Caz, ilk kez ABD'nin güney eyaletlerinde, 1900'lerin başında gelişmeye başlamış bir türüdür. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında New Orleans, Louisiana'daki Afrikalı-Amerikalı topluluklarda ortaya çıktı. Caz müziği, mavi notalar, senkop, swing, çoklu ritim, atışma ve doğaçlama tekniklerini kullanır; Afrikalı-Amerikalı ve Batı müziği tekniklerinin harmanlanmasıdır. Bu müziğin dünya ile tanışması ise 1917 yılında Dixieland Jazz Band'in ilk plaklarının piyasaya çıkmasıyla olmuştur. 1920 ile 1930'larda popülerliğinin artmasıyla başta ABD olmak üzere tüm dünya genelinde Caz Çağı yaşanmıştır. Caz yalnızca geçmişte değil, bugün dahi çok sevilen ve ünü gün geçtikçe artan müzik türlerinden biridir. 1920'lerin Caz Çağı'ndan bu yana, ve popüler müzikte önemli bir müzikal ifade biçimi olarak kabul edilmiştir.
Caz müziği yirminci yüzyıl başlarında keşfedildiği topraklar olan ABD'den çıkıp dünyaya yayılma sürecinde ve günümüze gelene kadar birçok alt türe (New Orleans, Swing, Kansas, Çingene cazı, bebop, cool, avangart, serbest caz, Latin caz, soul, füzyon, caz rock, smooth, caz funk, etno caz, asit caz) ayrılmış ve sayısız müzik türü ve geleneğiyle etkileşime girmiştir.
Cazın kökeni Eski Afrika - ruhani törenler, blues ve ragtime - ve batı dünyası geleneklerinden - Avrupa ordu bandoları- gelir. 19. yüzyıl'ın başında oluşmasından sonra caz stilleri yayılmaya, müzik akımlarını etkilemeye başlamıştır. Caz kelimesinin kökeninin o dönemin argosundan geldiği düşünülmektedir. Önerilen anlamlar enerjik, ruhani ve titreşimlidir.
Cazın ilk yıllarında en çok beslendiği akım blues'dur. Blues, Amerika'ya gelen köle Afrikalıların halk müziğidir. Caz da Afrika'daki geleneksel müzikten kaynaklanmıştır. Bu nedenle caz, pek çok caz müzisyeni için Güney Afrikalıların icat ettiği bir müziktir.
Caz müziği 1880′lerde New Orleans'ta gelişmeye başladı ve 1920′lerin başında New York, Los Angeles ve Chicago'da yapılan kayıtlarla son şeklini aldı.
Ordu bandolarının müzik aletleri caz müziğinin en önemli enstrumanları olmaya başlamıştır: nefesliler, ve . Geneli alaylı olan zenci müzisyenler, kendi ufak gruplarını kurmaya başlamış, gezici olan ve cenazelerde çalan bu gruplar, müziğin kısa sürede çok sayıda kişiye ulaşmasını sağlamıştır.
Savaş sonrasında açılan siyahlara özel okullar ve sivil topluluklar daha fazla eğitimli müzisyen yetişmesine olanak sağlamıştır. Lorenzo Tio ve klasik Avrupa müzik eğitiminden geçen ilk caz müzisyenlerindendir. Eğitilmiş yetenekler, ürettiklerinin daha uzun ömürlü olmalarını sağlamış ve doğaçlama müziklerine katkıda bulunmuştur.
Caz Çağı
King & Carter Caz Orkestrası Houston, Teksas, Ocak 1921'deki fotoğrafı
1920'den 1933'e kadar ABD'de içki yasağı dönemi'nde alkollü içkilerin satışı yasaklandı, bu ise yasadışı gizli içki satılan barların ortaya çıkmasına neden oldu; bunlar popüler müzik, dans şarkıları, yeni şarkılar ve şov melodileri yapılan "Caz Çağı"nın canlı mekanları haline geldi. Caz ahlaksızlık olarak ünlenmeye başladı ve eski nesillerin birçok üyesi, Kükreyen 20'lerin çökmekte olan değerlerini destekleyerek onu eski kültürel değerlere tehdit olarak gördü. Princeton Üniversitesi'nden Henry van Dyke şöyle yazdı: "... bu müzik değil. Bu sadece işitme sinirlerinin tahrişi, fiziksel tutku tellerinin şehvetli bir alayı."The New York Times Sibirya köylülerinin ayıları korkutmak için caz kullandığını, ancak köylülerin tencere ve tava kullandığını bildirdi; Başka bir hikaye, ünlü bir orkestra şefinin ölümcül kalp krizine cazın neden olduğunu iddia etti.
1919'da, Kid Ory'nin New Orleans'lı müzisyenlerden oluşan Orijinal Creole Jazz Band'ı, 1922'de kayıt yapan New Orleans kökenli ilk siyah caz grubu oldukları San Francisco ve Los Angeles'ta çalmaya başladı. Aynı yıl Bessie Smith ilk kayıtlarını yaptı. Chicago "Hot Jazz"ı geliştiriyordu ve King Oliver, kontrabascı Bill Johnson'a katıldı. Bix Beiderbecke, 1924'te The Wolverines'i kurdu.
Güney siyahi kökenlerine rağmen, beyaz orkestralar tarafından çalınan caz dans müziği için daha büyük bir pazar vardı. 1918'de Paul Whiteman ve orkestrası San Francisco'da hit oldu. Victor Talking Machine Şirketi ile sözleşme imzaladı ve 1920'lerin en iyi grup lideri oldu, sıcak caza beyaz bileşen katarak Bix Beiderbecke, Jimmy Dorsey, Tommy Dorsey, Frankie Trumbauer ve Joe Venuti gibi beyaz müzisyenleri işe aldı.
1924'te Whiteman, George Gershwin'in orkestrası tarafından ilk kez seslendirilen Rhapsody in Blue adlı eserini ısmarladı. Caz kayda değer bir müzik formu olarak tanınmaya başladı. Olin Downes, The New York Times'daki konseri değerlendirirken, "Bu beste olağanüstü bir yeteneği gösteriyor, çünkü kendi türünün çok ötesinde amaçları olan, ustası olmaktan uzak olduğu bir formla mücadele eden genç bir besteciyi gösteriyor.... Bütün bunlara rağmen, kendisini önemli ve genelde son derece özgün bir biçimde ifade etmiştir. ... İlk teması ... sadece bir dans melodisi değildir. ... dinleyicinin ilgisini hemen çeken, değişen ve zıt ritimlerde ilişkilendirilen ve birleştirilen bir fikir veya birkaç fikirdir."
Cazın gelişimi
Ünlü Caz ve Ragtime piyanisti Jelly Roll Morton.Ragtime: Bunun başlangıcı, siyahilerin, çeşitli törenlerde söyledikleri eski şarkılardır. Parçayı, ritmik bir şekilde ayrı ayrı ve birçok sesin meydana getirdiği ses dizisi takip eder. Cazın 1917 yılına kadar sürmüş olan bu devresinde yetişen musikişinasların en ünlüsü Jelly Roll Morton'dır. Bu devrede çalınan parçalardan günümüze tek bir plâk bile kalmamıştır.
Blues: Amerikalı siyahilerin çalışma sırasında söyledikleri halk şarkılarından oluşan blues, cazı meydana getiren en önemli unsurdur. İfade muhtevası bakımından siyahilerin iç sıkıntısını, hüznünü ifade eder.
Hot Caz: Cazın perdeye ve sahneye geçmesinden sonra gelişen melodilerle meydana gelmiştir. Bu gelişmede herkes kendi stilinde bir solo yapar.
Cuse: Hot Caz'ın devamı ve daha olgunlaşmışıdır. Bu gelişimle cazın karakteri kesin olarak belli olmuş, caz bütün yönleriyle olgunlaşmış ve tamamlanmış bir müzik haline gelmiştir. Bütün bu gelişim içinde özellikle klasik müzik parçalarının caz müziğine uydurulması ön planda yer alır. Bu çağda, Louis Armstrong, Coleman Hawkins, , Roy Eldridge, Glenn Miller gibi büyük caz sanatçıları yetişmiştir.
Cazda ölçü dört zamanlıdır. Dört zamanlı ölçünün zayıf zaman denilen ikinci ve dördüncü vuruşlarının vurgulanmış ve temponun dinleyenlere dans etme arzusu verecek şekilde hafiflik ve rahatlıkla yaşatılması cazın başlıca özelliğidir. Caz, armoni bakımından da müziğin doğasını beslemiş ve klasik armoniden ayrı bir armoni şekli geliştirilmiştir.
Bir caz topluluğu, çalgılar bakımından melodi (ezgi) ve ritim (dizem) olmak üzere iki bölüme ayrılır. Ezgi bölümünde trompet, trombon, klarnet, saksofon, gibi nefesli çalgıları; dizem bölümünde piyano, kontrbas, gitar ve davul vardır. Keman, flüt, akordiyon, mandolin gibi çalgılar ya az kullanılır ya da hiç kullanılmaz. Caz müzik topluluklarında genelde saksofon, trompet, klarnet, trombon, piyano, kontrbas, gitar gibi çalgılar kullanılır. İnsan sesi ön plandadır. Bestelenmiş şekliyle seslendirilmiş olmasının yanı sıra genellikle doğaçlama olarak çalınması en büyük özelliğidir.
Caz müziğini tanımlamak güçtür, ama olası tanımları arasında genel kabul gören, önemli bir öğesinin doğaçlama olduğudur. Doğaçlamanın kökenleri yine Afrika'ya dayanmaktadır. Özellikle blues'da sık rastlanan atışma, tek başına doğaçlamadır.
Doğaçlamanın formu zamanla değişmiştir. İlk zamanlarda sadece atışma iken, daha sonra sözlere ve nihayetinde melodiye yerleşmiştir. Dixieland cazında, müzisyenler sırayla melodiler çalarak, bir şekilde atışmaktadırlar. Daha sonra oluşan klasik caz formunda ise müzisyenler belirli bir melodiye bağlı kalarak doğaçlama yapmaktadır. Bu nedenle caza sürekli yeni bir yorum getirilmektedir.
Swing döneminde, büyük bandolar notalarla düzenlemeler yapmışlar, diğer yandan solo müzisyenleri doğaçlamalarına bu çerçevede devam etmişlerdir. Bebop'ta ise doğaçlama daha fazla alan bulmuş, en başta, çalınan melodi doğabilir olmuştur.
Müzisyenlerden biri doğaçlamaya başlayınca diğer müzisyenler ona eşlik edebilir ya da birkaç akor ile arka plana geçebilir.
Kaynakça
^"Cazın Doğuşu ve Kökenleri". 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Caz ilk kez ABD nin guney eyaletlerinde 1900 lerin basinda gelismeye baslamis bir turudur 19 yuzyilin sonlarinda ve 20 yuzyilin baslarinda New Orleans Louisiana daki Afrikali Amerikali topluluklarda ortaya cikti Caz muzigi mavi notalar senkop swing coklu ritim atisma ve dogaclama tekniklerini kullanir Afrikali Amerikali ve Bati muzigi tekniklerinin harmanlanmasidir Bu muzigin dunya ile tanismasi ise 1917 yilinda Dixieland Jazz Band in ilk plaklarinin piyasaya cikmasiyla olmustur 1920 ile 1930 larda populerliginin artmasiyla basta ABD olmak uzere tum dunya genelinde Caz Cagi yasanmistir Caz yalnizca gecmiste degil bugun dahi cok sevilen ve unu gun gectikce artan muzik turlerinden biridir 1920 lerin Caz Cagi ndan bu yana ve populer muzikte onemli bir muzikal ifade bicimi olarak kabul edilmistir CazMuzikal kokenleriBlues halk muzigi mars ragtimeKulturel kokenleri1910 larin basi New OrleansOnemli calgilarSaksofon klarnet flut vibrafon trompet piyano gitar banjo tuba kontrbas bas gitar trombon bateriPopulerlik1920 ler 1970 lerTurevlerRhythm and blues funk rock and roll ska reggae Caz muzigi yirminci yuzyil baslarinda kesfedildigi topraklar olan ABD den cikip dunyaya yayilma surecinde ve gunumuze gelene kadar bircok alt ture New Orleans Swing Kansas Cingene cazi bebop cool avangart serbest caz Latin caz soul fuzyon caz rock smooth caz funk etno caz asit caz ayrilmis ve sayisiz muzik turu ve gelenegiyle etkilesime girmistir KokenCaz muzisyeni Louis Armstrong Cazin kokeni Eski Afrika ruhani torenler blues ve ragtime ve bati dunyasi geleneklerinden Avrupa ordu bandolari gelir 19 yuzyil in basinda olusmasindan sonra caz stilleri yayilmaya muzik akimlarini etkilemeye baslamistir Caz kelimesinin kokeninin o donemin argosundan geldigi dusunulmektedir Onerilen anlamlar enerjik ruhani ve titresimlidir Cazin ilk yillarinda en cok beslendigi akim blues dur Blues Amerika ya gelen kole Afrikalilarin halk muzigidir Caz da Afrika daki geleneksel muzikten kaynaklanmistir Bu nedenle caz pek cok caz muzisyeni icin Guney Afrikalilarin icat ettigi bir muziktir Caz muzigi 1880 lerde New Orleans ta gelismeye basladi ve 1920 lerin basinda New York Los Angeles ve Chicago da yapilan kayitlarla son seklini aldi Ordu bandolarinin muzik aletleri caz muziginin en onemli enstrumanlari olmaya baslamistir nefesliler ve Geneli alayli olan zenci muzisyenler kendi ufak gruplarini kurmaya baslamis gezici olan ve cenazelerde calan bu gruplar muzigin kisa surede cok sayida kisiye ulasmasini saglamistir Savas sonrasinda acilan siyahlara ozel okullar ve sivil topluluklar daha fazla egitimli muzisyen yetismesine olanak saglamistir Lorenzo Tio ve klasik Avrupa muzik egitiminden gecen ilk caz muzisyenlerindendir Egitilmis yetenekler urettiklerinin daha uzun omurlu olmalarini saglamis ve dogaclama muziklerine katkida bulunmustur Caz CagiKing amp Carter Caz Orkestrasi Houston Teksas Ocak 1921 deki fotografi 1920 den 1933 e kadar ABD de icki yasagi donemi nde alkollu ickilerin satisi yasaklandi bu ise yasadisi gizli icki satilan barlarin ortaya cikmasina neden oldu bunlar populer muzik dans sarkilari yeni sarkilar ve sov melodileri yapilan Caz Cagi nin canli mekanlari haline geldi Caz ahlaksizlik olarak unlenmeye basladi ve eski nesillerin bircok uyesi Kukreyen 20 lerin cokmekte olan degerlerini destekleyerek onu eski kulturel degerlere tehdit olarak gordu Princeton Universitesi nden Henry van Dyke soyle yazdi bu muzik degil Bu sadece isitme sinirlerinin tahrisi fiziksel tutku tellerinin sehvetli bir alayi The New York Times Sibirya koylulerinin ayilari korkutmak icin caz kullandigini ancak koylulerin tencere ve tava kullandigini bildirdi Baska bir hikaye unlu bir orkestra sefinin olumcul kalp krizine cazin neden oldugunu iddia etti Dosya Dosya 200px noicon alt Dixieland Jazz Band 1921 den bir caz parcasi ornegi Jazz Me Blues Dinlerken sorun mu yasiyorsunuz Medya yardimi alin 1919 da Kid Ory nin New Orleans li muzisyenlerden olusan Orijinal Creole Jazz Band i 1922 de kayit yapan New Orleans kokenli ilk siyah caz grubu olduklari San Francisco ve Los Angeles ta calmaya basladi Ayni yil Bessie Smith ilk kayitlarini yapti Chicago Hot Jazz i gelistiriyordu ve King Oliver kontrabasci Bill Johnson a katildi Bix Beiderbecke 1924 te The Wolverines i kurdu Guney siyahi kokenlerine ragmen beyaz orkestralar tarafindan calinan caz dans muzigi icin daha buyuk bir pazar vardi 1918 de Paul Whiteman ve orkestrasi San Francisco da hit oldu Victor Talking Machine Sirketi ile sozlesme imzaladi ve 1920 lerin en iyi grup lideri oldu sicak caza beyaz bilesen katarak Bix Beiderbecke Jimmy Dorsey Tommy Dorsey Frankie Trumbauer ve Joe Venuti gibi beyaz muzisyenleri ise aldi 1924 te Whiteman George Gershwin in orkestrasi tarafindan ilk kez seslendirilen Rhapsody in Blue adli eserini ismarladi Caz kayda deger bir muzik formu olarak taninmaya basladi Olin Downes The New York Times daki konseri degerlendirirken Bu beste olaganustu bir yetenegi gosteriyor cunku kendi turunun cok otesinde amaclari olan ustasi olmaktan uzak oldugu bir formla mucadele eden genc bir besteciyi gosteriyor Butun bunlara ragmen kendisini onemli ve genelde son derece ozgun bir bicimde ifade etmistir Ilk temasi sadece bir dans melodisi degildir dinleyicinin ilgisini hemen ceken degisen ve zit ritimlerde iliskilendirilen ve birlestirilen bir fikir veya birkac fikirdir Cazin gelisimiUnlu Caz ve Ragtime piyanisti Jelly Roll Morton Ragtime Bunun baslangici siyahilerin cesitli torenlerde soyledikleri eski sarkilardir Parcayi ritmik bir sekilde ayri ayri ve bircok sesin meydana getirdigi ses dizisi takip eder Cazin 1917 yilina kadar surmus olan bu devresinde yetisen musikisinaslarin en unlusu Jelly Roll Morton dir Bu devrede calinan parcalardan gunumuze tek bir plak bile kalmamistir Blues Amerikali siyahilerin calisma sirasinda soyledikleri halk sarkilarindan olusan blues cazi meydana getiren en onemli unsurdur Ifade muhtevasi bakimindan siyahilerin ic sikintisini huznunu ifade eder Hot Caz Cazin perdeye ve sahneye gecmesinden sonra gelisen melodilerle meydana gelmistir Bu gelismede herkes kendi stilinde bir solo yapar Cuse Hot Caz in devami ve daha olgunlasmisidir Bu gelisimle cazin karakteri kesin olarak belli olmus caz butun yonleriyle olgunlasmis ve tamamlanmis bir muzik haline gelmistir Butun bu gelisim icinde ozellikle klasik muzik parcalarinin caz muzigine uydurulmasi on planda yer alir Bu cagda Louis Armstrong Coleman Hawkins Roy Eldridge Glenn Miller gibi buyuk caz sanatcilari yetismistir Cazda olcu dort zamanlidir Dort zamanli olcunun zayif zaman denilen ikinci ve dorduncu vuruslarinin vurgulanmis ve temponun dinleyenlere dans etme arzusu verecek sekilde hafiflik ve rahatlikla yasatilmasi cazin baslica ozelligidir Caz armoni bakimindan da muzigin dogasini beslemis ve klasik armoniden ayri bir armoni sekli gelistirilmistir Bir caz toplulugu calgilar bakimindan melodi ezgi ve ritim dizem olmak uzere iki bolume ayrilir Ezgi bolumunde trompet trombon klarnet saksofon gibi nefesli calgilari dizem bolumunde piyano kontrbas gitar ve davul vardir Keman flut akordiyon mandolin gibi calgilar ya az kullanilir ya da hic kullanilmaz Caz muzik topluluklarinda genelde saksofon trompet klarnet trombon piyano kontrbas gitar gibi calgilar kullanilir Insan sesi on plandadir Bestelenmis sekliyle seslendirilmis olmasinin yani sira genellikle dogaclama olarak calinmasi en buyuk ozelligidir DogaclamaDuke Ellington piyanoda Munih 1973 Caz muzigini tanimlamak guctur ama olasi tanimlari arasinda genel kabul goren onemli bir ogesinin dogaclama oldugudur Dogaclamanin kokenleri yine Afrika ya dayanmaktadir Ozellikle blues da sik rastlanan atisma tek basina dogaclamadir Dogaclamanin formu zamanla degismistir Ilk zamanlarda sadece atisma iken daha sonra sozlere ve nihayetinde melodiye yerlesmistir Dixieland cazinda muzisyenler sirayla melodiler calarak bir sekilde atismaktadirlar Daha sonra olusan klasik caz formunda ise muzisyenler belirli bir melodiye bagli kalarak dogaclama yapmaktadir Bu nedenle caza surekli yeni bir yorum getirilmektedir Swing doneminde buyuk bandolar notalarla duzenlemeler yapmislar diger yandan solo muzisyenleri dogaclamalarina bu cercevede devam etmislerdir Bebop ta ise dogaclama daha fazla alan bulmus en basta calinan melodi dogabilir olmustur Muzisyenlerden biri dogaclamaya baslayinca diger muzisyenler ona eslik edebilir ya da birkac akor ile arka plana gecebilir Kaynakca Cazin Dogusu ve Kokenleri 15 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2012 a b Ward amp Burns 2000 s sayfa belirt Cooke 1999 s 54 The Red Hot Archive 27 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2007 The Red Hot Archive 16 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2007 Downes Olin 13 Subat 1924 A Concert of Jazz The New York Times s 16 Caz ana hatlariCaz turleri listesi
Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
