Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İslam ve laikliğin uyumlu ve bir arada olabileceği konusu Müslüman ülkelerinde tartışılmış ve değişik İslami çoğunluğa sahip ülkeler değişik uygulamalar benimsemişlerdir. Bunlardan Türkiye gibi bazı ülkeler kesin laik uygulamaları, bazıları kısmen şeriat yasalarının uygulanmasını, bir kısmı da tamamıyla şeriatın uygulanmasını esas almışlardır.
Terminoloji
Arapçada ve Arapça konuşulan ülkelerde "almaniyye" (Arapça: علمانية), "dunyavıyye" (Arapça: دنيوية) ve "leikiyye" (Arapça: لائكية) terimleri kullanılmaktadır.
Teori ve altyapı
Hristiyan Orta Çağ Avrupasında olduğu gibi Müslüman ülkelerinde de kaynağını Kur'an ve hadislerden alan dini otoriteler, koydukları kurallar, emir-komuta sistemi ve uygulamalarını dini bir üst makama dayandırarak meşruiyet aramışlar ve kendilerinin ve yasalarının toplumsal kabul ve itaat ile karşılanmasını amaçlamışlardır. Kullandıkları dinî kavramlar, sıfatlar (halifelik) ve argümanlar kendilerinin sorgulanamaz ve yanlışlanamaz otoriteler olmasını sağlamıştır.
Şeriat anlayışı kendi gelişmesi içerisinde de bazı seküler metotlarla Kur'an ve sünnet (hadis)'ten oluşan birincil kaynaklarda genişlemeler ve değişimler sağlamıştır: Fer'i deliller denilen Kıyas, icma, İstihsân, İstishâb, İstislâh (Mesâlih-i Mürsele), Örf, Âdet ve Teâmül, Sedd-i Zerâyi; Şii teolojisinde: Akıl vd.
Erken dönem filozoflarından İbni Rüşd İslam dünyasında modern sekülerizmin öncüsü sayılmaktadır. Batınilik dinsel kalıpların esnetilmesi ve sekülerleşme açısından dikkat çekici bir fenomendir. Ayrıca aklı önceleyen Mutezile ve Hanefilik mezhepleri de laikleşmede öncü kabul edilebilecek akımlardır.
Selefi/Vahhabi akımlar İslam dünyasında sekülerizmi tekfirle suçlayan ve en katı şekilde reddeden eğilimlerdir.
Modern dünyada ise bu kavramlar sorgulanmaya başlanmış ve toplumlar dini otorite dışında birlikte yaşam kültürü ve yapısı (anayasa, yasalar) oluşturma yoluna gitmiştir. Muhammed Abduh İslam dünyasında halifenin dini kimliğine karşı çıkarak seküler düşüncenin önünü açmıştır. Bazı araştırmacılara göre Orta Çağ'dan beri İslam dünyasında seküler devletlerin bulunduğu, Mustafa Kemal Atatürk'ün laiklik ilkesinde Selçuklu sultanı Tuğrul Bey'den esinlendiği,Hasan Sabbah'ın İslam dünyasındaki ilk laik denemeyi yaptığı ifade edilmiştir.
Görüşler
Yaşar Nuri Öztürk Kur'an'ın laikliği yalnızca meşru görmediğini, bunu bizzat emrettiğini ifade etmiştir. Mısırlı İslam âlimi Ali Abdurrazık ve Sudanlı düşünür Mahmud Muhammed Taha gibi bazı İslami reformistler, siyasal düzen anlamında, ulusa tek bir şeriat yorumu dayatmayan laik bir devleti savundular. Karşıt görüşler: Hayrettin Karaman'a göre İslam hiçbir şekilde laiklik ile bağdaşmaz.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yayınlar
- Kur'an ve Laiklik (Toplumsal Uzlaşma ve Barışa Kur'an'ın Katkısı), Prof. Dr.
- Kuran Verileri Açısından Laiklik, Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk
- Din ve Laiklik, Ord. Prof. Dr. Ali Fuad Başgil
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Eylül 2014.
- ^ John L. Esposito. "Rethinking Islam and Secularism" (PDF). Association of Religion Data Archives. ss. 13-15. 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Eylül 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Islam ve laikligin uyumlu ve bir arada olabilecegi konusu Musluman ulkelerinde tartisilmis ve degisik Islami cogunluga sahip ulkeler degisik uygulamalar benimsemislerdir Bunlardan Turkiye gibi bazi ulkeler kesin laik uygulamalari bazilari kismen seriat yasalarinin uygulanmasini bir kismi da tamamiyla seriatin uygulanmasini esas almislardir Ibni Rusd modern laikligin oncusu sayilirMusluman cogunluga sahip ulkelerde seriat ve laiklik Seriat devletleri Devlet dini Tanimlama yok Sekuler laik devletlerTerminolojiArapcada ve Arapca konusulan ulkelerde almaniyye Arapca علمانية dunyaviyye Arapca دنيوية ve leikiyye Arapca لائكية terimleri kullanilmaktadir Teori ve altyapiHristiyan Orta Cag Avrupasinda oldugu gibi Musluman ulkelerinde de kaynagini Kur an ve hadislerden alan dini otoriteler koyduklari kurallar emir komuta sistemi ve uygulamalarini dini bir ust makama dayandirarak mesruiyet aramislar ve kendilerinin ve yasalarinin toplumsal kabul ve itaat ile karsilanmasini amaclamislardir Kullandiklari dini kavramlar sifatlar halifelik ve argumanlar kendilerinin sorgulanamaz ve yanlislanamaz otoriteler olmasini saglamistir Seriat anlayisi kendi gelismesi icerisinde de bazi sekuler metotlarla Kur an ve sunnet hadis ten olusan birincil kaynaklarda genislemeler ve degisimler saglamistir Fer i deliller denilen Kiyas icma Istihsan Istishab Istislah Mesalih i Mursele Orf Adet ve Teamul Sedd i Zerayi Sii teolojisinde Akil vd Erken donem filozoflarindan Ibni Rusd Islam dunyasinda modern sekulerizmin oncusu sayilmaktadir Batinilik dinsel kaliplarin esnetilmesi ve sekulerlesme acisindan dikkat cekici bir fenomendir Ayrica akli onceleyen Mutezile ve Hanefilik mezhepleri de laiklesmede oncu kabul edilebilecek akimlardir Selefi Vahhabi akimlar Islam dunyasinda sekulerizmi tekfirle suclayan ve en kati sekilde reddeden egilimlerdir Modern dunyada ise bu kavramlar sorgulanmaya baslanmis ve toplumlar dini otorite disinda birlikte yasam kulturu ve yapisi anayasa yasalar olusturma yoluna gitmistir Muhammed Abduh Islam dunyasinda halifenin dini kimligine karsi cikarak sekuler dusuncenin onunu acmistir Bazi arastirmacilara gore Orta Cag dan beri Islam dunyasinda sekuler devletlerin bulundugu Mustafa Kemal Ataturk un laiklik ilkesinde Selcuklu sultani Tugrul Bey den esinlendigi Hasan Sabbah in Islam dunyasindaki ilk laik denemeyi yaptigi ifade edilmistir GoruslerYasar Nuri Ozturk Kur an in laikligi yalnizca mesru gormedigini bunu bizzat emrettigini ifade etmistir Misirli Islam alimi Ali Abdurrazik ve Sudanli dusunur Mahmud Muhammed Taha gibi bazi Islami reformistler siyasal duzen anlaminda ulusa tek bir seriat yorumu dayatmayan laik bir devleti savundular Karsit gorusler Hayrettin Karaman a gore Islam hicbir sekilde laiklik ile bagdasmaz Ayrica bakinizLaiklik Sekulerizm Seriat Teokrasi Turkiye de laiklik Dunyada laiklik Pakistan da laiklikKonuyla ilgili yayinlarKur an ve Laiklik Toplumsal Uzlasma ve Barisa Kur an in Katkisi Prof Dr Kuran Verileri Acisindan Laiklik Prof Dr Yasar Nuri Ozturk Din ve Laiklik Ord Prof Dr Ali Fuad BasgilKaynakca Arsivlenmis kopya 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2014 Arsivlenmis kopya 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Eylul 2014 John L Esposito Rethinking Islam and Secularism PDF Association of Religion Data Archives ss 13 15 29 Mart 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Nisan 2019 Arsivlenmis kopya 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Eylul 2014