Gramerdesubjonktif kip, genelde yan cümlelerde kullanılan bir fiilkipidir. Dilek, his, ihtimâl, hüküm, görüş, ihtiyaç veya henüz gerçekleşmemiş bir fiil gibi çeşitli gerçekleşmemiş durumları ifade etmek için kullanılır. Bazen konjonktif kip veya şart kipi olarak da değinilebilir, konjonksiyonları (bağlaçları) izlediği için. Subjonktifin kullanımına dair ayrıntılar dilden dile değişir.
Subjonktif kip Türkçede emir kipi, dilek-şart kipi, gereklilik kipi ve istek kipine karşılık gelir. Ancak yabancı dillerdeki subjonktif kip ile Türkçedeki kipler arasında birebir ilişki olmadığı için burada subjonktif kip terimi kullanılacak ve bu bakış açısıyla diğer diller karşılaştırılacaktır.
Hint Avrupacada subjonktifi oluşturmak için fiilin (ablaut, apophony) e-sınıf yapı ile oluşturulur, fiil köküne şahıs ekleri ile birlikte *-e- veya *-o- eklenirdi. Subjonktif, Hint Avrupacadaki, farazî veya gerçeğe ters düşen (karşı olgusal) durumlar için kullanılan irrealis'e karşılık gelir.
Optatif kip, *-ieh1 veya *-ih1 ekiyle ( bir ses ile beraber) oluşturulurdu. Optatif, ikincil şahıs çekim eki klitik kümesiyle dilek veya ümitleri ifade etmek için kullanılırdı.
Hint-Avrupa dillerinden sadece Arnavutça, Zentçe, Eski Yunanca, ve kısmen , subjonktif ve optatif kiplerini ayrı ve paralel tutmuştur. Ancak Sanskritçede subjonktif kullanımı sadece Vedik dilinin en eski zamanlarında bulunur, optatif ve emir kipleri daha ender kullanılır. Bu dilin daha sonraki dönemlerinde (M.Ö. 500'den sonra) subjonktif kullanımdan düştü ve onun yerine optatif ve emir kipleri kullanılır oldu yahut Latincede olduğu gibi optatif ile birleşti. Ancak, subjonktifin birinci şahıs biçimleri emir kipine aktarılarak kullanılmaya başlandı, çünkü emir kipinin (Yunancada da olduğu gibi) birinci şahıs için karşılığı yoktu.
Cermen dilleri
Cermen dillerinde, subjonktif hâller genelde eski optatiflerden meydana gelir. Almancada, subjonktifler tipik olarak -e soneki ile ve çoğu zaman i-(umlaut) ile belirtilir, bu da, diğer Hint-Avrupa dillerinde olduğu gibi, *-i- sonekinin eski optatif kipinin bir kalıntısı olduğunu gösterir. Eski Norveççede, çoğu subjonktif yapıda -i kullanılır: grefr ("o kazar"), grafi olur ("o kaza"); kuvvetli fiilerin subjonktif türevlerinde bir i-umlaut bulunur. Aşağıdaki tablolar Eski Norveççedegrafa (“kazmak”) fiilinin çekimlerini göstermektedir.
subjonktif çeşitli bağlamlarda kullanılır, fiilin biçimi söz konusu eylem zamanı için normalde olduğundan farklı şekilde yazılır. Özneden bağımsız olarak, şimdiki zamana veya geçmişe ait dilekleri ifade etmek için kullanılan that yan cümlelerindeki şimdiki zaman subjonktifi, mastarın (infinitive) yalın hâlidir (yani önünde "to" olmaz). Dolayısıyla, "to go" (gitmek) fiilinin simdiki zaman subjonktifi "I go", "you go", "he/she/it go", "we go", "they go"'dur. Örneğin, "It was required that he go to the back of the line" ("onun kuyruğun sonuna gitmesi gerekti"); buna karşın indikatif (bildirme veya haber kipi) kullanıldığında "Everyone knows that he went to the back of the line" ("herkes onun kuyruğun sonuna gittiğini biliyordu"). Şimdiki zaman subjonktifine örnek: "It is required that he go to the back of the line" (Onun kuyruğun arkasına gitmesi gerekiyor); bildirme kipi kullanılsa "Everyone knows that he goes to the back of the line" ("herkes onun kuyruğun sonuna gittiğini biliyor").
İngilizce subjonktif ayrıca karşıolgusal yan cümlelerde de bulunur, böyle durumlarda subjonktif fiil tarafında kastedilen zamandan öncesi bir zamana karşılık gelen indikatif zaman eki kullanılır. Eğer şimdiki zamana karşıolgusal olarak değiniyorsa buna geçmiş subjonktif denir, eğer geçmiş zamana karşıolgusal olarak değiniyorsa buna önceki geçmiş zaman (pluperfect) subjonktif denir. Ana cümle fiili "wish" (dilemek)'i takip eden that yan cümlelerinde bulunur: "I wish that she were here now" ("diliyorum ki (keşke) o şimdi burada ola") ; "I wish that she had been here yesterday" ("diliyorum ki (keşke) o dün burada olaydı"). Ayrıca, olmayan veya olmamış bir durumla ilgili if yan cümlelerinde bulunur: ("If she were here right now, ..." "O şu anda burada olaydı..." ; "If she had been here yesterday, ..." "O dün burada olaydı...").
Gelecek zaman subjonktifi olarak adlandırılan bir diğer tip subjonktif biçim, gelecekle ilgili şüpheli olasılıklı if cümlelerinde kullanılır; şahıs veya özne sayısından bağımsız olarak, "if I were to go" ("gidecek olursam") biçimi kullanılır.
Aşağıdaki tabloda "Şimdiki zaman subjonktif" ve "geçmiş zaman subjonktif" terimleri fiilinin biçimine ait terimlerdir ve eylem zamanına karşılık gelmezler. (Önceki geçmiş zaman subjonktifi tabloda gösterilmemiştir, eğer eylemin karşıolgusal zamanı geçmişte ise, had ve geçmiş zaman ortacı (past participle) kullanılır.)
Şimdiki zaman bildirme kipi
Şimdiki zaman subjonktif
Geçmiş zaman bildirme kipi
Geçmiş zaman subjonktif
Gelecek zaman bildirme kipi
Gelecek zaman subjonktif
Şimdiki zaman olumsuz bildirme kipi
Şimdiki zaman olumsuz subjonktif
to own (örnek düzgün fiil)
I own he/she/it owns we/you/they own
that I own that he/she/it own that we/you/they own
I owned he/she/it owned we/you/they owned
that I owned that he/she/it owned that we/you/they owned
I shall own he/she/it will own we shall own you/they will own
if I were to own if he/she/it were to own if we/you/they were to own
I do not own he/she/it does not own we/you/they do not own
that I not own that he/she/it not own that we/you/they not own
to be
I am he/she/it is we/you/they are
that I be that he/she/it be that we/you/they be
I was he/she/it was we/you/they were
that I were that he/she/it were that we/you/they were
I shall be he/she/it will be we shall be you/they will be
if I were to be if he/she/it were to be if we/you/they were to be
I am not he/she/it is not we/you/they are not
that I not be that he/she/it not be that we/you/they not be
Eylem zamanı
şimdiki veya gelecek zaman
geçmiş, şimdi veya gelecek
geçmiş
şimdiki
gelecek
gelecek
şimdiki veya gelecek
geçmiş, şimdi veya gelecek
Kullanım
that yan cümlelerinde dilek
if yan cümlelerinde veya wish 'i takip eden that yan cümlelerinde karşıolgusallık
if yan cümlelerinde şüpheli olasılık
that yan cümlelerinde dilek
Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere, beş durumda subjonktifin biçimi bildirme kipinden ayırdedilebilir:
Şimdiki zamanda herhangi bir fiilin üçüncü tekil şahıs çekiminde;
Şimdiki zamanda "be" fiilinin tüm örneklerinde;
Geçmiş zamanda "be" fiilininin birinci ve üçüncü tekil şahıs çekiminde;
Tüm fiillerin gelecek zamanda tüm şahıs çekimlerinde; ve
Tüm fiiler için, şimdiki zamanın olumsuzunun her şahsı için.
Ancak, eğer subjonktif ve bildirme biçimleri aynıysalar zaman referansları genelde farklı olur.
"To be" fillinin bu kadar ayırdedilebilir olmasının nedeni, bu fiilin Modern İngilizcedeki biçimleri, üç farklı Eski İngilizce fiilden türemiş olmasıdır: beon (be, being, been), wesan (was, is, wast) ve waeron (am, art, are, were, wert).
Bazı fiillerin geçmiş subjonktif biçimi olur. Örneğin, will bildirme fiilinin (He will come tomorrow, "o yarın gelecek" örneğindeki gibi) subjonktifi would 'dur, I wish that he would come tomorrow ("dilerim ki (keşke) o yarın gelecek ola"). Benzer şekilde, can belirtili fiilinin (He can do it now, "o şimdi bunu yapabilir") subjonktif hali could 'dur (I wish that he could do it now, "dilerim ki (keşke) şimdi o bunu yapabile"). Ve shall belirtili fiilinin (I shall go there, "Ben oraya gideceğim") subjonktif hali should 'dur (If I should go there,...." "Ben oraya gitmeliysem..."
, geçmiş zaman subjonktif kip, geçmiş zaman belirtili kipinden sadece "to be" filli sayesinde değil (günümüz Modern İngilizcesinde olduğu gibi), ayrıca her fiilin ikinci tekil şahıs çekimi ile de ayırdedileibilirdi. Örneğin, bildirme kipi thou sattest (sen oturuyorsun), ama subjonktif thou sat ([keşke] sen otura). Ancak, öznesinin kullanıldığı bazı metinlerde, fiilin sonuna -est veya -st bazen eklenir; örneğin Shakespeare ve onun döneminden yazarların eserlerinde thou beest sıkça görülür.
Güncel İngilizcede subjonktif kullanılması gereken durumlarda daha gayriresmî olmak için belirtili kip kullanılması yaygındır. Örneğin "If I were you..." ("ben senin yerinde olsam..." yerine "If I was you...", veya "The doctor recommended (that) he give up smoking" ("doktor sigarayı bırakmasını önerdi") yerine "The doctor recommended (that) he gives up smoking".
Latin ve Romen dilleri
Latince subjonktif başlıca optatif biçimden (istek kipi) oluşur; özgün subjonktif biçimlerin bazıları Latincenin gelecek zamanını oluşturmuştur, özellikle üçüncü çekimde. Latince subjonktiflerde genelde bir yüksek ünlü olması (belirtili kipte alçak ünlü olmasına rağmen) eski optatif kipteki *-i- ekinin bir belirtisidir. Örneğin Latince rogamus ("soruyoruz") subjonktifte rogemus ("soralım") olur.
Latince 1. Çekim Şimdiki Zaman Subjonktif
Tekil
Çoğul
1. Şahıs
rogem
rogemus
2. Şahıs
roges
rogetis
3. Şahıs
roget
rogent
Latince 2. Çekim Şimdiki Zaman Subjonktif
Tekil
Çoğul
1. Şahıs
habeam
habeamus
2. Şahıs
habeas
habeatis
3. Şahıs
habeat
habeant
Latince 3. Çekim Şimdiki Zaman Subjonktif
Tekil
Çoğul
1. Şahıs
curram
curramus
2. Şahıs
curras
curratis
3. Şahıs
currat
currant
Latince 3.IO Şimdiki Zaman Subjonktif
Tekil
Çoğul
1. Şahıs
excipiam
excipiamus
2. Şahıs
excipias
excipiatis
3. Şahıs
excipiat
excipiant
Latince 4. Çekim Şimdiki Zaman Subjonktif
Tekil
Çoğul
1. Şahıs
veniam
veniamus
2. Şahıs
venias
veniatis
3. Şahıs
veniat
veniant
Subjonktif kip, Portekizce, İspanyolca ve İtalyancadaki hemen her fiil için ve Fransızcadaki bazı fiiler için belirgin bir biçime sahiptir. Tüm bu dillerin subjonktifi onlara Latinceden mirastır. Latincede subjonktif kip, yukarıda belirtildiği üzere, Proto-Hint-Avrupaca ses kümelerinin hem şekil hem de kullanımlarını kendinde birleştirir, özgün subjonktif ve de dahil olmak üzere.
Çoğu durumda, Latin dilleri subjonktifi İngilizce gibi kullanırlar; ancak, subjonktifin başka kullanımları da vardır. Örneğin, İngilizce genelde dilek ifadeleri için may veya let kullanır (örneğin "let it snow", "kar yağsın"). Romen dilleri bu durumlar için subjonktif kullanır; Fransızcada, örneğin, "Qu'il neige" ("kar yağsın") ve "Qu'ils vivent jusqu'à leur vieillesse" ("ihtiyarlıklarına kadar yaşasınlar") denir. Ancak, birinci çoğul şahıs için bu diller emir kipi kullanırlar: İngilizcede "Let us go" şeklinde söylenen "Hadi gidelim" Fransızcada "Allons-y" olarak söylenir. Ayrıca, örneğin başında "gerçi" olan (veya ima edilen) çeşitli yan cümlelerde Romen dilleri subjonktif kullanırlar: Fransızca: Bien que je sois vieux, je me sens jeune; Türkçe "(Gerçi) yaşlı olsam da kendimi genç hissediyorum".
Fransızca
Fransızca fonetiğin orijinal Latinceden beri geçirmiş olduğu büyük değişikliklere ve pek çok çekim ekinin artık düşmüş olmasına rağmen, subjonktif kip, dilde yerini korumuştur. Çoğu fiilin subjonktif hâli fonetik bakımdan çok belirgindir: örneğin bildirme kipindeki je sais ("ben biliyorum") ve onun subjonktif karşılığı que je sache ("benim bilmem"). (Ancak, şimdiki zamanda çoğu fiilin belirtili kipleri ve subjonktif kipleri tekil şahıslar için aynı okunur: je parle [ben konuşuyorum] hem şimdiki zaman belirtili kip hem de şimdiki zaman subjonktiftir.)
Subjonktifin kullanımı çoğu bakımdan İngilizceye benzer:
Gereklilik: Il faut qu'il comprenne ça.: "It is necessary that he understand this.": "Bunu anlaması gereklidir."
Dilek: Vive la reine !: "Long live the queen!": "Yaşasın Kraliçe!"
Ama bazen benzemez:
Dilek: Que la lumière soit !: "Let there be light!" : "Işık olsun!" ("ışık ola!")
Bazı altcümlelerde:
Bien que ce soit mon anniversaire... "Even though it is my birthday...": "Benim doğum günüm olsa da"
Avant que je ne m'en aille... : "Before I go away...": "Ben gitmeden önce"
Fransızcada ayrıca bir düzensiz subjonktif biçim vardır: Bu biçim, eski, resmî veya edebi yazımda kullanılır. Ana cümlenin geçmiş zamanda olduğu durumda, yan cümledeki şimdiki zaman subjonktifi yerine kullanılır:
Türkçe: "Konuşması gerekliydi"
İngilizce: It was necessary that he speak. (şimdiki zaman subjonktif).
Gündelik Fransızca: Il était nécessaire qu'il parle. (şimdiki zaman subjonktif)
Eski, resmî veya edebî Fransızca: Il était nécessaire qu'il parlât.(düzensiz subjonktif)
Ayrıca, eski, resmî veya edebî yazımda, eksik (imperfect) ve pluperfect subjonktifler, kondisyonel ve kondisyonel perfect'in "ikinci biçimi" olarak işlev görürler, bu durumlarda hem prostasis (şart cümlesinin şart kısmı) hem apodosis (şart cümlesinin ikinci kısmı) için kullanılırlar. Ancak, günümüz gramercileri conditional perfect'in ikinci biçimi" terimini reddederler, bunun akıl karışıklığına yol açtığına düşündükleri için, onun yerine sadece subjonktif kip teriminin kullanılmasını tercih ederler:
Türkçe: Bilseydik, onu engelleyebilirdik.
English: Had we known(önceki geçmiş zaman subjonktif), we could have prevented (tamamlanmış koşul) it.
Everyday modern French: Si on l'avait su(belirtili önceki geçmiş zaman), on aurait pu (tamamlanmış koşul) l'empêcher.
Eski, resmî veya edebî Fransızca: L'eussions-nous su (önceki geçmiş zaman subjonktif / tamamlanmış koşul, ikinci biçim), nous l'eussions pu (önceki geçmiş zaman subjonktif / tamamlanmış koşul, ikinci biçim) empêcher.
Sami dilleri
Standart/edebî Arapçada filin geniş zaman (al-muḍāri‘) hâlinin manṣūb (منصوب) olarak adlandırılan bir subjonktif hâli vardır. Çoğu biçiminde belirtili geniş zaman (imperfect indicative) çekiminden farklıdır: belirtili kipte "u" varken subjonktifte bu "a" olur, belirtili kipte "na" varken subjonktifte bir şey olmaz (2. ve 3. çoğul dişi şahıs hariç, bunlarda "na" korunur).
Belirtili 3. tekil erkek şahıs: yaktubu "o yazar / o yazıyor / o yazacak" → Subjonktif yaktuba "o yazsın / yazmalı"
Subjonktif, "ki"li alt cümlelerde kullanılır: an'dan sonra: urīdu an aktuba "yazmak isterim". Ancak şartlı ve rica cümlelerinde "giderse" veya "gitsin" gibi eksik (imperfect) hâlinin bir diğer lekli olan majzūm kullanılır.
Çoğu Arapça lehçede belirtili ve subjonktif arasında bir fark varsa da bu bir ön ek aracılığıyla olur.
Levanten Arapçasında belirtili kipte "b-" olup subjonktifte bu yoktur:
3. tekil erkek huwwe byuktob "o yazıyor / o yazar / o yazacak" → yuktob "yazsın / yazmalı"
3. çoğul erkek homme byukotbu → yukotbu
Fas Arapçasında ka- veya ta- kullanılır.
Mısır Arapçasında çekimli fiilerin önüne (law "eğer") or (momken "yapsın")
İbranicede kelime sonundaki sesli harfler tarih öncesi çağlardan beri kalkmış olup bu yüzden indikatif, subjonktif ve jussiv (emir kipi) arasındaki farklılıklar Eski Ahit İbranicesinde dahi neredeyse görülemez. Medial ve final yarı sesliler için bazı kalıntılar mevcuttur: yaqūm (o kalkar / o kalkacak" ile yaqom (o kalkabilir) ve yihye (o __ olacak) ile yehi (o __ olabilir) örneklerinde olduğu gibi. Modern İbranicede bu durum, yaqom ve yehi gibi terimlerin eskimesi ile daha da ilerlemiştir. Subjonktif yerine gelecek zaman (ön ek çekimli) kullanılmakta, genelde cümleciğin başına Fransızcadaki que kelimesine benzer şekilde şe- edatı getirilir
"שיבוא" (Şeyavo) — "gelsin" veya "Gelse"
"אני רוצה שיבוא" (Ani rotzeh şeyavo) — "O gelsin istiyorum" (sözlük tercümesiyle, "istiyorum ki o gelecek ")
Eski Ahit subjonktifi, "olmak" (להיות — lihyot, יהי/תהי or יהא/תהא) ve "yaşamak" (לחיות — likhyot, יחי/תחי) fiillerinin 3. tekil çekimde varlığını sürdürmektedir, genelde edebi kullanımda:
"יחי המלך" (Y'khi ha-melekh) — "yaşasın Kral! "
Macarca
Macarcanın bu kipi genelde terbiyeli talep ve dilekler için kullanılır. İmperatif (emir), konjonktif (şart) ve subjonktif (dilek) kiplerinin son ekleri aynıdır. Bu yüzden genelde konjonktif–subjonktif kip olarak adlandırılır.
Örnekler:
Add nekem! – 'Onu bana ver.' – talep
Menjünk! – 'Gidelim.' – öneri
Menjek? – 'Gideyim mi?' – öneri/soru
Menj! – 'Git!' – talep
Yukarıda talep olarak belirtilen emir olarak anlaşılmaz, terbiyeli, ama kesin bir istektir, fakat "verir misin" kadar nazik değildir.
Subjonktif ekteki karakteristik harf -j- harfidir, belirli konjonktif çekimdeki ekler tekil iyelik eklerine çok benzer, çünkü onlar da -j- ile başlar
Bu kipin fevkalâde bir özelliği ikinci tekil şahıs için bir kısa, bir de uzun şekilde olmasıdır. Düzgün fiillerde bu fiilin belirsiz ve belirli hâlleri için durum farklıdır: belirsiz hâl sadece -j eklenmesini gerektirir, hâlbuki uzun şekilde -jél eklenir (mesela yukarıdaki menj örneği için uzun şekli menjél). Belirli hâlin kısa şekliyle uzun şekli arasına da iki harf fark eder. -jad, yerine -d eklenir) yukarıdaki örnekte add yerine adjad olması gibi)
-t ile biten fiiller durumunda birkaç grup istisnadır. Subjonktif kipinde bu harf ve ondan önceki harfe dair kurallar oldukça karışıktır (bkz. ).
^An Icelandic-English Dictionary, Cleasby-Vigfússon, Outlines of Grammar; Gen. Remarks on the Strong & Irreg. Verbs 12 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Note γ
İngilizcede subjonktif3 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Englishpage.com sitesinde subjonktif kullanımı hakkında rehber
İngilizcede subjonktif hakkında akademik görüşler3 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Macarca subjonktif4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . HungarianReference.comsitesinde subjonktif kullanımı hakkında rehber
Subjonktif'e başlangıç25 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İspanyolca dili için)
Almanca'da subjonktif30 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Romen dillerinde subjonktif konusunda Hugh Wilkinson'ın makaleleri
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gramerde subjonktif kip genelde yan cumlelerde kullanilan bir fiil kipidir Dilek his ihtimal hukum gorus ihtiyac veya henuz gerceklesmemis bir fiil gibi cesitli gerceklesmemis durumlari ifade etmek icin kullanilir Bazen konjonktif kip veya sart kipi olarak da deginilebilir konjonksiyonlari baglaclari izledigi icin Subjonktifin kullanimina dair ayrintilar dilden dile degisir Subjonktif kip Turkcede emir kipi dilek sart kipi gereklilik kipi ve istek kipine karsilik gelir Ancak yabanci dillerdeki subjonktif kip ile Turkcedeki kipler arasinda birebir iliski olmadigi icin burada subjonktif kip terimi kullanilacak ve bu bakis acisiyla diger diller karsilastirilacaktir Hint Avrupa dilleriProto Hint Avrupaca Gunumuz Hint Avrupa dillerine dayanarak restore edilmis Proto Hint Avrupaca cogu dil ailesinin atasi sayilan hipotetik bir dildir Bu diller arasinda Latin dilleri Kelt dilleri Cermen dilleri Slav dilleri Hint altkitasinini cogu dilleri Irani diller bulunur Birbiriyle yakin iliskili iki kipi vardir subjonktif ve istek kipi Bu atasal dilden turemis cogu yavru dilde bu iki kip birlesmistir Hint Avrupacada subjonktifi olusturmak icin fiilin ablaut apophony e sinif yapi ile olusturulur fiil kokune sahis ekleri ile birlikte e veya o eklenirdi Subjonktif Hint Avrupacadaki farazi veya gercege ters dusen karsi olgusal durumlar icin kullanilan irrealis e karsilik gelir Optatif kip ieh1 veya ih1 ekiyle bir ses ile beraber olusturulurdu Optatif ikincil sahis cekim eki klitik kumesiyle dilek veya umitleri ifade etmek icin kullanilirdi Hint Avrupa dillerinden sadece Arnavutca Zentce Eski Yunanca ve kismen subjonktif ve optatif kiplerini ayri ve paralel tutmustur Ancak Sanskritcede subjonktif kullanimi sadece Vedik dilinin en eski zamanlarinda bulunur optatif ve emir kipleri daha ender kullanilir Bu dilin daha sonraki donemlerinde M O 500 den sonra subjonktif kullanimdan dustu ve onun yerine optatif ve emir kipleri kullanilir oldu yahut Latincede oldugu gibi optatif ile birlesti Ancak subjonktifin birinci sahis bicimleri emir kipine aktarilarak kullanilmaya baslandi cunku emir kipinin Yunancada da oldugu gibi birinci sahis icin karsiligi yoktu Cermen dilleri Cermen dillerinde subjonktif haller genelde eski optatiflerden meydana gelir Almancada subjonktifler tipik olarak e soneki ile ve cogu zaman i umlaut ile belirtilir bu da diger Hint Avrupa dillerinde oldugu gibi i sonekinin eski optatif kipinin bir kalintisi oldugunu gosterir Eski Norveccede cogu subjonktif yapida i kullanilir grefr o kazar grafi olur o kaza kuvvetli fiilerin subjonktif turevlerinde bir i umlaut bulunur Asagidaki tablolar Eski Norveccede grafa kazmak fiilinin cekimlerini gostermektedir Simdiki zaman Sahis Zamir Subjonktif1 Tekil ek gref grafa2 Tekil thu grefr grafir3 Tekil hann hon that grefr grafi1 Cogul ver vit grǫfum grafim2 Cogul ther thit grafid grafid3 Cogul their thaer thau grafa grafi Gecmis Sahis Zamir Subjonktif1 Tekil ek grof grœfa2 Tekil thu groft grœfir3 Tekil hann hon that grof grœfi1 Cogul ver vit grofum grœfim2 Cogul ther thit grofud grœfid3 Cogul their thaer thau grofu grœfiIngilizce subjonktif cesitli baglamlarda kullanilir fiilin bicimi soz konusu eylem zamani icin normalde oldugundan farkli sekilde yazilir Ozneden bagimsiz olarak simdiki zamana veya gecmise ait dilekleri ifade etmek icin kullanilan that yan cumlelerindeki simdiki zaman subjonktifi mastarin infinitive yalin halidir yani onunde to olmaz Dolayisiyla to go gitmek fiilinin simdiki zaman subjonktifi I go you go he she it go we go they go dur Ornegin It was required that he go to the back of the line onun kuyrugun sonuna gitmesi gerekti buna karsin indikatif bildirme veya haber kipi kullanildiginda Everyone knows that he went to the back of the line herkes onun kuyrugun sonuna gittigini biliyordu Simdiki zaman subjonktifine ornek It is required that he go to the back of the line Onun kuyrugun arkasina gitmesi gerekiyor bildirme kipi kullanilsa Everyone knows that he goes to the back of the line herkes onun kuyrugun sonuna gittigini biliyor Ingilizce subjonktif ayrica karsiolgusal yan cumlelerde de bulunur boyle durumlarda subjonktif fiil tarafinda kastedilen zamandan oncesi bir zamana karsilik gelen indikatif zaman eki kullanilir Eger simdiki zamana karsiolgusal olarak deginiyorsa buna gecmis subjonktif denir eger gecmis zamana karsiolgusal olarak deginiyorsa buna onceki gecmis zaman pluperfect subjonktif denir Ana cumle fiili wish dilemek i takip eden that yan cumlelerinde bulunur I wish that she were here now diliyorum ki keske o simdi burada ola I wish that she had been here yesterday diliyorum ki keske o dun burada olaydi Ayrica olmayan veya olmamis bir durumla ilgili if yan cumlelerinde bulunur If she were here right now O su anda burada olaydi If she had been here yesterday O dun burada olaydi Gelecek zaman subjonktifi olarak adlandirilan bir diger tip subjonktif bicim gelecekle ilgili supheli olasilikli if cumlelerinde kullanilir sahis veya ozne sayisindan bagimsiz olarak if I were to go gidecek olursam bicimi kullanilir Asagidaki tabloda Simdiki zaman subjonktif ve gecmis zaman subjonktif terimleri fiilinin bicimine ait terimlerdir ve eylem zamanina karsilik gelmezler Onceki gecmis zaman subjonktifi tabloda gosterilmemistir eger eylemin karsiolgusal zamani gecmiste ise had ve gecmis zaman ortaci past participle kullanilir Simdiki zaman bildirme kipi Simdiki zaman subjonktif Gecmis zaman bildirme kipi Gecmis zaman subjonktif Gelecek zaman bildirme kipi Gelecek zaman subjonktif Simdiki zaman olumsuz bildirme kipi Simdiki zaman olumsuz subjonktifto own ornek duzgun fiil I own he she it owns we you they own that I own that he she it own that we you they own I owned he she it owned we you they owned that I owned that he she it owned that we you they owned I shall own he she it will own we shall own you they will own if I were to own if he she it were to own if we you they were to own I do not own he she it does not own we you they do not own that I not own that he she it not own that we you they not ownto be I am he she it is we you they are that I be that he she it be that we you they be I was he she it was we you they were that I were that he she it were that we you they were I shall be he she it will be we shall be you they will be if I were to be if he she it were to be if we you they were to be I am not he she it is not we you they are not that I not be that he she it not be that we you they not beEylem zamani simdiki veya gelecek zaman gecmis simdi veya gelecek gecmis simdiki gelecek gelecek simdiki veya gelecek gecmis simdi veya gelecekKullanim that yan cumlelerinde dilek if yan cumlelerinde veya wish i takip eden that yan cumlelerinde karsiolgusallik if yan cumlelerinde supheli olasilik that yan cumlelerinde dilek Yukaridaki tabloda goruldugu uzere bes durumda subjonktifin bicimi bildirme kipinden ayirdedilebilir Simdiki zamanda herhangi bir fiilin ucuncu tekil sahis cekiminde Simdiki zamanda be fiilinin tum orneklerinde Gecmis zamanda be fiilininin birinci ve ucuncu tekil sahis cekiminde Tum fiillerin gelecek zamanda tum sahis cekimlerinde ve Tum fiiler icin simdiki zamanin olumsuzunun her sahsi icin Ancak eger subjonktif ve bildirme bicimleri ayniysalar zaman referanslari genelde farkli olur To be fillinin bu kadar ayirdedilebilir olmasinin nedeni bu fiilin Modern Ingilizcedeki bicimleri uc farkli Eski Ingilizce fiilden turemis olmasidir beon be being been wesan was is wast ve waeron am art are were wert Bazi fiillerin gecmis subjonktif bicimi olur Ornegin will bildirme fiilinin He will come tomorrow o yarin gelecek ornegindeki gibi subjonktifi would dur I wish that he would come tomorrow dilerim ki keske o yarin gelecek ola Benzer sekilde can belirtili fiilinin He can do it now o simdi bunu yapabilir subjonktif hali could dur I wish that he could do it now dilerim ki keske simdi o bunu yapabile Ve shall belirtili fiilinin I shall go there Ben oraya gidecegim subjonktif hali should dur If I should go there Ben oraya gitmeliysem gecmis zaman subjonktif kip gecmis zaman belirtili kipinden sadece to be filli sayesinde degil gunumuz Modern Ingilizcesinde oldugu gibi ayrica her fiilin ikinci tekil sahis cekimi ile de ayirdedileibilirdi Ornegin bildirme kipi thou sattest sen oturuyorsun ama subjonktif thou sat keske sen otura Ancak oznesinin kullanildigi bazi metinlerde fiilin sonuna est veya st bazen eklenir ornegin Shakespeare ve onun doneminden yazarlarin eserlerinde thou beest sikca gorulur Guncel Ingilizcede subjonktif kullanilmasi gereken durumlarda daha gayriresmi olmak icin belirtili kip kullanilmasi yaygindir Ornegin If I were you ben senin yerinde olsam yerine If I was you veya The doctor recommended that he give up smoking doktor sigarayi birakmasini onerdi yerine The doctor recommended that he gives up smoking Latin ve Romen dilleri Latince subjonktif baslica optatif bicimden istek kipi olusur ozgun subjonktif bicimlerin bazilari Latincenin gelecek zamanini olusturmustur ozellikle ucuncu cekimde Latince subjonktiflerde genelde bir yuksek unlu olmasi belirtili kipte alcak unlu olmasina ragmen eski optatif kipteki i ekinin bir belirtisidir Ornegin Latince rogamus soruyoruz subjonktifte rogemus soralim olur Latince 1 Cekim Simdiki Zaman Subjonktif Tekil Cogul1 Sahis rogem rogemus2 Sahis roges rogetis3 Sahis roget rogent Latince 2 Cekim Simdiki Zaman Subjonktif Tekil Cogul1 Sahis habeam habeamus2 Sahis habeas habeatis3 Sahis habeat habeant Latince 3 Cekim Simdiki Zaman Subjonktif Tekil Cogul1 Sahis curram curramus2 Sahis curras curratis3 Sahis currat currant Latince 3 IO Simdiki Zaman Subjonktif Tekil Cogul1 Sahis excipiam excipiamus2 Sahis excipias excipiatis3 Sahis excipiat excipiant Latince 4 Cekim Simdiki Zaman Subjonktif Tekil Cogul1 Sahis veniam veniamus2 Sahis venias veniatis3 Sahis veniat veniant Subjonktif kip Portekizce Ispanyolca ve Italyancadaki hemen her fiil icin ve Fransizcadaki bazi fiiler icin belirgin bir bicime sahiptir Tum bu dillerin subjonktifi onlara Latinceden mirastir Latincede subjonktif kip yukarida belirtildigi uzere Proto Hint Avrupaca ses kumelerinin hem sekil hem de kullanimlarini kendinde birlestirir ozgun subjonktif ve de dahil olmak uzere Cogu durumda Latin dilleri subjonktifi Ingilizce gibi kullanirlar ancak subjonktifin baska kullanimlari da vardir Ornegin Ingilizce genelde dilek ifadeleri icin may veya let kullanir ornegin let it snow kar yagsin Romen dilleri bu durumlar icin subjonktif kullanir Fransizcada ornegin Qu il neige kar yagsin ve Qu ils vivent jusqu a leur vieillesse ihtiyarliklarina kadar yasasinlar denir Ancak birinci cogul sahis icin bu diller emir kipi kullanirlar Ingilizcede Let us go seklinde soylenen Hadi gidelim Fransizcada Allons y olarak soylenir Ayrica ornegin basinda gerci olan veya ima edilen cesitli yan cumlelerde Romen dilleri subjonktif kullanirlar Fransizca Bien que je sois vieux je me sens jeune Turkce Gerci yasli olsam da kendimi genc hissediyorum Fransizca Fransizca fonetigin orijinal Latinceden beri gecirmis oldugu buyuk degisikliklere ve pek cok cekim ekinin artik dusmus olmasina ragmen subjonktif kip dilde yerini korumustur Cogu fiilin subjonktif hali fonetik bakimdan cok belirgindir ornegin bildirme kipindeki je sais ben biliyorum ve onun subjonktif karsiligi que je sache benim bilmem Ancak simdiki zamanda cogu fiilin belirtili kipleri ve subjonktif kipleri tekil sahislar icin ayni okunur je parle ben konusuyorum hem simdiki zaman belirtili kip hem de simdiki zaman subjonktiftir Subjonktifin kullanimi cogu bakimdan Ingilizceye benzer Gereklilik Il faut qu il comprenne ca It is necessary that he understand this Bunu anlamasi gereklidir Dilek Vive la reine Long live the queen Yasasin Kralice Ama bazen benzemez Dilek Que la lumiere soit Let there be light Isik olsun isik ola Bazi altcumlelerde Bien que ce soit mon anniversaire Even though it is my birthday Benim dogum gunum olsa da Avant que je ne m en aille Before I go away Ben gitmeden once Fransizcada ayrica bir duzensiz subjonktif bicim vardir Bu bicim eski resmi veya edebi yazimda kullanilir Ana cumlenin gecmis zamanda oldugu durumda yan cumledeki simdiki zaman subjonktifi yerine kullanilir Turkce Konusmasi gerekliydi Ingilizce It was necessary that he speak simdiki zaman subjonktif Gundelik Fransizca Il etait necessaire qu il parle simdiki zaman subjonktif Eski resmi veya edebi Fransizca Il etait necessaire qu il parlat duzensiz subjonktif Ayrica eski resmi veya edebi yazimda eksik imperfect ve pluperfect subjonktifler kondisyonel ve kondisyonel perfect in ikinci bicimi olarak islev gorurler bu durumlarda hem prostasis sart cumlesinin sart kismi hem apodosis sart cumlesinin ikinci kismi icin kullanilirlar Ancak gunumuz gramercileri conditional perfect in ikinci bicimi terimini reddederler bunun akil karisikligina yol actigina dusundukleri icin onun yerine sadece subjonktif kip teriminin kullanilmasini tercih ederler Turkce Bilseydik onu engelleyebilirdik English Had we known onceki gecmis zaman subjonktif we could have prevented tamamlanmis kosul it Everyday modern French Si on l avait su belirtili onceki gecmis zaman on aurait pu tamamlanmis kosul l empecher Eski resmi veya edebi Fransizca L eussions nous su onceki gecmis zaman subjonktif tamamlanmis kosul ikinci bicim nous l eussions pu onceki gecmis zaman subjonktif tamamlanmis kosul ikinci bicim empecher Sami dilleriStandart edebi Arapcada filin genis zaman al muḍari halinin manṣub منصوب olarak adlandirilan bir subjonktif hali vardir Cogu biciminde belirtili genis zaman imperfect indicative cekiminden farklidir belirtili kipte u varken subjonktifte bu a olur belirtili kipte na varken subjonktifte bir sey olmaz 2 ve 3 cogul disi sahis haric bunlarda na korunur Belirtili 3 tekil erkek sahis yaktubu o yazar o yaziyor o yazacak Subjonktif yaktuba o yazsin yazmali Belirtili 3 cogul erkek sahis yaktubuna onlar yazar Subjonktif yaktubu onlar yazsin Belirtili 3 cogul disi sahis yaktubna onlar yazar Subjonktif yaktubna onlar yazsin Subjonktif ki li alt cumlelerde kullanilir an dan sonra uridu an aktuba yazmak isterim Ancak sartli ve rica cumlelerinde giderse veya gitsin gibi eksik imperfect halinin bir diger lekli olan majzum kullanilir Cogu Arapca lehcede belirtili ve subjonktif arasinda bir fark varsa da bu bir on ek araciligiyla olur Levanten Arapcasinda belirtili kipte b olup subjonktifte bu yoktur 3 tekil erkek huwwe byuktob o yaziyor o yazar o yazacak yuktob yazsin yazmali 3 cogul erkek homme byukotbu yukotbu Fas Arapcasinda ka veya ta kullanilir Misir Arapcasinda cekimli fiilerin onune law eger or momken yapsin Law Momken enti tiktebi Eger Belki yazarsin Law Momken enti ktebti Eger Belki yazardin Law Momken enti konti tektebi Eger Belki yazabilirim Law Momken enti ḥatktebi Eger Belki yazacaksin Ibranice Ibranicede kelime sonundaki sesli harfler tarih oncesi caglardan beri kalkmis olup bu yuzden indikatif subjonktif ve jussiv emir kipi arasindaki farkliliklar Eski Ahit Ibranicesinde dahi neredeyse gorulemez Medial ve final yari sesliler icin bazi kalintilar mevcuttur yaqum o kalkar o kalkacak ile yaqom o kalkabilir ve yihye o olacak ile yehi o olabilir orneklerinde oldugu gibi Modern Ibranicede bu durum yaqom ve yehi gibi terimlerin eskimesi ile daha da ilerlemistir Subjonktif yerine gelecek zaman on ek cekimli kullanilmakta genelde cumlecigin basina Fransizcadaki que kelimesine benzer sekilde se edati getirilir שיבוא Seyavo gelsin veya Gelse אני רוצה שיבוא Ani rotzeh seyavo O gelsin istiyorum sozluk tercumesiyle istiyorum ki o gelecek Eski Ahit subjonktifi olmak להיות lihyot יהי תהי or יהא תהא ve yasamak לחיות likhyot יחי תחי fiillerinin 3 tekil cekimde varligini surdurmektedir genelde edebi kullanimda יחי המלך Y khi ha melekh yasasin Kral MacarcaMacarcanin bu kipi genelde terbiyeli talep ve dilekler icin kullanilir Imperatif emir konjonktif sart ve subjonktif dilek kiplerinin son ekleri aynidir Bu yuzden genelde konjonktif subjonktif kip olarak adlandirilir Ornekler Add nekem Onu bana ver talep Menjunk Gidelim oneri Menjek Gideyim mi oneri soru Menj Git talep Yukarida talep olarak belirtilen emir olarak anlasilmaz terbiyeli ama kesin bir istektir fakat verir misin kadar nazik degildir Subjonktif ekteki karakteristik harf j harfidir belirli konjonktif cekimdeki ekler tekil iyelik eklerine cok benzer cunku onlar da j ile baslar Bu kipin fevkalade bir ozelligi ikinci tekil sahis icin bir kisa bir de uzun sekilde olmasidir Duzgun fiillerde bu fiilin belirsiz ve belirli halleri icin durum farklidir belirsiz hal sadece j eklenmesini gerektirir halbuki uzun sekilde jel eklenir mesela yukaridaki menj ornegi icin uzun sekli menjel Belirli halin kisa sekliyle uzun sekli arasina da iki harf fark eder jad yerine d eklenir yukaridaki ornekte add yerine adjad olmasi gibi t ile biten fiiller durumunda birkac grup istisnadir Subjonktif kipinde bu harf ve ondan onceki harfe dair kurallar oldukca karisiktir bkz Ayrica bakinizEmir kipi Sart kipi Sartli cumle Yan cumleNotlar An Icelandic English Dictionary Cleasby Vigfusson Outlines of Grammar Gen Remarks on the Strong amp Irreg Verbs 12 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Note g Languages Icelandic grafa Verbix N p 2010 Web 22 Mar 2010 lt http www verbix com webverbix go php D1 28 amp T1 grafa amp H1 128 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde gt Learning English BBC 4 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2011 Languages Latin curro Verbix N p 2010 Web 22 Mar 2010 lt http www verbix com webverbix go php T1 curro amp imageField x 0 amp imageField y 0 amp D1 9 amp H1 109 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde gt Dis baglantilarIngilizcede subjonktif3 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Englishpage com sitesinde subjonktif kullanimi hakkinda rehber Ingilizcede subjonktif hakkinda akademik gorusler3 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Macarca subjonktif4 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde HungarianReference comsitesinde subjonktif kullanimi hakkinda rehber Subjonktif e baslangic25 Eylul 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ispanyolca dili icin Almanca da subjonktif30 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Romen dillerinde subjonktif konusunda Hugh Wilkinson in makaleleri