakımdan da, bugünün toplumları gerek günlük hayatta gerekse hayat görüşü açısından dinin emir ve yasaklarına ve dinî etiğe eskiden olduğu kadar bağlı değildir. Ayrıca din merkezli toplumsal ve bireysel yaşamın genel anlamda yaygın olduğu söylenemez, özellikle de Batı ülkelerinde.
Genel kanıya göre Aydınlanma hareketinin en büyük sonucu, dinî ve doğaüstü değer, kaynak ve delillerden çok bilimsel ve akılcı değer, kaynak ve delillerin önemsenmesi, temel alınmasıdır. Bu doğrultuda, Aydınlanma döneminin sonlarındaki ve Aydınlanma dönemi sonrası yaşamış sekülerizm savunucuları ve düşünürleri dinin sadece siyasi alandan değil, toplumsal alandan da en azından bir yargı, etik ve değerler kaynağı olarak ayrılması gerektiğini öne sürmüşlerdir. Her ne kadar bu tartışmalı bir konu olsa da, genel kanı bu tür bir değişimin geçen yüzyılda yaşandığı, en azından Batı ülkeleri temelinde yaşandığı yönündedir. Bu tür bir toplumsal yapının var olduğu ülkelere bazıları 'seküler' ülkeler ismini vermiştir.
Modern sosyoloji sekülerizm, seküler otorite ve sekülerizasyonu sosyolojik ve tarihi süreç ve kavramlar olarak incelemektedir. Bu konuda katkıda bulunmuş bazı önemli isimler şunlardır: Max Weber, , , Hans Blumenberg, , ve .
Seküler devlet
Seküler devlet tanımı, sekülerizmin siyasi boyutuyla ilgilidir ve seküler esaslara dayalı devleti tanımlar. Devlet biçimi olarak Sekülerizm, teokrasi yerine seküler bir devlet biçiminin tercih edilmesi, savunulmasıdır. Aslında dinlerin büyük bir kısmının, devlet kavramı açısından siyasi nitelikleri yoktur. Yine büyük bir kısmı ise, siyasi nitelikleri, devlet kavramı açısından olsun olmasın, seküler ve demokratik devlet ve toplum anlayışları ile uzlaşmış durumdadırlar. Birçok din ise temelde seküler bir devlet idaresini (idareten) onaylamakta ve tarihsel süreçte bunun örneklerini göstermektedir. Her ne kadar teokratiklik olarak tanımlanamasa da sekülerizminden, yasa ve hukuk konularında ayrılan çeşitli dinî inanç ve mezhepler bulunmaktadır. Bunlar devlet idaresinin sekülerliğini benimserken, yargısal ve hukuki temeller açısından dinin de bir kaynak teşkil etmesini savunurlar. Yani bir çeşit yarı-dini toplum biçimi modelidir de.
Toplumsal ve bireysel bazda incelendiğinde, dindar toplum ve bireyler de dahil olmak üzere çoğunluk dinî anlamda seküler bir idarenin mümkün ve meşru olacağını savunmaktadır. Hatta bazı dinlerin temelde bunu savunduğu veya bu tür bir devlet tanım ve idaresine dair destekleyici unsurlar içerdiği ortaya konmuştur. Örnek vermek gerekirse, Hristiyanların çoğunluğu seküler bir devlet anlayışını benimsemekte ve bu fikrin Hristiyan kaynaklarında da mevcut olduğunu öne sürmektedirler.
Hristiyanlık ve seküler devlet
Özellikle modern zamanlarda, seküler devlet anlayışını savunan Hristiyan birey ve topluluklar Hristiyanlığın esasta seküler devlet anlayışını benimsediğini öne sürmektedirler. Bu konuda İncil öğretilerinden çeşitli destekleyici unsurlar ortaya korlar ki bunların en belirgini Luka İncili, 20. bölüm, 25. ayettir. Bu ayette vergiler üzerine bir soruya İsa'nın verdiği cevap yer alır, ayetin Türkçe karşılığı şöyledir:
- O da, "Öyleyse Sezar'ın hakkını Sezar'a, Tanrı'nın hakkını Tanrı'ya verin" dedi.a
Bu sözün kabaca bir tür sekülerizmi önerdiği ve desteklediği düşünülmüştür. Yine de Hristiyan fundamentalist gruplar bu ayeti farklı yorumlarlar ve devlet hususunda sekülerizmin dinî anlamda meşru olmadığını savunurlar. Fundamentalist Hristiyan grup ve düşüncelerin çoğu teokratik devleti ve düşünceyi savunmaktadırlar. Yine de Hristiyanlık odaklı farklı devlet biçimlerini veya devletsizliği savunan fundamentalist gruplar da mevcuttur. Bunların belki de en radikal örneklerinden biri Hristiyan anarşistlerdir.
İslam ve seküler devlet
İslam'da genel kanı, İslam dininin ön gördüğü siyasi sistem mevcut olmasa da bu sistemin kabul edilmesi, ancak ahlaki meselelerde toplumun idareye sözlü müdahale ve nasihatte bulunması yönündedir. Yani seküler devletin ideal görülmese de meşru görüldüğü söylenebilir, en azından seküler toplum kavramından ayrıldığı durumda. Tarihsel süreçte kurulmuş İslami devletler, genellikle İslam'ın siyasi anlayışına tam uymayan bir biçimde olsa da toplum ve dinî otoriteler tarafından kabul görmüştür. Yine bu sistemlerin çoğu İslam'ı yargı ve hukuk meselelerinde kaynak olarak kullanmıştır ki bu ne tam anlamıyla dinî ne tam anlamıyla seküler olan bir hukuk ve dolayısıyla devlet anlayışı ortaya koymuştur.
Tarih boyunca, İslam esaslarına uygun olmayan biçim ve işleyişe sahip devletlerin meşru olmadığını öne süren düşünce ve gruplar ortaya çıksa da çoğunlukla azınlıkta kalmış ve pek ses getirememiştir. Yine de özellikle 20. yüzyılda, İslami temellere sahip devlet anlayışının İslam dini açısından tek meşru devlet anlayışı olduğunu öne süren grup ve akımlar oluşmuştur. Bu grupların ifade ettiği tam anlamıyla bir teokrasi sayılamasa da, özellikle hukuki anlamda tamamen İslami bilgileri kaynak alan bir devlet anlayışıdır.
Seküler örgütler
(Ulusal Seküler Topluluğu) gibi gruplar sekülerizm kampanyaları yaparlar ve genellikle seküler hümanizm taraftarları tarafından desteklenirler. Hümanist olmayan bireylerden de destek görürler. 2005 yılında National Secular Society "Yılın Seküler(ist)i" ödül töreni düzenledi. Bir ilk olan bu ödülün ilk sahibi de İran İşçi-Komünist Partisi'nden Meryem Namazie olmuştur.
Ayrıca bakınız
- İlgili kavram ve maddeler:
- Sekülerizmin sadece teoride savunulduğu, pratikte var olmadığının öne sürüldüğü durumlar:
- Sekülerizmin hem teori hem pratikte savunulup, öne sürüldüğü durumlar:
- Laiklik
- Laik ahlak
- Laik hukuk
- Pozitivizm
- Rasyonalizm
- Hümanizm
- Seküler hümanizm
- Bilimsel materyalizm
- Panteizm
- Agnostisizm
- Ateizm
- Çeliştiği bazı akımlar:
Notlar
a: Sezar: Roma İmparatorluğu'nda imparatorlara verilen unvandır. Buradaki Sezar kullanımı da bu bağlamda devletin kendisini temsil etmektedir.
Kaynakça
- ^ . 28 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2011.
- ^ a b "Dil Derneği". 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2011.
- ^ "secular." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ "Sekülerizm." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
- ^ "sekülarizm." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 19 Aralık 2011
- ^ a b . 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2013.
- ^ Perspectives: Should Britain become a secular state? 2 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC.co.uk. Erişim: 15 Aralık 2013.
- ^ a b "secular", Concise Oxford English Dictionary, Oxford University Press, 2004
- ^ . 5 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2007.
- ^ . 5 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2007.
- ^ . 1 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.
- , Laisizmden Milli Sekülerizme, Selçuk Yayınları, Ankara 1995.
Dış bağlantılar
- (İngilizce)
- National Secular Societry22 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Freedom from Religion Foundation2 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Secularism.org.uk, What Is Secularism?19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- BBC, Should U.K. Become a Secular State?2 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- Council on Foreign Relations, Islam: Governing Under Sheria26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Qantara.de, The Future of the Sharia Is The Secular State12 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Gate Stone Institute, Sharia Law, Secular Law and Rabbinical Courts4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Al Monitor, Is Turkey Headed for Sharia Rule?15 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Star Gazete, Sekülerizmin Farklı Soy Kütükleri8 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Nilüfer Göle (Türkçe)
- Laiklik Konusunda Kavram Karmaşası, Prof. Dr. M. Sadık Acar31 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sekularizm veya sekulerizm toplumda ahiretten ve diger dini ruhani meselelerden ziyade dunya hayatina odaklanilmasi yonundeki hareket TDK sekulerizm kavramina karsilik olarak dunyacilik sozcugunu onermistir Sekulerizm din merkezli veyahut dini ogeleri sosyal hukuki ve siyasi anlamda tayin edici kilan bir yaklasimin tersine bunlari sosyal hukuki ve siyasi kumeden ayiran bir yaklasimi tanimlar Cok genis bir terim olan sekulerizm icinde bircok farkli akim tur ve teori barindirir Sekuler kelimesi dunyevi veya caga uygun olani belirtir ve dunyanin nesnel halinin goz onunde tutulmasi demektir Latince cag anlamina gelen Saeculum sozcugunden Ingiliz dili icin turetilen Secularism Sekulerizm Turkceye laiklik cagdaslasma veya dunyevilesme olarak uc farkli terimle cevrilebilmektedir Fransa da laiklik icin Laicite Laicisme terimi kullanilmaktadir Bu terim somut ve bilimsel olan ile soyut ve dinsel olanin birbirine karistirilmamasini ifade etmektedirler Fransiz Devrimi nin Fransa da bir kilise giris kapisi uzerindeki tympanum adi verilen yari dairesel yuzeyde yer alan slogani Ozgurluk esitlik kardeslik Sekulerizm ateizm veya dinsizlik demek degildir Sekulerizm baslica iki temel onermeyi icermektedir Birincisi devletin dinsel kurumlardan kesin bir bicimde ayri olmasidir Ikincisi ise farkli dinler ve inanislardan olan kisilerin kanun onunde esit olarak degerlendirilmeleridir Laiklik ve sekulerizm kavramlari Turkcede siklikla es anlamli kullanilir Laiklik dini kisi ve kurumlarin devletin isleyisine ve devlet kurumlarina mudahale etmemesi devletin de din islerine karismamasi anlamina gelir Fransiz sekulerizmi olarak da anilan laiklik kavrami daha kapsamli olan sekulerizm hareketinin bir parcasidir Ornegin Birlesik Krallik ta halkin buyuk bir kismi sekuler olmasina ragmen devlet laik degildir ve kilise dogrudan hukumdara baglidir EtimolojiSekulerizm sozcugu Latincede nesil periyot zaman dilimi anlamina gelen zamanla Hristiyan Latincesi nde dunya anlaminda kullanilmaya baslanan saeculum dan turemistir Turkceye Fransizca secularisme sozcugunden tureyerek gecmistir Saeculum nesil veya yuzyil anlamlarina gelen ve zaman birimi bildiren bir sozcuktur Bu sozcuk Hristiyan Latincesinde ise dunya anlaminda kullanilmistir Zaman icerisinde sekuler sozcugunun anlami ve kapsami buyuk oranda degismistir Laicite terimi Fransizca diline eski Grekce bir sozcuk olan din adami disindaki halk anlaminda kullanilmis olan laos kokunden gelen laicus sozcugunden gecmistir Turk Dil Kurumu dunyaciligi su sekilde tarif etmektedir Bireysel katilimi onemli goren dinin devletten ayri ve ozerk olmasini savunan ogreti TarihceSekuler kelimesi Hristiyanlik doktrininin parcalarindan olan Tanri nin zaman disinda var oldugu prensibine karsilik zamana zamansal olmaya vurgu niteligi tasiyan genel olarak hayat ve idarenin dini bir merkezden ayrilip dunyevi bir merkeze ilerledigini zamansal zaman icinde var olan bir tarafa kaydigini belirten bir sekilde kullanilmaya baslanmistir Bu fikir diger tum dini ve spirituel inanclari kapsayacak sekilde genislemistir Dini bicimde algilanabilecek veya dini kaynaklara dayandirilmis cesitli muessese konu ve kavramlara dini olmayan bunlarla dini ayiran bir baglamda yaklasir Ornek vermek gerekirse sekuler etik sekuler devlet vb Sekulerizm kelimesini ilk defa kullanan George Jacob Holyoake sekulerligi inanctan kaynaklanan butun dusuncelerin dislanmasini esas alan doktrindir diye tarif etmisti kaynak belirtilmeli Holyoake baslangicta netheism limitationism gibi isimler vermeyi dusundugu felsefesine sonra sekularizm adini verdi Hareketin icinde ateistler bulunmasina ragmen Holyoake felsefesinin ateizme suruklenmesine karsiydi Sosyal sekularizm dini dunyevi islerden ayirarak ferdin icine hapsedilmesini ongoruyordu Samuel Johnson un 1755 tarihli Dictionary sinde secularity dikkatleri yalnizca bu dunyaya yogunlastirma secularize dini ve uhrevi olani gunluk hayattan uzaklastirma secularization dinin etkisini sinirlama azaltma anlamlarina geliyordu kaynak belirtilmeli Sekulerizm tanimlariSiyasi anlamda sekulerizm din ve devletin ayrilmasidir ki bu din ve devletin birlesmesi olan teokrasinin zittidir Felsefi bir acidan sekulerizm devletlerin dogmatik bir inanc degil de nedensellik ve deneysellik uzerine kurulu oldugu somut ve bilimsel temellere dayandigi kavrami ve duzenidir Modern zamanlarda genel kani insanlarin ozgurluk ve esitlik ideallerinin yasa ile korundugu bir siyasi sistemin kralin veya ruhban sinifinin dini dogma istek ve kurallari merkez alan ilahi hak ve yargilarindan olusan bir siyasi sistemden daha ustun oldugu yonundedir Sekulerizmin bir baska tanimi da dinin bir toplumun kamusal mesele ve islerine karismamasi ve bunlarla butunlesmemesini savunan ve belirten dusuncedir Siklikla Avrupa daki Aydinlanma hareketiyle iliskilendirilen sekulerizm Bati toplumu ve siyasi gelisimi acisindan cok onemli bir yere sahiptir ABD deki kilise ve devletin ayrimi ve Fransa daki laiklik laicite pratik anlamda olmasa da prensip bakimindan buyuk oranda sekulerizm kaynaklidir Ayrica sekulerizm din ve dogaustu inanclarin dunyayi anlamak ve gunluk hayat icin temel teskil etmedigini savunan sosyal ideoloji olarak da tanimlanmistir Sekulerizm sekuler formlarin siyasi toplumsal veya felsefi savunulmasi ve ortaya konmasina verilen isim olarak da kullanilmistir Sekulerizm hakkindaki genel bir yargi da ateizme denk tutulmasidir ki bu yanlistir Aslinda bircok sekuler birey bireysel anlamda kendilerini dindar saymaktadirlar Ateizm tanrinin varligini sorgularken sekulerizm dini otoritenin dunyevi islerde yargic olup olamayacagini sorgular Sekulerizm siyasi felsefi ve toplumsal alanlara nufuz ettigi icin bircok farkli olgu ve kavramda bulunmaktadir Sekulerizmin ozu nedeniyle nufuz ettigi farkli kavramlarin bir kismi bu maddede incelenmistir Etik hukuk ve haklar bunlara ornek olarak verilebilir Sekuler etik Sekuler sozcugunun kullanimi sekulerizmin bir parcasi veya sekulerizmin temellerine bagli olarak tanimlanirsa sekuler etik kavrami etik konusunun dinden ayristirilmis bir anlayisi olarak tanimlanabilir Dini temellere dayanmayan bircok etik anlayisi mevcuttur bunlarin buyuk cogunlugu sekuler etik basligi altinda incelenebilir Bu da sekuler etik teriminin fazlasiyla genislemesi ve degiskenlik gostermesine yol acar Ornegin hem dini veya tanriyi reddeden etik kuramlar hem de dini veya tanriyi kabul edip sadece etigin tek kaynagi gormeyen kuramlar sekuler etik basligi altinda incelenebilir Tum bu cogulluk da sekuler etigin tanimini guclestirdigi gibi toplumsal boyutta algilanis bicimini de etkilemistir En yalin ve kaba tanimla sekuler etik dini dogaustu veya ilahi temeller yerine pozitif bilimsel ve rasyonel temellere dayanan etik anlayislari icin kullanilan bir terimdir Sekuler toplum Din bilimleri acisinda yapilan incelemelerde Bati toplumlari genellikle sekuler olarak tanimlanmaktadir Genel olarak Bati toplumlarinda resmi din dayatmasi mevcut degildir ve din ozgurlugu yani bireyin istedigi dine inanma veya herhangi bir dine inanmama ozgurlugu mevcuttur Her ne kadar bazi Bati ulkelerinde din kaynakli geleneksel ahlaki perspektifler tartismali konularda rol oynasa da politik anlamda dinin karar verme mekanizmasinda herhangi bir rolu yoktur Cogu ulkede dinin bu tur karar mekanizma ve durumlarinda kaynak veya delil gosterilmesi de mumkun degildir Tarihi bakimdan da bugunun toplumlari gerek gunluk hayatta gerekse hayat gorusu acisindan dinin emir ve yasaklarina ve dini etige eskiden oldugu kadar bagli degildir Ayrica din merkezli toplumsal ve bireysel yasamin genel anlamda yaygin oldugu soylenemez ozellikle de Bati ulkelerinde Genel kaniya gore Aydinlanma hareketinin en buyuk sonucu dini ve dogaustu deger kaynak ve delillerden cok bilimsel ve akilci deger kaynak ve delillerin onemsenmesi temel alinmasidir Bu dogrultuda Aydinlanma doneminin sonlarindaki ve Aydinlanma donemi sonrasi yasamis sekulerizm savunuculari ve dusunurleri dinin sadece siyasi alandan degil toplumsal alandan da en azindan bir yargi etik ve degerler kaynagi olarak ayrilmasi gerektigini one surmuslerdir Her ne kadar bu tartismali bir konu olsa da genel kani bu tur bir degisimin gecen yuzyilda yasandigi en azindan Bati ulkeleri temelinde yasandigi yonundedir Bu tur bir toplumsal yapinin var oldugu ulkelere bazilari sekuler ulkeler ismini vermistir Modern sosyoloji sekulerizm sekuler otorite ve sekulerizasyonu sosyolojik ve tarihi surec ve kavramlar olarak incelemektedir Bu konuda katkida bulunmus bazi onemli isimler sunlardir Max Weber Hans Blumenberg ve Sekuler devlet Sekuler devlet tanimi sekulerizmin siyasi boyutuyla ilgilidir ve sekuler esaslara dayali devleti tanimlar Devlet bicimi olarak Sekulerizm teokrasi yerine sekuler bir devlet biciminin tercih edilmesi savunulmasidir Aslinda dinlerin buyuk bir kisminin devlet kavrami acisindan siyasi nitelikleri yoktur Yine buyuk bir kismi ise siyasi nitelikleri devlet kavrami acisindan olsun olmasin sekuler ve demokratik devlet ve toplum anlayislari ile uzlasmis durumdadirlar Bircok din ise temelde sekuler bir devlet idaresini idareten onaylamakta ve tarihsel surecte bunun orneklerini gostermektedir Her ne kadar teokratiklik olarak tanimlanamasa da sekulerizminden yasa ve hukuk konularinda ayrilan cesitli dini inanc ve mezhepler bulunmaktadir Bunlar devlet idaresinin sekulerligini benimserken yargisal ve hukuki temeller acisindan dinin de bir kaynak teskil etmesini savunurlar Yani bir cesit yari dini toplum bicimi modelidir de Toplumsal ve bireysel bazda incelendiginde dindar toplum ve bireyler de dahil olmak uzere cogunluk dini anlamda sekuler bir idarenin mumkun ve mesru olacagini savunmaktadir Hatta bazi dinlerin temelde bunu savundugu veya bu tur bir devlet tanim ve idaresine dair destekleyici unsurlar icerdigi ortaya konmustur Ornek vermek gerekirse Hristiyanlarin cogunlugu sekuler bir devlet anlayisini benimsemekte ve bu fikrin Hristiyan kaynaklarinda da mevcut oldugunu one surmektedirler Hristiyanlik ve sekuler devlet Ozellikle modern zamanlarda sekuler devlet anlayisini savunan Hristiyan birey ve topluluklar Hristiyanligin esasta sekuler devlet anlayisini benimsedigini one surmektedirler Bu konuda Incil ogretilerinden cesitli destekleyici unsurlar ortaya korlar ki bunlarin en belirgini Luka Incili 20 bolum 25 ayettir Bu ayette vergiler uzerine bir soruya Isa nin verdigi cevap yer alir ayetin Turkce karsiligi soyledir O da Oyleyse Sezar in hakkini Sezar a Tanri nin hakkini Tanri ya verin dedi a Bu sozun kabaca bir tur sekulerizmi onerdigi ve destekledigi dusunulmustur Yine de Hristiyan fundamentalist gruplar bu ayeti farkli yorumlarlar ve devlet hususunda sekulerizmin dini anlamda mesru olmadigini savunurlar Fundamentalist Hristiyan grup ve dusuncelerin cogu teokratik devleti ve dusunceyi savunmaktadirlar Yine de Hristiyanlik odakli farkli devlet bicimlerini veya devletsizligi savunan fundamentalist gruplar da mevcuttur Bunlarin belki de en radikal orneklerinden biri Hristiyan anarsistlerdir Islam ve sekuler devlet Islam da genel kani Islam dininin on gordugu siyasi sistem mevcut olmasa da bu sistemin kabul edilmesi ancak ahlaki meselelerde toplumun idareye sozlu mudahale ve nasihatte bulunmasi yonundedir Yani sekuler devletin ideal gorulmese de mesru goruldugu soylenebilir en azindan sekuler toplum kavramindan ayrildigi durumda Tarihsel surecte kurulmus Islami devletler genellikle Islam in siyasi anlayisina tam uymayan bir bicimde olsa da toplum ve dini otoriteler tarafindan kabul gormustur Yine bu sistemlerin cogu Islam i yargi ve hukuk meselelerinde kaynak olarak kullanmistir ki bu ne tam anlamiyla dini ne tam anlamiyla sekuler olan bir hukuk ve dolayisiyla devlet anlayisi ortaya koymustur Tarih boyunca Islam esaslarina uygun olmayan bicim ve isleyise sahip devletlerin mesru olmadigini one suren dusunce ve gruplar ortaya ciksa da cogunlukla azinlikta kalmis ve pek ses getirememistir Yine de ozellikle 20 yuzyilda Islami temellere sahip devlet anlayisinin Islam dini acisindan tek mesru devlet anlayisi oldugunu one suren grup ve akimlar olusmustur Bu gruplarin ifade ettigi tam anlamiyla bir teokrasi sayilamasa da ozellikle hukuki anlamda tamamen Islami bilgileri kaynak alan bir devlet anlayisidir Sekuler orgutler Ulusal Sekuler Toplulugu gibi gruplar sekulerizm kampanyalari yaparlar ve genellikle sekuler humanizm taraftarlari tarafindan desteklenirler Humanist olmayan bireylerden de destek gorurler 2005 yilinda National Secular Society Yilin Sekuler ist i odul toreni duzenledi Bir ilk olan bu odulun ilk sahibi de Iran Isci Komunist Partisi nden Meryem Namazie olmustur Ayrica bakinizIlgili kavram ve maddeler Islam ve laiklik Sekulerlesme Sekuler devlet Aydinlanma Cagi Humanizm Laiklik Laisizasyon Sekulerizasyon Laiklik Ataturk Ilkesi Laik ahlak Laik hukuk Turkiye de laiklik Dunyada laiklik Sekulerizmin sadece teoride savunuldugu pratikte var olmadiginin one suruldugu durumlar Sekulerizmin hem teori hem pratikte savunulup one suruldugu durumlar Laiklik Laik ahlak Laik hukuk Pozitivizm Rasyonalizm Humanizm Sekuler humanizm Bilimsel materyalizm Panteizm Agnostisizm Ateizm Celistigi bazi akimlar SpiritualizmNotlara Sezar Roma Imparatorlugu nda imparatorlara verilen unvandir Buradaki Sezar kullanimi da bu baglamda devletin kendisini temsil etmektedir Kaynakca 28 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2011 a b Dil Dernegi 19 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2011 secular Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 Sekulerizm Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Online Encyclopaedia Britannica Inc sekularizm Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 19 Aralik 2011 a b 19 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2013 Perspectives Should Britain become a secular state 2 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC co uk Erisim 15 Aralik 2013 a b secular Concise Oxford English Dictionary Oxford University Press 2004 5 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2007 5 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2007 1 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2010 Laisizmden Milli Sekulerizme Selcuk Yayinlari Ankara 1995 Dis baglantilar Ingilizce National Secular Societry22 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Freedom from Religion Foundation2 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Secularism org uk What Is Secularism 19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce BBC Should U K Become a Secular State 2 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Council on Foreign Relations Islam Governing Under Sheria26 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Qantara de The Future of the Sharia Is The Secular State12 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Gate Stone Institute Sharia Law Secular Law and Rabbinical Courts4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Al Monitor Is Turkey Headed for Sharia Rule 15 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Star Gazete Sekulerizmin Farkli Soy Kutukleri8 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nilufer Gole Turkce Laiklik Konusunda Kavram Karmasasi Prof Dr M Sadik Acar31 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde