Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karakurum ( Moğolcası: Harhorin, Geleneksel Moğolca: Kara Kurum) Moğolistan İmparatorluğu'nun 13. yüzyılda başkenti. İmparatorluğa yalnızca 30 yıl başkentlik yapmıştır.
Moğolistan'ın güneybatısındaki Övörhangay ilindedir, bugünkü Harhorin kenti yakınlarındadır. Orhun kalıntılarının da bulunduğu Dünya Kültür Hazineleri Alanı Karakurum'da bulunur.
Tarihçe
Kuruluş
Orhun Vadisi Hiung-nu, Göktürk ve Uygur imparatorluklarına beşiklik etti. Göktürkler, Hangay Dağları yakınlarındaki Ötüken'de yerleşti, Uygurlar Karabalgasun'u başkent yaptılar ancak daha sonra ülkenin merkezini Karakurum'a taşıdılar. Bu alan muhtemelen Moğolistan'ın en eski tarım alanlarındandır.
Cengiz Han'ın 1218/19 yıllarında Harzemşahlar'a karşı sefere çıkmak için ordularını Karakurum adında bir yerde topladığı belirtilmektedir, kenti ele geçiren Moğol Devleti 1220'de yeni bir başkent oluşturma isteğiyle kenti yeniden yapılandırmaya başladı. 1235'e kadar, Karakurum küçük bir kentti, Cengiz'den sonra Moğolların başına geçen Oktay Kağan'ın Çinlilere yenilmesinden sonra kentin çevresine surlar dikilmeye başlandı.
Bolluk dönemi
Oktay ve vârisleri döneminde, Karakurum Ön Asya ve Orta Asya'nın önemli siyasi merkezlerinden oldu. Möngke kent yerleşkesi genişledi ve büyük Budist tapınakları yapıldı.
Rubruck'lu William
, bir Flemenk-Fransız misyoner ve Papalık elçisi olarak 1254'te Karakurum'a vardı. William şehre dair en ayrıntılı anlatımlardan birini kaleme aldı; yazdıkları hiç de kenti över nitelikte değildi. Kenti Paris yakınlarında bir köy olan Saint-Denis'le kıyaslıyor ve Karakurum'u buradan daha aşağıda görüyor; Saint-Denis'teki kraliyet manastırının Karakurum'daki han sarayından on kat daha görkemli olduğunu söylüyordu. Bunun yanında Karakurum'u çok kozmopolit ve dini inançlara hoşgörüyle yaklaşılan bir yer olarak tasvir ediyor, Möngke Han'ın sarayının bir parçası olarak betimlediği gümüş ağacın Karakurum'un simgesi olduğunu anlatıyordu. Surlarla çevrili kentin dört ana yöne bakan dört kapısı olup, sabit evlerden oluşan iki mahallesinin birinde "Sarazenlerin", birinde "Hitayların" yaşadığını, on iki pagan tapınağı, iki cami ve bir Nesturi kilisesi bulunduğunu kaydetti.
Sonraki zamanlar
1260'ta Kubilay Han Moğol hanedanında kendini Moğol Hanı olarak duyurdu. Bunun üzerine küçük kardeşi Arık Böke'yi saf dışı bırakmak için başkenti 'ya taşıdı. Daha sonra ise başkent zamanın söyleyişi ile Hanbalık, bugünkü adıyla Pekin oldu. Karakurum Avar hükümdarının 1271'de Çin'e girmesiyle yönetici kent özelliğini büyük ölçüde yitirdi. Daha da kötüsü, Arık Böke'nin yaptığı savaşlar, bilhassa Kaydu Han ile yaptığı mücadeleler kenti sarstı. 1260'ta, Kubilay Han kentin tüm tahıl gereksinimini engelledi ve 1277'de Kaydu Han Karakurum'u işgal etti, yalnız Yuan Hanedanı kentten çıkarıldı ve bir sonraki yıl komutan kent yönetimini devraldı. 1298/99'de prens Karakurum'daki tüccarevlerini ve tahıl ambarlarını yağmaladı. Ancak, 14. yüzyılın ilk yarısında kent yeniden bir canlanma dönemine girdi: 1299'da kent doğuya doğru büyütüldü. 1311'de ve daha sonra 1342-1346 yılları arasında budist ibadethaneleri onarıldı.
Gerileme dönemi
1368'de Yuan Hanedanlığı'nın yıkılmasıyla birlikte Karakurum'a yerleşti. 1388'de, Ming Hanedanlığı'ndan kamutan şehre girip, Karakurum'u yağmaladı. , 'de kentin 1415'te yeniden yapılandırılması için Kurultay'dan yetki alındığını iddia etti, ancak arkeolojik veriler bu iddiayı kanıtlayacak bulgulara ulaşamadı. Bununla birlikte, 16. yüzyılda kenti bir kez daha başkent yaptı. Çeşitli zamanlarda kent Börçigin ve Oyrat kavimleri arasında el değiştirdi.
Bayındırlık
1585'te kent yakınlarında için bir merkezi olan Erdene Zuu Manastırı'nı inşa etti. Bu inşaat yapılırken çeşitli malzemeler kullanıldı.
Karakurum'un gerçek konumu uzun itilaflara neden oldu. İlk ipuculardan Erdene Zuu'nun Karakurum'da olduğu 18. yüzyılda zaten biliniyordu. Ancak 20. yüzyıla kadar buranın Karabalgasun veya Ordu-Balık olabileceği düşünülüyordu. 1889'da, 'in eski Moğol başkentini bulmak için yaptığı araştırmalar, Türk tarihinin ilk Türkçe yazılı belgeleri sayılan Orhun Yazıtları'nın bulunmasını sağladı. Yadrintsev'in yaptığı araştırmalardaki görüşleri Wilhelm Radloff tarafından da desteklendi.
İlk arkeolojik kazılar 1933/34 yıllarında D. Bukinich tarafından yapıldı. 1948/49 yıllarında ise Sovyet-Moğol arkeologlar bir kazı çalışması başlattı Bu kazılarda Ögedey Sarayı'nın kalıntılarını buldu, ancak bu sonuçtan şüpheler vardı. Kazı çalışmaları Moğol-Alman kazıcılarca 2000-2004 yıllarında tekrar başladı. Yeni bulgular bu yerin Ögedey'in Sarayı değil büyük bir budist tapınağı olduğunu söylüyordu.
Çalışmalarda: asfalt yollar, bazı tuğla ve birçok kerpiç yapılar, yerden ısıtma sistemleri, yatak-soba, bakırın işlendiğine dair kanıtlar, altın, gümüş, işlenmiş demir, cam, metal paralar ve kemik parçaları gibi birçok nesne ortaya çıkarıldı. Ayrıca dört tane de fırın bulundu.
Çağdaş dönem
Başbakan Tsakhiagiin Elbegdorj 2004 yılında eski başkent Karakurum yerinde yeni bir şehir inşa etmek için bir proje geliştirmeye karar verdi. Uzmanlardan oluşan bir çalışma grubu atadı. Ona göre, yeni Karakurum örnek ve Moğolistan'ın başkenti olma vizyonuyla biçimlenecek bir tasarım olacaktı. Ancak Elbegdorj'un istifası ve 'un başbakan olmasıyla birlikte tasarı rafa kaldırıldı.
Kaynak eserler
Kaynakça
- ^ Micheal Walther, Ein idealer Ort für ein festes Lager. Zur Geographie des Orchontals und der Umgebung von Charchorin (Karakurum), Dschingis Khan und seine Erben, p. 128, (Almanca)
- ^ Micheal Weiers, Geschichte der Mongolen, Stuttgart 2004, p. 76, (Almanca)
- ^ a b c d e Hans - Georg Hüttel, Karakorum - Eine historische Skizze, in: Dschingis Khan und seine Erben, p. 133 - 137, (Almanca)
- ^ Hans - Georg Hüttel, Der Silberbaum im Palast des Ögedei Khan, Dschingis Khan und seine Erbende, p. 152 (Almanca)
- ^ Rolf Trauzettel, Die Yüan-Dynastie, in: Michael Weiers (editör), Die Mongolen, Beiträge zu ihrer Geschichte und Kultur, Darmstadt 1986, p. 230, (Almanca)
- ^ Hans-Georg Hüttel, Der Palast des Ögedei Khan - Die Ausgrabungen des Deutschen Archäologischen Instituts im Palastbezirk von Karakorum, Dschingis Khan und seine Erben, p. 140 - 146 (Almanca)
- ^ Christina Franken, Die Brennöfen im Palastbezirk von Karakorum, Dschingis Khan und seine Erben, p. 147 - 149, (Almanca)
- ^ Ulambayar Erdenebat, Ernst Pohl, Aus der Mitte der Hauptstadt - Die Ausgrabungen der Universität Bonn im Zentrum von Karakorum, Dschingis Khan und seine Erben, p. 168 - 175, (Almanca)
Dış bağlantılar
- public domain text posted on-line by The United States Library of Congress10 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi: Ülke çalışması: Moğolistan16 Ocak 1999 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- 9 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20100109042032/http://depts.washington.edu/silkroad/cities/karakorum/karakorum.html arşivlendi. İpek Yolu ve Karakurum, İpek Yolu kentleri 30 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Vaşingtın Üniversitesi, 2004.
- Bir Moğol hazinesi: Karakurum 31 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., UNESCO Courier19 Mayıs 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Namsrain Ser-Odjav tarafından, Mart 1986 14 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- William of Rubruck'un Moğol hesabı5 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fotoğraflarla Moğol tarihi 3 Mayıs 2009[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karakurum Mogolcasi Harhorin Geleneksel Mogolca Kara Kurum Mogolistan Imparatorlugu nun 13 yuzyilda baskenti Imparatorluga yalnizca 30 yil baskentlik yapmistir Erdene Zuu ManastiriBir Budist tapinagi olan Erdene Zuu Manastiri KarakurumKaplumbaga heykelcikleri Mogolistan in guneybatisindaki Ovorhangay ilindedir bugunku Harhorin kenti yakinlarindadir Orhun kalintilarinin da bulundugu Dunya Kultur Hazineleri Alani Karakurum da bulunur TarihceKurulus Orhun Vadisi Hiung nu Gokturk ve Uygur imparatorluklarina besiklik etti Gokturkler Hangay Daglari yakinlarindaki Otuken de yerlesti Uygurlar Karabalgasun u baskent yaptilar ancak daha sonra ulkenin merkezini Karakurum a tasidilar Bu alan muhtemelen Mogolistan in en eski tarim alanlarindandir Cengiz Han in 1218 19 yillarinda Harzemsahlar a karsi sefere cikmak icin ordularini Karakurum adinda bir yerde topladigi belirtilmektedir kenti ele geciren Mogol Devleti 1220 de yeni bir baskent olusturma istegiyle kenti yeniden yapilandirmaya basladi 1235 e kadar Karakurum kucuk bir kentti Cengiz den sonra Mogollarin basina gecen Oktay Kagan in Cinlilere yenilmesinden sonra kentin cevresine surlar dikilmeye baslandi Bolluk donemi Oktay ve varisleri doneminde Karakurum On Asya ve Orta Asya nin onemli siyasi merkezlerinden oldu Mongke kent yerleskesi genisledi ve buyuk Budist tapinaklari yapildi Rubruck lu William bir Flemenk Fransiz misyoner ve Papalik elcisi olarak 1254 te Karakurum a vardi William sehre dair en ayrintili anlatimlardan birini kaleme aldi yazdiklari hic de kenti over nitelikte degildi Kenti Paris yakinlarinda bir koy olan Saint Denis le kiyasliyor ve Karakurum u buradan daha asagida goruyor Saint Denis teki kraliyet manastirinin Karakurum daki han sarayindan on kat daha gorkemli oldugunu soyluyordu Bunun yaninda Karakurum u cok kozmopolit ve dini inanclara hosgoruyle yaklasilan bir yer olarak tasvir ediyor Mongke Han in sarayinin bir parcasi olarak betimledigi gumus agacin Karakurum un simgesi oldugunu anlatiyordu Surlarla cevrili kentin dort ana yone bakan dort kapisi olup sabit evlerden olusan iki mahallesinin birinde Sarazenlerin birinde Hitaylarin yasadigini on iki pagan tapinagi iki cami ve bir Nesturi kilisesi bulundugunu kaydetti Sonraki zamanlar 1260 ta Kubilay Han Mogol hanedaninda kendini Mogol Hani olarak duyurdu Bunun uzerine kucuk kardesi Arik Boke yi saf disi birakmak icin baskenti ya tasidi Daha sonra ise baskent zamanin soyleyisi ile Hanbalik bugunku adiyla Pekin oldu Karakurum Avar hukumdarinin 1271 de Cin e girmesiyle yonetici kent ozelligini buyuk olcude yitirdi Daha da kotusu Arik Boke nin yaptigi savaslar bilhassa Kaydu Han ile yaptigi mucadeleler kenti sarsti 1260 ta Kubilay Han kentin tum tahil gereksinimini engelledi ve 1277 de Kaydu Han Karakurum u isgal etti yalniz Yuan Hanedani kentten cikarildi ve bir sonraki yil komutan kent yonetimini devraldi 1298 99 de prens Karakurum daki tuccarevlerini ve tahil ambarlarini yagmaladi Ancak 14 yuzyilin ilk yarisinda kent yeniden bir canlanma donemine girdi 1299 da kent doguya dogru buyutuldu 1311 de ve daha sonra 1342 1346 yillari arasinda budist ibadethaneleri onarildi Gerileme donemi 1368 de Yuan Hanedanligi nin yikilmasiyla birlikte Karakurum a yerlesti 1388 de Ming Hanedanligi ndan kamutan sehre girip Karakurum u yagmaladi de kentin 1415 te yeniden yapilandirilmasi icin Kurultay dan yetki alindigini iddia etti ancak arkeolojik veriler bu iddiayi kanitlayacak bulgulara ulasamadi Bununla birlikte 16 yuzyilda kenti bir kez daha baskent yapti Cesitli zamanlarda kent Borcigin ve Oyrat kavimleri arasinda el degistirdi BayindirlikKarakurumun Uc Gumus Kaynagi cagdas yapilandirmasiyla 1585 te kent yakinlarinda icin bir merkezi olan Erdene Zuu Manastiri ni insa etti Bu insaat yapilirken cesitli malzemeler kullanildi Karakurum un gercek konumu uzun itilaflara neden oldu Ilk ipuculardan Erdene Zuu nun Karakurum da oldugu 18 yuzyilda zaten biliniyordu Ancak 20 yuzyila kadar buranin Karabalgasun veya Ordu Balik olabilecegi dusunuluyordu 1889 da in eski Mogol baskentini bulmak icin yaptigi arastirmalar Turk tarihinin ilk Turkce yazili belgeleri sayilan Orhun Yazitlari nin bulunmasini sagladi Yadrintsev in yaptigi arastirmalardaki gorusleri Wilhelm Radloff tarafindan da desteklendi Ilk arkeolojik kazilar 1933 34 yillarinda D Bukinich tarafindan yapildi 1948 49 yillarinda ise Sovyet Mogol arkeologlar bir kazi calismasi baslatti Bu kazilarda Ogedey Sarayi nin kalintilarini buldu ancak bu sonuctan supheler vardi Kazi calismalari Mogol Alman kazicilarca 2000 2004 yillarinda tekrar basladi Yeni bulgular bu yerin Ogedey in Sarayi degil buyuk bir budist tapinagi oldugunu soyluyordu Calismalarda asfalt yollar bazi tugla ve bircok kerpic yapilar yerden isitma sistemleri yatak soba bakirin islendigine dair kanitlar altin gumus islenmis demir cam metal paralar ve kemik parcalari gibi bircok nesne ortaya cikarildi Ayrica dort tane de firin bulundu Cagdas donemBasbakan Tsakhiagiin Elbegdorj 2004 yilinda eski baskent Karakurum yerinde yeni bir sehir insa etmek icin bir proje gelistirmeye karar verdi Uzmanlardan olusan bir calisma grubu atadi Ona gore yeni Karakurum ornek ve Mogolistan in baskenti olma vizyonuyla bicimlenecek bir tasarim olacakti Ancak Elbegdorj un istifasi ve un basbakan olmasiyla birlikte tasari rafa kaldirildi Kaynak eserlerDschingis Khan und seine Erben sergi katalogu Munih 2005 Qara Qorum City Mongolia 1 Preliminary Report of the Excavations Bonn 2002Kaynakca Micheal Walther Ein idealer Ort fur ein festes Lager Zur Geographie des Orchontals und der Umgebung von Charchorin Karakurum Dschingis Khan und seine Erben p 128 Almanca Micheal Weiers Geschichte der Mongolen Stuttgart 2004 p 76 Almanca a b c d e Hans Georg Huttel Karakorum Eine historische Skizze in Dschingis Khan und seine Erben p 133 137 Almanca Hans Georg Huttel Der Silberbaum im Palast des Ogedei Khan Dschingis Khan und seine Erbende p 152 Almanca Rolf Trauzettel Die Yuan Dynastie in Michael Weiers editor Die Mongolen Beitrage zu ihrer Geschichte und Kultur Darmstadt 1986 p 230 Almanca Hans Georg Huttel Der Palast des Ogedei Khan Die Ausgrabungen des Deutschen Archaologischen Instituts im Palastbezirk von Karakorum Dschingis Khan und seine Erben p 140 146 Almanca Christina Franken Die Brennofen im Palastbezirk von Karakorum Dschingis Khan und seine Erben p 147 149 Almanca Ulambayar Erdenebat Ernst Pohl Aus der Mitte der Hauptstadt Die Ausgrabungen der Universitat Bonn im Zentrum von Karakorum Dschingis Khan und seine Erben p 168 175 Almanca Dis baglantilarpublic domain text posted on line by The United States Library of Congress10 Temmuz 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Ulke calismasi Mogolistan16 Ocak 1999 tarihinde Wayback Machine sitesinde 9 Ocak 2010 tarihindeWayback Machine sitesinde https web archive org web 20100109042032 http depts washington edu silkroad cities karakorum karakorum html arsivlendi Ipek Yolu ve Karakurum Ipek Yolu kentleri 30 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vasingtin Universitesi 2004 Bir Mogol hazinesi Karakurum 31 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde UNESCO Courier19 Mayis 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Namsrain Ser Odjav tarafindan Mart 1986 14 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde William of Rubruck un Mogol hesabi5 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fotograflarla Mogol tarihi 3 Mayis 2009 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde