Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye Komünist Fırkası, Kurtuluş Savaşı döneminde, 18 Ekim 1920’de Atatürk'ün emriyle kurulmuş siyasi parti. "Resmî komünist partisi" olarak da bilinir.
Türkiye Komünist Fırkası | |
|---|---|
| Kısaltma | TKF |
| Genel başkan | Hakkı Behiç Bayiç |
| Kurucu | Mustafa Kemal Atatürk |
| Kuruluş tarihi | 18 Ekim 1920 |
| Kapanış tarihi | Mart 1921 |
| Merkez | Ankara |
Bu kararın önemli nedenlerinden biri, Ankara Hükûmeti ile Sovyet Hükûmeti arasındaki yakınlaşmaydı. Bu dönemde Sovyet hükûmeti, Kurtuluş Savaşı’nı silah ve cephane göndererek destekliyordu. Ayrıca, yaklaşık bir ay önce Bakü’de kurulan Komintern'e bağlı Türkiye Komünist Partisinin (TKP) de önü kesilmek, ülkede artan Bolşevik sempatisi ve çeşitli sosyalizm eğilimleri de böyle bir parti içerisinde denetim altına alınmak istenmişti. Bu nedenle TKF'in kurulmasıyla birlikte mecliste Halk Zümresi ile temsil edilen Yeşil Ordu Cemiyeti dâhil, tüm Bolşevik, sosyalist ve komünist yapıların yasaklanıp tümü bu partiye katılmaya çağrıldı.
Partinin kurucuları arasında Tevfik Rüştü Aras, Mahmut Esat Bozkurt, Celal Bayar, Yunus Nadi, Kılıç Ali, Hakkı Behiç Bayiç, İhsan Eryavuz, Refik Koraltan, Eyüp Sabri Akgöl ve yer aldı. Partinin genel sekreterliğini (umumî kâtipliğini) Hakkı Behiç Bey yapıyordu. Fevzi Çakmak, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, İsmet İnönü, Celal Bayar ve Kâzım Karabekir de partiye katıldılar.[] Yunus Nadi'nin Anadolu'da Yeni Gün gazetesi ise partinin yayın organı oldu.
Fakat Yeşil Ordu içindeki birçok İttihatçı kadro resmî partiye katıldıysa da Yeşil Ordu / Halk Zümresi mensuplarından Nâzım Bey ve diğer bazıları ile birlikte Salih Hacıoğlu liderliğindeki Ankara'daki gizli komünist partisi mensupları 7 Aralık 1920’de Türkiye Halk İştirakiyun Fırkasını (THİF) kurdular. Resmî komünist partisi Komintern’e üyelik için başvurduysa da kabul edilmedi.
Bunun üzerine Atatürk yaklaşık üç ay sonra partiyi kapattı.
Kaynakça
- ^ a b Donald F. Busky (2002). Communism in History and Theory: Asia, Africa, and the Americas. ISBN . 23 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ Prof. Dr. Yavuz Aslan (1997). Türkiye Komuünist Fırkasının Kuruluşu Ve Mustafa Suphi. Türk Tarih Kurumu. s. 300.
- ^ TBMM Kütüphane Dokümantasyon ve Tercüme Müdürlüğü. . 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2011.
- ^ George Sellers Harris (1967). The origins of communism in Turkey. Hoover Institution on War, Revolution and Peace. ss. 82, 84.
- ^ Metin Tamkoç (1976). The warrior diplomats: guardians of the national security and modernization of Turkey. University of Utah Press. s. 162. 8 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye Komunist Firkasi Kurtulus Savasi doneminde 18 Ekim 1920 de Ataturk un emriyle kurulmus siyasi parti Resmi komunist partisi olarak da bilinir Turkiye Komunist FirkasiKisaltmaTKFGenel baskanHakki Behic BayicKurucuMustafa Kemal AtaturkKurulus tarihi18 Ekim 1920Kapanis tarihiMart 1921MerkezAnkara Bu kararin onemli nedenlerinden biri Ankara Hukumeti ile Sovyet Hukumeti arasindaki yakinlasmaydi Bu donemde Sovyet hukumeti Kurtulus Savasi ni silah ve cephane gondererek destekliyordu Ayrica yaklasik bir ay once Baku de kurulan Komintern e bagli Turkiye Komunist Partisinin TKP de onu kesilmek ulkede artan Bolsevik sempatisi ve cesitli sosyalizm egilimleri de boyle bir parti icerisinde denetim altina alinmak istenmisti Bu nedenle TKF in kurulmasiyla birlikte mecliste Halk Zumresi ile temsil edilen Yesil Ordu Cemiyeti dahil tum Bolsevik sosyalist ve komunist yapilarin yasaklanip tumu bu partiye katilmaya cagrildi Partinin kuruculari arasinda Tevfik Rustu Aras Mahmut Esat Bozkurt Celal Bayar Yunus Nadi Kilic Ali Hakki Behic Bayic Ihsan Eryavuz Refik Koraltan Eyup Sabri Akgol ve yer aldi Partinin genel sekreterligini umumi katipligini Hakki Behic Bey yapiyordu Fevzi Cakmak Ali Fuat Cebesoy Refet Bele Ismet Inonu Celal Bayar ve Kazim Karabekir de partiye katildilar kaynak belirtilmeli Yunus Nadi nin Anadolu da Yeni Gun gazetesi ise partinin yayin organi oldu Fakat Yesil Ordu icindeki bircok Ittihatci kadro resmi partiye katildiysa da Yesil Ordu Halk Zumresi mensuplarindan Nazim Bey ve diger bazilari ile birlikte Salih Hacioglu liderligindeki Ankara daki gizli komunist partisi mensuplari 7 Aralik 1920 de Turkiye Halk Istirakiyun Firkasini THIF kurdular Resmi komunist partisi Komintern e uyelik icin basvurduysa da kabul edilmedi Bunun uzerine Ataturk yaklasik uc ay sonra partiyi kapatti Kaynakca a b Donald F Busky 2002 Communism in History and Theory Asia Africa and the Americas ISBN 0275977331 23 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2022 Prof Dr Yavuz Aslan 1997 Turkiye Komuunist Firkasinin Kurulusu Ve Mustafa Suphi Turk Tarih Kurumu s 300 TBMM Kutuphane Dokumantasyon ve Tercume Mudurlugu 27 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2011 George Sellers Harris 1967 The origins of communism in Turkey Hoover Institution on War Revolution and Peace ss 82 84 Metin Tamkoc 1976 The warrior diplomats guardians of the national security and modernization of Turkey University of Utah Press s 162 8 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2022