Kristof Kolomb (31 Ekim 1451 – 20 Mayıs 1506), Atlantik Okyanusu'na yaptığı dört seferi tamamlayarak coğrafî keşifleri başlatan ve Amerika'nın kolonizasyonunun yolunu açan Cenevizli kaptan ve kâşiftir. Katolik hükümdarlar tarafından desteklenen keşifleri; Karayipler, Orta Amerika ve Güney Amerika ile Avrupalıların ilk temâsı oldu.
Kristof Kolomb | |
---|---|
İtalyan ressam Sebastiano del Piombo'nun 1519 yılında çizmiş olduğu "Kristof Kolomb" portresi, Metropolitan Sanat Müzesi, New York. | |
1. Hint Adaları Valisi | |
Görev süresi 1492-1499 | |
Hükümdar | Katolik hükümdarlar |
Yerine geldiği | Yeni makam |
Yerine gelen | Francisco de Bobadilla |
Okyanus Deniz Amirali | |
Görev süresi 1492-1506 | |
Hükümdar | Katolik hükümdarlar |
Yerine geldiği | Yeni makam |
Yerine gelen | Diego Kolomb |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Cristoffa Corombo 31 Ekim 1451 öncesi Cenova, Ceneviz Cumhuriyeti |
Ölüm | 20 Mayıs 1506 (54 yaşında) Valladolid, Kastilya |
Defin yeri | Sevilla Katedrali, Sevilla, İspanya |
Milliyeti | Cenevizli |
Evlilik(ler) | Filipa Moniz Perestrelo (e. 1479-1485) |
İlişkiler | |
Çocuk(lar) | Diego Kolomb Ferdinand Kolomb |
Ebeveyn(ler) | Domenico Kolomb Susanna Fontanarossa |
Mesleği | Kaptan, Kaşif, Genel vali |
Dini | Katolik |
İmzası | |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | Kastilya Tacı |
Rütbesi | Amiral |
Genç yaşta denize açıldı ve kuzeyde Britanya Adaları'na, güneyde ise Gana'ya kadar seyahat etti. Büyük ölçüde kendi kendini eğitmiş birisi olarak, coğrafya, astronomi ve tarih ile ilgili geniş çapta kitaplar okudu. Kazançlı baharat ticaretinden kâr elde etmeyi umarak Doğu Hint Adaları'na batı üzerinden bir yol aramak için plan hazırladı. Portekizli bir soylu kadın olan Filipa Moniz Perestrelo ile evlendi ve birkaç yıl Lizbon'da yaşadı, evlilikleri sırasında büyük oğlu Diego Kolomb dünyaya geldi. Eşinin ölümünün ardından Kastilyalı 'yı metresi olarak yanına aldı. Bu birliktelikten ise, daha sonra meşru oğlu olarak kabul edeceği, Ferdinand Kolomb doğdu. Birden fazla krallığa yönelik ısrarlı lobi faaliyetinin ardından, Kastilya hükümdarı I. Isabella batıya açılacağı bir yolculuğu finanse olmayı kabul etti. Kolomb, Ağustos 1492'de Kastilya'dan üç gemiyle ayrıldı ve 12 Ekim'de Amerika'ya iniş yaptı (Böylece bugün Kolomb öncesi Amerika olarak adlandırılan dönem sona erdi). Ayak bastığı ilk yer sakinleri tarafından Guanahani olarak adlandırılan, günümüzde yeri tam olarak bilinmeyen, Bahamalar'daki bir adaydı. Daha sonra Küba ve Hispanyola adalarını ziyaret ederek, Haiti'de bir koloni kurdu. 1493'ün başlarında Kastilya'ya geri döndü ve beraberinde bir dizi tutsak yerli getirdi. Yolculuklarının haberi kısa sürede tüm Avrupa'ya yayıldı.
Kolomb, 1493'te Küçük Antiller'i, 1498'de Trinidad'ı ve Güney Amerika'nın kuzey kıyılarını ve 1502'de Orta Amerika'nın doğu kıyılarını keşfederek Amerika'ya üç sefer daha yaptı. Karşılaştığı yerli halklara indios ("Hindistanlılar") adını verdi. Ayrıca başta adalar olmak üzere coğrafi bölgelere verdiği isimlerin çoğu günümüzde halen kullanılmaktadır. Amerika'nın tamamen ayrı bir kara parçası olduğunun ne ölçüde farkında olduğu belirsizdir ancak Uzak Doğu'ya ulaştığına dair inancından açıkça hiçbir zaman vazgeçmedi. Kolomb vali olarak görev aldığı süreçte çağdaşları tarafından vahşetle suçlandı ve kısa süre sonra görevden alındı. Kolomb'un Kastilya ve onun Amerika'daki atanmış sömürge yöneticileriyle olan gergin ilişkisi, 1500 yılında tutuklanıp Hispanyola'dan çıkarılmasına ve ardından uzun süren karşılıklı davalara yol açtı. Kolomb'un keşifleri, modern Batı medeniyetinin inşaatına yardımcı olan fetih ve kolonizasyon dönemini başlattı. İlk yolculuğunu takip eden Eski Dünya ile Yeni Dünya arasında başlattığı değişimlerin bütününe, Kolomb takası adı verilir.[]
Kristof Kolomb, ölümünden sonraki yüzyıllarda geniş çapta saygı gördü, ancak bilim adamları, başta Hispanyola'nın yerli halkı olan Tainolar'a karşı yapılan soykırım ve kölelik ile neredeyse yok edilmesi gibi, onun yönetimi altında verilen zararlara ve işlenen suçlara daha fazla dikkat gösterdikçe, kamuoyu algısı son yıllarda oldukça değişti. Günümüzde Batı Yarımküre'deki birçok yer, Kolombiya, Kolumbiya Bölgesi ve Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaleti de dahil olmak üzere onun adını taşımaktadır.
Hayatı
Kristof Kolomb'un doğduğu yer tam olarak bilinmese de 31 Ekim 1451'den önce Cenova'da doğmuştur. Babası, hem Cenova hem de Savona'da çalışmış olan, aynı zamanda genç Kristof'un da yardımcı olarak çalıştığı bir peynir standına sahip olan, yün dokumacı Domenica Kolomb'du. Annesi ise Korsika'lı varlıklı bir ailede doğmuş olan Susanna Fontanarossa'dır., Giovanni Pellegrino ve Giacomo olmak üzere üç erkek ve Bianchinetta adında bir kız kardeşi vardı.
1473'te Kolomb, Cenova'da bulunan Centurione, Di Negro ve Spinola aileleri için iş acentesi olarak çıraklığa başladı.1476 Mayıs'ında Cenova tarafından Kuzey Avrupa'ya değerli yük taşımak için gönderilen silahlı bir konvoyda yer aldı. İngiltere'nin Bristol ve İrlanda'nın Galway kentlerinde demirledi. Aynı zamanda 1477'de İzlanda'da olduğu da düşünülmektedir. 1477 Sonbaharında bir Portekiz gemisi ile Galway'dan Lizbon'a gittiği, burada kardeşi Bartolomeo'yu bulduğu ve Centurione ailesi adına ticaret yapmaya devam ettikleri bilinmektedir. Ardından Kristof 1477'den 1485'e kadar Lizbon'a yerleşti ve Porto Santo valisinin kızı ve Lombard kökenli bir asilzade olan Filipa Moniz Perestrelo ile evlendi. 1479 veya 1480'de oğlu Diego Columbus dünyaya geldi. 1482 ve 1485 yılları arasında Batı Afrika sahilleri boyunca ticaret yaptı. Gine'de bulunan bir Portekiz ticaret merkezi olan 'ya ulaştı. Bazı kayıtlar Kristof seyahat veya iş için İspanya dışında iken eşi Filipa'nın 1485 yılı civarlarında öldüğünü yazmaktadır (Filipa'nın ölüm tarihi 1478-1485 yılları arasında olduğu düşünülse de hâlâ belirsizdir.). Bunun üzerine Kolomb Portekiz'e geri döndü. Oğlunu ve orada bulunan mal varlığını alarak Portekiz'den ayrıldı ve 1485 yılında İspanya'ya yerleşti. 1487 yılında, 20 yaşında bir yetim olan ile tanıştı. Beatriz'in Kolomb ile ilk Cordoba'da karşılaşmış olması muhtemeldir. Bu birliktelikleri sonucu, evlilik dışı olarak 1488 Ağustos'unda dünyaya geldi. Ardından büyük ve meşru oğlu olan Diego'yu Beatriz ile ilgilenmesi için bıraktı ancak Diego görevlerinde ihmalkardı.
Dipnotlar ve kaynakça
- Notlar
- ^ Kristof Kolomb öldükten sonra resmedildiği için, resimdeki kişi tam olarak Kolomb'u yansıtmamaktadır.
- ^ Soldaki imza'yı 1492'den önce, sağdakini ise İspanyol İmparatorluğu hizmetinde bir amiral olduktan sonra kullanmaya başlamıştır.
- ^ Diğer dillerde:
- İtalyanca: Cristoforo Colombo
- Ligurca: Cristoffa C(or)ombo
- İspanyolca: Cristóbal Colón
- İngilizce: Christopher Columbus
- Portekizce: Cristóvão Colombo
- Latince: Christophorus Columbus
- Özel
- ^ Bayatli, Altay (1 Ocak 2022). "Osmanlı ve Kutup Stratejisinin Haritacılık Tarihi ve Coğrafi Keşifler Perspektifinden İncelenmesi / Examining of The Ottoman and Polar Strategy from The Perspective of The History of Cartopital and Geographical Discoveries". dergipark.org.tr. 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2022.
- ^ Beding, Silvio A. The Christopher Columbus Encyclopedia. s. 283. ISBN .
- ^ Bergreen, Lawrence (2012). Columbus The Four Voyages, 1493–1504. Penguin Group. ISBN .
- ^ (PDF). 1997. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Bedini, Silvio A (1992). The Christopher Columbus encyclopedia, Volume 1. University of Michigan Press. s. 175. ISBN .
- ^ "Many Columbists, dismissing both these claims as absurd, have doubted that Columbus could ever have gone to Iceland." says Anne Paolucci and Henry Paolucci, Columbus, America, and the world (1992) p. 140.
- ^ "Diego Columbus". Encyclopedia Britannica. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ Davidson, Miles H (1997). Columbus Then and Now: A Life Reexamined. University of Oklahoma Press. ss. 47-49. ISBN .
- ^ . s. 2. 20 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Wilford, s. 89 The cousin, a peasant woman of twenty, was Beatriz Enríquez de Arana. She and Columbus became lovers, and in August 1488 she gave birth to their son, Ferdinand.
- ^ Taviani, "Beatriz Arana" in The Christopher Columbus Encyclopedia, vol. 1, pp. 24–25.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kristof Kolomb 31 Ekim 1451 20 Mayis 1506 Atlantik Okyanusu na yaptigi dort seferi tamamlayarak cografi kesifleri baslatan ve Amerika nin kolonizasyonunun yolunu acan Cenevizli kaptan ve kasiftir Katolik hukumdarlar tarafindan desteklenen kesifleri Karayipler Orta Amerika ve Guney Amerika ile Avrupalilarin ilk temasi oldu Kristof KolombItalyan ressam Sebastiano del Piombo nun 1519 yilinda cizmis oldugu Kristof Kolomb portresi Metropolitan Sanat Muzesi New York 1 Hint Adalari ValisiGorev suresi 1492 1499Hukumdar Katolik hukumdarlarYerine geldigi Yeni makamYerine gelen Francisco de BobadillaOkyanus Deniz AmiraliGorev suresi 1492 1506Hukumdar Katolik hukumdarlarYerine geldigi Yeni makamYerine gelen Diego KolombKisisel bilgilerDogum Cristoffa Corombo 31 Ekim 1451 1451 10 31 oncesi Cenova Ceneviz CumhuriyetiOlum 20 Mayis 1506 54 yasinda Valladolid KastilyaDefin yeri Sevilla Katedrali Sevilla IspanyaMilliyeti CenevizliEvlilik ler Filipa Moniz Perestrelo e 1479 1485 IliskilerCocuk lar Diego Kolomb Ferdinand KolombEbeveyn ler Domenico Kolomb Susanna FontanarossaMeslegi Kaptan Kasif Genel valiDini KatolikImzasiAskeri hizmetiBagliligi Kastilya TaciRutbesi Amiral Genc yasta denize acildi ve kuzeyde Britanya Adalari na guneyde ise Gana ya kadar seyahat etti Buyuk olcude kendi kendini egitmis birisi olarak cografya astronomi ve tarih ile ilgili genis capta kitaplar okudu Kazancli baharat ticaretinden kar elde etmeyi umarak Dogu Hint Adalari na bati uzerinden bir yol aramak icin plan hazirladi Portekizli bir soylu kadin olan Filipa Moniz Perestrelo ile evlendi ve birkac yil Lizbon da yasadi evlilikleri sirasinda buyuk oglu Diego Kolomb dunyaya geldi Esinin olumunun ardindan Kastilyali yi metresi olarak yanina aldi Bu birliktelikten ise daha sonra mesru oglu olarak kabul edecegi Ferdinand Kolomb dogdu Birden fazla kralliga yonelik israrli lobi faaliyetinin ardindan Kastilya hukumdari I Isabella batiya acilacagi bir yolculugu finanse olmayi kabul etti Kolomb Agustos 1492 de Kastilya dan uc gemiyle ayrildi ve 12 Ekim de Amerika ya inis yapti Boylece bugun Kolomb oncesi Amerika olarak adlandirilan donem sona erdi Ayak bastigi ilk yer sakinleri tarafindan Guanahani olarak adlandirilan gunumuzde yeri tam olarak bilinmeyen Bahamalar daki bir adaydi Daha sonra Kuba ve Hispanyola adalarini ziyaret ederek Haiti de bir koloni kurdu 1493 un baslarinda Kastilya ya geri dondu ve beraberinde bir dizi tutsak yerli getirdi Yolculuklarinin haberi kisa surede tum Avrupa ya yayildi Kolomb 1493 te Kucuk Antiller i 1498 de Trinidad i ve Guney Amerika nin kuzey kiyilarini ve 1502 de Orta Amerika nin dogu kiyilarini kesfederek Amerika ya uc sefer daha yapti Karsilastigi yerli halklara indios Hindistanlilar adini verdi Ayrica basta adalar olmak uzere cografi bolgelere verdigi isimlerin cogu gunumuzde halen kullanilmaktadir Amerika nin tamamen ayri bir kara parcasi oldugunun ne olcude farkinda oldugu belirsizdir ancak Uzak Dogu ya ulastigina dair inancindan acikca hicbir zaman vazgecmedi Kolomb vali olarak gorev aldigi surecte cagdaslari tarafindan vahsetle suclandi ve kisa sure sonra gorevden alindi Kolomb un Kastilya ve onun Amerika daki atanmis somurge yoneticileriyle olan gergin iliskisi 1500 yilinda tutuklanip Hispanyola dan cikarilmasina ve ardindan uzun suren karsilikli davalara yol acti Kolomb un kesifleri modern Bati medeniyetinin insaatina yardimci olan fetih ve kolonizasyon donemini baslatti Ilk yolculugunu takip eden Eski Dunya ile Yeni Dunya arasinda baslattigi degisimlerin butunune Kolomb takasi adi verilir sayfa belirt Kristof Kolomb olumunden sonraki yuzyillarda genis capta saygi gordu ancak bilim adamlari basta Hispanyola nin yerli halki olan Tainolar a karsi yapilan soykirim ve kolelik ile neredeyse yok edilmesi gibi onun yonetimi altinda verilen zararlara ve islenen suclara daha fazla dikkat gosterdikce kamuoyu algisi son yillarda oldukca degisti Gunumuzde Bati Yarimkure deki bircok yer Kolombiya Kolumbiya Bolgesi ve Kanada nin Britanya Kolumbiyasi eyaleti de dahil olmak uzere onun adini tasimaktadir HayatiKristof Kolomb un dogdugu yer tam olarak bilinmese de 31 Ekim 1451 den once Cenova da dogmustur Babasi hem Cenova hem de Savona da calismis olan ayni zamanda genc Kristof un da yardimci olarak calistigi bir peynir standina sahip olan yun dokumaci Domenica Kolomb du Annesi ise Korsika li varlikli bir ailede dogmus olan Susanna Fontanarossa dir Giovanni Pellegrino ve Giacomo olmak uzere uc erkek ve Bianchinetta adinda bir kiz kardesi vardi Kristof Kolomb un 1455 te Cenova daki cocuklugunda yasadigi evin fotografi 1473 te Kolomb Cenova da bulunan Centurione Di Negro ve Spinola aileleri icin is acentesi olarak cirakliga basladi 1476 Mayis inda Cenova tarafindan Kuzey Avrupa ya degerli yuk tasimak icin gonderilen silahli bir konvoyda yer aldi Ingiltere nin Bristol ve Irlanda nin Galway kentlerinde demirledi Ayni zamanda 1477 de Izlanda da oldugu da dusunulmektedir 1477 Sonbaharinda bir Portekiz gemisi ile Galway dan Lizbon a gittigi burada kardesi Bartolomeo yu buldugu ve Centurione ailesi adina ticaret yapmaya devam ettikleri bilinmektedir Ardindan Kristof 1477 den 1485 e kadar Lizbon a yerlesti ve Porto Santo valisinin kizi ve Lombard kokenli bir asilzade olan Filipa Moniz Perestrelo ile evlendi 1479 veya 1480 de oglu Diego Columbus dunyaya geldi 1482 ve 1485 yillari arasinda Bati Afrika sahilleri boyunca ticaret yapti Gine de bulunan bir Portekiz ticaret merkezi olan ya ulasti Bazi kayitlar Kristof seyahat veya is icin Ispanya disinda iken esi Filipa nin 1485 yili civarlarinda oldugunu yazmaktadir Filipa nin olum tarihi 1478 1485 yillari arasinda oldugu dusunulse de hala belirsizdir Bunun uzerine Kolomb Portekiz e geri dondu Oglunu ve orada bulunan mal varligini alarak Portekiz den ayrildi ve 1485 yilinda Ispanya ya yerlesti 1487 yilinda 20 yasinda bir yetim olan ile tanisti Beatriz in Kolomb ile ilk Cordoba da karsilasmis olmasi muhtemeldir Bu birliktelikleri sonucu evlilik disi olarak 1488 Agustos unda dunyaya geldi Ardindan buyuk ve mesru oglu olan Diego yu Beatriz ile ilgilenmesi icin birakti ancak Diego gorevlerinde ihmalkardi Dipnotlar ve kaynakcaNotlar Kristof Kolomb oldukten sonra resmedildigi icin resimdeki kisi tam olarak Kolomb u yansitmamaktadir Soldaki imza yi 1492 den once sagdakini ise Ispanyol Imparatorlugu hizmetinde bir amiral olduktan sonra kullanmaya baslamistir Diger dillerde Italyanca Cristoforo Colombo Ligurca Cristoffa C or ombo Ispanyolca Cristobal Colon Ingilizce Christopher Columbus Portekizce Cristovao Colombo Latince Christophorus Columbus Ozel Bayatli Altay 1 Ocak 2022 Osmanli ve Kutup Stratejisinin Haritacilik Tarihi ve Cografi Kesifler Perspektifinden Incelenmesi Examining of The Ottoman and Polar Strategy from The Perspective of The History of Cartopital and Geographical Discoveries dergipark org tr 3 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2022 Beding Silvio A The Christopher Columbus Encyclopedia s 283 ISBN 9781349125739 Bergreen Lawrence 2012 Columbus The Four Voyages 1493 1504 Penguin Group ISBN 9780143122104 PDF 1997 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Bedini Silvio A 1992 The Christopher Columbus encyclopedia Volume 1 University of Michigan Press s 175 ISBN 0 13 142670 2 Many Columbists dismissing both these claims as absurd have doubted that Columbus could ever have gone to Iceland says Anne Paolucci and Henry Paolucci Columbus America and the world 1992 p 140 Diego Columbus Encyclopedia Britannica 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Davidson Miles H 1997 Columbus Then and Now A Life Reexamined University of Oklahoma Press ss 47 49 ISBN 9780806129341 s 2 20 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Wilford s 89 The cousin a peasant woman of twenty was Beatriz Enriquez de Arana She and Columbus became lovers and in August 1488 she gave birth to their son Ferdinand Taviani Beatriz Arana in The Christopher Columbus Encyclopedia vol 1 pp 24 25