Evcil kedilerin sağlığı, veteriner tıpta iyi çalışılmış bir alandır.
Konular arasında bulaşıcı hastalıkları, genetik hastalıkları ve bu hastalıkların önlenmesini; diyeti, beslenmeyi ve kısırlaştırma gibi cerrahi işlemleri içerir.
Hastalıklar
Bulaşıcı hastalıklar
Bulaşıcı bir hastalığa virüsler, bakteriler, mantarlar veya parazitler gibi patojenik organizmaların varlığı neden olur. Bu hastalıkların çoğu havadaki patojenler ile, doğrudan veya dolaylı temas yoluyla kediden kediye yayılabilirken; diğerleri kene veya sivrisinek gibi bir taşıyıcıya ihtiyaç duyar. Bazı bulaşıcı hastalıklar halk sağlığı açısından endişe vericidir çünkü bunlar bir zoonoz hastalıktır ve insana bulaşabilir.
Viral
Kedilerde viral hastalıklar, özellikle barınaklarda ciddi olabilir. Zamanında aşılama, enfeksiyon riskini ve şiddetini azaltabilir. Kedileri aşılamak için en yaygın olarak önerilen bazı viral hastalıklar şunlardır:
- Kedi immün yetmezlik virüsü (FIV), HIV'in genetik bir akrabasıdır.
- Kedi nezlesi (FVR), kedi herpesvirüsü 1'in (FHV-1) neden olduğu kedilerin üst solunum yolu enfeksiyonudur.
- (FCV), kedilerde solunum enfeksiyonunun diğer yaygın viral nedeni.
- Kuduz, enfekte bir memelinin ısırığıyla bulaşan ölümcül bir hastalıktır. Amerika Birleşik Devletleri'nde kediler, bildirilen kuduzlu hayvan vakalarının %4.6'sını oluşturmaktadır.
Kedilerin maruz kalabileceği bazı diğer virüsler şunlardır:
Aşısı olmayan virüsler:
- Kedi immün yetmezlik virüsü (FIV), lentivirus ve HIV'in genetik akrabasıdır. Kuzey Amerika'da FIV için onaylanmış hiçbir aşı yoktur.
- Kedi bulaşıcı peritonit virüsü (FIPV), ölümcül tedavi edilemez bir hastalık olan Kedil bulaşan peritonite (FIP) neden olan kedi enterik koronavirüsünün (FECV/FeCoV) bir mutasyonudur.
- Chlamydia felis
Bakınız: Felidae'nin (kediler) küresel yayılımı
Mantar hastalıkları
- Dermatofitoz (İngilizce: Ringworm)
- (İngilizce: Cryptococcus)
- , (İngilizce: Malassezia pachydermatis)
Parazitler
Veteriner parazitolojisi, hayvanlarda hem dış hem de iç parazitleri inceler. Pireler, akarlar, keneler ve sivrisinekler gibi dış parazitler cilt tahrişine neden olabilir ve ayrıca sıklıkla diğer hastalıkların veya iç parazitlerin taşıyıcılarıdır.
Kedilerin vücudu, iç ve dış parazitlere maruz kalabilmektedir. Pireler, köpeklerde ve kedilerde çok sık görülen dış parazitlerdir. Pireler bir ortamı kolayca istila edebilir. Kedilerden kan alırlar ve hızla çoğalırlar, bu da onları bazı evlerden yok etmeyi zorlaştırır. Bir pire istilasını tedavi etmek için tropikal ilaçlarla birlikte spreyler ve tozlar kullanılır, ancak ilk etapta bir soruna neden olmalarını önlemek için önleyici ilaçlar kolayca uygulanabilir.
Kedi piresi Ctenocephalides felis, evcil hayvan sahiplerinin gördüğü kaşıntı ve tüy dökülmesine ek olarak ciddi hastalıkları ve parazitleri de bulaştırabilir. Bu nedenle, pireleri önlemek, sadece bir sıkıntıyı önlemekten daha fazlasıdır. Daha az yaygın olarak, kediler ayrıca parazitleri bir kediye iletebilen köpek piresi Ctenocephalides canis ile de enfekte olabilir.
Dış parazitler
- Kulak akarları ve diğer akarlar uyuz gibi cilt sorunlarına neden olabilir.
- Keneler, kedi pireleri ve sivrisinekler genellikle kan yoluyla bulaşan birçok hastalık taşırlar.
İç parazitler
- Kalp kurdu
- Kanca kurdu
- Yuvarlak kurt
- Toksoplazma gondii
- Cytauxzoon felis
Genetik hastalıklar
Evcil kediler, diyabet, hemofili ve Tay-Sachs hastalığı gibi çoğu insandakine benzeyen 250'den fazla doğal kalıtsal hastalıktan etkilenir. Örneğin, Habeş kedisinin soy ağacı, insanları da etkileyen gece körlüğü'ne neden olan genetik mutasyon içerir.
- Ailesel böbrek hastalığı, Habeş kedileri ve İran kedilerinde kalıtsaldır.
- Kedi hipertrofik kardiyomiyopati
- Kalp kapak displazisi
- Heterokromi
- Diz kapağı çıkması
- Konjenital portosistemik şant İran kedilerinde ve Himalaya kedilerinde bulunur.
- Düz göğüslü yavru kedi sendromu
Cilt hastalıkları
Cilt bozuklukları kedilerde en sık görülen sağlık sorunları arasında yer alır ve birçok nedeni vardır. Bir kedinin derisinin ve tüylerinin durumu, genel sağlığının önemli bir göstergesi olabilir.
Tümör ve kanser
Önleyici tıp
Aşılama
Aşılar, hayvan sağlığı için bir önlemdir. Kediler için önerilen özel aşılar coğrafi konuma, çevreye, seyahat geçmişine ve hayvanın sıklıkla yaptığı faaliyetlere bağlı olarak değişir. Amerika Birleşik Devletleri'nde, bu faktörlerden herhangi birine bakılmaksızın; kedilerin kuduza, herpesvirüs 1'e (FHV-1), kedi kalisivirüsüne (FCV) ve kedi panlökopeni virüsüne (FPV) karşı aşılanması genellikle şiddetle tavsiye edilir. Diğer hastalıklara karşı aşı olup olmayacağına dair karar, kediye özgü faktörler göz önünde bulundurularak, sahibi ve veteriner hekim arasında verilmelidir.
Hastalıkların tespiti
FeLV, FIV ve kedi kalp kurdu gibi kedi hastalıkları, rutin veteriner hekim ziyaretinde belirlenebilir. Kedi hastalıklarını bulabilen çeşitli testler mevcuttur ve erken teşhis ile çoğu hastalık etkili bir şekilde yönetilebilir.
Parazit ilacı
Ayda bir kez uygulanan konuyla ilgili ürünler veya sindirilebilir haplar olabilecek parazit istilalarını önlemek için en yaygın kullanılan ürünlerdir.
Diyet ve beslenme
Gıda alerjisi
Gıda alerjisi, mide-bağırsak veya deri rahatsızlıklarına yol açan mevsimsel olmayan hastalıktır. Ana şikayet kaşıntıdır.
Kedilerde gıda alerjisinin kesin prevalansı bilinmemektedir. Bazı ırklar yaygın olarak etkilense de ırk, cinsiyet veya yaş tercihi yoktur. Klinik belirtilerin başlamasından önce, bazı hayvanlar bir yaşın altında olmasına rağmen hayvanlar en az iki yıl boyunca rahatsız edici gıda bileşenleriyle beslendi. Vakaların %20 ila 30'unda kedilerde eşzamanlı alerjik hastalıklar (atopi/pire-alerjik dermatit) görüldü.
Güvenilir bir tanı ancak eleme diyeti ile konulabilir. Etken gıda bileşeninin/bileşenlerinin tanımlanması için mücadele-tehditten arındırma-yeniden mücadele gereklidir. Tedavi, rahatsız edici gıda bileşenlerinden kaçınmaktır.
Gıda alerjisi olan kedilerde kırmızı, tüysüz ve kabuklu bir cilt görülebilir. Tüy dökülmesi genellikle yüzde ve/veya anüste olur.
Reaksiyonun ciddiyetine bağlı olarak, rahatsız edici alerjen giderildikten sonra kedinin iyileşmesi iki hafta ila üç ay arasında sürebilir.
Kediler bazen hazır mamalara karşı alerji ya da gıda tahammülsüzlüğü oluşturabilir.
Gıda alerjileri; kendini aşırı temizleme ihtiyacı hissetme, belirli bölgelerde oluşan kızarıklıklar, mide-bağırsak sorunları gibi belirtilerle de kendini gösterebilir. Genelde ilk görülen belirtiler kızarıklık ve kaşıntı ile beliren tüy dökülmesidir. Kaşıntı çok şiddetli olabilir ve bu nedenle kediler kanepelere, duvarlara ve bunun gibi eşyalara sürtünerek kaşınmak ister.
Kediler için tehlikeli yiyecekler
Çikolata katıları, soğan, sarımsak, avokado, üzüm, kuru üzüm, kahve, inek sütü ve diğer bazı insan yiyecekleri dahil olmak üzere bir dizi yaygın insan gıdası ve evde yenilebilir maddeler kediler için toksiktir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Bites, puncture wounds, and abscesses 27 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., John A. Bukowski and Susan E. Aiello; WebVet.com; accessed March 30, 2009.
- ^ a b c d . . 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015.
- ^ Blanton, J. D.; Hanlon, C. A.; Rupprecht, C. E. (2007). "Rabies surveillance in the United States during 2006". Journal of the American Veterinary Medical Association. 231 (4): 540-556. doi:10.2460/javma.231.4.540. (PMC) 5120391 $2. (PMID) 17696853.
- ^ "Feline Immunodeficiency Virus (FIV)". Cornell University College of Veterinary Medicine (İngilizce). 10 Ekim 2017. 31 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2021.
- ^ Sharon Guynup (21 Nisan 2000). . . 18 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015.
- ^ Verlinden, A.; Hesta, M.; Millet, S.; Janssens, G.P. (2006). "Food Allergy in Dogs and Cats: A Review". Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 46 (3): 259-273. doi:10.1080/10408390591001117. (PMID) 16527756.
- ^ . ListeList. 16 Nisan 2018. 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Evcil kedilerin sagligi veteriner tipta iyi calisilmis bir alandir Konular arasinda bulasici hastaliklari genetik hastaliklari ve bu hastaliklarin onlenmesini diyeti beslenmeyi ve kisirlastirma gibi cerrahi islemleri icerir Kediler diger kedilerle olan kavgalarda siklikla yaralanir Isiriklarin neden oldugu delikler ve yaralar tedavi edilmezse bu yaralar apseler dahil ciddi enfeksiyonlara yol acabilir HastaliklarFeira de Santana Brezilya da hastaliktan muzdarip terk edilmis beyaza yakin bir kedi Bulasici hastaliklar Bulasici bir hastaliga virusler bakteriler mantarlar veya parazitler gibi patojenik organizmalarin varligi neden olur Bu hastaliklarin cogu havadaki patojenler ile dogrudan veya dolayli temas yoluyla kediden kediye yayilabilirken digerleri kene veya sivrisinek gibi bir tasiyiciya ihtiyac duyar Bazi bulasici hastaliklar halk sagligi acisindan endise vericidir cunku bunlar bir zoonoz hastaliktir ve insana bulasabilir Viral Kedilerde viral hastaliklar ozellikle barinaklarda ciddi olabilir Zamaninda asilama enfeksiyon riskini ve siddetini azaltabilir Kedileri asilamak icin en yaygin olarak onerilen bazi viral hastaliklar sunlardir Kedi immun yetmezlik virusu FIV HIV in genetik bir akrabasidir Kedi nezlesi FVR kedi herpesvirusu 1 in FHV 1 neden oldugu kedilerin ust solunum yolu enfeksiyonudur FCV kedilerde solunum enfeksiyonunun diger yaygin viral nedeni Kuduz enfekte bir memelinin isirigiyla bulasan olumcul bir hastaliktir Amerika Birlesik Devletleri nde kediler bildirilen kuduzlu hayvan vakalarinin 4 6 sini olusturmaktadir Kedilerin maruz kalabilecegi bazi diger virusler sunlardir Kedil bulasan peritonit Asisi olmayan virusler Kedi immun yetmezlik virusu FIV lentivirus ve HIV in genetik akrabasidir Kuzey Amerika da FIV icin onaylanmis hicbir asi yoktur Kedi bulasici peritonit virusu FIPV olumcul tedavi edilemez bir hastalik olan Kedil bulasan peritonite FIP neden olan kedi enterik koronavirusunun FECV FeCoV bir mutasyonudur Chlamydia felis Bakiniz Felidae nin kediler kuresel yayilimi Mantar hastaliklari Dermatofitoz Ingilizce Ringworm Ingilizce Cryptococcus Ingilizce Malassezia pachydermatis Parazitler Veteriner parazitolojisi hayvanlarda hem dis hem de ic parazitleri inceler Pireler akarlar keneler ve sivrisinekler gibi dis parazitler cilt tahrisine neden olabilir ve ayrica siklikla diger hastaliklarin veya ic parazitlerin tasiyicilaridir Kedilerin vucudu ic ve dis parazitlere maruz kalabilmektedir Pireler kopeklerde ve kedilerde cok sik gorulen dis parazitlerdir Pireler bir ortami kolayca istila edebilir Kedilerden kan alirlar ve hizla cogalirlar bu da onlari bazi evlerden yok etmeyi zorlastirir Bir pire istilasini tedavi etmek icin tropikal ilaclarla birlikte spreyler ve tozlar kullanilir ancak ilk etapta bir soruna neden olmalarini onlemek icin onleyici ilaclar kolayca uygulanabilir Kedi piresi Ctenocephalides felis evcil hayvan sahiplerinin gordugu kasinti ve tuy dokulmesine ek olarak ciddi hastaliklari ve parazitleri de bulastirabilir Bu nedenle pireleri onlemek sadece bir sikintiyi onlemekten daha fazlasidir Daha az yaygin olarak kediler ayrica parazitleri bir kediye iletebilen kopek piresi Ctenocephalides canis ile de enfekte olabilir Dis parazitler Kulak akarlari ve diger akarlar uyuz gibi cilt sorunlarina neden olabilir Keneler kedi pireleri ve sivrisinekler genellikle kan yoluyla bulasan bircok hastalik tasirlar Ic parazitler Kalp kurdu Kanca kurdu Yuvarlak kurt Toksoplazma gondii Cytauxzoon felisGenetik hastaliklar Heterokromi sergileyen bir kedi Evcil kediler diyabet hemofili ve Tay Sachs hastaligi gibi cogu insandakine benzeyen 250 den fazla dogal kalitsal hastaliktan etkilenir Ornegin Habes kedisinin soy agaci insanlari da etkileyen gece korlugu ne neden olan genetik mutasyon icerir Ailesel bobrek hastaligi Habes kedileri ve Iran kedilerinde kalitsaldir Kedi hipertrofik kardiyomiyopati Kalp kapak displazisi Heterokromi Diz kapagi cikmasi Konjenital portosistemik sant Iran kedilerinde ve Himalaya kedilerinde bulunur Duz goguslu yavru kedi sendromuCilt hastaliklariCilt bozukluklari kedilerde en sik gorulen saglik sorunlari arasinda yer alir ve bircok nedeni vardir Bir kedinin derisinin ve tuylerinin durumu genel sagliginin onemli bir gostergesi olabilir Tumor ve kanserOnleyici tipAsilama Asilar hayvan sagligi icin bir onlemdir Kediler icin onerilen ozel asilar cografi konuma cevreye seyahat gecmisine ve hayvanin siklikla yaptigi faaliyetlere bagli olarak degisir Amerika Birlesik Devletleri nde bu faktorlerden herhangi birine bakilmaksizin kedilerin kuduza herpesvirus 1 e FHV 1 kedi kalisivirusune FCV ve kedi panlokopeni virusune FPV karsi asilanmasi genellikle siddetle tavsiye edilir Diger hastaliklara karsi asi olup olmayacagina dair karar kediye ozgu faktorler goz onunde bulundurularak sahibi ve veteriner hekim arasinda verilmelidir Hastaliklarin tespiti FeLV FIV ve kedi kalp kurdu gibi kedi hastaliklari rutin veteriner hekim ziyaretinde belirlenebilir Kedi hastaliklarini bulabilen cesitli testler mevcuttur ve erken teshis ile cogu hastalik etkili bir sekilde yonetilebilir Parazit ilaci Ayda bir kez uygulanan konuyla ilgili urunler veya sindirilebilir haplar olabilecek parazit istilalarini onlemek icin en yaygin kullanilan urunlerdir Diyet ve beslenmeGida alerjisi Gida alerjisi mide bagirsak veya deri rahatsizliklarina yol acan mevsimsel olmayan hastaliktir Ana sikayet kasintidir Kedilerde gida alerjisinin kesin prevalansi bilinmemektedir Bazi irklar yaygin olarak etkilense de irk cinsiyet veya yas tercihi yoktur Klinik belirtilerin baslamasindan once bazi hayvanlar bir yasin altinda olmasina ragmen hayvanlar en az iki yil boyunca rahatsiz edici gida bilesenleriyle beslendi Vakalarin 20 ila 30 unda kedilerde eszamanli alerjik hastaliklar atopi pire alerjik dermatit goruldu Guvenilir bir tani ancak eleme diyeti ile konulabilir Etken gida bileseninin bilesenlerinin tanimlanmasi icin mucadele tehditten arindirma yeniden mucadele gereklidir Tedavi rahatsiz edici gida bilesenlerinden kacinmaktir Gida alerjisi olan kedilerde kirmizi tuysuz ve kabuklu bir cilt gorulebilir Tuy dokulmesi genellikle yuzde ve veya anuste olur Reaksiyonun ciddiyetine bagli olarak rahatsiz edici alerjen giderildikten sonra kedinin iyilesmesi iki hafta ila uc ay arasinda surebilir Kediler bazen hazir mamalara karsi alerji ya da gida tahammulsuzlugu olusturabilir Gida alerjileri kendini asiri temizleme ihtiyaci hissetme belirli bolgelerde olusan kizarikliklar mide bagirsak sorunlari gibi belirtilerle de kendini gosterebilir Genelde ilk gorulen belirtiler kizariklik ve kasinti ile beliren tuy dokulmesidir Kasinti cok siddetli olabilir ve bu nedenle kediler kanepelere duvarlara ve bunun gibi esyalara surtunerek kasinmak ister Kediler icin tehlikeli yiyecekler Cikolata katilari sogan sarimsak avokado uzum kuru uzum kahve inek sutu ve diger bazi insan yiyecekleri dahil olmak uzere bir dizi yaygin insan gidasi ve evde yenilebilir maddeler kediler icin toksiktir Ayrica bakinizKopek sagligiKaynakca Bites puncture wounds and abscesses 27 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde John A Bukowski and Susan E Aiello WebVet com accessed March 30 2009 a b c d 24 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2015 Blanton J D Hanlon C A Rupprecht C E 2007 Rabies surveillance in the United States during 2006 Journal of the American Veterinary Medical Association 231 4 540 556 doi 10 2460 javma 231 4 540 PMC 5120391 2 PMID 17696853 Feline Immunodeficiency Virus FIV Cornell University College of Veterinary Medicine Ingilizce 10 Ekim 2017 31 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2021 Sharon Guynup 21 Nisan 2000 18 Agustos 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2015 Verlinden A Hesta M Millet S Janssens G P 2006 Food Allergy in Dogs and Cats A Review Critical Reviews in Food Science and Nutrition 46 3 259 273 doi 10 1080 10408390591001117 PMID 16527756 ListeList 16 Nisan 2018 23 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2021