Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dericilik, derinin fiziksel ve kimyasal işlemlere tabi tutulup kullanılacak hale getirilmesidir.
Dericilik çok eski bir sanat dalıdır. Tarihin en eski çağlarından beri insanlar dericilikle uğraşmış, üstünde durup geliştirerek ayakkabı, terlik, elbise, yelken gibi türlü eşyalar yapmışlardır. Eski Türkler deriden sandıklar, hayvanlar için semerler yaparlardı. Ayrıca deri üstüne işlemeler yaparak süs eşyası olarak kullanırlardı. En güzel deri işleri; Türkler, Araplar, İspanyollar ve Venedikliler tarafından yapılırdı. İspanyollar dericiliği Araplardan öğrenmişlerdir. O sıralarda Anadolu'nun hemen her köşesinde dericilik gelişmiş haldeydi. İmparatorluk ordusunun koşum takımlarını yapıyorlardı. Fransızlar dericiliğe başladıkları zaman deri teknolojisini Osmanlılardan aldılar. Türkiye'de modern deri sanayi İstanbul'da II. Mahmud zamanında Beykoz deresinde tabakhane kurularak faaliyete geçmiştir. Burada yapılan deriler ordunun ayakkabı ihtiyacını karşılamak için askeri ayakkabı yapımında kullanılmaya başlanılmıştır. Kurtuluş savaşı sırasında ordunun ayakkabı ihtiyacının büyük bir kısmını karşılamıştır. Daha sonra İstanbul'da Kazlıçeşme'de, Ege bölgesinde ve Anadolu'nun bazı şehirlerinde özel ve modern deri fabrikaları açılmıştır. Bu fabrikaların ürettiği deriler, kendi ihtiyacı karşıladığı gibi çeşitli yabancı ülkelere de ihraç edilerek Türkiye'ye döviz getirmektedir. Deri üretiminde büyükbaş ve derilerinden istifade edilir. Bunlar sığır, keçi, oğlak, koyun ve kuzu derileridir.
Derinin kimyasal yapısı
Deri kimyasal olarak % 55 karbon, % 6-8 hidrojen, %19-25 oksijen, % 14-20 azot, % 0,5-1,5 kükürt, fosfor, demir, iyot ve klordan meydana gelir.
Derinin biyolojik yapısı
% 65 su, % 32.5 protein, % 2 yağ, % 0,5 mineral tuzlardan ve % 0,5 diğer unsurlardan meydana gelir.
Ham derinin korunması (): Konservasyon; kesilen hayvanın sırtından yüzülmüş ham derinin mamul deri eldesi için işlentiye alınmasına kadar geçen süre içerisinde mikroorganizma faaliyetleri sonucu bozulmasını önlemek amacıyla bünyesindeki suyun çeşitli yöntemlerle mikroorganizma faaliyetlerini durdurmak amacıyla yapılan işlemler için kullanılan terimdir.
Önemli salamura çeşitleri
- Kurutma yoluyla salamura
- Asarak veya gererek yavaş yavaş yapılır. Deri, suyunun % 55-65'ini kaybeder. Bu usul Türkiye'de kullanılmaz (sıcak bölge usulüdür).
- Tuzlu salamura
- Tuz (sodyum klorür) ile yapılan salamuradır. Derinin yüzülen kısmı tuzlanır. Ağırlık kaybı % 4-15 olur.
- Piklaj yoluyla salamura
- Bu salamura kıl giderme işlemi görmüş koyun, sığır, keçi derilerine uygulanır.
Derinin yapısı üç tabakadan meydana gelir.
- Üst deri
- Derinin % 1 kalınlığını teşkil eder (Epidermis).
- Alt deri
- Derinin % 14 kalınlığındadır. Yüzme kalıntılarını da üzerinde taşıdığından (yağ ve et) kireçlik işlemi esnasında giderilir ().
- Orta deri
- Derinin % 85'ini teşkil eden ve değerlendirilen kısımdır ().
Ham derilerin stoklanacağı ambarlar serin, havadar, güneş görmeyecek şekilde olmalı, haşerelerin üremesine engel olunmalıdır. Deriler yüksek olmayan istifler halinde aralıklı olarak depo edilir.
Ham deriden gelen hatalar
Ham deriden gelen hatalar çok çeşitli olabilir:
- Hayvanın yaşadığı ortamdan gelen izler.
- Salamura hataları.
- Kimyasal madde etkileri (demir, bakır, şap, mavi naftalin lekeleri).
- Kurutma hataları.
- Yüzme hataları.
Deri teknolojisi işlem basamakları
- Islatma-Yumuşatma
- Berrak, sertliği düşük bakterilerden arınmış demir bileşikleri ihtiva etmeyen suyla yapılır. Amaç tuz, gübre, idrar, kan, gibi kirlerin giderilmesi ve suda çözünebilen proteinlerin uzaklaştırılmasıdır. Diğer önemli bir nokta ise salamura süresinde derinin kaybettiği suyun takrar kazandırılmasıdır (% 65'e çıkarılır). Yumuşama süresi aşağı-yukarı 24-48 saat arasındadır.
- Kireçlenme (Kalsiyum hidroksit)-Zırnıklama ()
- Kireçlemenin gayesi kıl köklerini gevşetmek, derinin şişmesini sağlamaktır. Tüylü (Kürk) deri yapılmak istendiğinde kireçlenme-zırnıklama işlemi yapılmaz.
Kireçleme-zırnıklama işlemi bitmiş deri kavalata makinasına gelir. Derinin yüzülen kısmının (alt deri) et ve yağ tabakaları burada giderilir. Artıklara karnas denir. Bunlardan yağ ve hayvan yemi yapılabilir. Deriyi ısı, nem, mikroorganizmalara karşı dayanıklı hale getirmek ve deriye teknik karakter kazandırmak gayesi ile yapılan operasyonların tamamına debagat işlemi veya dabağlama, dabağlanan yere de tabağhane denir.
Debagat işlemi mamul deri karakterine göre a) Metal debagat, b) Nebati debagat olmak üzere ikiye ayrılır.
Mineral tabaklama
Krom, alüminyum, demir, gibi metallerin tuzları ile yapılabilir. Genellikle krom debagatı yapılır. Kireçlik işlemi bitmiş deri dolaplarda evvela suni gübre (amonyum sülfat) ve enzim ilavesiyle derinin bünyesindeki kireç ve enzim yardımıyla istenmeyen proteinler deriden uzaklaştırılır. Deride yumuşaklık artar ve belirgin hale gelir. Bundan sonraki işlem piklajdır. Deriyi debagat Ph'sına ayarlama işlemidir. (Deri metal debagattan önce asidik duruma getirilir). Piklaj işleminde deri asitten zarar görmemesi için evvela sodyum klorür (tuz) verilir. Deri lifleri arasına giren tuz deriyi aside karşı dayanıklı hale getirir. Genellikle asit olarak sülfirik asit kullanılır. Bu ameliyeden sonra deriye (krom kompleksi) verilir. Krom, deriyi dış etkilerden korur. Bundan sonra kromun deriye bağlanması için dönen dolaba soda veya bikarbonat verilir. Böylece kristaller büyür, krom liflerin arasından çıkamaz. Deri dolaptan çıkarılarak istiflenir. Yapılacak deri çeşidine göre tasnif edilir. Kalın deriler (sığır derisi) yarma makinesinden geçtikten sonra tıraşlanır. Kromlu deri, tıraş makinesinde istenilen inceliğe getirilir. Deriler dolaplarına atılır. Retenajın gayesi: a) Deriye yumuşaklık kazandırmak, b) Deriye homojenlik kazandırmaktır. Deri sodyum bikarbonat ile zayıf alkali hale getirilir. Deriler yıkandıktan sonra istenirse 55 °C'de çeşitli renklerde anilin boya çeşitleriyle boyanır. Sonra yine 55 °C'de sıcak suyla yağlama işlemine geçilir. Yağlar suda eriyen , sülfite veya sentetik yağ çeşitleridir. Yağlamanın gayesi deriyi yumuşatmak ve su geçirgenliğini azaltmak içindir. Sülfone yağ kullanılmasının sebebi yağı su ile beraber tutmaktır.
Tanenleme
Çeşitli tanenler kullanılabilir. Bunlar sentetik fenol-, reçine esaslı olduğu gibi bitkilerden elde edilen tabii tanen diye tabir ettiğimiz sumak, , valeks vs. olabilir.
Bu tanenler sayesinde deriye daha bir dayanıklılık ve dolgunluk sağlanır. Deriler dolaptan çıkarılıp açkı makinalarında açılarak şu şekillerde kurutulur:
- Normal hava sıcaklığında asılarak,
- cihazıyla (derinin nemi sıkılarak giderilir),
- Vakum (nem emilir),
- Gergef (deri gerilerek kurutulur).
Kurutulmuş deri su veya % 35 rutubetli tavlama işlemi yapılarak deriye rutubet kazandırılır. Daha sonra gergef makinasında gerilerek düzgün bir hale getirilir. Böylece deri boyama işlemine hazırlanmış olur. Derinin üst boyaması yapılırken, evvela asidik boya ile otomatik tabanca veya el tabancasıyla deriye püskürtme suretiyle astar boyası verilir. Bu püskürtmeden sonra organik pigment ve bağlayıcılarla son boyası verilerek, atılır ve ütülenir. Ölçü makinasında ölçülerek, alan hesabıyla piyasaya sürülür. Tüylü (kürk) deriler adet olarak piyasada satılır. İyi kalite bir derinin cildi temiz olur. Hayvanın tabii cildi gözükür, göze herhangi bir hata gözükmez.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dericilik derinin fiziksel ve kimyasal islemlere tabi tutulup kullanilacak hale getirilmesidir Dericilik ile ilgili malzemeler Dericilik cok eski bir sanat dalidir Tarihin en eski caglarindan beri insanlar dericilikle ugrasmis ustunde durup gelistirerek ayakkabi terlik elbise yelken gibi turlu esyalar yapmislardir Eski Turkler deriden sandiklar hayvanlar icin semerler yaparlardi Ayrica deri ustune islemeler yaparak sus esyasi olarak kullanirlardi En guzel deri isleri Turkler Araplar Ispanyollar ve Venedikliler tarafindan yapilirdi Ispanyollar dericiligi Araplardan ogrenmislerdir O siralarda Anadolu nun hemen her kosesinde dericilik gelismis haldeydi Imparatorluk ordusunun kosum takimlarini yapiyorlardi Fransizlar dericilige basladiklari zaman deri teknolojisini Osmanlilardan aldilar Turkiye de modern deri sanayi Istanbul da II Mahmud zamaninda Beykoz deresinde tabakhane kurularak faaliyete gecmistir Burada yapilan deriler ordunun ayakkabi ihtiyacini karsilamak icin askeri ayakkabi yapiminda kullanilmaya baslanilmistir Kurtulus savasi sirasinda ordunun ayakkabi ihtiyacinin buyuk bir kismini karsilamistir Daha sonra Istanbul da Kazlicesme de Ege bolgesinde ve Anadolu nun bazi sehirlerinde ozel ve modern deri fabrikalari acilmistir Bu fabrikalarin urettigi deriler kendi ihtiyaci karsiladigi gibi cesitli yabanci ulkelere de ihrac edilerek Turkiye ye doviz getirmektedir Deri uretiminde buyukbas ve derilerinden istifade edilir Bunlar sigir keci oglak koyun ve kuzu derileridir Derinin kimyasal yapisiDeri kimyasal olarak 55 karbon 6 8 hidrojen 19 25 oksijen 14 20 azot 0 5 1 5 kukurt fosfor demir iyot ve klordan meydana gelir Derinin biyolojik yapisi 65 su 32 5 protein 2 yag 0 5 mineral tuzlardan ve 0 5 diger unsurlardan meydana gelir Ham derinin korunmasi Konservasyon kesilen hayvanin sirtindan yuzulmus ham derinin mamul deri eldesi icin islentiye alinmasina kadar gecen sure icerisinde mikroorganizma faaliyetleri sonucu bozulmasini onlemek amaciyla bunyesindeki suyun cesitli yontemlerle mikroorganizma faaliyetlerini durdurmak amaciyla yapilan islemler icin kullanilan terimdir Onemli salamura cesitleriKurutma yoluyla salamura Asarak veya gererek yavas yavas yapilir Deri suyunun 55 65 ini kaybeder Bu usul Turkiye de kullanilmaz sicak bolge usuludur Tuzlu salamura Tuz sodyum klorur ile yapilan salamuradir Derinin yuzulen kismi tuzlanir Agirlik kaybi 4 15 olur Piklaj yoluyla salamura Bu salamura kil giderme islemi gormus koyun sigir keci derilerine uygulanir Derinin yapisi uc tabakadan meydana gelir Ust deri Derinin 1 kalinligini teskil eder Epidermis Alt deri Derinin 14 kalinligindadir Yuzme kalintilarini da uzerinde tasidigindan yag ve et kireclik islemi esnasinda giderilir Orta deri Derinin 85 ini teskil eden ve degerlendirilen kisimdir Ham derilerin stoklanacagi ambarlar serin havadar gunes gormeyecek sekilde olmali haserelerin uremesine engel olunmalidir Deriler yuksek olmayan istifler halinde aralikli olarak depo edilir Ham deriden gelen hatalarHam deriden gelen hatalar cok cesitli olabilir Hayvanin yasadigi ortamdan gelen izler Salamura hatalari Kimyasal madde etkileri demir bakir sap mavi naftalin lekeleri Kurutma hatalari Yuzme hatalari Deri teknolojisi islem basamaklariIslatma Yumusatma Berrak sertligi dusuk bakterilerden arinmis demir bilesikleri ihtiva etmeyen suyla yapilir Amac tuz gubre idrar kan gibi kirlerin giderilmesi ve suda cozunebilen proteinlerin uzaklastirilmasidir Diger onemli bir nokta ise salamura suresinde derinin kaybettigi suyun takrar kazandirilmasidir 65 e cikarilir Yumusama suresi asagi yukari 24 48 saat arasindadir Kireclenme Kalsiyum hidroksit Zirniklama Kireclemenin gayesi kil koklerini gevsetmek derinin sismesini saglamaktir Tuylu Kurk deri yapilmak istendiginde kireclenme zirniklama islemi yapilmaz Kirecleme zirniklama islemi bitmis deri kavalata makinasina gelir Derinin yuzulen kisminin alt deri et ve yag tabakalari burada giderilir Artiklara karnas denir Bunlardan yag ve hayvan yemi yapilabilir Deriyi isi nem mikroorganizmalara karsi dayanikli hale getirmek ve deriye teknik karakter kazandirmak gayesi ile yapilan operasyonlarin tamamina debagat islemi veya dabaglama dabaglanan yere de tabaghane denir Debagat islemi mamul deri karakterine gore a Metal debagat b Nebati debagat olmak uzere ikiye ayrilir Mineral tabaklama Krom aluminyum demir gibi metallerin tuzlari ile yapilabilir Genellikle krom debagati yapilir Kireclik islemi bitmis deri dolaplarda evvela suni gubre amonyum sulfat ve enzim ilavesiyle derinin bunyesindeki kirec ve enzim yardimiyla istenmeyen proteinler deriden uzaklastirilir Deride yumusaklik artar ve belirgin hale gelir Bundan sonraki islem piklajdir Deriyi debagat Ph sina ayarlama islemidir Deri metal debagattan once asidik duruma getirilir Piklaj isleminde deri asitten zarar gormemesi icin evvela sodyum klorur tuz verilir Deri lifleri arasina giren tuz deriyi aside karsi dayanikli hale getirir Genellikle asit olarak sulfirik asit kullanilir Bu ameliyeden sonra deriye krom kompleksi verilir Krom deriyi dis etkilerden korur Bundan sonra kromun deriye baglanmasi icin donen dolaba soda veya bikarbonat verilir Boylece kristaller buyur krom liflerin arasindan cikamaz Deri dolaptan cikarilarak istiflenir Yapilacak deri cesidine gore tasnif edilir Kalin deriler sigir derisi yarma makinesinden gectikten sonra tiraslanir Kromlu deri tiras makinesinde istenilen incelige getirilir Deriler dolaplarina atilir Retenajin gayesi a Deriye yumusaklik kazandirmak b Deriye homojenlik kazandirmaktir Deri sodyum bikarbonat ile zayif alkali hale getirilir Deriler yikandiktan sonra istenirse 55 C de cesitli renklerde anilin boya cesitleriyle boyanir Sonra yine 55 C de sicak suyla yaglama islemine gecilir Yaglar suda eriyen sulfite veya sentetik yag cesitleridir Yaglamanin gayesi deriyi yumusatmak ve su gecirgenligini azaltmak icindir Sulfone yag kullanilmasinin sebebi yagi su ile beraber tutmaktir Tanenleme Cesitli tanenler kullanilabilir Bunlar sentetik fenol recine esasli oldugu gibi bitkilerden elde edilen tabii tanen diye tabir ettigimiz sumak valeks vs olabilir Bu tanenler sayesinde deriye daha bir dayaniklilik ve dolgunluk saglanir Deriler dolaptan cikarilip acki makinalarinda acilarak su sekillerde kurutulur Normal hava sicakliginda asilarak cihaziyla derinin nemi sikilarak giderilir Vakum nem emilir Gergef deri gerilerek kurutulur Kurutulmus deri su veya 35 rutubetli tavlama islemi yapilarak deriye rutubet kazandirilir Daha sonra gergef makinasinda gerilerek duzgun bir hale getirilir Boylece deri boyama islemine hazirlanmis olur Derinin ust boyamasi yapilirken evvela asidik boya ile otomatik tabanca veya el tabancasiyla deriye puskurtme suretiyle astar boyasi verilir Bu puskurtmeden sonra organik pigment ve baglayicilarla son boyasi verilerek atilir ve utulenir Olcu makinasinda olculerek alan hesabiyla piyasaya surulur Tuylu kurk deriler adet olarak piyasada satilir Iyi kalite bir derinin cildi temiz olur Hayvanin tabii cildi gozukur goze herhangi bir hata gozukmez